İçeriğe atla

On Üç Yıl Savaşı (1454-1466)

On Üç Yıl Savaşı
Leh-Töton savaşları

Polonyalı yakın piyadeler (sağda), arbaletçiler (solda) ve bazı piyade/atlı şövalyeler (ortada).
Tarih4 Şubat 1454 – 19 Ekim 1466[1]
Bölge
Sonuç
Coğrafi
Değişiklikler
Kraliyet Prusyası'nı oluşturan Doğu Pomeranya ile Warmia Prensi Piskoposluğu'nu Polonya'ya geri verilmiş ve her iki toprak da Polonya Kralının doğrudan yönetimi altına girmiştir.
Taraflar
Komutanlar ve liderler
  • Polonya Krallığı Piotr Dunin
  • Polonya Krallığı Jan Bażyński
  • Polonya Krallığı Jan Taszka Koniecpolski
  • Polonya Krallığı Andrzej Tęczyński
  • Polonya Krallığı Maciej Hagen
  • Polonya Krallığı Piotr Świdwa-Szamotulski
  • Polonya Krallığı Prandota Lubieszowski
  • Polonya Krallığı Oldřich Červenka
  • Polonya Krallığı Jan z Valdštejna

Destekleyen:

  • Johannes von Baysen
  • Scibor von Baysen
  • Ramsza Krzykowski
  • Otton Machwic
  • Maciej Kolmener
  • Szymon Lubbelow
  • Wincenty Stolle
  • Jan Kieżgajło

On Üç Yıl Savaşı (Lehçewojna trzynastoletnia; AlmancaDreizehnjähriger Krieg), Şehirler Savaşı olarak da adlandırılan, 1454 ile 1466 yılları arasında Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasında yapılan bir çatışmadır.

Töton Şövalyeleri'nin 1410'da Polonya-Litvanya karşısında uğradığı muazzam Grunwald Muharebesi yenilgisinin ve bunu takip eden siyasi, askeri ve ekonomik sorunların ardından devlet, iktidardaki Tarikat ile asimile edilmiş Prusyalı ve Alman kasaba halkıyla endişelerini paylaşan yerli Prusyalı savaş ağaları arasındaki iç çatışmalarla doluydu. Sonunda bu gerilim, Polonya Kralı IV. Kazimierz Jagiellon'un korumasını arayan yerel Prusya soylularını ve şehirlerini temsil eden Prusya Konfederasyonu'nun ayaklanmasına yol açmıştır. Bu aslında Töton Şövalyeleri'nin hemen ölümcül bir tehdit olarak algıladığı taraf değiştirmeye yol açtı ve Polonya ile Cermenler arasında bir savaş çıktı.

On Üç Yıl Savaşları Polonya'nın zaferi ve İkinci Toruń Barışı (1466) ile sonuçlandı. Töton Şövalyeleri bir Polonya bağlı devleti haline geldi ve Büyük Üstatları, iktidarı ele geçirdikten sonraki 6 ay içinde Polonya Kralına bağlılıklarını taahhüt etmek zorunda kaldılar. Bu, ertesi iki yüzyıl boyunca nadiren artan gerilimlerle, yaklaşık olarak aynı sürede devam etti. Töton Şövalyeleri ayrıca yaklaşık 150 yıl sonra birlikte sözde Kraliyet Prusyası'nı oluşturan Doğu Pomeranya ile Warmia Prensi Piskoposluğu'nu Polonya'ya geri vermiş ve her iki toprak da Polonya Kralının doğrudan yönetimi altına girmiştir. Daha sonra gerginlik hızla alevlendi ve bunu, Warmia'nın bağımsızlığı konusunda uzun süren bir anlaşmazlık olan ve Şövalyelerin Barış'ı gözden geçirmeye çalıştığı Rahipler Savaşı (1467-1479) izlemiştir. Töton Şövalyeleri kazanımlarını koruyan Polonya'ya bir kez daha yenilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Daniel Stone (2001). The Polish–Lithuanian State, 1386–1795 18 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of Washington Press. pp. 29–30.

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri</span> Hristiyan tarikatı

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Nicolaus Copernicus</span> Polonyalı matematikçi ve astronom (1473–1543)

Nikolas Kopernik, Kraliyet Prusyası'na bağlı Ermland Derebeyliği'nde Katolik piskopos danışmanı, boş zamanlarında matematik, astronomi ve harita bilimi ile meşgul olan bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Litvan-Töton Savaşı</span> Töton Şövalyeleri ile Polonya ve Litvanya ittifakı arasındaki savaş (1409–1411)

Leh-Litvan-Töton Savaşı, Büyük Savaş olarak da bilinen, 1409-1411 yılları arasında Töton Şövalyeleri ile müttefik Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı arasında meydana geldi. Yerel Samogit ayaklanmasından tetiklenen savaş, Ağustos 1409'da Polonya'nın Töton işgali ile başladı. Her iki taraf da tam ölçekli bir savaşa hazır olmadığından, Bohemyalı IV. Wenceslaus dokuz aylık bir ateşkes sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri Devleti</span> 13. yüzyıl Kuzey Haçlı Seferleri sırasında Töton Tarikatı tarafından kurulan haçlı devleti

Töton Tarikatı Devleti, Orta Avrupa'da Baltık Denizi'nin güneydoğu kıyısında yer alan bir Orta Çağ haçlı devletidir. Prusya bölgesinde 13. yüzyıl Kuzey Haçlı Seferleri sırasında Töton Şövalyeleri tarafından kurulmuştur. Livonyalı Kılıç Kardeşleri şövalyeleri, 1237'de Prusya Töton Düzeni ile birleşti ve onun kolu olan Livonya Tarikatı olarak bilinirken, devletleri Töton Tarikatı Devleti'nin bir parçası oldu. En geniş toprak boyutunda, 15. yüzyılın başlarında, Chełmno Arazisi, Kurlandiya, Gotland, Livonya, Neumark, Pomerelia, Prusya ve Samogitya, yani günümüzde Estonya, Letonya, Litvanya, Almanya, Polonya, Rusya ve İsveç'te yer alan topraklardır.

<span class="mw-page-title-main">Marienburg Kuşatması (1410)</span> Malbork Kalesi Muharebesi

Marienburg Kuşatması, Töton Şövalyeleri'nin manastır devletinin başkenti Marienburg'daki (Malbork) kalenin iki aylık başarısız bir kuşatmasıdır. Kral II. Władysław Jagiełło ve Büyük Dük Vytautas komutasındaki ortak Leh-Litvan kuvvetleri, Grunwald Muharebesi'ndeki (Tannenberg) büyük zaferin ardından Prusya'nın tamamen fethi amacıyla 26 Temmuz ve 19 Eylül 1410 tarihleri arasında kaleyi kuşattı, fakat kale Heinrich von Plauen komutasında kuşatmaya dayandı ve Şövalyeler, 1411'de yapılan Birinci Toruń Barışı'nda yalnızca küçük toprak kayıplarını kabul ettiler. Marienburg'un savunucusu Heinrich von Plauen, Şövalyelerin tamamen yok olmaktan kurtarıcısı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Radzyń Chełmiński Kalesi</span>

Radzyń Chełmiński Kalesi, Töton Şövalyeleri Komutanlığının merkezi olarak 1330'da tamamlanan Tuğla Gotik mimari bir manastır kalesidir. Radzyń Chełmiński kasabasının kuzeyinde, Castle Gölü'nün yakınında yer alır. Kalenin iç dört duvarından üçü ve iç binaların çoğu yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Reffle von Richtenberg</span>

Heinrich Reffle von Richtenberg, 1470'den 1477'ye kadar hüküm süren Töton Şövalyeleri'nin 33. Büyük Üstadıydı..

<span class="mw-page-title-main">Leh-Töton Savaşı (1326-1332)</span>

Leh-Töton Savaşı (1326-1332) Polonya Krallığı ile Töton Tarikatı Devleti arasında Pomerelia üzerinde 1326'dan 1332'ye kadar yapılan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Grunwald, Varmiya-Mazurya Voyvodalığı</span> Polonyanın Varmiya-Mazurya voyvodalığında köy

Grunwald (Almanca: Grünfelde; Litvanca: Žalgiris, Griunvaldas, Polonya'nın kuzeyindeki Varmiya-Mazurya Voyvodalığı'ndaki Ostróda İlçesi içindeki Gmina Grunwald idari bölgesinde bulunan köydür. Köy, esas olarak o civarda gerçekleşen tarihi bir muharebe ile, yani Leh-Litvan ve Töton Tarikatı güçleri arasındaki 15 Temmuz 1410 Grunwald Muharebesi ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig von Erlichshausen</span>

Ludwig von Erlichshausen, 1449/1450'den 1467'ye kadar hüküm süren Töton Şövalyeleri'nin 31. Büyük Üstadıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ogrodzieniec, Varmiya-Mazurya Voyvodalığı</span> Polonyada köy

Ogrodzieniec kuzey Polonya'da, Varmiya-Mazurya Voyvodalığı'ndaki Iława İlçesi, Gmina Kisielice idari bölgesinde bulunan bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Martin Truchseß von Wetzhausen</span>

Martin Truchseß von Wetzhausen zu Dachsbach, 1477'den 1489'a kadar hüküm süren Töton Şövalyeleri'nin 34. Büyük Üstadıydı.

<span class="mw-page-title-main">Frombork</span> Polonyadaki bir kasaba

Frombork, Polonya'nın kuzeyinde bulunan tarihi bir kasabadır. Varmiya-Mazurya Voyvodalığındaki Braniewo ilçesinde, Vistül Lagününün yanında bulunmaktadır. Frombork aynı zamanda birçok tarihi mekanı nedeniyle "Varmiya'nın İncisi" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Toruń Barışı (1466)</span>

İkinci Toruń Barışı (1466), Polonya kralı IV. Kazimierz Jagiellon ile Töton Şövalyeleri arasında 19 Ekim 1466'da Hansa şehri Thorn'da (Toruń) imzalanan Leh-Töton savaşlarının en uzunu olan On Üç Yıl Savaşlarını sona erdiren bir Barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tötonların Danzig'i (Gdańsk) alması</span>

Danzig (Gdańsk) şehri, 13 Kasım 1308'de Töton Tarikatı Devleti tarafından ele geçirilmesi ve sakinleri katledildilmesi, Polonya ile Töton Tarikatı arasındaki gerilimin başlangıcı olmuştur. Başlangıçta şövalyeler, Brandenburg Margravlığı'na karşı Polonya'nın müttefiki olarak kaleye taşındılar. Ancak, Tarikat ile Polonya Kralı arasında şehrin kontrolüne ilişkin anlaşmazlıklar ortaya çıktıktan sonra şövalyeler şehirdeki birçok vatandaşı öldürdüler ve burayı sahiplendiler. Bu nedenle olay aynı zamanda Gdańsk katliamı veya Gdańsk kırımı olarak da bilinir. Geçmişte tarihçiler arasında tartışma konusu olsa da, ele geçirme kapsamında birçok kişinin öldürüldüğü ve kasabanın önemli bir bölümünün yok edildiği konusunda fikir birliği oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Konfederasyonu</span>

Prusya Konfederasyonu 21 Şubat 1440'ta Kwidzyn'de 53 soylu ve din adamından oluşan bir grup ve Prusya'daki 19 şehir tarafından Töton Şövalyeleri'nin keyfiliğine karşı çıkmak için kurulan bir organizasyondur. Daha önce 1397'de Chełmno Arazisi soyluları tarafından kurulan Kertenkele Birliği'ne benzer bir organizasyona dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Chojnice Muharebesi (1454)</span> On Üç Yıl Savaşlarında 1454 muharebesi

Chojnice Muharebesi, 18 Eylül 1454'te, On Üç Yıl Savaşları sırasında Polonya ile Töton Şövalyeleri arasında Chojnice kasabası yakınlarında meydana gelen ve Töton Şövalyeleri tarafından kazanılan çatışmadır.

Rahipler Savaşı (1467-1479) Polonya'nın Warmia eyaletinde, Polonya Kralı IV. Kazimierz ile Warmia bölümü tarafından - kralın onayı olmadan - seçilen Warmia'nın yeni piskoposu Nicolaus von Tüngen arasında bir çatışmadır. Nicolaus von Tüngen, yakın zamanda imzalanan İkinci Toruń Barışı'nın revizyonunu isteyen Polonya'nın vasalları olan Töton Şövalyeleri tarafından desteklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Töton Savaşı (1431-1435)</span> 15. yüzyılda Kuzey Avrupada gerçekleşmiş bir savaş

Leh-Töton Savaşı (1431-1435), Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasındaki silahlı çatışmadır. Brześć Kujawski Barışı ile sona ermiş ve Polonya için bir zafer olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno Arazisi</span> Polonyanın orta-kuzeyindeki tarihi bölge

Chełmno Arazisi (Lehçe: ziemia chełmińska,