İçeriğe atla

Orada Olmayan Adam

Orada Olmayan Adam
The Man Who Wasn't There
YönetmenJoel ve Ethan Coen
YapımcıJoel ve Ethan Coen
SenaristJoel ve Ethan Coen
OyuncularBilly Bob Thornton
Frances McDormand
James Gandolfini
Tony Shalhoub
Scarlett Johansson
Jon Polito
Michael Badalucco
DağıtıcıUSA Films
Working Title Films
Good Machine (satış)
Entertainment Film Distributors (Birleşik Krallık)
RenkSiyah beyaz
Yapım yılı2001
Süre118 dk.
ÜlkeABD
Dilİngilizce
Bütçe20.000.000$ (tahmini)

Orada Olmayan Adam (özgün adı: The Man Who Wasn't There), Joel ve Ethan Coen'in yazıp yönettiği 2001 yapımı yeni kara filmdir. Billy Bob Thornton'ın başrolde oynadığı filmde diğer rollerde James Gandolfini, Tony Shalhoub ve Scarlett Johansson ile Coen Kardeşler'in sürekli oyuncuları olan Frances McDormand, Michael Badalucco ve Jon Polito yer alır.

Analiz

Filmin ilham kaynağı, Coen Kardeşler'in The Hudsucker Proxy'yi çekerken gördükleri bir posterdi. Bu posterde 1940'ların değişik saç kesimleri yer alıyordu. Filmde 1949'da geçen öyküye ilişkin olarak Joel Coen, Double Indemnity, The Postman Always Rings Twice ve Mildred Pierce gibi romanlarıyla tanınan yazar James M. Cain'in eserlerinden "yoğun şekilde etkilendiklerini" söyledi. Filmin konusunun genelinde ve bazı detaylarda da Albert Camus'nün dışavurumcu romanı Yabancı'nın izleri görülür.

Filmde Roger Deakins'in yaptığı sinematografi doğrudan ve gelenekseldi. Çoğu çekimde kamera göz hizasındaydı, normal odaklama ve geniş netlik derinliği tercih edilmişti. Standart ışıklandırma kullanılmıştı. Bu sinematografi, 1950'lere ait donanım ve setlerin tutarlı ve yerinde kullanımıyla birlikte, filmin gerçekten de 50 yıl önce çekilmiş olduğu izlenimini veriyordu. Ed, neredeyse tüm sahnelerinde filtresiz bir sigara içiyordu ve bu da filmin geçtiği döneme uygun detaylardan biriydi. Film 2001'de En İyi Sinematografi Akademi Ödülü'ne aday gösterildi.

Film aslında renkli çekilmiş ve daha sonra siyah beyaza dönüştürülmüştü. Roger Ebert'in Movie Answer Man isimli köşesinde belirttiğine göre, bazı renkli kopyalar, ilk makaralarla birlikte yanlışlıkla dağıtıma sokulmuştu.[1][2]

Film boyunca birkaç defa, rüyalarda ya da konuşmalarda, hatta çeşitli donanımlarda (örn. bir kültablasında) UFOlara yapılan göndermeler vardı.

Konu

Film Santa Rosa'da (Kaliforniya) ve çevresinde, 1949 yılında geçer. Küçük kasabada berberlik yapan Ed Crane, içki problemi olan ve muhasebecilik yapan Doris ile evlidir. Doris'in çalıştığı yerel market olan Nirdlinger's mağazasındaki patronu "Big Dave" Brewster, deniz piyadesi olarak görev yaptığı Pasifik Cephesi'ndeki savaş maceralarıyla sürekli böbürlenen, gürültücü bir adamdır. Savaş sırasında askerliğini ABD'deki bir üste ordu berberi olarak yapmış olan ve herhangi bir konuda heyecan duymayan, en garip olaylar karşısında bile genelde başını sallamaktan başka tepki vermeyen Ed ise, özellikle eşinin Big Dave'in canlılığından ve maceralarında etkilendiğini gördükçe, bu hikâyelerden sıkılmaktadır. Ed'in çalıştığı berber dükkânının sahibi de yine sürekli konuşan, İtalyan kökenli bir adam olan kayınbiraderi Frank'tir. Ed bir gün, kuru temizleme adı verilen yeni bir teknoloji için yatırımcı bulmaya çalışan bir iş adamı olan Creighton Tolliver ile karşılaşır. Tolliver'in cinsel ilişki talebini geri çeviren Ed yine de bu yatırıma girmeye karar verir. Gerekli olan 10.000 doları bulmak için, Big Dave'e Doris ile ilişkisi olduğunu bildiğinden bahseden bir şantaj mektubunu isimsiz olarak gönderir. Mektubu onun gönderdiğinden habersiz olan Big Dave, Ed'e ne yapması gerektiğini sorar ve parayı ödemesi gerektiği cevabını alır. Big Dave parayı belirtilen yere bırakır ve Ed'in parayı alışını görmez.

Ed'den parayı alan Tolliver ortadan kaybolur ve Ed dolandırıldığını düşünmeye başlar. Bu sırada Big Dave de Ed'i konuşmak için Nirdlinger's'a çağırır. Tolliver Big Dave'den de 10.000 dolar istemiştir ve Big Dave kendisine yapılan şantajda da aynı mikarta para istenmesinden şüphelenmiştir. Big Dave, Tolliver'i takip edip döverek ondan gerçeği öğrenmiştir. Şantaj karşısında akıl danışmak için Ed'e başvurmuş ve ondan parayı ödemesi gerektiği cevabını almış olması sebebiyle öfkeli olan Big Dave, Ed'e saldırır ve onu boğmaya çalışır. Ed bir puro bıçağını Big Dave'in boynuna saplayınca adam ölür. Ed eve döndüğünde Doris, o gün katıldıkları bir düğünde aldığı alkolün etkisiyle hâlâ kendinde değildir. Big Dave ile olan ilişkisinin ortaya çıkması ve sızmış durumda iken yaptıklarına dair açıklamada bulunamaması sebebiyle, cinayetin birinci şüphelisi Doris'tir. Yerel avukatların bu tür bir davada başarılı olamayacağını düşünen Ed, Sacramento'lu pahalı bir savunma avukatı olan Freddy Riedenschneider'ı tutar. Avukat kasabaya gelir ve en pahalı otele yerleşir.

Ed, Brewter'ı kendisinin öldürdüğünü ısrarla açıklasa da Riedenschneider onun sadece karısını korumaya çalıştığını düşünür. Bu öykünün mahkemede işlerine yaramayacağını öne sürer çünkü karı kocanın tek şahidi kendileridir. Doris'i savunmak için, belirsizlik ilkesi de dahil pek çok ilgisiz konuyu içeren çok detaylı bir savunma planı hazırlar. Bu sırada Big Dave'in II. Dünya Savaşı sırasında hiçbir muharebeye katılmadığını ortaya çıkarır. Cinayetle ilgisi olmayan bu bilgi yine de adamın karakterine bir utanç gölgesi düşürmekte kullanılır. Duruşmanın son gününde Doris mahkemeye geç kalır. Hakim, avukatları kürsüye çağırır ve davanın düştüğünü açıklar. Çünkü Doris intihar etmiştir. O güne kadar Ed'in tüm birikimini ücret olarak almış olan Riedenschneider hemen kasabadan ayrılır.

Yapılan otopside Doris'in hamile olduğu ortaya çıkar. Uzun süredir Ed ile ilişkiye girmemiş olduğu için, Doris'in gerçekten de Big Dave ile ilişkisi olduğu ve çocuğun da ondan olduğu artık kesinleşmiştir. Aşık olup kocasını aldatmayı göze aldığı adamın aslında bir yalancı ve sahtekar olduğunu öğrenmek Doris'in tüm yaşama istediği yok etmiştir.

Ed, daha önce Nirdlinger's'da gördüğü ve piyano çalışından çok etkilendiği genç bir kız olan Birdy Abundas'ı ziyarete gider. Etrafında olup bitenlere karşı hiçbir zaman ilgi göstermeyen ve hiçbir şeyden heyecan duymayan Ed, kızın piyano çalışı karşısında kendinden geçmiştir. Bu yüzden onun bu konuda eğitime devam etmesi gerektiğini düşünür ve piyano derslerinin ücretini ödemeye karar verir. Ünlü bir piyano hocasının kızı reddetmesinin ardından eve dönerlerken, Birdy Ed ile birlikte olmak ister. Ed'in karşı çıkmasına aldırmayan Birdy adamın pantolonunu çıkarmaya çalışırken, Ed karşıdan gelen bir başka araçla çarpışmamak için yolun dışına çıkarak kaza yapar. Hastanede kendine gelen Ed'e tutuklu olduğu söylenir. Ed Birdy'nin kazada öldüğünü düşünür, ama kızın kırık olan köprücük kemiği dışında sağlığı iyidir. Gölde yüzen bir çocuk, dibe batmış bir arabada Tolliver'ın cesedini bulmuştur. Görünüşe göre Big Dave, adamdan gerçekleri öğrenirken onu dövmekten fazlasını yapmıştır. Adamın çantasından Ed ile yaptığı sözleşme çıkınca polis, 10.000 dolar için Ed'in karısını Nirdlinger's'dan zimmetine para geçirmeye zorladığını ve daha sonra da Tollinger'ı öldürdüğünü düşünmektedir.

Cinayet ile suçlanan Ed, Riedenschneider'ı yeniden tutmak için evini ipotek ettirir. Avukatın jüriye yaptığı açılış konuşması sırasında, kayınbiraderi Frank Ed'e saldırır. Hakim davanın hükümsüz olduğuna karar verir. Savunmaya devam etmesi için Riedenschneider'a ödeyecek hiç parası kalmayan Ed, yetersiz bir yerel avukatın savunmasıyla yetinmek zorunda kalır. Bu avukat yüzünden jürinin gözünde acımasız ve tehlikeli bir sosyopat haline gelen Ed'e idam cezası verilir. Ed hapishanede idam sırasını beklerken, kelime başına ücret ödeyen bir ucuz dergiye öyküsünü gönderir. Bir gece uyanır ve tüm kapıların açık olduğunu fark eder. Dışarı çıkınca bir uzay gemisi görür. Bu olağanüstü durum karşısında kafasını sallamaktan başka bir şey yapmaz ve hücresine geri döner. Filmde bu sahnenin bir rüya olup olmadığı açıklık kazanmaz. Filmin sonunda elektrikli sandalyeye götürüp bağlanırken Ed, karısıyla yeniden karşılaşacağını düşünür ve ona söyleyeceklerini planlar. Yaptıklarının sonuçlarından dolayı mutsuzdur ama hayatını değiştirmek için bir şeyler yapmış olmaktan mutsuzluk duymaz.

Kadro

Film müziği

The Man Who Wasn't There
Carter Burwell ve çeşitli sanatçılar soundtrack'i
Yayımlanma30 Ekim 2001
Kaydedilme2001
Tarzfilm müziği
klasik müzik
Süre45:43
ŞirketDecca

Orada Olmayan Adam'ın film müziği klasik müzik parçalarından, genelde Ludwig van Beethoven'ın piyano sonatlarından ve bunların arasına serpiştirilmiş, Carter Burwell'in bestelediği küçük parçalardan oluşur. Bu film, Burwell'in Coen Kardeşler ile birlikte çalıştığı dokuzuncu filmdir.

Parçalar (aksi belirtilmemişse Carter Burwell tarafından bestelenmiştir):

  1. "Birdy's 'Pathétique'" (Piyano Sonatı No. 8 Do minör Op. 13 - Ludwig van Beethoven) – 1:17
    • Performans: Jonathan Feldman
  2. "Che soave zeffiretto" (Figaro'nun Düğünü'nden - Wolfgang Amadeus Mozart) – 3:33
    • Performans: Edith Mathis ve Gundula Janowitz, Deutsche Oper Berlin Orkestrası ile birlikte, şef Karl Bohm, 1968
  3. "Bringing Doris Home" (Piyano Sonatı No. 25 Op. 79 - Ludwig van Beethoven – 1:18
    • Performans: Jonathan Feldman
  4. "I Met Doris Blind" – 1:15
  5. "Ed Visits Dave" – 1:03
  6. "Ed Returns Home" (Piyano Sonatı Op. 79 - Ludwig van Beethoven) – 1:57
  7. "I Love You Birdy Abundas" – 0:42
  8. "Nirdlinger's Swing" – 5:12
  9. "Moonlight Sonata" (Piyano Sonatı No. 14 - Do diyez minör Op. 27 - Ludwig van Beethoven) – 2:29
    • Performans: Jonathan Feldman
  10. "The Fight" – 3:01
  11. "The Bank" – 1:03
  12. "Adagio Cantabile" (Piyano Sonatı No. 8 - Do minör Op. 13 - Ludwig van Beethoven) – 5:33
    • Performans: Jonathan Feldman
  13. "The Trial of Ed Crane" – 3:52
  14. "Andante Cantabile" (Piano Trio No. 7 - Si bemol Op. 97 ("Archduke") - Ludwig van Beethoven) – 13:28
    • Performans: The Beaux Arts Trio, 1980

Kaynakça

  1. ^ "rogerebert.com". 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  2. ^ "rogerebert.com". 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ludwig van Beethoven</span> Alman klasik müzik bestecisi ve piyanist (1770–1827)

Ludwig van Beethoven, Klasik dönemden Romantik döneme geçiş sürecine büyük katkı sağlamış ve gelmiş geçmiş en ünlü ve en etkileyici bestecilerden biri olarak kabul edilen Alman piyanist ve bestecidir. 9 senfonisi, 5 piyano konçertosu, 32 piyano sonatı, 16 yaylı dörtlüsü ve hayatı boyunca yazdığı tek opera olan Fidelio en çok bilinen eserlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Johannes Brahms</span>

Johannes Brahms Alman piyanist, orkestra şefi ve 19. yüzyılın ikinci yarısının en önemli Romantik dönem bestecilerindendir. Hamburg'da Lutheran bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi ve profesyonel yaşamının çoğunu Viyana'da geçirdi. Bazen Johann Sebastian Bach ve Ludwig van Beethoven ile müziğin "Üç B"sinden biri olarak gruplandırılır, bu yorum aslında on dokuzuncu yüzyıl orkestra şefi Hans von Bülow tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İdil Biret</span> Türk piyanist

İdil Biret,, Türk piyano sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Coen kardeşler</span> Amerikalı senarist ve yönetmen kardeşler

Joel Coen ve Ethan Coen, '"Coen Kardeşler"' olarak bilinen senarist ve yönetmen kardeşler. Her iki kardeş de, Minnesota'nın banliyösü olan St. Louis Park'ta büyüdü; babaları Edward Coen Minnesota Üniversitesi'nde ekonomi profesörü, anneleri Rena Coen ise St. Cloud Eyalet Üniversitesi'nde sanat tarihi profesörüydü.

<i>Fargo</i> (film)

Fargo; senaryosu, yapımı ve yönetimi Coen Kardeşler'e ait, 1996 yapımı Amerikan sinema filmi.

<span class="mw-page-title-main">Frances McDormand</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Frances Louise McDormand, Akademi Ödüllü Amerikalı sinema, tiyatro ve televizyon oyuncusudur. Üç kez En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalında Oscar'a aday oldu. Üç kez En iyi Kadın Oyuncu Oscar ödülünü kazanmıştır. 1996 yılında Coen Kardeşlerin Fargo filminde canlandırdığı hamile polis memuru Marge Gunderson rolüyle En İyi Kadın Oyuncu Oscar ödülünü kazandı. 2018 yılında Martin McDonagh tarafından yazılıp yönetilmiş 2017 çıkışlı sinema filmi Üç Billboard Ebbing Çıkışı, Missouri ile En iyi Kadın oyuncu Oscar ödülünü kazandı. Aynı başarıyı 2021 yılında Chloé Zhao imzalı Nomadland filmi ile yakaladı.

<span class="mw-page-title-main">61. Britanya Akademisi Sinema Ödülleri</span>

61. BAFTA Ödülleri, İngiliz Film ve Televizyon Sanatları Akademisi'nin sinema sektöründe 2007 yılının en iyilerine vereceği ödüller. Adaylar 16 Ocak 2008'de açıklanmıştır. Ödül töreni 10 Şubat 2008'de Londra'daki Kraliyet Opera Evi'nde yapılmıştır.

Dmitri Şostakoviç genellikle bestelerini ve ara sıra diğer bestecilerin müziklerini opus numaralarıyla kataloglamıştır. Bu uygulamaya erken eserlerinden fa♯ minör Scherzo ile başlamış ve hayatının sonuna kadar devam etmiştir. Bununla birlikte, gençlik eserlerinin çoğu, sanatsal olgunluğundan bitmemiş eserleri ve çok sayıda tamamlanmış eseri opus numarasız kalmıştır. Şostakoviç'in bir esere atanan eser numarasını aldığı, sonra başka birine verdiği veya bitmiş bir kompozisyonun numaralandırılması konusunda kararsız olduğu durumlar da vardır. Konuyu daha da karmaşık hale getiren şey, 1930'larda kendi müziğini derlerken yaptığı bir hatadır. Bu karmaşaya 'The Youth of Maxim' ve 'Girl Friends' film müziklerine aynı opus numarası vermiş olması yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roger Deakins</span> İngiliz görüntü yönetmeni

Roger Deakins BAFTA ödülü sahibi İngiliz görüntü yönetmeni. Coen Kardeşler ile birlikte çalıştığı filmler ile tanınır. 15 kez En İyi Sinematografi dalında Oscar'a aday gösterilmiş ve 2018 yılında Blade Runner 2049 filmi ile bu dalda ödül kazanmıştır. 2020 yılında 1917 filmi ile ikinci kez "en iyi sinematografi" dalında ödül kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ed Harris</span> Amerikalı film yönetmeni ve sinema oyuncusu

Edward Allen "Ed" Harris, dört kez Oscar Ödülü adayı ve Altın Küre ödülü sahibi Amerikalı sinema oyuncusu, yazar ve film yönetmeni. Apollo 13 (1995), Truman Show (1998), Pollock (2000) ve Saatler (2002) filmlerindeki performansları ona eleştirmenlerin beğenisini ve Akademi Ödülü adaylıklarını kazandırmıştır.

<i>Büyük Lebowski</i>

Büyük Lebowski, 1998 ABD-İngiltere ortak yapımı suç-komedi filmi.

<span class="mw-page-title-main">5. Senfoni (Beethoven)</span>

5. Senfoni, Op. 67, 1804-1808 yıllarında Ludwig van Beethoven tarafından bestelenmiştir. Bu eser klasik müzikte en çok ve en iyi bilinen kompozisyonlardan ve en çok çalınmış senfonilerden biridir. Eser dört bölümden oluşmaktadır: Bir açılış sonatası, bir andante ve finali yapacak attacca'ya götüren hızlı bir scherzo. Eser ilk olarak 1808 yılında Viyana'daki Theater an der Wien'de çalınmış, kısa bir süre sonra da müthiş bir itibar elde etmiştir. E. T. A. Hoffmann senfoniyi "zamanının en önemli çalışması" olarak nitelemektedir. Eser, "kısa-kısa-kısa-uzun" melodisinin iki kere çalınmasıyla başlar. (

<span class="mw-page-title-main">Beethoven ve Mozart</span>

Wolfgang Amadeus Mozart'ın Ludwig van Beethoven'nın eserleri üzerinde çok büyük bir etkisi vardır. İkili 1787'de Viyana'da tanışmış ve belki Beethoven Mozart'tan birkaç ders bile almıştır; ama bu durum kesin değildir sadece bir kaynakta bu buluşmalardan söz edilir, o da günümüze ait bir kaynak değildir. Beethoven Mozart'ın neredeyse bütün çalışmalarını biliyordu. Hatta yazdığı temalardan bazıları Mozart'ın temalarını hatırlatır.

<span class="mw-page-title-main">14. Piyano Sonatı (Beethoven)</span>

Do-diyez minör 14. Piyano Sonatı "Quasi una Fantasia" ya da popüler ismiyle Ayışığı Sonatı, Ludwig van Beethoven'ın bir piyano sonatı. 1801 yılında tamamlanan eser Beethoven tarafından öğrencisi Kontes Giulietta Guicciardi'ye ithaf edilmiştir. Sonat piyano için Beethoven'ın en popüler bestelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Koral Fantazi</span>

Piyano, koro ve orkestra için do minör fantezi, Op. 80, 1808 yılında Ludwig van Beethoven tarafından bestelenmiştir. Koro için yazılan kısım Christophe Kuffner'in bir şiiri üzerine yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hélène Grimaud</span> Fransız piyanist (d. 1969)

Hélène Grimaud, Fransız piyanist, yazar ve ethologdur.

8. Piyano Sonatı Do minör, Op.13 veya yaygın olarak bilinen adıyla Fransızca: Sonata Pathétique, Ludwig van Beethoven tarafından bestelenmiş piyano sonatı. 1789 yılında bestelenmiş ve besteci 27 yaşındayken, 1799’da yayımlanmıştır. Dünya genelinde en tanınmış kompozisyonlardan biridir. Beethoven eseri arkadaşı Karl Alois’ya adamıştır. Bestecinin kendisi tarafından isimlendirilmiş nadir eserlerinden biri olduğu düşünülmesine rağmen; parçaya, sonatın trajik sonaritesinden etkilenerek, Fransızca: Grande sonate pathétique ismini veren eserin yayımcısıdır.

Klasik Müziğin En Büyük 50 Parçası, Londra Filarmoni Orkestrası tarafından şef David Parry ile kaydedilen klasik eserlerden bir seçkidir. Londra'daki Abbey Road Studios, Royal Festival Hall ve Henry Wood Hall'da kaydedilen albüm, Kasım 2009'da dijital formatta ve 2011'de 4'lü CD set olarak yayınlandı. Klasik Müziğin En Büyük 50 Parçası 200.000'den fazla kopya sattı ve üç yılı aşkın süredir iTunes'daki en iyi 10 klasik albümden biri olarak geçirdi.

London Classical Players (LCP), tarihsel olarak bilgilendirilmiş performans (HIP) uygulamaları ve dönemsel çalgılar üzerindeki orkestra performansları üzerine uzmanlaşmış bir İngiliz orkestrasıydı. Sir Roger Norrington, 1978'de LCP'yi kurdu. 1978'den 1992'ye kadar, London Classical Players'ın konser şefi barok kemancı John Holloway'di. LCP, EMI Classics için çeşitli kayıtlar yaptı. LCP'deki çalıcıların çoğu, diğer dört büyük HIP orkestra topluluğu, Academy of Ancient Music, The English Concert, Orchestra of the Age of Enlightenment ve English Baroque Soloists ile ortaktı.

Müzikte opus sayısı, bestecinin o eseri yayınlamasının kronolojik sırasını belirtmek için bir müzik kompozisyonuna veya bir dizi kompozisyona atanan "eser numarasıdır". Opus numaraları benzer başlıklara sahip besteleri ayırt etmek için de kullanılır; tek bir çalışma için "Op" olarak, birden fazla esere atıfta bulunulduğunda "Opp." olarak kısaltılır. Opus numaraları her zaman kompozisyonun kronolojik sırasını göstermeyebilir. Örneğin, bestecinin ölümünden sonra yayınlanan bir eser var ise, gençlik dönemine ve hatta bestecinin ilk tamamladığı eserlerden biri olsa dahi, opus numarası olarak genellikle son sıralara yerleştirilir.