İçeriğe atla

Ophrys tenthredinifera

Böcek salebi
Ophrys tenthredinifera
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Liliopsida
Takım:Asparagales
Familya:Orchidaceae
Alt familya:Orchidoideae
Oymak:Orchideae
Alt oymak:Orchidinae
Cins:Ophrys
Tür: O. tenthredinifera
İkili adlandırma
Ophrys tenthredinifera
Willd., Sp. Pl. 4: 67 (1805).

Ophrys tenthredinifera, salepgiller (Orchidaceae) familyasına ait daha çok Akdeniz'de görülen bir orkide türü.

Adlandırma

Latince tenthredinifera ('tenthredo taşıyan') bilim adı, çiçeğinin Tenthredinidae familyasından zar kanatlılara (Hymenoptera) benzetilmesi dolayısıyladır.

Morfoloji

Dik gövdeli 10–40 cm boyunda çok yıllık yumrulu bir bitkidir. Taban ve gövde yapraklar benzer olup yumurtamsı-mızrak biçimindedir.

3 ila 10 arasında çiçek görülür. Çiçek örtüsü segmentleri morumsu veya morumsu menekşe rengindedir, nadiren beyazdır. Dış yanı 6–12 mm uzunluğunda geniş yumurtamsı, tüysüz, dış bükey; iç tarafı genellikle dış yanının 1/3 kadar, geniş üçgen biçiminde kabarcıklı-kadifemsidir. Alttaki çiçek örtüsü segmentleri ters yumurtamsı kare veya yelpaze biçiminde dış bükey nadiren dikdörtgen biçiminde girintili veya belirsiz 3 loplu, morumsu kahverengi, kadifemsidir; kenar kısmı sık tüylü, uzantısı tüysüz, kısadır; tabandaki kabartı göze çarpar.

Genel özellikleri

Bu orkide türü yeterli besin sağlamak amacıyla toprakta bulunan bir mantar türüyle ortak yaşam içerisindedir. Çiçekler, dişi feromona benzer bir koku yayarak erkek böcekleri kendine çeker böylece tozlaşma sağlanmış olur. Toz haline getirilmiş yumrularından salep elde edilir. Salep çok besleyicidir; sıcak içecek olarak tüketilir; bunun yanı sıra tahıllarda veya ekmek yapımında kullanılır. Salep üretmek için çiçeklenme ve tohum dökümü akabinde yumrular hasat edilmelidir.

Dağılımı

Ophrys tenthredinifera, Portekiz, İspanya, Fransa, İtalya, Yunanistan, Türkiye, Kuzey Afrika ve birkaç Akdeniz adasındaki 0–1200 m yükseltilerde bulunur.

Türkiye'de Çanakkale, İzmir, Muğla, Aydın, Antalya, Hatay yörelerinde bulunur.

Yetiştirme

Drenaji iyi, düşük verimlikteki topraklarda ve yarı gölge şartlarda yetişir. Bitkiyle ortak yaşam halinde olan mantarlar gübreleme ve mantar ilaçlarının kullanıma ya da bir yerden başka bir yere nakledilmesi sırasında ölür. Bu yüzden bitki çoğu kez tohumla üretim yöntemiyle çoğaltılır. Ayrıca çiçeklenme dönemi sonunda bölümlere ayırma metoduyla yeni bitkicikler elde edilebilir. Serin iklim şartlarında iyi yetişir ancak soğuğa dayanıklı değildir.

Doğal melezleri

  • Ophrys × alibertiana (O. spruneri × O. tenthredinifera) (Girit)
  • Ophrys × bodegomii (O. passionis × O. tenthredinifera) (İspanya)
  • Ophrys × bourlieri (O. iricolor × O. lutea × O. tenthredinifera). (Kuzey Afrika)
  • Ophrys × campolati (O. promontorii × O. tenthredinifera) (İtalya)
  • Ophrys × daneschianum (O. bertoloniiformis × O. tenthredinifera) (Fransa)
  • Ophrys × feldwegiana (O. ferrum-equinum × O. tenthredinifera) (Yunanistan)
  • Ophrys × grampinii (O. sphegodes × O. tenthredinifera) (İtalya ve Sicilya)
  • Ophrys × heraultii (O. tenthredinifera × O. vernixia subsp. ciliata) (Balear Adaları).
  • Ophrys × inzengae (O. betolonii × O. tenthredinifera) (Fransa)
  • Ophrys × laconensis (O. arachniiformis × O. tenthredinifera) (Fransa)
  • Ophrys × lievreae (O. iricolor × O. tenthredinifera) (Kuzey Afrika)
  • Ophrys × lupiae (O. bertolonii × O. incubacea × O. tenthredinifera) (İtalya)
  • Ophrys × manfredoniae (O. incubacea × O. tenthredinifera) (İtalya)
  • Ophrys × maremmae (O. holosericea subsp. fuciflora × O. tenthredinifera) (İtalya)
  • Ophrys × methonensis (O. argolica × O. tenthredinifera) (Yunanistan)
  • Ophrys × montis-angeli (O. biscutella × O. tenthredinifera) (İtalya)
  • Ophrys × peltieri (O. scolopax × O. tenthredinifera) (Kuzey Afrika)
  • Ophrys × personii (O. lutea × O. tentherdiniffera) (İtalya)
  • Ophrys × rovittellii (O. exaltata × O. tenthredinifera) (Fransa)
  • Ophrys × sanconoensis (O. exaltata × O. tenthredinifera) (Sicilya)
  • Ophrys × sancti-leonardi (O. fusca × O. tenthredinifera). (İtalya)
  • Ophrys × simica (O. lucis × O. tenthredinifera) (Doğu Ege Adaları)
  • Ophrys × sommieri (O. bombyliflora × O. tenthredinifera) (Akdeniz)
  • Ophrys × sorrentini (O. bertolonii × O. tenthredinifera) (Güney Avrupa)
  • Ophrys × spanui (O. annae × O. tenthredinifera) (Fransa)

Resim galerisi

  • Portekiz (Algarve)
    Portekiz (Algarve)
  • Portekiz (Algarve)
    Portekiz (Algarve)
  • Portekiz (Algarve)
    Portekiz (Algarve)
  • İspanya (Cartagena)
    İspanya (Cartagena)
  • İspanya (Mallorca)
    İspanya (Mallorca)
  • İspanya (Mallorca)
    İspanya (Mallorca)
  • İspanya (Mallorca)
    İspanya (Mallorca)
  • İspanya (Mallorca)
    İspanya (Mallorca)
  • İspanya (Mallorca)
    İspanya (Mallorca)
  • İspanya (Mallorca)
    İspanya (Mallorca)
  • İtalya (Sicilya)
    İtalya (Sicilya)
  • İtalya (Sicilya)
    İtalya (Sicilya)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İtalya</span> Güney Avrupada yer alan kısmi ada ülkesi

İtalya, resmî adıyla İtalyan Cumhuriyeti, Güney Avrupa'da, büyük ölçüde İtalya Yarımadası üzerinde yer alan bir ülke. Akdeniz'in en büyük iki adası Sicilya ve Sardinya da İtalyan topraklarıdır. Yüzölçümü 301.340 km2 olan ülkenin kuzeyde Alpler bölgesinde Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya'yla kara sınırı vardır. Bağımsız iki Avrupa ülkesi olan Vatikan ve San Marino da İtalya'nın yarımadadaki toprakları içine sıkışmış anklav ülkelerdir. İtalya'nın ayrıca biri İsviçre (Campione), diğeriyse Tunus (Lampedusa) tarafından kara ve deniz sınırlarıyla kuşatılmış iki eksklavı bulunur. Nüfusu 58 milyon olan İtalya, Avrupa Birliği'nin en kalabalık üçüncü ülkesidir. Başkenti ve en büyük şehri Roma, yüzyıllar boyunca Batı uygarlığının merkezi olmuş, mimaride barok üslûbunun doğuşuna tanıklık etmiş ve eskiden beri Katolik Kilisesi'nin merkezi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz</span> Güneybatı Avrupada bir ülke

Portekiz, resmî adıyla Portekiz Cumhuriyeti, Avrupa'nın güneybatısında İber Yarımadası üzerinde yer alan, Avrupa Kıtası'nın en batısındaki ülkedir. Portekiz kuzeyden ve doğudan İspanya ile, güneyden ve batıdansa Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Atlas Okyanusu'nun kuzey yarım küredeki bölümünde bulunan Azorlar ve Madeira takımadaları özerk yönetimleriyle birlikte Portekiz'in birer parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Halep çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Halep çamı, Pinaceae (çamgiller) familyasından Akdeniz bölgesine özgü bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Zeytin</span> Zeytin familyasından bir bitki türü

"Avrupa zeytini" anlamında Olea europaea botanik adlı zeytin, zeytingiller Oleaceae familyasından meyvesi yenen ve geleneksel olarak Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türüdür. Tür, tüm Akdeniz ülkelerinin yanı sıra Güney Amerika, Güney Afrika, Çin, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yetiştirilir. Olea europaea, Olea cinsi için tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Keçiboynuzu</span> bitki türü

Keçiboynuzu veya harnup, baklagiller (Fabaceae) familyasından olup Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü yerlerde doğal olarak yetişen ve baklaları (meyveleri) yenen, her dem yeşil çalı ya da ağaç formunda olan bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Safran</span> Soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharat

Safran, süsengiller (Iridaceae) familyasından, sonbaharda çiçek açan, 20–30 cm boyunda, çiğdem (Crocus) cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharat. Bitkinin yaprakları şeritimsi, mor çiçekleri üç tepeciklidir. Çiçeği ve tepecikleri bitkiye bağlayan yaprak sapı da dâhil olmak üzere erkek organları kurutularak özellikle gıda boyası ve tat verici olarak kullanılan safran bitkisi daha çok İspanya, Fransa, İtalya ve İran'da yetiştirilir. Türkiye’de ise safran Safranbolu’da üretilmektedir. Ağırlığına göre dünyanın en pahalı baharatı,, olan safranın anavatanı Güneybatı Asya’dır. Yetiştiriciliğine ilk olarak Yunanistan civarında başlanmıştır. Yarım kilogram safran 80.000 çiçekten çıkarılabilir. Kendi ağırlığının 100.000 katı suyu sarı renge boyar.

<span class="mw-page-title-main">Çiçekli dişbudak</span> bitki türü

Çiçekli dişbudak, zeytingiller (Oleaceae) familyasından 8–10 m ye kadar boylanabilen küçük bir dişbudak türü.

Yahudi-Romen dilleri Latin dillerinden türemiş Yahudi dilleridir. Romen dillerinin çoğunluk tarafından konuşulduğu bölgelerde yaşayan çeşitli Yahudi toplulukları tarafından konuşulmakta olan Romen dilleridir ve zamanla öyle bir boyuta kadar değiştirilmişlerdirki dil olarak kabul edilmeye başlanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Orchidaceae</span> bitki familyası

Orkideler, Asparagales takımına bağlı Orchidaceae familyasına ait bitkilerdir. Orkideler, çiçekleri genellikle renkli ve hoş kokulu olan çeşitli ve yaygın çiçekli bir bitki grubudur. Orkideler, buzullar hariç Dünya'daki hemen hemen her yaşam alanında bulunan kozmopolit bitkilerdir. Dünyanın en zengin orkide cinsleri ve türleri tropiklerdedir.

<i>Fraxinus angustifolia</i>

Fraxinus angustifolia, Oleaceae (zeytingiller) familyasından anavatanı Orta ve Güney Avrupa ile Kuzey Afrika ve Güneybatı Asya olan bir dişbudak türü.

<span class="mw-page-title-main">Karanfil yaprakbükeni</span>

Karanfil yaprakbükeni Tortricidae familyasından pul kanatlı zararlı böcek türü.

<i>Zodarion</i>

Zodarion, Zodariidae familyasına bağlı bir örümcek cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Merlot</span> Merlot bir şarap çeşidi yapmada veya yemede kullanılan bir üzümdür.

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

<i>Orchis</i> bitki cinsi

Orchis, orkide ailesindeki (Orchidaceae) cinslerden bir tanesidir ve genel olarak Avrupa ve Kuzeybatı Afrika'da bulunur ve Tibet, Moğolistan ve Sincan'a kadar yayılış alanı uzar. Orchis'in adı, orkidelerin bir çoğunda görülen çifte tuberoid yumrularının görünümünden dolayı "testis" anlamına gelen Grekçe ὄρχις orchis kelimesinden gelir.

<i>Orchis mascula</i> bitki türü

Orchis mascula, Salepgiller ailesine bağlı, er salebi ve Türk salebi olarak bilinen, bir orkide türüdür. Avrupa'da yaygın bir tür olup, Portekiz'den Kafkasya'ya kadar olan bölgede; 'da, ayrıca Afrika kıtasında ve Orta Doğu'da ve İran'ın kuzey bölümünde doğal olarak yayılış gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Convolvulaceae</span> Çiçekli bitkilerin Solanales takımına bağlı bir familyası

Convolvulaceae, Tarlasarmaşığıgiller, Çitsarmaşığıgiller, Kahkahaçiçeğigiller veya Gündüzsefasıgiller; Solanales takımına ait, yaklaşık 58 cins ve 1.880 tür ile temsil edilen, tropikler ve ılıman kuşak başta olmak üzere dünya çapında yayılış gösteren; tatlı patates, cinsaçı ve tarla sarmaşığı gibi bitkileri içeren, bir çiçekli bitki familyasıdır.

1510 influenza pandemisi, tıp tarihçileri ve epidemiyologlar genel olarak kabul edildiği şekliyle ilk bölgeler arası ve kronik influenza pandemisidir. Kuzey Afrika ve Avrupa'ya yayılmadan önce Asya'da ortaya çıkmıştır. Grip benzeri hastalıklar Avrupa'da en azından Charlemagne'den beri belgelenmiştir, 1357'de ilk defa influenza olarak adlandırılmıştır, ancak 1510'daki grip salgını, matbaanın neden olduğu iletişimdeki ilerlemelerden sonra patolojik olarak tanımlanan ilk salgındır. Grip, bu pandemi sırasında Fransa ve Sicilya'da daha yaygın olarak "coqueluche" ve "coccolucio" olarak bilinir hale geldi ve bu çeşidi erken modern Avrupa'da grip için en popüler isimler haline geldi. Pandemi hükûmet, kilise ve toplumda önemli bir aksamaya neden oldu; neredeyse evrensel enfeksiyon haline geldi ve yaklaşık %1 ölüm oranına ulaştı.

<i>Hedera</i>

Hedera, Araliaceae familyasına bağlı bir cinstir.

<i>Cynoglossum</i>

Cynoglossum, Boraginaceae familyasına bağlı bir cinstir.

<span class="mw-page-title-main">Portekizli Isabella</span> Kutsal Roma imparatoriçesi ve İtalya konsort kraliçesi

Portekizli Isabella İspanyol İmparatorluğu'nun hükümdarı olan Kutsal Roma imparatoru kuzeni V. Karl'ın konsort imparatoriçe ve konsort kraliçesiydi. 10 Mart 1526'dan 1539'daki ölümüne kadar İspanya ve Almanya kraliçesi ve Hollanda leydisiydi ve Şubat 1530'da Kutsal Roma imparatoriçesi ve İtalya Kraliçesi oldu. Kocasının Avrupa'yı sürekli seyahat etmesi nedeniyle İspanya'nın naibiydi, Krallığın yaşamı boyunca imparatorluk politikalarından bağımsız ve ekonomik olarak sağlıklı kalmasını sağladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.