Ordu (şehir)
| Ordu | |
|---|---|
Şehir | |
Slogan: Düşünen Üreten Yarışan Ordu | |
 Ordu'nun Türkiye'deki konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Ordu |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Mehmet Hilmi Güler (AK Parti) |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TRS) |
| Alan kodu | 452 |
| Plaka kodu | 52 |
Resmî site Ordu Büyükşehir Belediyesi | |
Ordu, Türkiye'nin Ordu ilinin merkezi olan şehirdir.
Osmanlı döneminde, 1920 yılında, bağlı olduğu Trabzon vilayetinden ayrılmış, 4 Nisan 1920 tarihinde il statüsüne kavuşmuştur. 2020 yılında TÜİK verilerine göre 19 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 772 mahalle bulunmaktadır.[1] İl merkezinden doğuya gidildikçe D.010 Gülyalı, batıya il yolundan 52.82 gidildikçe Perşembe, Karadeniz Sahil Yolu'ndan D.010/ 
gidildikçe Fatsa, Ünye ilçelerine ulaşılır. Güneye giden en önemli yol; Ulubey, Gürgentepe, Gölköy, Mesudiye ilçelerinden geçer.
Tarihçe
Ordu ili MÖ 400 yılından önce şehir merkezinin 5 kilometre dışında olan halk arasında Bozukkale olarak bilinen bölgede "Kotyora" adıyla kurulmuştur. Kotyora, "Kut Yöresi" anlamına gelmektedir. Eski zaman içinde bölgede yaşayan Lazların ve Gürcülerin "Ordu" vilayetini Kotyora olarak isimlendirdiği düşünülmektedir[2]
Araştırmalara göre Ordu, ilk olarak Türkler tarafından kurulmuş bir yerleşke olsa da antik bir tarihede sahiptir.Bugün ki Ordu'nun kurulduğu yerde Günümüzde Ordu yakınlarında Kurul Kalesi adında bölge içinde antik kalıntılar olarak İl merkezine 13 km. Mesafede bayadı köyü sınırları içinde olan sivri bir kaya üzerine kurulmuş 1. derece arkeolojik ve doğal sit alanı olup, antik bir yerleşke bulunmaktadır. 250 - 300 adet merdiven gün ışığına çıkarılmış, Kazı esnasında bulunan pişmiş topraktan çatı kiremitleri, duvar örgüsü seramik parçaları incelenmiş ve M.Ö. II. ve I. yüzyılda yerleşim yapıldığı tespit edilmiştir. T.C. Ordu Valiliği ve Müze Müdürlüğü tarafından 2010 ve 2011 yıllarında arkeolojik kazı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu alan, Karadeniz Bölgesi'nde İlk arkeolojik kazı alanıdır. Kazılar sonucu 3000 yıl öncesine ait tapınak ve kale duvarlarına rastlanmıştır. 2012 yılında da kazılara devam edilmiştir. Arkeolojik Kazı çalışmalarında kullanılmak üzere “Kazı Evi” hizmete açılmıştır. “Kotyora”nın ise bu antik kalıntılarla ile hiçbir tarihi bağlantısı ise bulunmamaktadır. Ordu adı, 1396 yılında Hacı Emiroğlu Süleyman Bey tarafından Giresun'u fethetmek için toplanan 12 bin kişilik kuvvetin, günümüzdeki Eskipazar mevkiinde toplanması sonucu verilmiştir.[3]
Karadenizli Yazar Özhan Öztürk'e göre ise Kotyora adı bölgenin eski sakinleri olan Kolhislilerden (Tzan/Lazlardan) mirastır. Kotyora kelime anlamı itibarıyla Koto (Eski Lazca: Çanak, çömlek) + uri (Lazcada aidiyet belirtir) Kotoyuri, "çömlekçi; çanak, çömlek yapılan yer" anlamına gelir.[4] Bölgenin eski sakinleri olan Tzan/Can/Zan (Lazların) Antik ve Orta Çağ kaynaklarıyla sabit varlığı ve bölgeye Canik (Tzanika/Zanik: Tzan/Can/Zan: Lazların eski ulusal isimleri + ika bölge, ülke, toprak = Tzan/Laz Bölgesi) ismini ve başka pek çok toponim bırakmaları şehre de Kotyora ismini verdiklerini destekler niteliktedir.[5]
Ayrıca 1831'de ise Fatsa sınırlarından itibaren Ordu, Ulubey, Gölköy yöreleri tamamen Mesudiye ve Aybastı ilçeleri Erzurum eyaletine bağlı Şarkikarahisar livasına, Fatsa'nın iç ve batı kısımlarıyla Ünye, Canik (Samsun) livasına bağlanmıştır.
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun[6] ve akabinde 2013 yılında çıkarılan 6447[7] sayılı kanun ile Ordu'da sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.[8]
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[9] | 113.899 | 8.209 | 105.690 |
| 1935[10] | 146.180 | 10.115 | 136.065 |
| 1940[11][a] | 97.892 | 10.192 | 87.700 |
| 1945[12][b] | 79.820 | 10.346 | 69.474 |
| 1950[13] | 88.557 | 11.668 | 76.889 |
| 1955[14] | 95.804 | 14.933 | 80.871 |
| 1960[15][c] | 85.363 | 20.029 | 65.334 |
| 1965[16] | 100.996 | 27.303 | 73.693 |
| 1970[17] | 115.787 | 38.483 | 77.304 |
| 1975[18] | 125.703 | 47.481 | 78.222 |
| 1980[19] | 132.950 | 52.785 | 80.165 |
| 1985[20] | 151.361 | 80.828 | 70.533 |
| 1990[21][d] | 142.075 | 102.107 | 39.968 |
| 2000[22] | 150.586 | 112.525 | 38.061 |
| 2007[23] | 167.829 | 134.005 | 33.824 |
| 2008[24] | 168.765 | 132.280 | 36.485 |
| 2009[25] | 171.915 | 135.878 | 36.037 |
| 2010[26] | 177.707 | 141.341 | 36.366 |
| 2011[27] | 183.780 | 145.455 | 38.325 |
| 2012[28] | 186.000 | 147.913 | 38.087 |
2013 yılında Ordu büyükşehir statüsü kazanıp ilin tamamı büyükşehir sınırlarına girmiştir ve merkez ilçenin ismi Altınordu olarak değiştirilmiştir.
İklim
 Ordu iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 25,8 | 28,3 | 32,8 | 36,5 | 35,6 | 37,3 | 37,1 | 36,3 | 36,4 | 34,2 | 32,4 | 29,7 | 37,3 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 10,8 | 10,9 | 12,0 | 15,2 | 19,2 | 24,0 | 26,7 | 27,3 | 24,3 | 20,2 | 16,4 | 13,0 | 18,3 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 6,8 | 6,8 | 8,0 | 11,4 | 15,7 | 20,4 | 23,0 | 23,2 | 20,0 | 15,9 | 11,8 | 8,8 | 14,3 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 3,8 | 3,8 | 5,1 | 8,3 | 12,4 | 16,5 | 19,4 | 19,8 | 16,7 | 12,9 | 8,7 | 5,8 | 11,1 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −7,2 | −6,7 | −4,7 | −1,4 | 3,4 | 8,4 | 12,6 | 13,0 | 8,2 | 2,5 | −1,5 | −3,2 | −7,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 94,8 | 78,7 | 77,9 | 69,6 | 54,6 | 75,9 | 63,2 | 68,5 | 79,4 | 133,4 | 127,0 | 112,1 | 1.035,1 |
| Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[29] | |||||||||||||
Kardeş şehirler
Batum (Gürcistan) (2010)
Marmaris (Türkiye) (2011)
Bakü (Azerbaycan) (2011)- Trabzon (Türkiye) (1923)
Notlar
Kaynakça
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Güncel Nüfus Değerleriisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2016.
- ^ BAŞ Mithat, Ordu Yöresi Tarihi, Ordu Belediyesi Yayınları, Ordu 2012
- ^ Özhan Öztürk. Pontus, Antikçağ'dan Günümüze Karadeniz'in Etnik ve Siyasi Tarihi, Genesis Yayınları. Ankara 2011, S.492
- ^ Özhan Öztürk. Pontus, Antikçağ'dan Günümüze Karadeniz'in Etnik ve Siyasi Tarihi. Genesis Yayınları. Ankara 2011. S.566
- ^ "6360 - Resmî Gazete". 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2014.
- ^ "6447 - Resmî Gazete". 6 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2015.
- ^ "Kanun No. 6447". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2015.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "Resmî İstatistikler - Ordu". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
Dış bağlantılar
