İçeriğe atla

Onoguris

Stefanopolis veya yaygın olarak bilinen antik adıyla Onoguris, Lazika'da (günümüzde Batı Gürcistan) konumlanmış bir şehirdi. Bizanslı tarihçi Agathias, Bizans ve Sasaniler arasında geçen Lazika Savaşını anlattığı kayıtlarda şehirden bahsetmiştir. Halen daha şehrin tam olarak nerede olduğu araştırılmaktadır.

Tarihi

Agathias, şehrin adının Hunların bir kolu olan Onogurlardan geldiğini yazmaktadır. Onogurlar, bu şehirde yerli Kolhis halkı tarafından mağlup edilmiştir. Agathias'a göre, şehirde Aziz Stefan'a adanmış bir kilise bulunmaktadır. Bu yüzden şehrin adı Stefanopolis olmuştur.[1]

Sasani komutan Mihr-Mihroe, Arhaiopolis Seferi sırasında şehri güçlendirmiştir. Yine de sefer başarısız olmuştur.[2] Bizanslılar, 554-555 yıllarında şehri ele geçirmeyi denemiş ancak başarısız olmuştur.

Tanımlama

Kauhçişvili (1963) "Onoguris" adının Unagira Dağından geldiğini iddia etmiş ve şehri Tsihegoci-Arhaiopolis ve Kutaisi'nin arasında konumlandırmıştır. Aynı zamanda şehirde Ukimerion (diğer adıyla Uthimereos) kalesinin olduğunu iddia etmiştir.[3]

1980'lerde Nokalakevi'de yapılan kazılar sırasında, Abedati Kalesi'nde (Gürcüce: აბედათის ციხესიმაგრე) bulunan bulguların Onoguris ile bağlantılı olduğunu yazan makaleler yayınlanmıştır. Ancak, Pailodze (2003) ve Lomitaşvili (2003) birbirlerinden bağımsız bir şekilde bu iddiayı eleştirmiştir.[3]

Lekvinadzehas[4] ve Braund-Sinclair (2000) şehrin günümüzdeki Sepieti köyünde konumlandığını iddia etmiştir. Bu iddialarını ise Aziz Stefan'dan bahseden, 6-7. yüzyıldan kalma Yunanca yazıtların bulunduğu köydeki bazilikaya dayandırmıştır.[3]

Nogela Nehri

Pailodze (2003), Huntsi tepesindeki kalıntılardan bahsetmiş ve bu kalıntıların Onoguris'ten kalmış olabileceğini iddia etmiştir. Tepenin yakınlarında Nogela Nehri (Tshenistskali) bulunmaktadır. 2015'te, Nokalakevi'ye giden Anglo-Gürcü araştırma ekibinden küçük bir grup, Huntsistsihe ("Huntsi Kalesi") adını verdikleri bölgeyi araştırmayı üstlendi. Günümüze kadarki araştırmalar iddianın doğru olma ihtimalini arttırmıştır, ancak araştırma ekibi kesin bir sonuca ulaşılabilmesi için daha fazla araştırmanın yapılması gerektiğini belirtmiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Scholasticus, Agathias (1975). The Histories (İngilizce). Walter de Gruyter. s. 72. ISBN 9783110033571. 
  2. ^ Bury, J. B. (2015). A History of the Later Roman Empire (İngilizce). Cambridge University Press. s. 456. ISBN 9781108083171. 
  3. ^ a b c d Everill, Paul; Lortkipanidze, Besik; Murghulia, Nikoloz; Colvin, Ian; Lomitashvili, Davit (4 Nisan 2017). "The lost fortress of Onoguris? Newly discovered sixth-century AD fortifications at Khuntsistsikhe, western Georgia". Antiquity (İngilizce). 91 (356). doi:10.15184/aqy.2017.1. 
  4. ^ Tsetskhladze, Gocha (2007). Ancient West & East (İngilizce). Brill. s. 190. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lazika</span>

Lazika ya da Egrisi, ayrıca Laz İmparatorluğu olarak da bilinir, Karadeniz'in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge. Latince'de 'Lazika'; "Lazların ülkesi" anlamına gelmektedir. Aynı dönem devleti Perslerin resmi literatüründe ise "Lazistan" olarak yer almıştır. Bugün Türkiye, Rusya ve Gürcistan sınırları içinde yer alır. Bu bölgeden “Lazika” adıyla ilk kez 7. yüzyılda yazarı bilinmeyen, Ermenice "Coğrafya” adlı kitapta bahsedilmiştir. Lazika Krallığı'nın sınırları 4. yüzyılın ikinci yarısında batıda Trabzon kuzeyde Kafkas Sıradağları ve doğuda Lihi Dağları'na kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Avar Kağanlığı</span> Avrasyada, Panonya ve Erdelde egemen olmuş Türk kağanlığı

Pannonya Avarları, genellikle çeşitli kökenlerden gelen birkaç Avrasya göçebe grubunun ittifakı olarak kabul edilir. Genetik çalışmalar Avarların Kuzeydoğu Asya halkı olduğunu ve çoğunlukla Altay Dağları, Moğolistan ve Mançurya'daki Amur Nehri bölgesinden günümüz insanlarına benzediğini göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Edessa</span> Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir

Edessa, Yukarı Mezopotamya'da, Seleukos İmparatorluğu'nun kurucusu Kral Selevkos I Nicator tarafından Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir (polis) idi. Daha sonra Osroene Krallığı'nın başkenti oldu ve Roma eyaleti Osroene'nin başkenti olarak devam etti. Geç Antik Çağ'da, Hristiyan öğreniminin önde gelen merkezi ve Edessa Katekistik Okulu'nun merkezi oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Edessa Kontluğu'nun başkentiydi.

Bessas, Bizanslı general. Trakyalı olup aslen Got (Cermen) kökenlidir. I. Justinianus dönemi savaşlarında oynadığı aktif rolle tanınır. Sasani Devleti ile yapılan İberya Savaşı'nda ve Belisarius'un komutası altında katıldığı Gotlar Savaşı'yla ünlenmiştir. Ancak Belisarius'un İtalya'dan çekilmesinin ardından tekrar toplanan Gotlar ile giriştiği mücadeleyi kaybedince 546 yılında Roma düşmüş, Bessas da bu başarısızlığın en büyük sorumlusu olarak görülmüştür. Mahçubiyet içinde Doğu'ya dönen General, ilerleyen yaşına rağmen Lazika Savaşı'nda, komutan olarak görevlendirilmiştir. Petra şehrinin geri almasıyla itibarını kurtarsa da, devamında sergilediği başıboş tavırlar yüzünden Justinianus tarafından görevden alınmış ve Abaskya'ya sürgüne gönderilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Justinus (525 doğumlu general)</span> Bizanslı aristokrat ve general

Flavius Mar. Petrus Theodorus Valentinus Rusticius Boraides Germanus Iustinus ya da kısaca Justinus, Bizanslı bir general ve aristokrattır. Jüstinyen Hanedanı'nın üyesi ve Bizans İmparatoru I. Justinianus'un yeğenidir. 540 yılında son Roma konsüllerinden biri olarak atanan Justinus, Lazika ve Balkanlardaki savaşlarda üst düzey komutan olarak görev yaptı. Bizans'ın Slav ve Sasanilere karşı giriştiği mücadelelerin yanı sıra, Avarlarla yapılan ilk temasları yönetti. İmparator I. Justinianus öldüğünde tahta aday olan Justinus, kuzeni II. Justinus tarafından saf dışı bırakıldı ve sürüldüğü Mısır'da düzenlenen suikast sonucu öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Lazika Savaşı</span> Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında yapılmış mücadele

Lazika Savaşı, aynı zamanda Kolhi Savaşı ya da Gürcü tarih yazımında, Egrisi'nin Büyük Savaşı olarak bilinir, Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında Lazika'nın antik Gürcistan bölgesinin kontrolü için yapılan mücadeledir. Lazika Savaşı, 541'den 562'ye kadar yirmi yıl boyunca, değişen başarılarla sürdü ve savaşın sona ermesi karşılığında yıllık bir haraç elde eden Persler için bir zaferle sona erdi. Lazika Savaşı, Prokopius ve Agathias'ın eserlerinde ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nokalakevi</span>

Nokalakevi ya da bilenen diğer adıyla Arhaiopolis ve Tsihegoci, Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinin Senaki belediyesinde yer alan bir arkeolojik sit alanıdır. Lazika krallığının başkenti olan Nokalakevi, Kolhis kralı Kuci'nin saltanatı döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Petra, Lazika</span>

Petra Karadeniz'in doğu kıyısında yer alan, günümüzde Batı Gürcistan olarak bilinen Lazika'daki müstahkem bir şehirdi. Petra, aynı zamanda Lazika'nın piskoposluk merkeziydi. Petra 6. yüzyılda, Bizans imparatoru I. Justinianus'nun döneminde, Bizans İmparatorluğu'nun Kafkasya'daki önemli bir şehri olmuştur. Stratejik konumundan dolayı, 541 ve 562 yılları arasında Bizans ve Sasani İmparatorluğu'nu karşı karşıya getirmiş Lazika Savaşı burada yaşanmıştır. Petra'yla ilgili genel görüş, Geç Antik Çağ'da harap olduğu Güney Gürcistan'daki Acara bölgesindeki Tsihisdziri'de bulunduğudur.

II. Gubaz, yaklaşık 541 yılından suikasta uğradığı 555 yılına kadar Lazika'ya hükmeden kraldır. İlk başta Bizans İmparatorluğu'nun vasalı olarak tahta çıktı ancak Bizans makamlarının ağır uygulamaları sonucunda Bizans'ın başlıca rakibi Sasani İmparatorluğu'ndan yardım almaya çalıştı. Lazika Savaşı'nın liderlerinden biriydi. 541'de Sasani ordusunun yardımı ile Bizanslılar, Lazika'dan gönderildi; ancak Sasaniler ülkeyi işgal etti. Bunun üzerine 548'de Bizans'tan yardım isteyen Gubaz, sonraki birkaç yıl boyunca Bizans'ın müttefiki olarak kaldı. İki imparatorluk Lazika'nın kontrolü için savaşırken, Petra Kalesi mücadelenin odak noktası olmuştu. Sonunda Gubaz, savaştan bir sonuç alınamaması üzerine Bizans generalleriyle kavga etti ve sonrasında generaller tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Fasis Kuşatması</span>

Lazika Savaşı savaşının bir parçası olan Fasis Kuşatması, 555-556 yıllarında Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir. Farslar, Bizanslıların elindeki Lazika'nın Fasis şehrini kuşatmalarına rağmen ele geçirememişlerdir. Kuşatma ile ilgili bilgilerin çoğunun kaynağı 6. yüzyıl tarihçisi Agathiastır.

Petra Kuşatması, Şehinşah I. Hüsrev komutasındaki Sasani İmparatorluğu'nun Lazika'da yer alıp Bizans İmparatorluğu'nun elinde olan Petra şehrini 541 yılında kuşatmasıdır. Sasaniler şehri başarılı bir şekilde kuşatıp, Bizans güçlerini mağlup etmişlerdir.

Edessa Kuşatması I. Justinianus hükümdarlığında Bizans İmparatorluğu ile I. Hüsrev hükümdarlığında Sasani İmparatorluğu arasında devam eden Lazika Savaşı'nın ortalarında 544 yılında gerçekleşmiştir. Şehir şiddetli kuşatmaya dayanmıştır. Şehrin dini doğası nedeniyle, çatışmanın sonucuna ilahi bir müdahalenin olduğunu söyleyen bazı Hristiyan söylenceleri doğmuştur.

Petra Kuşatması, Lazika Savaşı sırasında Bessas komutasındaki Bizans kuvvetlerinin Petra'da bulunan Sasani garnizonuna karşı gerçekleşmiştir. Sasani destek kuvvetleri zamanında gelmeyi başaramamış ve Petra uzun bir kuşatmadan sonra düşmüştür. Bu stratejik kalenin bir kez daha Sasaniler tarafından kullanılmayacağından emin olmak için şehrin tahkimatı da kaldırılmıştır.

Lazika Savaşı savaşının bir parçası olan Telephis-Ollaria Muharebesi, 553 yılında Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir.

Losorion veya Lysiris, Doğu Karadeniz sahillerindeki Lazika bölgesinde konumlanmış bir Bizans (Roma) tahkimatıydı. Günümüzde Batı Gürcistan'daki Batum şehrinde konumlanmıştır. 6. yüzyılda, Bizans imparatoru I. Justinianus tarafından inşa ettirilmiş olan tahkimat, stratejik konumundan dolayı Bizans ve Sasaniler arasında gerçekleşen Lazika Savaşı'nın (541–562) savaş bölgelerinden biri olmuştur. Tahkimat, "Batum'daki Orta Çağ Kalesi" olarak tanımlanmıştır, Tamaris Tsikhe veya Kraliçe Tamar'ın Kalesi olarak da bilinmektedir.

“Lazika bizimdir, aynı zamanda Petralıların şehridir. Kimliğini ve unvanını bizden alan şehir (Petra), diyanetimizin ismini kullanarak "Justiniana" adını almıştır. Lazika'da, Arhaiopolis ve Rhodopolis'te bulunan çok büyük ve antik kalelerinin kalıntıları vardır. Lazika'da ayrıca, Farslardan aldığımız Skandis ve Sarapanis kaleleri, Mourisius (Moçiris), Lysiris (Losorion) ve Lazlarla beraber yaptığımız diğer kaleler de bulunmaktadır.”

Angilas Lazika Savaşı'nda (541-562) görülen Bizanslı taksiarhtır. Kendisiyle ilgili bilgilerin Agathias'tır.

Lazika Savaşının bir parçası olan Onoguris Kuşatması, Bizans ve Sasani kuvvetlerinin arasında, MS 554 veya 555 yılında gerçekleşti.

Nahoragan, Bizanslı tarihçiler tarafından kaydedilmiş Sasani İmparatorluğu komutanıydı. Mihr-Mihroe'nun ölümünden sonra Lazika'daki savaşların komutanlığını yapmıştır. Nahoragan'ın komutayı ele aldığı dönemde, Bizanslı generaller Lazika kralı II. Gubaz'a suikast düzenlemiş ve Lazlar ile Bizanslılar arasındaki müttefiklik bozulmuştur. Bunu fırsat bilen Nahoragan, Onoguris Kuşatmasını başlatmış ve Arhaiopolis'teki Bizans üssünü yok etmiştir. Nahoragan, MS 556'nın ilkbaharında, Martinus ve Justinus'un bulunduğu Nesus'a 60.000 kişilik orduyla saldırmıştır. Martinus'a önerdiği barış tekliflerinin reddedilmesinden sonra Fasis'i kuşatmış, ancak ağır bir mağlubiyet almıştır. Mağlubiyetten sonra Kutaisi'ye geri çekilmiş ve kısa bir süre sonra Lazika'daki Sasani'lerin komutasını emrindeki Vaphrizes'e devretmiştir. Ardından İberya'daki kışlaklara çekilmiştir.

Mallus ya da Mallos Kilikya'da Pyramos Nehrinin ağzında yer almış antik bir Anadolu şehridir. Antik zamanlarda şehir Ceyhan'ın ağzında, onun limanı vazifesini gören Magarsa şehrinin karşısındaki bir tepede durmakta olduğu düşünülmekteydi. Şehrin kalıntıları Akdeniz sahilinden birkaç km içeride Adana'nın Karataş ilçesinin merkezinden birkaç km uzaktaki bir tepede yer almaktadır. Ancak şehrin tam konumu hâlen belirsizliğini korumakta olup bir tahmine göre Karataş'ın 25 km kuzeyindeki Kızıltahta köyündedir, bir diğerine göreyse Mallus ve Magarsa aynı yerdir.

Arhaiopolis Muharebesi, Bizans ve Sasani birliklerinin çatıştığı Lazika Savaşı'ndaki 551 tarihli bir muharebedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.