İçeriğe atla

On Birinci Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)


Onbirinci Beş Yıllık Plan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin 1981-1985 tarihleri arasında ülke ekonomisini güçlendirmek için tasarladığı plan. Sovyetler Birliği Bakanlar Konseyi Başkanı Nikolay Tihonov Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 26. Kongresi'nde planı sundu.[1]

26. Kongre

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi için hazırlanan Sovyet posta pulu.

26. Kongre'de konuşan Leonid Brejnev delegelere planın asıl hedefinin Sovyet ekonomisinin gelişmesi ve yaşam kalitesinin büyümesi amacıyla %18-20 oranında büyüme gerektiğini belirtti.[2] Ayrıca Aleksey Kosigin öncülüğünde başlatılan 1979 Sovyet ekonomik reformunun başarılarından bahsetti.[3] Diğer hedefler ülkenin Doğu, Batı ve Güneyi arasındaki ekonomik büyüme farklılıkları ve Kuzeye göçün gerekçelerini durdurma vardı. Sovyet hükümeti, Sibirya ve Orta Asya gibi çoğunluğu Sovyet ekonomik merkezlerinde yer alan gelişmemiş alanlardaki sosyal farklılıkları gibi azaltmak için "etkili bir nüfus politikası" uygulayacağını duyurdu.[4]

Uygulanışı

1980'lede Sovyet ekonomisi büyüme açısından yavaşlamıştı, sadece doğal gaz sektörü özelinde yakıt endüstrisi beş yıllık plan göstergelerini aştı.[5] 40.000 adet robot üretimi planı[6] bilgisayar teknolojisindeki yavaşlık gerçekleşemedi.[7] Sovyetlerin Uzak Doğu oblastlarının hiçbirinde konut plan hedefleri gerçekleşemedi.[8] Nikolay Rıjkov'a göre, 27. Parti Kongresi, On Birinci Beş Yıllık Planı karşılayacak yakıt gereksinimlerine sahip değildi.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Lahusen, Thomas; Solomon, Peter H. (2008). What is Soviet now?: identities, legacies, memories. LIT Verlag Münster. s. 206. ISBN 3-8258-0640-5. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2019. 
  2. ^ Dellenbråt 1986, s. 109.
  3. ^ Dellenbråt 1986, s. 109–110.
  4. ^ Dellenbråt 1986, s. 110.
  5. ^ Dodd, Charles K. (1994). Industrial decision-making and high-risk technology: siting nuclear power facilities in the USSR. Taylor & Francis. s. 36. ISBN 0-8476-7847-4. 
  6. ^ Yovits, Marshall C. (1990). Advances in computers. 30. Academic Press. s. 282. ISBN 0-12-012130-1. 
  7. ^ Yovits, Marshall C. (1990). Advances in computers. 30. Academic Press. s. 244. ISBN 0-12-012130-1. 
  8. ^ Rodgers, Allan L. (1990). The Soviet Far East: geographical perspectives on development. Taylor & Francis. s. 71. ISBN 0-415-02406-4. 
  9. ^ Hardt, John Pearce; McMillan, Charles H. (1988). Planned economies: confronting the challenges of the 1980s. M.E. Sharpe. s. 71. ISBN 0-87332-470-6. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2019. 
  • Dellenbrant, Jan Åke (1986). The Soviet regional dilemma: planning, people, and natural resources. M.E. Sharpe. ISBN 0-87332-384-X

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Leonid Brejnev</span> 1964ten 1982ye kadarki Sovyetler Birliği lideri

Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacıdır. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir.

Brejnev Doktrini, Soğuk Savaş dönemi sırasında Sovyetler Birliğinin dış politikasını belirleyen bir doktrindir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Kosıgin</span>

Aleksey Nikolayeviç Kosigin -(21 Şubat 1904, Sankt-Peterburg, Rusya Çarlığı - 18 Aralık 1980, Moskova, SSCB) - Rus siyasetçi. Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi Başkanı (1943-1946). Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu Başkanı (1964-1980). Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi. Komünist Parti Merkez Komitesi üyesi (1939-80). Politbüro üyesi (1960-1980). Yüksek Sovyet meclisi üyesi(1946-1980). Soğuk Savaş sırasında uluslararası devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği'nin yaklaşık yetmiş yıllık tarihinin hiçbir döneminde ülkenin resmî bir lideri olmadı ve devlet başkanı de facto olarak yöneticilik yaptı, çünkü ülkedeki siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem pratikte üst düzey liderler bulunmaktaydı ve bu liderlerin genellikle Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamları vasıtasıyla sorumlukları ve yetkileri bulunurdu. Devletin kuruluşunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) öncü parti ilkesine uygun olarak devletin ana yönetim organı olarak konumlandı ve bu durum Sovyet Anayasası 6. maddesi ile anayasal olarak koruma altına alındı. Böylelikle SBKP toplumunda öncü rolü oynayan parti olarak tek parti yönetimi ile devlet yönetiminde söz sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Marshall Planı</span> Amerikan merkezli ekonomik yardım planı

Marshall Planı, II. Dünya Savaşı sonrasında 1947 yılında önerilen ve 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe konmuş ABD kaynaklı, antikomünist hedefleri olan bir ekonomik yardım paketidir. 16 ülke, bu plan uyarınca ABD'den ekonomik kalkınma yardımı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi 23 Ocak 1981 tarihinde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Yüksek Sovyet Prezidyumu başkanı Leonid Brejnev'in beş saatlik konuşması ile açılmıştır. Bu, 1982 yılında ölen Brejnev'in son kongresiydi.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 25. Kongresi 24 Şubat ile 5 Mart 1976 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Leonid Brejnev, 4998 Sovyet delegesi ve 96 yabancı ülke temsilcisini selamlamıştır. Komünizm ile yönetilen uluslararasında, sadece Çin ve Arnavutluk temsilci yollamamıştır. Siyasi ve iktisadi istikrar ve gelecekte başarıların devamı beklentileri üzerine kongre birkaç sürpriz doğurmuştur. Brejnev, SSCB'nin diğer ülkeler ile kavga etmeyeceğini ya da işgal etmeyeceğini açıklamış fakat Yumuşama siyasetine rağmen ulusların bağımsızlık hareketlerini destekleyeceğini bildirmiştir. Sovyetler Birliği'nin karşı karşıya olduğu iktisadi büyümenin yavaşlaması, büyük yatırımlara rağmen düşük tarım üretimi gibi temel sorunlardan çok az bahsetmiştir. Sadece yabancı komünistlerden önemli sesler yükselmiştir. Fransız Komünist lider Georges Marchais Sovyetler Birliği'nde aykırı seslerin bastırılmasını eleştirdikten sonra kongreyi boykot etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 24. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 24. Kongresi 30 Mart ile 9 Nisan 1971 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 4963 Sovyet delegesi ve 91 ülkeden 102 yabancı ülke temsilcisi gözlemci olarak katılmıştır.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 23. Kongresi 29 Mart ile 8 Nisan 1966 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. Leonid Brejnev'in parti ve devlet liderliğinde ilk kongredir. Brejnev tarafından üstlenilen Birinci Sekreter unvanı 1952 ile 1992 yılları arasında kullanıldığı şekilde Genel Sekreter olarak değiştirildi. Kongre, 23. Merkez Komitesi'ni seçti.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi sonucu seçilen 22. prezidyumdur.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Podgorni</span>

Nikolay Podgorni,, Ukrayna asıllı Bolşevik lider, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)</span>

Birinci Beş Yıllık Plan (Rusça:  I пятилетний план, первая пятилетка, Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Josef Stalin yönetimi döneminde 1928-1932 yılları arasında gerçekleştirilen ekonomik hedefler listesi. Plan, tek ülkede sosyalizm kuramı gereği Sovyetler Birliği ekonomisine atılım yaptırmayı amaçladı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti</span>

Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti , Sovyetler Birliği'nin anayasa değişiklikleri için tek karar mekanizması olan en yüksek yasama organı Başkanı Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından seçilirdi.

Leonid Brejnev'in etkisi, 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri görevi yapan ve iki kere Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı olan Leonid Brejnev'in Sovyetler Birliği ve Rusya Federasyonu'ndaki etkileridir. 1964-1982 yılları arasında yüksek politik mevkilerde görev yapan Brejnev uluslararası ilişkilerdeki rolü ve savunma politikalarındaki yöntemleri ile Sovyetler Birliği'ni bir süper güç olarak dünya siyasetinde güçlü bir aktör hâline getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Sekizinci Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)</span>

Sekizinci Beş Yıllık Plan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin 1966-1970 yılları arasında üretim hedeflerini ekonomiyi yönetmek için hazırladığı planlar dizisi. Planda özellikle taşıt ve araçlarda olmak üzere, endüstriyel üretim için yüksek hedefler konuldu. Sekizinci Beş Yıllık Plan içeriğiSovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi ve Parti'nin 23. Kongresi tarafından onaylandı, ancak kesin olarak hiçbir nihai versiyonu Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti tarafından onaylanmadı.

<span class="mw-page-title-main">Dokuzuncu Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)</span>

Dokuzuncu Beş Yıllık Planı Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin, 1971-1975 yılları arasında ülke ekonomisini güçlendirmek için planladığı ekonomik plan. Plan, 1971'de Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 24. Kongresinde Bakanlar Kurulu Başkanı Aleksey Kosigin tarafından sunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Onuncu Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)</span> Sovyetler Birliğinde ekonomiyi güçlendirmek için planlanan ekonomik plan

Onuncu Beş Yıllık Plan veya resmi adıyla Kalite ve Verimlilik Planı, 1976-1980 yılları arasında ülke ekonomisini güçlendirmek için planlanan ekonomik hedefler planı. Plan, Bakanlar Konseyi Başkanı Aleksey Kosigin tarafından Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 25. Kongresi'nde sunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Brejnev Dönemi</span>

Brejnev Dönemi veya 1964-1982 Sovyetler Birliği tarihi, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin Leonid Brejnev liderliğini kapsayan dönem. Bu dönem yüksek ekonomik büyüme ve yükselen refahla başladı, ancak zaman içinde sosyal, politik ve ekonomik alanlarda önemli sorunlar yaşandı, bu nedenle bu dönem genellikle Durgunluk Dönemi olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Grigori Hanin</span>

Grigori İsaakoviç Hanin, resmi Sovyetler Birliği ekonomisi büyüme istatistiklerini 1987 yılında yeniden hesaplamasıyla tanınan Sovyet Rus iktisatçı ve iktisat bilimleri doktoru. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya'nın ekonomik istatistiklerini yeniden hesaplamaya başladı. Yeniden hesaplamaları, özellikle sermaye stokunun değerleri bazında resmi rakamlardan büyük ölçüde farklıydı.

<span class="mw-page-title-main">1979 Sovyet ekonomik reformu</span>

1979 Sovyet ekonomik reformu ya da resmi adıyla "Ekonomik Mekanizmanın Üretimde Etkinliğini Arttırma, İş Kalitesini Artırma Üzerindeki Etkilerini Planlama ve Kalkınmayı Geliştirme" , Sovyetler Birliği Bakanlar Konseyi Başkanı Aleksey Kosigin önderliğinde 1979 yılında başlatılan ekonomik bir reform. Leonid Brejnev'in etkisi döneminde Sovyet ekonomisi durgunlaşmaya başlamıştı. Bu döneme kimi tarihçiler tarafından Durgunluk Dönemi adı verildi. 1979 yılında kurulan Kosigin hükûmetinin üstlendiği son önemli reform, iş kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla Parti Merkez Komitesi ile ortaklaşa yapılan 1979 Sovyet ekonomik reformu oldu. Reform, 1965 reformunun aksine bakanlıkların görev ve sorumluluklarını artırarak merkezi hükûmetin ekonomi üzerindeki yetkilerini daha da artırmaya çalıştı. Kosigin'in 1980'deki ölümü ve sonrasında onun yerine seçilen Nikolay Tihonov'un ekonomiye dair reform karşıtı yaklaşımı nedeniyle, reformun çok az bir kısmı gerçekleştirilebildi. Kosigin'in reform girişimlerinden sonra dahi ülkedeki ekonomik durgunluk devam etti. Reform girişimi Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi'nde tartışma konusu oldu. Reform beklendiği başarıları elde edemedi. Hatta Brejnev dahi reform uygulanmasının yavaş olduğundan şikayet etti.