İçeriğe atla

Operadaki Hayalet (film, 1925)

Operadaki Hayalet (1925)
The Phantom of the Opera
"Operadaki Hayalet" (The Phantom of the Opera) filminin sinema afişi
YönetmenRupert Julian
YapımcıCarl Laemmle
SenaristElliott J. Clawson
Gaston Leroux (roman)
OyuncularLon Chaney
Arthur Edmund Carewe
Snitz Edwards
MüzikSam Perry (1929 versiyonu)
Görüntü yönetmeniMilton Bridenbecker
Virgil Miller
Charles Van Enger
KurguEdward Curtiss
Maurice Pivar
Gilmore Walker
StüdyoUniversal Pictures
DağıtıcıUniversal Pictures
CinsiSinema filmi
TürüGotik korku, fantezi, dram
RenkSiyah-beyaz (Kısmen renkli bölümleri var, (2-şeritli Technicolor ve elle boyama bölümler)
Yapım yılı1925
Çıkış tarih(ler)i6 Eylül 1925, New York
Süre93 dakika
107 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
DilSessiz (İngilizce ara yazıları)
1929 versiyonuna ses ve müzik eklenmiştir
Diğer adlarıOperadaki Hayalet (Türkiye)
Le Fantôme de l'opéra (Fransa)
Il Fantasma dell'opera (İtalya)
El Fantasma de la ópera (İspanya)
Das Phantom der Oper (Almanya/Avusturya)
Operadaki Hayalet

Operadaki Hayalet 1925 ABD yapımı gotik korku filmidir. Özgün adı The Phantom of the Opera dır. Özgün hali sessiz çekilmiş olan film 1929 yılında seslendirilerek yeniden gösterime sunulmuştur.

Fransız gazeteci yazar Gaston Leroux'nun 1909 yılında yazdığı Le Fantôme de l'Opera (Operanın Hayaleti) adlı ünlü romanından uyarlanan filmi çoğunlukla Rupert Julian yönetmişti. Çoğunlukla denmesinin nedeni zaman zaman kameranın arkasına Ernst Laemmle, Edward Sedgwick ve hatta filmin başrol oyuncusu olan Lon Chaney'in de geçmiş olmasıdır. Filmin senaryo ve ara yazılarını da Elliott J. Clawson'un başı çektiği 8 kişilik bir kadro birlikte yazmıştır.[1] Filmin yapımcılığını Universal Pictures Stüdyoları adına Carl Laemmle üstlenmiştir. Çekimleri 1923'te tamamlanan film gösterime verilmeden önce 2 yıl kadar bekletilmişti.

Bu film için Universal Stüdyoları bünyesinde, Paris'teki Opéra Garnier'nin gerçekçi bir kopyası yaptırılmıştı. Universal şirketinin 1943 yılındaki yeniden çevriminde de kullanılan aynı dekorlar bugün hala ayaktadır ve bu film seti Dünyada olduğu gibi muhafaza edilmiş en eski film seti olma unvanını da taşımaktadır [2][3]

Sahnelerinin büyük çoğunluğu siyah beyaz olan filmin bazı opera sahneleri 2 şeritli Technicolor sistemiyle renkli olarak çekilmişti bazı sahneleri de sonradan elle boyanmıştı. Özgün hali sessiz olan filme sinemaya sesin gelmesinden (1927) sonra müzik ve dublajla konuşmalar eklenmiş ve bu seslendirilmiş haliyle 1929 yılında yeniden gösterime sunulmuştu.

Bu film, 1916 ve 2004 yılları arasında yedi kez sinemaya aktarılan romanın en sadık sinema uyarlaması olarak kabul edilmektedir. Kasvetli dekorları, derin gölgeli karanlık sahneleriyle Alman "dışavurumcu sinema akımı"ndan büyük ölçüde etkilenmiş olan "Operadaki Hayalet", kendisinden sonra gelecek olan Dracula, Frankenstein ve Notre Dame'ın Kamburu gibi klasik olacak filmleri biçim olarak etkilemiştir.[4]

Operanın "Hayalet"'i, Lon Chaney'in en çok tanındığı ve en korkunç rolüdür. Chaney bu filmdeki makyajını kendisi yapmıştır ve uzun yıllar bu makyajın nasıl yapıldığı bir stüdyo sırrı olarak saklanmıştır. Konusu 1890'ların Paris'inde geçen filmde, yüzü ileri derecede deforme olduğu için bir maske takarak dolaşan ve yer altındaki gizli mahzenlerde yaşayan Paris Operası 'nın "Hayalet"'inin sevdiği kadını bir star yapabilmek için opera idaresini zorlaması, bu uğurda cinayet bile işleyerek binanın altını üstüne getirmesi anlatılmaktadır.

Film, ABD'de "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek Kongre Kütüphanesi'nin "Ulusal Film Arşivi"nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[5]

Film, telif hakları yenilenmediği için bugün için bir kamu malı (public domain) haline gelmiştir ve ücretsiz olarak İnternet arşivinden indirilip izlenmesi mümkündür.[6]

Oyuncu kadrosu

Operadaki Hayalet (Lon Chaney)
Aktör/Aktris Rolü
Lon ChaneyErik, Hayalet
Mary PhilbinChristine Daae
Norman KerryVikont Raoul de Chagny
Arthur Edmund CareweLedoux
Gibson GowlandSimon Buquet
John St. PolisComte Philip de Chagny
Snitz EdwardsFlorine Papillon
Mary FabianCarlotta (1929 versiyonunda yer alıyor)
Virginia PearsonCarlotta / Carlotta'nın annesi (1929 versiyonunda yer alıyor)
Olive Ann AlcornLa Sorelli
Joseph BelmontSahne amiri
Alexander BevaniMephistopheles
Edward CecilFaust
Ruth CliffordBalerin
Chester ConklinMüstahdem
Roy CoulsonSoytarı
Bruce CovingtonM. Moncharmin
Ward CraneKont Ruboff
George DavisChristine'in kapısındaki koruma
Madame FiorenzaMame Giry, loca görevlisi
Cesare GravinaMenajer
William HumphreyM. Debienne
Carla LaemmlePrima balerin
Edward MartindelKont Philip de Chagny (1929 versiyonunda yer alıyor)
Grace MarvinMartha
John MiljanValentin
Rolfe Sedan
Bernard SiegelJoseph Buquet
William TracyRatcatcher, messenger from the shadows
William TyrolerOpera orkestrasının şefi
Vola ValeBalerin
Anton VaverkaSuflör
George B. WilliamsM. Ricard
Edith YorkeMama Valerius

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

Siyah beyaz (kısmen renkli) çekilmiş olan filmin 2 şeritli Technicolor sistemiyle çekilmiş sahnelerinden birinde (Maskeli balo sahnesi) "Hayalet" (Lon Chaney) görülüyor

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Opera</span> Müzikli tiyatro eseri

Opera, genellikle konusunu tarihten, mitolojiden, efsanelerden veya güncel olaylardan alan, sözlerinin tümü veya birçoğu müzikle bestelenmiş, içinde güzel sanatların tümünü barındırabilen, teatral formda bir sahne eseridir.

<i>Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü</i> Yüzüklerin Efendisi serisinin üçüncü filmi (2003)

Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü, Peter Jackson'ın yönetmenliğini yaptığı, J. R. R. Tolkien'in Yüzüklerin Efendisi kitaplarının ikinci ve üçüncü bölümlerinden uyarlanan 2003 yılında gösterime giren fantezi filmidir. Yüzüklerin Efendisi film serisinin Yüzük Kardeşliği ve İki Kule'den sonra üçüncü filmidir.

Libretto, opera, operet, oratoryo, bale, müzikal, mask gibi müziksel sahne eserlerinin metinlerine verilen ad. Hristiyan dinî ayinlerinde sesle şarkı şeklinde söylenen dua, ilahi, kantata vb. için yazılan metinlere de libretto denilmektedir.

<i>Operadaki Hayalet</i> (film, 2004) 2004 tarihli, Joel Schumacher filmi

Operadaki Hayalet, İngiliz besteci Andrew Lloyd Webber'in dünya çapında en popüler müzikal eserlerinden biri olan The Phantom of the Opera, ilk defa sahneye konuluşundan 20 yıl sonra yeniden beyaz perdeye uyarlandı.

<i>Operadaki Hayalet</i>

Operadaki Hayalet, Fransız yazar Gaston Leroux'nun bir romanı. 23 Eylül 1909 ile 8 Ocak 1910 arasında Le Gaulois gazetesinde tefrika halinde yayımlandıktan sonra Mart 1910'da Pierre Lafitte tarafından kitap olarak basıldı. Roman, kısmen, 19. yüzyılda Paris Operası'nda yaşanan bazı olaylara ve Carl Maria von Weber'ın 1841'da sahnelenen Der Freischütz operasında eski bir bale öğrencisinin iskeletinin kullanıldığı efsanesine dayanır. Çok sayıda sahne ve film uyarlaması bulunmasına rağmen, en ünlüleri Lon Chaney'in oynadığı 1925 yapımı film ve Andrew Lloyd Webber'ın 1986'da ilk kez sahnelenen müzikalidir.

The Phantom of the Opera, Fransız yazar Gaston Leroux'ın aynı adlı romanından uyarlanan bir müzikaldir. Sahneye konulan ilk Operadaki Hayalet müzikali 1986'da yılın sanat olayı olmuştu.

Operadaki Hayalet, Gaston Leroux'un yazdığı bir eserdir. Gotik bir roman kabul edilir.

Opéra Bastille ya da L'Opéra de la Bastille (Bastille Operası) Paris / Fransa'da bulunan modern bir opera binasıdır. Paris Ulusal Operası'nın ana binasıdır ve Opéra Garnier'nin yerini almak üzere inşa edildiyse de bu tam olarak gerçekleşmemiştir, şu an iki bina da opera ve bale için kullanılmaktadır.

<i>Güzel ile Hayvan</i> (film)

Güzel ile Hayvan, 1946 Fransa yapımı romantik fantezi filmidir. Özgün adı La Belle et La Bête olan film Anglosakson ülkelerinde Beauty and the Beast olarak adlandırılır. Türkiye'de zaman zaman Güzel ve Çirkin adı ile gösterime sunulduğu da olmuştur. Fransız romancı Jeanne-Marie Le Prince de Beaumont'un 1756'da yazmış olduğu çok bilinen ünlü masalından yola çıkarak Jean Cocteau'nun senaryosunu yazdığı ve yönettiği filmin başrollerinde Jean Marais ve Josette Day oynamışlardır. Cocteau'nün gedikli oyuncusu Marais bu filmde üç rolü birden oynuyor.

<span class="mw-page-title-main">Béla Lugosi</span> Macar-Amerikalı sinema oyuncusu (1882 – 1956)

Béla Lugosi, Macar asıllı Amerikalı tiyatro oyuncusu ve korku filmi oyuncusu.

<i>Drakula</i> (film, 1931)

Drakula, Bram Stoker'ın aynı isimli romanından uyarlanan, 1931 Universal Pictures yapımı siyah beyaz bir korku filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Kült film</span>

Kült film sadık, tutkulu ama görece az sayıda bir hayran kitlesine sahip filmler için kullanılan bir terimdir. Kült kelimesi batı dillerine tapınma anlamındaki Latince cultus kelimesinden girmiştir ve Türkçede de batı dillerindeki gibi tutku, ilahlaştırma derecesinde aşırı saygı anlamlarını taşır.

<i>Kahraman Şerif</i> (film) film

Kahraman Şerif 1952 ABD yapımı dramatik western filmidir. Özgün adı Türkçede "tam öğle vakti" anlamına gelen High Noon dur.

<i>Operadaki Hayalet</i> (film, 1943) Arthur Lubinin yönettiği 1943 tarihli korku filmi

Operadaki Hayalet, 1943 ABD yapımı melodramatik korku ve gerilim filmdir. Özgün adı Phantom of the Opera'dır.

<i>Hamlet</i> (film, 1996)

Hamlet, 1996 ABD - Birleşik Krallık ortak yapımı dramatik filmdir. Çevrildikten bir yıl sonra, 30 Mayıs 1997'de Türkiye'de de gösterime sunulmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Şanslı Tavşan Oswald</span>

Oswald Lucky Rabbit, Şanslı Tavşan Oswald insan biçiminde bir tavşan olarak, 1920'li ve 1930'lu yıllarda Universal Pictures tarafından dağıtılan çizgi filmler için Ub Iwerks ve Walt Disney tarafından yaratılan çizgi film karakteridir. Karakterin çoğunluk hakları, Walt Disney Company tarafından, bazıları ise Universal tarafından sahiplenilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Müzikal tiyatro</span>

Müzikal tiyatro, kendine özgü bir olay örgüsü olan, müzik, dans ve diyalogların olaylarla bütünleştiği duygusal ve eğlendirici sahne gösterisi, oyun ya da filmdir. Sıklıkla "müzikal" olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda sahne sanatları</span> Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adı

Osmanlı'da sahne sanatları, Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adıdır. 18. yüzyıla kadar kukla, meddahlık, Karagöz ve Hacivat ve ortaoyunu gibi geleneksel Türk tiyatrosu olarak adlandırılan sahne sanatları egemendir. 18. yüzyılda başlayan batılılaşma çabaları ile çağdaş anlamdaki tiyatro, opera ve daha sonra sinema sergilenmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kharis</span>

Kharis, Universal Studios'un 1940'larda çektiği Mumya filmlerindeki mumyalanmış büyücü rahip karakteri. İlk kez 1940 yılında Mumya'nın Eli filminde eski Western oyuncusu Tom Tyler tarafından canlandırılmış, daha sonra devam filmleri Mumya'nın Mezarı (1942), Mumya'nın Hayaleti (1944), Mumya'nın Laneti (1944) filmlerinde görünmüş ve bu filmlerde Lon Chaney Jr tarafından canlandırılmıştır. Daha sonraları 1959'da Hammer stüdyosunun çektiği Mumya'da Christopher Lee tarafından canlandırılmıştır. Geçmişi İmhotep'le benzerlik göstermektedir. Kharis de Prenses Ananka'ya duyduğu yasak aşk yüzünden onu diriltmeye çalışmış ama yakalanınca sargılanıp Ananka'nın yanına canlı canlı gömülmüş ve binlerce yıl sonra uyandırılınca Ananka'nın mezarını korumak için çeşitli cinayetler işlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Erik (Operadaki Hayalet)</span>

Erik, Gaston Leroux'un 1910 romanı Operadaki Hayalet'in romana adını veren karakteri.Doğuştan deforme ve bir iskelet görünümüne sahip karakter bir dahi olsa da korkunç görünümü nedeniyle insanlardan kaçmakta ve Paris Opera Binasında saklanmaktadır.Derisi koyu sarı renkte ve gözleri sadece karanlıkta görülebilmekte ve kırmızı renklidir.Derisi iskeletine yapışıktır.Normal zamanlarda göz yuvaları boş görünür.Ayrıca kara büyü ustası olarak da anılır.Operanın mahzenve dehlizlerinin altında yeraltı gölünün ortasında bir adada yaşamaktadır.Operanın altını çeşitli tuzaklar ve düzeneklerle doldurmuştur.Operayı yöneticilerine mesajlarla emirlerini bildirmekte ve tehdit etmektedir.Operayı havaya uçurmayı da denemiştir.Orijinal romanda, Erik'in geçmişiyle ilgili çok az ayrıntı verilmiştir. Roman, Erik'in Fransa, Rusya,Osmanlı Devleti, İran ve Kuzey Vietnam da dahil olmak üzere birçok ülkeye seyahat ettiğini ve her bölgeden çeşitli sanat ve bilimler öğrendiğini doğruluyor. Erik'in kendisi, annesinin doğum deformitesinden dehşete düştüğü ve bir duvarcı olan babasının onu hiç görmediği gerçeğinden yakınıyor. Karakterin tarihinin çoğu, romanın çoğunda Pers veya Daroga olarak bilinen,Erik'in İran'daki hayatını kurtaran ve Erik'in ardından Paris'e giden esrarengiz bir figür tarafından açıklanır ; Diğer ayrıntılar Romanın sonsözünde tartışılmaktadır .Romanda, Erik sık sık üçüncü şahıs olarak kendisine atıfta bulunur.Karakter, birkaç kez alternatif medyaya uyarlandı; İlk uyarlaması Ernst Matray yönetmenliğinde 1916'da yapıldı.Ama bu uyarlama kayıptır.1925'te Lon Chaney'in oynadığı 1925 film uyarlaması, içerik olarak kitaba en yakın olanıdır, çünkü Erik'in yüzü uzun bir burun yarıklı ve çıkıntılı, çarpık dişlere sahip bir kafatasına benzer. Bu versiyonda Erik'in doğuştan deforme olduğu söyleniyor. Claude Rains'in oynadığı 1943 yeniden yapımında Erik'İn hikâyesi değiştirilmiş ve yüzüne kezzap atıldığı için yüzünün yarısı deforme olmuş bir kemancı olarak gösterilmiştir,Bu kaza sonucu yüzü deforme olmuş sanatçı yorumu 1962 yapımı Hammer'ın Herbert Lom versiyonu ve BrianDe Palma'nın modern versiyonu gibi pek çok başka uyarlamada sürmüştür. Andrew Lloyd Webber'in 1986 müzikali ve onun 2004 yapımı Gerard Butler'lı uyarlamasında deformasyonu doğuştan olsa da 1943 versiyonunda olduğu gibi yüzünün yarısı deforme olmuş halde gösterilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.