Onn Cafer

Onn bin Dato' Cafer (12 Şubat 1895, Bukit Gambir - 19 Ocak 1962, Johor Bahru, Malezya), Malaya Federasyonu'nun kurulmasında ve Merdeka (Bağımsızlık) hareketinde önemli rol oynayıp Birleşik Malay Milli Örgütü'nü kuran Malay siyasetçidir. Oğlu Hüseyin Onn, 1976'da Malezya Başbakanı Abdurrezzak Hüseyin'in ölümünün ardından görevi devralarak Malezya'nın üçüncü başbakanı olmuştur. Hükûmette eğitim, içişleri ve savunma bakanlığı gibi görevler yapan Hişamuddin Hüseyin de Onn Cafer'in torunlarından biridir.

1904 yılında İngiltere'nin Suffolk şehrindeki bir özel okul olan Alderburgh Lodge School'da öğrenim görmek için gitti ve 1909 yılına kadar kaldığı bu dönemde sporla ilgilenip okulun kriket ve futbol takımlarınnda kaptanlık yaptı. Malezya'ya geri döndükten sonra 1910-1911 yılları arasında eğitim gördüğü Malay College Kuala Kangsar'dan mezun olduktan sonra bir süre Cohar'daki eyalet yönetiminde stajyer katip olarak çalışıp bir yıl sonra daimi katiplik görevinde bulundu. 1917'de Cohar Askeri Akademisi'ne girdi. Onn Cafer, teğmen rütbesiyle 2 yıl orduda hizmet verdikten sonra yeniden devlet memurluğuna dönerek eyalet yönetimine bağlı çeşitli birimlerde çalıştı.^[1]

İngiliz hakimiyetine karşı 1920'li yıllarda ortaya çıkan Malay milliyetçiliğinin fikrinden etkilenerek gazeteciliğe başladı. Malay halkının haklarını savunan makalelerinden bazıları Cohar Sultanı İbrahim'in politikalarını eleştirdiği için 1927'de Sultan İbrahim tarafından Singapur'a sürgün edildi. 1930 yılında Warta Malaya adlı gazetenin editörü oldu. Sonraki 6 yıl boyunca Lembaga Malaya, Warta Ahad ve Lembaga gazetelerinde editörlük yaptı. Onn, Malayların şikayetlerine ilişkin konuları ele almaya devam ettikten sonra halk tarafından çok tanınır hale geldi ve Sultan İbrahim, Onn'u 1936'da Cohar'a dönmeye davet etti. Onn, Japonya'nın Malaya işgalinin ardından 1941'de Cohar eyalet yönetiminde görevlendirildi.^[1]

II. Dünya Savaşı'ndan sonra siyasete atıldı. İngilizlerin yarımadayı tek bir sömürge yönetimi altında birleştirmek amaçlı ortaya koyduğu Malaya Birliği Federasyonunu kurma planına karşı çıkarak, ekonomik bakımdan güçlü olan Çinli ve Hintlere hükûmette yer verilmesiyle Malay ırkının yok olacağını savundu ve birliğe karşı girişilen protesto hareketlerinin başını çekti.^[2] Mayıs 1946'da birliğe karşı çıkan 40'tan fazla Malay örgütünün katıldığı bir toplantı düzenleyerek, yalnızca Malay halkının çıkarlarını temsil eden bir siyasal parti olan Birleşik Malay Milli Örgütü'nü (United Malay National Organisation-UMNO) kurdu.^[3] 1946'da kurulan Malay Birliği'nin ülke genelindeki Malayları siyasi ve ekonomik yönden bitireceğini savunan Onn, Sultan İbrahim'in bu birliğe sıcak bakması karşısında eyalet genelinde protestolar düzenleyip sultanın tahttan indirilmesi çağrısı yaptı.^[4] Bunun üzerine birlikten vazgeçilerek Şubat 1948'de Malay Federasyonu'u kuruldu ve Onn, sultan tarafından Mayıs 1950'de başbakanlığa (mentri besar) getirildi.

Malaya Federasyonu'nun kurulması, Çinliler ve diğer Malay olmayanlar için etnik Malayların sahip olduğu ayrıcalıklar bakımından huzursuzluk yarattı ve Malaylar ile Çinliler arasında etnik gerilimlere sebep oldu. Başlangıçta Malay çıkarlarının savunucusu olarak tanınmasına karşın, sonradan UMNO'nun ırka dayalı komünalist politikalarını eleştirip parti üyeliğinin bütün halklara açık olmasını savunmaya başladı ve bu önerisi reddedilince 26 Ağustos 1951'de UMNO'dan ayrıldı. Yerine, daha sonra Malezya başbakanı olan Tunku Abdurrahman geçti. Onn, 1953-1955 arasında Malaya Bağımsızlık Partisi (IMP) ve Ulusal Parti (Parti Negara) adını taşıyan iki siyasal parti kurdu. Ama bu partilerden hiçbiri seçimlerde etkili olamadı ve zamanla siyasal yaşamdan silindi.

1959 seçimlerinde, Onn'un liderliğindeki Ulusal Parti, diğer partilerle koalisyona girerek yalnızca tek bir milletvekili çıkarabildi. Onn Cafer, ilerlemiş yaşı dolayısıyla parlamentodaki muhalefet liderliğine getirildi.^[5]