| Makale serilerinden |
 |
Tahvil piyasası
|
|
Diğer piyasalar |
|
Tüccarlar
|
İlgili alanlar |
Vadeli işlem opsiyon borsaları yatırımcıları riskten koruma amaçlıdır. Bu borsalarda ticari işlemlerden doğan nakit akışlarındaki finans dönüşüm riski, pariteden kaynaklı riskleri minimuma indirmek amacıyla yatırımcılar future veya forward işlemlerle kendilerini sağlama alma çabasındadırlar. Küresel rekabet ortamında ithalat ve ihracatın yoğun olduğu bölgelerde opsiyon borsalarına yönelen talep artış göstermektedir.
Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.
Borsa İstanbul ya da kısaca BİST, Türkiye'de 1985 yılında açılan sermaye piyasasında faaliyet gösteren Türk ve yabancı kaynaklı bankalara, aracı kurumlara saklama ile takas hizmeti verir. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası olan adı 5 Nisan 2013 tarihinde "Borsa İstanbul" olarak değiştirilmiştir. Ayrıca "Yatırıma değer!" resmî slogan olarak kabul edilmiştir
Borsa veya sermaye piyasasının değişimi, alınıp satılabilir menkul kıymetler, stok, hisse senedi, emtialar, döviz, istikraz, vadeli kontratlar ve opsiyon sözleşmelerinin halka açık satıldığı veya satın alındığı organize bir piyasadır. Sermaye piyasası, üretken faaliyetleri destekleyen bir yatırım mekanizması oluşturur ve borsa ise bu amaca ulaşmak için kullanılan bir pazardır. Borsa, yatırımcıların faaliyetleri için güvenli bir ortam yaratmasının yanı sıra düzenli işlem mekanızmasına, güncel fiyatlara ve gerçek zamanlı alışveriş yapmaya sahip olmasından dolayı popülerdir.
Finansta, opsiyonlar belirli bir malı, kıymeti veya finansal göstergeyi önceden anlaşılmış belli bir vade ve fiyattan alma-satma hakkı veren kontratlardır. Opsiyonu satın alan taraf opsiyon sözleşmesine karşılık, sözleşme tarihinde veya sözleşmede belirlene bir tarihte belli bir prim karşılığı ödemek zorundadır. Opsiyon sahibi opsiyon sözleşmesini yine sözleşmede belirlenen süre içinde veya sonunda kullanma hakkına sahip olmaktadır ancak vadeli işlemler sözleşmesinden farklı olarak herhangi alma veya satma yükümlülüğü yoktur. Bu sebeple, opsiyon hakkını alan tarafın kaybı en fazla ödediği primdir. Opsiyon hakkını satan taraf ise bu prim kazancını elde etmektedir.
Nasdaq, resmi bir düzenleyicisi olmayan tezgâh üstü piyasalarda (OTC) işlem gören menkul kıymetler için alım-satım fiyatlarının gösterildiği otomatik bilgi ağı olarak New York'ta kurulmuş olan özel borsadır. Dünyanın teknoloji borsası olarak kabul edilir.
Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.
Yatırım, belirli bir kaynağın ya da değerin, gelir sağlamak amacıyla kalıcı bir biçimde kullanılmasıdır. Tüketim kavramından temel farkı, kullanılan kaynak ya da değerin işlem sonunda tükenmemesidir. Yatırım harcamasının sonucunda ortaya çıkan yatırım, orta ve uzun dönemde getiri sağlamaya devam eder.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası AŞ (VOB), Türkiye'nin ilk özel borsa kuruluşudur. Sermaye Piyasası Kurulunun 17/8/2001 tarihli ve 9/1101 sayılı kararına dayanılarak, Devlet Bakanlığı’nın 3/9/2001 tarihli ve 2381 sayılı yazısı üzerine 2001/3025 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur. 9 Temmuz 2002 tarihinde Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanacak şekilde, 4 Temmuz 2002 tarihinde Ticaret Sicili'ne tescil edilmiş ve 4 Şubat 2005 tarihinde İzmir'de işleme açılmıştır. 2 Ağustos 2013'te son işlem gününü yaşayan borsa, 5 Ağustos 2013'te Borsa İstanbul bünyesine katılıp "Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası" (VİOP) adını aldı. Bakanlar Kurulunun, "Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Anonim Şirketi unvanı ile vadeli işlem ve opsiyon borsası kurulmasına dair Bakanlar Kurulu Kararının yürürlükten kaldırılması"na ilişkin kararının 6 Şubat 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile resmî olarak kapandı.
Türev piyasaları; standartlaştırılmış türev işlem sözleşmelerinin vadeli alınıp satıldığı, gerçekleştirilen takasların bir kurum tarafından garanti edildiği, borsa bünyesinde işleyen piyasalardır. Adını, finansal yatırımcıların ihtiyaçlarından türedikleri için almışlardır. Türev piyasaları; Forward, Swap, Futures ve Opsiyon işlemlerini içermektedir.
Türev, temel olan asıl değerin fiyat araçlarına bağlı olması anlamına gelir. Hakların garanti altına alındığı, bir malın sabit bir fiyattan satın alınması ya da satılmasını sağlayan ticari anlaşmadır. Esas olan mal asıl değer olarak da tanımlanır. Asıl değer; menkul kıymetler, pazar (piyasa) bağlantılı referans büyüklükleri, diğer ticaret maddeleri olabilir; fakat ekonomik olmayan miktar da hava türevleri olabilir. Türevler fiyat değişimlerinin risklerine karşı güvenliği ve asıl değerlerin fiyat gelişimindeki spekülasyonu mümkün kılmaktadır.
Varant; finans sektöründe, varant yatırımcısına bir dayanak varlığı, belirli bir fiyattan ve belirli bir vade içerisinde alma ya da satma hakkı veren finansal enstrümandır. Temel olarak ALIM varantları ve SATIM varantları olarak ikiye ayrılmaktadır.
Future sözleşme piyasalarda, fiyatı bugünden belli olan bir malın ileriki bir tarihte teslimi için yapılan sözleşme türüdür. Gelecekte belirli bir zamanda önceden belirlenmiş bir fiyata bir şey almak veya satmak için standartlaştırılmış bir yasal sözleşmedir. Geçmişi 1848 yılında kurulan Chicago Ticaret Kurulu'na (CBOT) kadar uzanmaktadır.
Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası ya da kısaca FWB, Almanya'nın Frankfurt kentinde bulunan borsa olup dünyanın en büyük borsalarından biridir. Avrupa’nın en büyük iki borsasından biridir. Şöyle ki, Avrupa’nın Londra Borsası’ndan sonra ikinci büyük borsasıdir. Uluslararası piyasalarda “Alman Borsası” olarak tanınır. Ayrıca FWB, Alman Birleşik Borsa Endeksi DAX'ın da takip edildiği yerdir. Alman ekonomisinin barometresi olan DAX, başlıca 30 Alman şirketinin hisse fiyatlarını yansıtan ana endeksdir.
Menkul kıymetler borsası, hisse senedi komisyoncuları ve tüccarların hisse senedi, tahvil ve diğer menkul kıymetleri satın alıp satabildiği borsalardır.
NASDAQ-100 endeksi (^NDX), NASDAQ'ın borsa endeksidir. Endeks, 31 Ocak 1985 tarihinde kurulmuş olup borsada işlem gören en yüksek piyasa değerine sahip 100 şirketi kapsamaktadır. Endekste bulunan hisse senetleri ağırlıkları, en büyük bileşenlerin etkisini sınırlayan bazı kurallarla birlikte piyasa değerlerine dayanıyor. Değişime dayalı olup, ABD merkezli şirketlerin endeksi değildir.
Temettü emekliliği, yüksek temettü verimi, düzenli büyüme ve kar geçmişi olan köklü şirketlerin borsada işlem gören hisse senetlerinden alarak, uzun vadede temettüden elde edilen pasif gelirin yaşam masraflarını karşılayacak düzeye gelmesidir. Temettü dağıtımın yapılacağı iş gününden bir gün önce yatırımcının hesabında ilgili hisse senedinin bulunması temettü alınabilmesi için yeterlidir.
Chicago Ticaret Kurulu (CBOT), Chicago merkezli, dünyanın en eski future sözleşme ve opsiyon borsasıdır. 1848'de kuruldu. 12 Temmuz 2007'de Chicago Ticaret Kurulu, CME Group'u oluşturmak için Chicago Ticaret Borsası ile birleşti.
Uniswap, kripto para birimlerini takas etmek için kullanılan merkeziyetsiz finans protokolüdür. Uniswap aynı zamanda Uniswap protokolünü oluşturan şirketin de adıdır. Protokolün faaliyeti, akıllı sözleşmeler aracılığıyla Ethereum blok zincirindeki kripto para birimleri arasındaki otomasyonu kolaylaştırmaktır. Ekim 2020 itibarıyla, Uniswap, günlük işlem hacmine göre en büyük merkeziyetsiz borsa ve tüm borsalar içerisinde dördüncü en büyük kripto para borsası olduğu tahmin edilmektedir. Uniswap borsasının Eylül 2021 itibarıyla yaklaşık olarak günlük likit alım satım işlemleri karşılığında 4,7 milyon dolar ortalama işlem ücreti geliri bulunmaktadır.
Yatırımcıların geleneksel para birimleri veya diğer dijital para birimleri gibi diğer varlıklar için kripto para birimleri ve dijital para birimleri ticareti yapmasına olanak tanıyan platformlardır. Borsalar, dijital para birimleri veya kripto para birimleri karşılığında kredi kartı ödemelerini, banka havalelerini veya diğer birçok ödeme şekillerini kabul edebilir. Bir kripto para borsası, genellikle alış-satış işlemleri için işlem komisyonu olarak alan veya eşleşen bir platform olarak sadece üyelik ücreti alan bir piyasa yapıcı olabilir.
Finansta, egzotik opsiyon, basit satın alma ve satma opsiyonlarından daha karmaşık özelliklere sahip opsiyondur. Egzotik türev ürünleri gibi, vadedeki ödenişin ya da vadeden önceki zamanlarda ödenişin belirlendiği tetik noktaları ve şartları taşıyabilirler. Egzotik bir opsiyon, belirli bir müşteri veya belirli bir pazar için geliştirilmiş standart dışı bir dayanak varlığı da içerebilir. Egzotik opsiyonlar, bir borsada işlem gören opsiyonlardan daha karmaşıktır ve genellikle tezgah üstü işlem görürler.
