İçeriğe atla

Oluşum

Oluşum
KategorilerEdebiyat
KurucuFahrünnisa Kadıbeşegil[1]
İlk sayıMayıs 1974 (50 yıl önce) (1974-05)
Son sayı
— Sayı
Kasım 1984 (1984-11)
128
Ülke Türkiye
YerAnkara
DilTürkçe

Oluşum, 1974-1984 yılları arasında yayımlanan sanat ve düşünce dergisidir. Fahrünnisa Kadıbeşegil tarafından kurulan dergi, ilk zamanlarda iki yaprak ve gazete boyutunda yayımlanırken üçüncü sayıdan sonra edebiyat dışında plastik sanatlara da sayfalarında yer vermiştir. Ekim 1977'den itibaren dergi boyutunda ve otuz iki sayfa olarak yayımlamaya başlamıştır. 38-49. sayılarda dergide Cemal Süreya ağırlığı mevcutken 50-95. sayılarda Süreya'nın yanı sıra Enis Batur etkindir.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Oluşum Dergisi". 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018. 
  2. ^ "Edebiyat ve Sanatı Dert Edinen Bir Dergi 'Oluşum'/". 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cemal Süreya</span> Türk şair, yazar ve çevirmen (1931–1990)

Cemal Süreya, kimlik adıyla Cemalettin Seber, Türk şair, yazar ve çevirmen. Türk şiirinde modernist bir hareket olan İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden biridir. İlk şiir denemelerini ortaokulda eskizlerle, lisede aruzla yapsa da asıl şiir çalışmaları üniversite yıllarında başlamıştır. Üvercinka (1958), Göçebe (1965), Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973), Uçurumda Açan (1984), Sıcak Nal (1988), Güz Bitigi (1988) ve Sevda Sözleri (1990) adlarındaki şiir kitaplarının yanı sıra deneme, eleştiri, günlük ve antoloji türlerinde de yazmıştır. Eserlerinde en sık işlediği temalar aşk, kadın, yalnızlık, sosyal ve siyasal eleştiriler, ölüm, tanrı düşüncesi, portreler ve manzum poetikadır. Ayrıca Fransızcadan kırka yakın kitabı Türkçeye çevirmiştir. Onüç Günün Mektupları (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. Sosyalist bir dünya görüşüne sahip olan Süreya, Papirüs dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak fikirlerini ortaya koymak için araç olarak kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Püsküllüoğlu</span> Türk yazar, şair ve sözbilimci

Ali Püsküllüoğlu, Türk yazar, şair ve sözbilimcidir.

<i>Öykü</i> (dergi)

Öykü, iki aylık sanat ve edebiyat dergisi.

<i>Akbaba</i> (dergi) haftalık siyasi mizah dergisi

Akbaba, 1922-1977 yılları arasında yayımlanmış haftalık siyasi mizah dergisi.

Garip hareketi, garipçiler ya da birinci yeni; Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday'ın kurduğu ve Türk şiirinde yer etmiş anlayışları reddeden ve söyleyiş güzelliğini esas alan edebiyat akımıdır.

Türk Dili, Türk Dil Kurumunun Ekim 1951'den beri çıkardığı aylık dil ve edebiyat dergisi.

Varlık, 15 Temmuz 1933'te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisidir.

Soyut, Mayıs 1965'ten Eylül 1977'ye kadar iki ayrı döneminde toplam 144 sayı yayımlanan edebiyat dergisi. Şair Halil İbrahim Bahar'ın sahibi olduğu dergi önce gazete boyutunda çıktı, sonra küçük boyda yayınlandı. Sorumlu yönetmenliğini Bülent Dalyancı, teknik yönetmenliğini Yalçın Aslan yaptı.

<i>Milliyet Sanat</i> Kültür ve sanat dergisi

Milliyet Sanat, Milliyet Yayın Grubu tarafından çıkartılan kültür ve sanat dergisi.

<i>Yeni Sinema</i> (dergi, 1966)

Yeni Sinema 1966 - 1970 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık sinema dergisidir. Türk Sinematek Derneği'nin yayın organı olan dergi önceleri aylık olarak çıkarken yayın hayatına bazen 3 ayda bir, bazen de iki sayı bir arada çıkmak sureti ile devam etmiş ve 5 yıl içinde 30 sayı yayımlanmıştır. Yayınına 10 yıl ara verdikten sonra 1980 yılında Nisan/Mayıs aylarına ait olan 31. sayısı, Ağustos 1980'de de 32. sayısı çıktı ve dergi bir daha çıkmamak üzere kapandı.

Yeditepe Dergisi, 1950-1984 yılları arasında İstanbul'da yayınlanmış bir edebiyat dergisidir. Hüsamettin Bozok yönetiminde çıkarılan dergi genç sanatçılara destek olması, İkinci Yeni hareketine sayfalarını açması, Yeditepe Şiir Armağanı'nı dağıtması ile kültür hayatına katkıda bulunmuş bir yayın organıdır.

Hürriyet Gösteri, Aralık 1980'den beri yayında olan kültür, sanat ve edebiyat dergisi.

Yeni Dergi, İstanbul, Türkiye'de aylık olarak yayımlanan bir edebiyat ve sanat dergisiydi. İlk sayısı Ekim 1964'te yayımlandı ve Mayıs 1975'te yayımlanan 128. sayısıyla yayın hayatı sona erdi. Dergi; "Kafka", "Lorca", "Düşünce Özgürlüğü", "Yeni Roman", "Masal ve Edebiyat", "Nazım Hikmet'in Suçsuzluğu", "İntihar", "Marxçı Eleştiri", "Küba Edebiyatı" gibi özel sayılar da düzenledi.

Sevda Sözleri, Cemal Süreya'nın 1984'te Uçurumda Açan ile birlikte, 1990'da toplu şiirlerle Can Yayınları tarafından yayımlanan şiir kitabıdır. Kitaptaki şiirler şairin Üvercinka, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Sıcak Nal, Göçebe, Güz Bitigi, Uçurumda Açan, Kalanlar adlı şiir kitaplarının bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. Ayrıca daha sonraki baskılarında dergilerde ve mektuplarda kalmış yirminin üstünde şiiri de içermektedir. Notos edebiyat dergisi tarafından 2012'de hazırlanan "Alternatif 100 Temel Eser" listesinde 19. sırada yer alırken Kitap-lık dergisinin Türkiye'nin kuruluşunun 75. yıldönümü sebebiyle 1998'de hazırladığı "75 Yılda 75 Kitap listesi"nde 75. sırada yer almıştır. Kitap, Ekim 1995'ten itibaren Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanmaktadır.

Uçurumda Açan, Cemal Süreya'nın 1984'te Can Yayınları tarafından yayımlanan Sevda Sözleri içinde yer alan kitabıdır. "Üzerinden Sevişmek", "Oteller Hanlar Hamamlar İçin Sürekli Şiir" ve "Taşıran Damla" adlı üç bölüm ve otuz beş şiirden oluşmaktadır. Yayımlandığı zaman ses getiren bir kitap olmamıştır. Kitaptaki şiirler, 1977-1984 yıllarında Türkiye Yazıları, Oluşum, Yusufçuk, Papirüs, Hürriyet Gösteri, Yaşam İçin Şiir ve Aydan Aya dergilerinde yayımlanmıştır. "Üzerinden Sevişmek" bölümünde aşk şiirleri varken "Oteller Hanlar Hamamlar İçin Sürekli Şiir" bölümündeyse roma rakamlarıyla altı şiir yer almaktadır. Süreya bu bölümdeki seriyi yirmi ila otuz ay sürdürmeyi plânlarken eşi Zühal Tekkanat'a yazdığı mektupta bu seriyle yazmadığı şiirleri telafi edeceğini söylemiştir ve bu serideki şiirler Süreya'nın Ankara anılarını ve izlenimlerini taşımaktadır. "Taşıran Damla" bölümündeyse portre şiirler ağırlıktadır.

Sıcak Nal, Cemal Süreya'nın 31 Mart 1988'de Dönemli Yayıncılık tarafından yayımlanan kitabıdır. Yayımlandığı günün ertesinde, 1 Nisan'da, Süreya'nın altıncı şiir kitabı olan Güz Bitigi de piyasaya sunulmuştur. İki kitap da yayınevinin ""Gergedan Dizisi"nin bir parçası olarak çıkmıştır. Süreya, bu iki kitabıyla aynı yıl Necatigil Şiir Ödülü'nü kazanmıştır. Sıcak Nal, Uçurumda Açan kitabından sonra Süreya'nın Milliyet Sanat, Gergedan ve Gösteri dergilerinde yazdığı şiirlerinin bir kitap haline getirilmesiyle oluşmuştur. Bazı şiirler, Süreya'nın Milliyet Sanat'ta başlayıp Hürriyet Gösteri'de sürdürdüğü Günler adlı günlüğünde uç vermiş veya bütünüyle orada yer almıştır. Şiirlerin bazılarında, ilk yayımlandıkları hâlleriyle son hâlleri arasında biçimsel değişikliklere gidildiği görülmektedir.

Cemal Süreya (1931-1990), hayatı boyunca şiir, deneme, eleştiri, çeviri, günlük ve antoloji alanında eserler vermiştir. Türk şiirinde modernist bir hareket olan İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden biri Süreya, ilkokul sıralarında Ali cenkleri ve bir takım dinî içerikli eserleri okumuş ve dergi çalışmaları yapmıştır. Şairliğe ilk adımını, ortaokul arkadaşı ve sonradan eşi olan Seniha Hanım'a yazdığı şiirler oluşturmaktadır. Lisedeyken Eski edebiyatla ilgilenen şair, Osmanlıcayı kendi kendine öğrenmiş ve şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır. İlk şiirini, "Şarkısı-Beyaz", 8 Ocak 1953 tarihli Mülkiye dergisinde yayımlamıştır. Derginin nisan sayısında "Di Gel", mayıs sayısında "Çıkmaz Sinir" yer almıştır. Ayrıca Asır, Yeditepe, Yenilik dergilerine de şiirler göndermeye başlamıştır. Şairlik duygusunu yaratan ilk etken, annesinin ona anlattığı Kerem ile Aslı hikâyesi, ikinci etken de Ali cenkleri ve Köroğlu kitaplarıdır. Başlarda Garip hareketine ilgi duymayan Süreya, yeni şiire ilgisi Ahmet Muhip Dıranas'ın "Kar" şiiriyle başlamıştır. Yeni şiire yönelmesi Dıranas ve Özdemir Asaf'a olan ilgisiyle gelişmiştir. Süreya'yı şöhrete kavuşturan şiir Yeditepe dergisinde Haziran 1954'te yayımlanan "Gül" şiiridir. Eserlerini Yeditepe'nin yanı sıra Şiir Sanatı, Evrim, Yenilik, Şimdilik, Pazar Postası gibi yerlerde yayımlamaya devam etmiştir. Üvercinka (1958), Göçebe (1965), Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973), Uçurumda Açan (1984), Sıcak Nal (1988), Güz Bitigi (1988) ve Sevda Sözleri (1990) şiir kitaplarını yayımlamıştır. Ayrıca Fransızcadan kırka yakın kitabı Türkçeye çevirmiştir. Onüç Günün Mektupları (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. Kendini "sol sempatizanı demokrat aydın" olarak gören Süreya, Papirüs dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak da fikirlerini ortaya koymak için bir araç olarak kullanmıştır.

Yeni A, 1 Nisan 1972 ile Haziran 1974 arasında yayımlanan Türkçe kültür, siyaset ve sanat dergisi. Daha önce kapatılan A Dergisi'nin devamı niteliğindedir. Sahibi Ferit Öngören, yazı işleri müdürü ise şair Refik Durbaş idi. İlk sayıda ülkenin değişen sorunları ve geniş çaplı etkilerine çözümler getirmek, "burjuva Batı kültürü" ile hesaplaşmak, kültür-sanat dünyasının köklü eleştirisini yapmak gibi hedefler belirlendi. 12 Mart Muhtırası sonrasında kapanan Marksist dergilerin boşluğunu doldurmak için de çeşitli sosyal konulara yer verildi. 27 sayılık dergide dönemin siyasi olaylarının karşıt yansımaları görülmektedir.

Yenilik, 15 Aralık 1952 - Aralık 1957 tarihleri arasında çıkan aylık kültür sanat dergisi. Derginin kurucusu ve yöneticisi Naim Tirali idi. 62 sayı olarak çıkan dergi ilk olarak gazete formatında yayımlandı. İlk yılında 8 sayfadan oluşan “Aylık Fikir ve Sanat Gazetesi” ibaresi geçerli oldu. Ocak 1954 sonrasında ise “Aylık Fikir ve Sanat Dergisi” şeklini aldı, sayfa sayısı da artmaya başladı. Derginin logosu mavi bir zemin içinde beyaz bir yazıdan oluşmaktaydı. Dergide kitap ve dergi reklamları dışında banka ve içki reklamları da bazı dönemlerde görüldü. 5 yıllık yayın hayatında satış ücreti 25 kuruştan 50 kuruşa kadar yükselmiştir.

Yazko Somut Sınırlı Sorumlu Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi (YAZKO) tarafından 1983 - 1984 yılları arasında yayınlanmış bir haftalık sanat ve kültür dergisidir. Yazko Somut, önce “Haftalık Kültür ve Sanat Dergisi”, daha sonra ise “Haftalık Kültür, Sanat ve Siyaset Gazetesi” alt başlığıyla, 12 sayfa olarak gazete büyüklüğünde ve formatında basılmıştır.