Oralhan Bökey

Oralhan Bökey (Kazakça: Оралхан Бөкей, 28 Eylül 1943, Şınğıstay, Katonkarağay, Doğu Kazakistan Eyaleti - 17 Mayıs 1993, Delhi, Hindistan), Kazak Türk'ü romancı, gazeteci, hikâye ve tiyatro yazarı.

Oralhan Bökey, 28 Eylül 1943'te Doğu Kazakistan Eyaleti’nde Katonkarağay ilçesine bağlı Şınğıstay köyünde doğdu. Nayman boyuna mensup bir aileden gelmektedir.Oralhan; Şolpan, Äymen, Läzzat, Mänşuq ve Ğaliya olmak üzere beş kızı olan anne babasının tek oğluydu. Doğumu, babasının Ural’a işçi cephesine gittiği şiddetli savaş yıllarına rastlamıştı. Annesi Kuliya, babasının işçi cephesinden sağ salim döneceğini umarak ona Oralhan adını verdi (“Oral” Kazakçada “geri dönmek” anlamına gelir).

1961'de Sultanmahmut Torayğırov'un adını taşıyan Şınğıstay Ortaokulundan mezun olduktan sonra, yerel bir örgütlenmede öncü grup liderliğini üstlendi ve ardından Altay Devlet Çiftliğinde traktör sürücüsü olarak çalıştı. Oralhan Bökey, 1963-1969 yılları arasında, S. M. Kirov'un adını taşıyan Kazakistan Devlet Üniversitesi Gazetecilik Fakültesini dışarıdan bitirdi. 1965'ten 1968'e kadar Bolşenarum yerel gazetesi Emek Bayrağı'nda (Eñbek Tuwı) redaktörlük, çevirmenlik ve editör yardımcılığı yaptı; Doğu Kazakistan yerel gazetesi Komünizm Bayrağı'nın edebiyat departmanında çalıştı. Oralhan Bökey, cumhuriyetçi Leninci Gençler (Leninşıl Jas) gazetesinin daveti üzerine 1968'de Almatı'ya geldi. Ondaki yeteneği fark edip Almatı’ya çağıran Şerhan Murtaza’nın onu, burada yeni oluşan edebî toplulukla tanıştırması, Bökey’in gazetecilik ve yazarlık serüveni açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Daha sonra 1974'ten 1983'e kadar Yıldız (Juldız) dergisinde şube müdürlüğü görevini üstlenen Bökey, 1983'ten 1991'e kadar Kazak Edebiyatı gazetesinde yazı işleri müdür yardımcılığı yaptı; 1991 yılında ise aynı gazetede başyazarlık görevine getirildi. Aynı yıl, Kazak Edebiyat Birliği "Ak Kuş"u (Aq Qus) kurdu ve başkanlığını yaptı.

Oralhan Bökey, 17 Mayıs 1993'te bir yazar grubuyla gittiği Hindistan'ın Delhi kentinde vefat etti.

Yazarın eserleri Almanca, Slovence, Bulgarca, İngilizce, Macarca, Arapça, Çince ve Japoncaya çevrilmiştir.

• Qamşıger (1970)
• Ülker (1971)
• Qaydasın Qasqa Qulınım (1973)
• Muztaw (1975)
• En Saladı Sağıldar (1978)
• Ürker Auwıp Baradı (1981)
• Bizdiñ Yasta Qıs Uzaq (1984)

• Öz Otındı Öşirme

• Qulınım Meniñ (1986)

• Uyqım Kelmeydi (1990)

Eserlerinin kahramanları genellikle çobanlar, at ve geyik yetiştiricileri, çiftçiler, orman bekçileri gibi köy halkından kimselerdir. Bunlar, güçlü ruhlara sahip vicdanlı insanlardır. Kadın erkek, genç yaşlı, eğitimli eğitimsiz, hepsi de insan varoluşunun sırları ve muammaları ile boğuşurlar; insan ruhunun ebedî ve kaçınılmaz sorunlarıyla da mücadele ederler.

• 1976’da Qulınım Meniñ adlı eseriyle Kazakistan Cumhuriyeti Gençlik Ödülü’nün sahibi oldu.
• 1978’de Nayzağay İzi adlı hikâyesiyle N. Ostrosvkiy Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü.
• 1986’da Bizdin Jaqta Qıs Uzaq adlı hikâyesiyle Abay adındaki Kazak Cumhuriyeti Memleket Ödülü’nü kazandı.

Bu makalenin çoğu Vikipedi'nin aynı başlıklı Kazakça makalesinden (2 Ocak 2022) alınmadır. Kazakça makalenin gösterdiği kaynaklar aşağıdadır.

• https://abai.kz/post/55303 2 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://bokey.kz/index.php/kz/tizimder/2019-12-07-02-44-53 30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• C.Торайғыров атындағы Павлодар Облыстық әмбебап ғылыми кітапханасы 14 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
• Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8
• Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл