İçeriğe atla

Orak ve çekiç

Ayrıca bakınız: Orak, çekiç ve yazı fırçası
Orak ve çekiç

Orak ve çekiç (Unicode: "☭"), komünizmin simgesidir. Bir orağın çekiç üzerine çapraz olarak yatırılması ile oluşur. Bu iki simge çiftçileri ve proletaryayı sembolize eder. Bu iki simge bir araya getirilerek çiftçilerin ve işçilerin birliği sembolize edilir. En bilinen biçimi Sovyetler Birliği’nin bayrağındaki orak ve çekicin kızıl yıldızla birlikte kullanıldığı biçimidir. Bunun dışında birçok bayrak ve amblemde kullanılmıştır.

Unicode karakter standardında "orak ve çekiç" sembolünün kodu U+262D (☭) şeklindedir.

Tarihi

Sovyetler Birliği bayrağı

Orak ve çekiç sembolü 1917 ve 1918 yıllarında Sovyetler Birliği'nin kuruluş yıllarında kullanılmaya başlandıysa da resmî olarak kullanılmaya 1923 yılında başlanmıştır. İlk başta yer alan sembollerde kılıç da bulunmakta idi. Bu kılıç devrimin arkasındaki üçüncü güç olan askerleri temsilen konulmuştu, fakat Vladimir Lenin, hem bunun fazla saldırgan bir imge olduğunu düşündü, hem de kılıç imgesinin, komünist geleneğin bir parçası olmadığını belirtti ve kılıcın amblemde yer almamasına karar verildi. O dönemde Kızıl Ordu'nun üniformalarında ve madalyalarında keplerinde vb. kullanılmıştır.[1]

Orak ve Çekiç Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin armasında da yer almaktadır. (Rusça: серп и молот, serp i molot) Başlangıçta sadece Rusya Sosyalist Cumhuriyeti'nin askeri armasında ve Kızıl Ordu'nun sembolü (1918'de dizayn edilmiştir) olarak köylü ve işçilerin devletin temelini oluşturduğunu deklare etmek için kullanılmıştır. Daha sonra bu sembolün 1923'te Sovyetler Birliği bayrağında kullanılmaya başlandığını görülmüştür. 1924'te Sovyetlerin kuruluşunu tamamlaması ile diğer sosyalist cumhuriyetlerin bayraklarında da kullanılmıştır. Bundan önce diğer Sovyet cumhuriyetleri için cumhuriyetlerin isimlerinin sarı renkte yazıldığı bir kızıl bayrak düşünülmüştü.

Komintern ve Kominform'u oluşturan komünist partiler de Çin'in ve Sovyetler Birliği'nin liderliğinde bu simgeleri kullanılmaya başladılar. Orak ve çekiç ideolojik temelleri temsiliyetteki başarısı ile Çin ya da Sovyetler'i benimsemeyen bazı komünist partiler tarafından da kullanılmış ve amblem komünizmin genel simgesi haline gelmiştir.

Anlamı

Yaratılış tarihinde orak ve çekiç, işçi ve köylü ittifakının sembolüydü. Çekiç, endüstriyel proletaryanın sembolü; orak ise köylü ve çiftçinin sembolüydü. Ancak anlamı zamanla Marksizm-Leninizm, Marksist-Leninist partiler ya da sosyalist devletler için küresel olarak tanınabilir bir sembol haline geldi.[2]

Diğer benzer semboller

Orak, çekiç ve yazı fırçası figürü

Angola bayrağı, ABD Komünist Partisi bayrağı, İngiliz Taşımacılık İşçileri Birliği logosu gibi birçok yerde de orak ve çekicin türevleri olan amblemler kullanılmıştır.

Daha değişik versiyonlar da orak ve çekiçten başka aletlerin bir araya gelmesinden oluşan amblemlerdir;

  • Kore İşçi Partisi bayrağı orak, çekiç ve yazı fırçasından meydana gelmiştir.
  • Birleşik Krallık'ta İşçi Partisi'nin eski sembolü bel, meşale ve orağın kombinasyonundan oluşur.
  • Kazma ve tüfek Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin sembolü olmuştur.
  • Çekiç ve pergel Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin sembolü olmuştur.
  • Britanya Komünist Partisi orak ve çekice benzeyen güvercin sembolünü kullanır. Bu sembol partinin barışçı hareketlerle bağlantısına dikkat çeker. 1988 yılında Mikhal Boncza tarafından yaratılmıştır. Genellikle tüm İngiltere Komünist Partisi yayınlarında orak ve çekiç sembolü göze çarpar. 1994'teki konferanslarda güvercin ve çekiç sembolü Partinin resmî amblemi olarak vurgulamasına rağmen bazı üyeler başka sembol tercih etmektedir.
  • Troçki'nin önderliğinde toplanan 4. Enternasyonal'in simgesi de orak ve çekicin içine yerleştirilmiş 4 rakamı ile oluşur.
  • Avusturya devlet armasında pençelerinde çekiç ve orak tutmuş bir kartal kullanılır. Amblem komünizmi simgelemese de ülkenin temel dinamiklerine, işçi sınıfı, köylülük ve kartalın kafasında bulunan kent surlarından yapılmış taçla, burjuvazinin birliğine işaret eder.
  • Türkiye'de Türkiye Komünist Partisi'nin (TKP) ambleminde çark çekiç; Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) ambleminde ise iç içe geçmiş çark, başak ve yıldız kullanılmıştır.

Günümüzde kullanımı

Transdinyester bayrağı
Aeroflot'un hâlen kullanılan logosu
  • Günümüzde Transdinyester'in bayrağında orak, çekiç ve kızıl yıldız bulunmaktadır.
  • Hâlen dünyadaki pek çok komünist partinin bayrağında bu amblem görülür.
  • İki kanat arasına yerleştirilmiş orak ve çekiç Sovyet hava yolu kuruluşu Aeroflot'un ambleminde kullanılmıştır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra da kurum aynı logoyu kullanmaya devam etmektedir.
  • Orak ve Çekiç Moskova'daki demir çelik fabrikasının adıdır.
  • Orak ve Çekiç ayrıca Moskova'daki Kurski İstasyonu'ndan Gorki kentine giden demiryolunda bir istasyonun adıdır ve Venedikt Erofeev'in Moskova-Petuşki romanında adı geçmektedir.
  • 1992'de Rusya'da kurulan Nasyonal Bolşevik Parti'nin bayrağı Nazi Partisi bayrağındaki zemin üzerine yerleştirilen orak ve çekiçten oluşur.
  • Eski Sovyet cumhuriyetlerinin Sovyetler'in dağılmasından sonra kullanımını resmî olarak terk ettiği orak ve çekici alışılmışın dışında Rusya'nın Bryansk bölgesinin bayrağında görmek mümkündür.

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Orak-çekiç nereden geliyor?". 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2015. 
  2. ^ "Westminster College: a private comprehensive liberal arts college in Salt Lake City, UT, offering undergraduate and graduate degrees in liberal arts and professional programs, including business, nursing, education and communication". web.archive.org. 9 Ekim 2014. 9 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Komünist sembolizm, komünizmin kullandığı semboller ve genel olarak komünizmi temsil ettiği düşünülen öğelerin toplamına verilen isimdir. Komünist sembolizm genellikle bir ülkenin sanayi işçilerini ve/veya çiftçilerini temsil eden semboller barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl yıldız (sembol)</span> sosyalizm ve komünizmin simgesi

Beş köşeli kızıl yıldız, sosyalizm ve komünizmin simgesidir. Beş köşe emekçilerin beş parmağını ve aynı zamanda beş kıtayı temsil eder. Az bilinen bir yönü de yıldızın beş köşesinin toplumu sosyalizme taşıyacak ve onu koruyacak beş farklı sosyal grubu temsil ettiğidir. Özel bir sırası olmaksızın: gençlik, ordu, sanayi işçileri, tarım işçileri (çiftçiler) ve entelijansiya. Kızıl yıldız tarih boyunca birçok sol ideolojili ve devrimci örgüt, ülke ve siyasi parti tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği devlet arması</span>

Sovyetler Birliği devlet arması, Sovyetler Birliği'nin 1923'te kabul edilen ve 1991'de birliğin dağılmasına kadar kullanılan devlet armasıdır. Teknik olarak bir arma yerine bir amblem olmasına rağmen, geleneksel hanedan kurallarına uymadığı için, Rusçada geleneksel bir arma için kullanılan kelime olan герб (gerb) olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği bayrağı</span> SSCB (CCCB) veya Sovyetler Bayrağı

Sovyetler Birliği bayrağı, Sovyetler Birliği'nin 1922'den 1991'e kadar kullandığı ulusal bayrağıdır. Bayrağın tasarımı çeşitli kaynaklardan türetilmişse de ilk şekli Rus Devrimi sırasında görünmüştür. Zamanla komünist harekete mal olmuş ve günümüzde de çeşitli ülkelerin komünist partilerince kullanılır olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nazi sembolizmi</span> Nazi hareketi tarafından kullanılan semboller

Yirminci yüzyılın başlarında Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) grafik sembolizmi aşırı kullanımıyla dikkat çekmekteydi, özellikle ana sembol olan Hakenkreuz partinin ana sembolü olarak kullanılıyor ve Nazi Almanyası'nın bayrağını oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Rusya arması</span> 20 Aralık 2000 yılında onaylanmış Rusya Federasyonunun resmî arması

Rusya Federasyonu arması, 1917'de Rus Devrimi ile yıkılan Rus İmparatorluğu'nun önceki armasıdır. III. İvan (1462-1505) saltanatından bu yana bir kereden fazla değiştirilmiş olsa da, mevcut arması doğrudan Orta Çağ'daki orijinalinden türetilmiştir. Kartalın şekli Büyük Petro'nun (1682-1725) saltanatına kadar görülebilir, ancak mevcut arması üzerindeki kartal, geleneksel imparatorluk armasındaki gibi siyah değil, altın rengidir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus arması</span> Doğu Avrupa ülkesi Belarusun ulusal arması

Belarus arması, 1995 Belarus referandumu 1991-1995 yılları arasında kullanılan Pahonya armasının yerine kullanılmak üzere halk tarafından seçilen, Belarus'un resmî devlet armasıdır. Belarus'un ulusal sembollerinden biri olan armada Belarus haritasının yeşil renkteki ana hatları altın güneş ışınlarının üzerine yerleştirilmiş, güneşin bir kısmı da Avrasya topraklarının gösterildiği dünya haritasıyla kapatılmıştır. Armanın sağ ve sol taraflarında Belarus bayrağındaki renkler olan kırmızı ve yeşil renkte kurdelenin sarılı olduğu buğday sapı figürleri mevcuttur. Sol buğday saplarında yonca, sağ buğday saplarında ise keten resmedilmiştir. En üstte tam ortada kızıl yıldız sembolü bulunur. Armanın en altında ortada Beyaz Rusça "Belarus Cumhuriyeti" yazar.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'un ulusal sembolleri</span> Vikimedya liste maddesi

Belarus'un ulusal sembolleri, Belarus Anayasası tarafından belirlenmiş Belarus'u temsil eden devlet sembolleridir. Bu semboller Belarus arması, Belarus bayrağı ve Belarus marşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orak, çekiç ve yazı fırçası</span>

Orak, çekiç ve yazı fırçası veya orak, çekiç ve kalem, Kuzey Kore'de iktidar olan Kore İşçi Partisi bayrağında bulunan amblem.

<span class="mw-page-title-main">Çin millî amblemi</span> Ulusal amblem

Çin millî amblemi, kızıl renkli bir yuvarlak içinde, Mao Zedong'un 1949'da Çin'in kuruluşunu ilan ettiği Yasak Şehrin ön kapısını oluşturan Tiananmen Kapısı'nın sembolünü içermektedir. Bu sembolün üstünde, ulusal bayraktaki beş yıldız görünebilir. Bu yıldızlardan en büyüğü Çin Komünist Partisi'ni simgelerken, dört küçük yıldız ise Maoculukta belirlenen dört sosyal sınıfı simgelemektedir. Çin hükûmeti, armanın "ulusal bayraktaki kalıplardan" oluştuğunu ileri sürmektedir:

Bayraktaki kızıl rengi devrimi, yıldızlardaki sarı rengi ise muazzam kızıl toprakların saçtığı altın, parlak ışınları simgeler. Dört küçük yıldızın büyük bir yıldızı çevreleme tasarımı, Çin halkının Çin Komünist Partisi (ÇKP) önderliği altındaki birliğini ve bütünlüğünü simgeler.

—China Yearbook 2004

<span class="mw-page-title-main">Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti arması</span>

Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti arması, Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tarafından kullanılan devlet arması.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, altta mavi bantla birlikte yer alan kızıl bayrak üzerine sarı orak ve çekiç ve kızıl yıldız sembollerinin yer aldığı Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, Ermenistan SSC tarafından 17 Aralık 1952 tarihinde kullanılmaya başlanmıştır. Ortasında tüm yüzeyin 1/4 kısmı kadar yatay mavi şerit olan düz kırmızı bayrağın sol üst köşesinde orak ve çekiç, onların üstündeyse Kızıl yıldız tasvir edilmiştir. Kırmızı, "çalışan kitlelerin devrimci mücadelesini", çekiç ve orak köylülerin ve işçi birliğini temsil eder. Kızıl yıldız ise komünist partinin sembolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, solda Beyaz Ruslarların yöresel simgesini içeren bantla birlikte yer alan kızıl bayrak üzerine sarı orak ve çekiç ve kızıl yıldız sembollerinin yer aldığı Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tarafından 1 Ağustos 1953 tarihinde kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span> bayrak

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, Rusya SFSC tarafından 1954-1991 yılları arasında kullanılan bayrak. Bayrak, Sovyetler Birliği bayrağının bir modifikasyonudur.

Hırvatistan Komünist Partisi, Hırvatistan'da faaliyet yürüten Titoist komünist parti. Hırvatistan Komünistler Ligi'nin halefi olan ve ideolojik olarak dönüşen Hırvatistan Sosyal Demokrat Partisi'ndeki grup KPH'nin kuruluşunu ilan etmiştir. 2005 yılında kurulması hedeflenen parti resmi anlamda kurulamadı. Daha sonra 2013 yılında tekrar kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet cumhuriyetleri armaları</span>

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin kurucu cumhuriyetlerinin armalarının tümü, ağırlıklı olarak, komünizmi sembolize eden orak ve çekiç ile kızıl yıldızın yanı sıra, yükselen bir güneşe sahipti (ancak Letonya SSC örneğinde Baltık Denizi batıda olduğundan, Letonya'da, buğday çelengi ile çevrili, batan bir güneş olarak yorumlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti arması</span>

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Arması, 14 Mart 1937 yılında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti hükûmeti tarafından kabul edilmiş devlet armasıdır. Sovyetler Birliği devlet arması baz alınarak tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Transdinyester arması</span>

Transdinyester arması, Moldova içinde tek taraflı bağımsızlığını ilan eden de facto bir cumhuriyet olan Transdinyester'in resmî devlet armasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.