On İki İmam
| Makale serilerinden |
İsnâaşeriyye |
|---|
 |
On İki İmam, İslam'ın Şia mezheplerinden biri olan İmâmiyye-i İsnâaşeriyye (veya On ikiciler, fıkhî mezhep olarak Caferilik ile Alevilik) İsnâaşeriyye itikadındaki imam silsilesine verilen addır. Sünnilik'te de On İki İmam'a saygı gösterilir. Ehl-i Beyt'ten Ali ile başlayan On İki İmam, Muhammed'in torunlarından Hüseyin bin Ali'nin soyundan devam eder.
Şiilik, Alevi-Caferi ve Sünnilik arasındaki farklı görüşler
İsnâaşeriyye'ye göre İslam'ın meşru halifeliği (velayet gereği) On İki İmam'a aittir. İmamet adı verilen bu husus, Caferilik temel kaynağını oluşturur. Şia ve Alevi-Caferi Müslümanların, Sünnilerden farklı mehdi beklemektedirler. Mehdi dışındaki imamı, Sünniler kabul etmez ve batıl addederek şiddetle reddederler. Fakat Sünnilikte, Alevilerin nesebi olan ve Alevi-Caferilik'teki On İki İmam yerine, Sünnilerin kendilerine halife seçtikleri Ebû Bekir, Ömer, Osman ve Muâviye'yi kabul ederler. Mehdi'nin ortaya çıkmasında görüşler farklıdır. Masum (günahsız ve hatasız olmak) sıfatının yalnız peygamberlere has olduğu gibi, On İki İmam'ın herhangi hata veya günah işlemediklerinden dolayı On Dört Masum denir ve kaynak olarak da Kur'an'daki Ahzâb Suresi 33. Ayeti buna dair delil olarak gösterilir.
On İki İmam listesi
| Makale serilerinden |
|
On İki İmam, sırasıyla şu şekilde sıralanır:
| No | İmam Adı | Künyesi | Nesebi | Lakabı | Yaşadığı tarihler |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ali (علي) | Ebu-l Hasan (أبو الحسن) | İbn Ebu Talib (إبن أبي طالب) | Emir-el Mu'minin[1] (أمیر المؤمنین) El-Mûrtezâ (Beğenilmiş, seçilmiş. Makbûl. Rağbet gören. Beğenilen.) (المرتضى) Birinci Ali[2] | 599 – 661 |
| 2 | Hasan bin Ali (ألحسن) | Ebu Muhammed (أبو محمد) | İbn Ali ibn Ebu Talib (إبن علي إبن أبي طالب) | El-Müctebâ (Seçilmiş. Kıymetli) (ألمجتبی) İkinci Ali[2] | 624 – 670[3] 3–50[4] |
| 3 | Hüseyin bin Ali (ألحسین) | Ebu ʿAbdillah (أبو عبد الله) | İbn Ali ibn Ebu Talib (إبن علي إبن أبي طالب) | Seyyid eş-Şühedâ (Şehidlerin efendisi) (سید الشھداء) Üçüncü Ali[2] | 626 – 680[5] 4–61[6] |
| 4 | Ali bin Hüseyin (علي) | Ebu Muhammed (أبو محمد) | İbn el-Hüseyin (إبن الحسین) | Zeyn el-Âbidîn (زین العابدین) [7] Dördüncü Ali[2] | 658/9[7] – 713[8] |
| 5 | Muhammed el-Bakır (محمد) | Ebu Cafer (أبو جعفر) | İbn Ali (إبن علي) | El-Bâkır (ألباقر) [9] Beşinci Ali[2] | 676–734[9] 57–114[9] |
| 6 | Ca'fer es-Sâdık (جعفر) | Ebu ʿAbdillah (أبو عبد الله) | İbn Muhammed (إبن محمد) | Es-Sâdık (ألصادق) [10] Altıncı Ali[2] | 699–765[10] 83–148[10] |
| 7 | Musa el-Kâzım (موسی) | Ebu İbrahim (أبو إبراھیم) | İbn Câfer (إبن جعفر) | El-Kâzım (ألکاظم) Yedinci Ali[2] | 745–799[12] 128–183[12] |
| 8 | Ali er-Rıza (علي) | Ebu-l Hasan (أبو الحسن) | İbn Musa (إبن موسی) | Er-Rıza (ألرضا) Sekizinci Ali[2] | 765–818[13] 148–203[13] |
| 9 | Muhammed el-Cevâd (محمد) | Ebu Cafer (أبو جعفر) | İbn Ali (إبن علي) | El-Cevâd (الجواد) Muhammed Takî (التقي) [14] Dokuzuncu Ali[2] | 810–835[14] 195–220[14] |
| 10 | Ali Naki (علي) | Ebu-l Hasan (أبو الحسن) | İbn Muhammed (إبن محمد) | El-Hâdî (ألھادي), Ali en-Nakî (ألنقي) [15] Onuncu Ali[2] | 827–868[15] 212–254[15] |
| 11 | Hasan el-Askerî (ألحسن) | Ebu Muhammed (أبو محمد) | İbn Ali (إبن علي) | El-Askerî (ألعسکري) [16] On birinci Ali[2] | 846–874[16] 232–260[16] |
| 12 | Muhammed Mehdi (محمد) | Ebu Kasım (أبو قاسم) | İbnü'l-Hasan (إبن الحسن) | El-Mehdi (ألمھدي) [17] On ikinci Ali[2] | 868 255 |
On İki İmam ile Sufilik ve Şiilikteki diğer önemli şahsiyet, tarikat ve mezhepler arasında mevcut tarihî yakınlıkların basitleştirilmiş şeması:
Ayrıca bakınız
- İsnâaşeriyye
- Havâri
- Ondört Masum
- Çârdeh Ma'sûm-i Pâk
- İmam
- İmâmiyye
Kaynakça
- ^ Nasr, Seyyed Hossein. "Ali". Encyclopædia Britannica Online. 18 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2007.
- ^ a b c d e f g h i j k l Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- ^ "Hasan". Encyclopædia Britannica Online. 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Tabatabae (1979), pp.194–195
- ^ "al-Husayn". Encyclopædia Britannica Online. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Tabatabae (1979), pp.196–199
- ^ a b Madelung, Wilferd. "'ALÈ B. AL-HUOSAYN". Encyclopaedia Iranica. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Tabatabae (1979), p.202
- ^ a b c Madelung, Wilferd. "AL-BAQER, ABU JAFAR MOHAMMAD". Encyclopaedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ a b c Tabatabae (1979), p.203–204
- ^ a b Madelung, Wilferd. "'ALÈ AL-HAÚDÈ". Encyclopaedia Iranica. 21 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2007.
- ^ a b c Tabatabae (1979), p.205
- ^ a b c Tabatabae (1979), pp.205–207
- ^ a b c Tabatabae (1979), p. 207
- ^ a b c Madelung, Wilferd. "'ALÈ AL-HAÚDÈ". Encyclopaedia Iranica. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ a b c Halm, H. "'ASKARÈ". Encyclopaedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ "Muhammad al-Mahdi al-Hujjah". Encyclopædia Britannica Online. 17 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007.
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
Bibliografya
- Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc.
- Encyclopædia Iranica. Center for Iranian Studies, Columbia University. ISBN 1-56859-050-4.
- Martin, Richard C. Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1. MacMillan. ISBN 0-02-865604-0.
- Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa. Gale Group. 2004. ISBN 978-0-02-865769-1.
- Corbin, Henry (1993). History of Islamic Philosophy, Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London; Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies. ISBN 0-7103-0416-1.
- Momen, Moojan (1985). An Introduction to Shi`i Islam: The History and Doctrines of Twelve. Yale University Press. ISBN 0-300-03531-4.
- Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1988). The Just Ruler (al-sultān Al-ʻādil) in Shīʻite Islam: The Comprehensive Authority of the Jurist in Imamite Jurisprudence. Oxford University Press US. ISBN 0-19-511915-0.
- Tabatabae, Sayyid Mohammad Hosayn (1979). Shi'ite Islam. SUNY press. ISBN 0-87395-272-3.
