Oohenunpa Lakotaları

Oohenunpa Lakotaları
(Oóhe Núŋpa)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Siyu boyları dağılım haritası


Diller
Lakotaca, İngilizce
Din
Hristiyanlık, geleneksel kabile dini

Oohenunpa Lakotaları ya da Oohenonpalar,^[1] İki-Tencereliler^[1] (Lakotaca Oóhe Núŋpa/Oóhenuŋpa «iki tencere/two boilings/two kettles» Dakotaca Oohenoŋpa^[2] < ohan^[2] «kaynamak/boil» + noŋ'pa^[2] «iki/two»; İngilizce Two Kettles, Twokettles «İki Tencereler/Çaydanlıklar», Two Kettle Sioux «İki Tencere Siyuları», Rattling Ribs «Tıkırdayan Kaburgalar», Long Mandan «Uzun Mandanlar», Oohenonpa), ABD'de Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Mnikȟówožu ve Itázipčho Lakotaları ile birlikte Merkezi Lakotalar^[3] adı altında toplanırlar.

Kabileleri

Oohenunpalar ilk kayıtlarda Wanhin Wega («Broken Arrow») adı altında Mnikȟówožu Lakotalarının ilk thiyóšpaye 'si olarak geçer. Yaklaşık 1840 yılında onlardan ayrılarak bağımsız ayrı kabile olmuşlardır.^[4]

Tarihteki alt kabileleri (thiyóšpaye ya da band):

Wanuwaktenula (Wah-nee-wack-ata-o-ne-lar, Waniwacteonilla «Killed Accidentally»)
Sunka-yutesni («Eat No Dogs») (1840 yılından önce Mnikȟówožu Lakotalarının band ı olarak geçer)
Minisa-la («Red Water») (İtazipço Lakotalarından aynı adla anılan band kökenlidir)
Oiglapta («Take All That Is Left»)

Genellikle iki gruba ayrılır:^[5]

Oóhe Núŋpa (Oohe Noⁿpa «Two Boilings/Two Kettles»)
Ma Waqota (Ma-wahota «Skin-smeared-with-whitish-earth»)

Günümüzdeki rezervasyonları

Rezervasyon	Topluluk	Kabileler	Yer
Cheyenne River Kızılderili Rezervasyonu	Cheyenne River Sioux Tribe	Minneconjou, Sihasapa, Two Kettle, Sans Arc	Güney Dakota, ABD

Kaynakça

^ ^a ^b AnaBritannica (1987, cilt: 6, sayfa:559, madde: Dakotalar)
^ ^a ^b ^c An English-Dakota Dictionary / Waṡicun ḳa Dakota Ieska Wowapi, printed by the American Tract Society, New York, 1902
^ "Minneconjou and San Arc bands". 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012.
^ "Two Kettles". 7 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012.
^ James Owen Dorsey: Siouan Sociology, Echo Lib, 2007, ISBN 978-1-4068-2595-4

Dış bağlantılar

amertribes.proboards.com: Two Kettles7 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Siyular ya da Siular, Kuzey Amerika'da önceleri Superior Gölü çevresinde yaşayan, Kızılderili kabilesi. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Avrupalı sömürgecilerle yaptıkları savaşlar sonucunda yenildiler ve Minnesota ile Dakota'ya sürüldüler. 19. yüzyıl ortalarında toplama kamplarına yerleştirildiler. 1876 yılında ayaklanarak bağımsızlık ve özgürlük savaşını yeniden başlattılar. Liderleri Oturan Boğa öldürüldü. 1890 yılında da ABD güçlerinin düzenlediği büyük bir katliamla direnişleri kırıldı.

Lakotalar ya da Lakota Siyuları veya Tetonlar, Titanlar, Batı Dakotaları, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Dakota dilleri bölümüne giren Siyu Kızılderili halkı. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.

Güney Dakota, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisidir. Yüzölçümü 199.731 km², nüfusu 814.180'dir. Eyaletin batısında Black Hills doğusunda ise Badlands Ulusal Parkı yer alır. En büyük şehri Sioux Falls, başkenti ise Pierre'dir. Güney Dakota çok sayıda Kızılderili rezervasyonuna, özellikle de Lakotalara ev sahipliği yapar. Eyalet Alaska, Oklahoma, New Mexico'dan sonra en çok Kızılderili nüfusu barındıran dördüncü eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Atı</span>

Amerikan Atı 1870'lerdeki Siu Savaşları boyunca Oglala Lakotalarının şefiydi. Ayrıca ihtiyar Amerikan Atı'nın yeğeni ve Kızıl Bulut'un damadıdır.

Lakota şu anlamlara gelebilir:

Çılgın At, Oglala Lakotalarının Oglála Thiyóšpaye kolunun Húŋkpathila bandından Siu lideri. Beyazlara karşı elde ettiği zaferlerle dikkat çeken Crazy Horse yine beyazlar tarafından 1877 yılında pusuya düşürülerek öldürülmüştür.

Akicita Cikadan (?-?), Batı Dakotalarının Aşağı Yanktonai boyundan Siyu baş reisi.

Oglala Lakotaları ya da Oglala Siyuları, Oglalalar, Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Brulé Lakotaları (Sičháŋǧu) ile birlikte Güney Lakotaları adı altında toplanırlar.

Brulé Lakotaları ya da Siçhangu Lakotaları, Bruleyler, Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Oglala Lakotaları ile birlikte Güney Lakotaları adı altında toplanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Dakotalar</span>

Dakotalar ya da Dakota Siyuları, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde, daha az olarak kuzey Nebraska, güney Minnesota eyaletlerinde ve Kanada'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Dakota dilleri bölümüne giren Siyu Kızılderili halkı. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.

Sisseton-Wahpeton Dakotaları, Dakota Siyularının ayrıldığı dört alt kabileden (band) biri. Santi Dakotaları ile birlikte Doğu Dakotaları adı altında toplanırlar. Nüfusları 13.042 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Santi Dakotaları</span>

Santi Dakotaları ya da Santi Siyuları, Dakota Siyularının ayrıldığı dört alt kabileden (band) biri. Sisseton-Wahpeton Dakotaları ile birlikte Doğu Dakotaları adı altında toplanırlar. AnaBritannica'da Santiler adı Doğu Dakotaları için ortak ad olarak kullanılır.

Hunkpapa Lakotaları ya da Hunkpapalar, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde ve Kanada'da yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Karaayak Lakotaları ile birlikte Kuzey Lakotaları adı altında toplanırlar.

Sihasapa Lakotaları ya da Karaayak Lakotaları, Sihasapalar, Karaayaklar, ABD'de Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Hunkpapa Lakotaları ile birlikte Kuzey Lakotaları adı altında toplanırlar.

İtazipço Lakotaları ya da Sans Arc Lakotaları, Yaysızlar, ABD'de Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Mnikȟówožu ve Oóhenuŋpa lakotaları ile birlikte Merkezi Lakotalar adı altında toplanırlar.

Minikonju Lakotaları ya da Minıkancular, ABD'de Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Lakota Siyularının ayrıldığı yedi alt kabileden (band) biri. Oóhenuŋpa ve Itázipčho lakotaları ile birlikte Merkezi Lakotalar adı altında toplanırlar. Günümüzde Cheyenne River Kızılderili Rezervasyonunda kapalı kalan Minikonjular, geçmişte Güney Dakota'nın Black Hills'den Platte Nehrine kadarki olan batısında yaşıyorlardı.

Yankton Dakotaları ya da Yanktonlar, ABD'de Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Dakota Siyularının ayrıldığı dört alt kabileden (band) biri. Yanktonai Dakotaları ile birlikte Batı Dakotaları adı altında toplanırlar. AnaBritannica'da Yanktonlar adı ayrıca Batı Dakotaları anlamında da kullanılır.

Yanktonai Dakotaları ya da Yanktoneyler, ABD'de Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan Dakota Siyularının ayrıldığı dört alt kabileden (band) biri. Yankton Dakotaları ile birlikte Batı Dakotaları adı altında toplanırlar.

Hidatsalar ya da Minitariler, ABD'de Kuzey Dakota'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Missouri Nehri Siyu dilleri bölümüne giren Kızılderili halkı. Anadillerini konuşabilen Hidatsaların sayısı 2000 sayımına göre 508 kişidir. Dilce en yakın akrabaları Apsalokelerdir (Crow). Mandanlar ve Arikaralar ile birlikte Üç Bağlı Kabile adı altında birlik oluştururlar. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.

<span class="mw-page-title-main">Mandanlar</span>

Mandanlar, ABD'de Kuzey Dakota'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin tek başına Mandan Siyu dilleri bölümünü oluşturan Kızılderili halkı. Anadillerini konuşabilen Mandanların sayısı 1990'lardaki rakama göre 6.000'den daha azdır. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Dilce en yakın akrabaları Hidatsalar, Apsalokeler ve Siyulardır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.