İçeriğe atla

Oliver Sacks

Oliver Sacks
DoğumOliver Wolf Sacks
9 Temmuz 1933(1933-07-09)
Londra, İngiltere
Ölüm30 Ağustos 2015 (81 yaşında)
New York, Amerika Birleşik Devletleri
Milliyetİngiliz
MeslekNörolog
İmza

Oliver Wolf Sacks (9 Temmuz 1933, Londra - 30 Ağustos 2015), hastaları ile ilgili yazdığı kitaplarla tanınmış İngiliz nörologdur.

Doktor bir ailenin çocuğudur. Tıp öğrenimini Oxford Üniversitesi'nde tamamladı. 1965 yılından yaşamının sonuna kadar, New York'ta yaşamış ve nöroloji profesörü olarak doktorluk mesleğini sürdürmüştür.

Kitaplarının birçoğunda hastalarının tıbbi detaylarından çok, yaşam tecrübeleri üzerinde durur. Mars'ta Bir Antropolog ve Karısını Şapka Sanan Adam adlı kitapları farklı hastalarının çeşitli nörolojik rahatsızlıklarını anlattığı kısa bölümlerden oluşur. Diğer kitaplarında ise tek bir konuyla bütünlük sağlamıştır.

Uyanışlar adlı, Encephalitis lethargica hastalarına yardımcı olma çabasını anlattığı otobiyografik kitabı, 1990 yılında beyazperdeye aktarılmıştır. Robin Williams'ın ve Robert De Niro'nun da kadrosunda bulunduğu film, Akademi Ödülleri'ne aday gösterilmiştir.

Hayatı

Çocukluğu ve Ailesi

Oliver Sacks, Yahudi bir ailenin dördüncü ve son çocuğu olarak Londra Willesden'da doğmuştur. Annesi İngiltere'nin ilk kadın cerrahlarından olan Muriel Elsie Landau, babası Litvanya Yahudisi bir doktor olan Samuel Sacks'tir. Oliver Sacks'in geniş ailesinin üyeleri arasında yazar ve yönetmen Jonathan Lynn, Nobelli matematikçi Robert Aumann ve İsrailli devlet adamı Abba Eban gibi isimler de vardır.

Eğitim Yaşamı

6 yaşındayken Blitz'den dolayı Londra'yı terk etmiş, 1943'e kadar öğrencisi olacağı yatılı okula başlamıştır. Bu okuldan sonra Londra'daki St. Paul's School'a devam eden Sacks, 1951 yılında Oxford Üniversitesi'nde Queen's College'a başlamış, 1956 yılında fizyoloji ve biyoloji alanlarındaki eğitimi tamamlayarak mezun olmuştur.

Sacks, Oxford'daki eğitimini bir sene uzatıp Hugh Macdonald Sinclair'in yanında araştırma yapmaya karar verir. Queen's College'daki akademik danışmanı ve arkadaşları onu bu karardan vazgeçirmeye çalışsa da, Sinclair'in daha önce takip ettiği bir dersinin etkisinde, kararını değiştirmez. Sacks, Sinclair'le yaşadığı bu ilk araştırma deneyiminden anılarında şöyle söz eder:

"Projemin ne olacağını tartıştıktan sonra, Sinclair kendisini kitaplarla dolu odasına kapattı ve fiilen benim için, hatta İnsan Beslenmesi Laboratuvarı'ndaki herkes için, ulaşılamaz hâle geldi. Öteki araştırmacılar, yalnız bırakılmaktan, işleriyle rahatça uğraşabilmekten keyif alan deneyimli insanlardı. Tam tersine ben, bu işte acemiydim. Tavsiyeye ve yol göstermeye muhtaçtım. Sinclair'le görüşmeye çalıştım ama beş altı denemenin sonunda bunun boşa uğraş olduğunu fark ettim." [1]

Sacks, bu dönemin sonunda araştırmasının "bütünüyle bir başarısızlık örneği" olduğunu, bilimsel bir araştırmacı olma umudundan vazgeçmesi gerektiğini düşünmüş; bütün arkadaşlarının üniversiteden ayrılmasının da etkisiyle, kendi ifadesiyle "depresif ve izole olmuş" hissetmiştir.

Kibbutz Deneyimi

Hugh Macdonald Sinclair'in yanında edindiği araştırma deneyiminin sonunda depresifleşmesi üzerine, Sacks'in Queen's College'daki danışmanı ve ailesi, onun Oxford'dan uzaklaşmasının ve zihinsel yerine fiziksel yoğunluk içinde olacağı bir ara vermesinin iyi olabileceğini düşünerek kendisine kibbutzları ziyaret etmesini öğütler. Sacks bu fikri "herhangi bir dini veya Siyonist duygudan yoksun olmasına rağmen" beğenir. Sacks, daha sonra bu deneyimini "sıkı çalışma gerektiren etkin bir yaşam ve dostane, düşünceli insanlar arasında olmak Sinclair'in labında geçirdiğim yalnız ve eziyet dolu ayların ilacı" olarak anacaktır.[1]

Ölümü

Sacks, 2006 yılında sağ gözünde gelişen kanserden dolayı radyoterapi görmüştür. Ocak 2015 yılında, bu tümörlerin karaciğerine ve beynine yayıldığı tespit edilmiştir. Sacks, teşhisi duyduğu zaman hissettiklerini RadioLab'e şöyle anlatır:

"Sanırım ilk hissettiğim şey, çok yoğun bir üzüntü oldu. Göremeyeceğim, yapamayacağım şeyleri düşündüm. Bir iki kişi bana yazıp, 'Malum, hepimiz öleceğiz.' diye beni teselli etti. Hayır lan işte, bu defa mesele hepimizin ölecek olması değil, dört ayımın kalmış olması."

Aynı söyleşinin devamında, hastalığının seyri hakkında bir soruya şöyle yanıt vermiştir:

"Şu anda, gözümdeki tümör sadece karaciğerime yayılmış durumda. Bana [kanser hücrelerinin] karaciğere bayıldıkları söylendi. Gelin görün, ben de ciğere bayılırım. Tanı konulduktan sonra yaptığım şeylerden biri de soğan üstü ciğer yemek ve 'Bu ciğerler muhtemelen benimkilerden iyi durumda.' diye düşünmek olmuştu."[2]

30 Ağustos 2015 günü hayatını kaybetmiştir.[3]

Türkçeye çevrilmiş eserleri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b Sacks, O. (2015). On the Move: A Life
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2015. 
  3. ^ "Oliver Sacks dies at 82". 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015. 
  • İlgili İngilizce Wikipedia maddesi


İlgili Araştırma Makaleleri

Psikoloji veya Ruh bilimi, içgüdüsel davranışları ve zihni inceleyen bilimdir. Bilinçli ve bilinçsiz olayların yanı sıra daha çok duygu ve düşüncenin incelemesini içeren Psikoloji, çok kapsamlı bir bilimsel alandır. Bu alanda uzman olan ve aynı zamanda bilgi araştırması yapanlara psikolog denir. Psikologlar, beyinin ortaya çıkan özelliklerini ve ortaya çıkan özelliklerle bağlantılı tüm fenomenleri anlamaya çalışırlar ve bu şekilde daha geniş nöro-bilimsel araştırmacı grubuna katılırlar. Psikoloji bilimi, bir sosyal bilim olmasına rağmen aynı zamanda doğa bilimleri olarak da kategorize edilebilir. Özellikle beyin biyolojisi bilgisini oldukça kullanır ve geliştirir.

<span class="mw-page-title-main">Akciğer kanseri</span> Akciğer dokularında gelişen bir hastalık

Akciğer kanseri, akciğer dokularındaki hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları sararak veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) raporuna göre akciğer kanseri tüm dünyada kanser türleri arasında en sık ölüme neden olan kanser türüdür ve tüm dünyada her yıl yaklaşık 1,6 milyon ölüme neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Oxford Üniversitesi</span> İngilterede Oxfordda kurulu devlet üniversitesi

Oxford Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta, İngiltere'nin Oxford kentinde bulunan bir üniversitedir. Kurulduğu tarih bilinmemesine rağmen, 1096 tarihinde bu kentte eğitim olduğuna dair belgeler üniversiteyi İngilizce konuşulan dünyanın en eski üniversitesi, kuruluşundan itibaren var olmaya devam eden en eski ikinci üniversite yapmaktadır. Üniversite 1167 yılında II. Henry'nin, İngiliz öğrencilerin Paris Üniversitesinde okumasını yasaklamasıyla hızla büyümüştür. 1209 yılında Oxford halkıyla yaşanan anlaşmazlıklar sonucu bazı akademisyenler kuzeydoğudaki Cambridge kasabasına gitmiş ve burada Cambridge Üniversitesi’ni kurmuşlardır. Bugün bu iki eski üniversite Oxbridge adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Elias Canetti</span>

Elias Canetti, modernist romancı, oyun yazarı, anı ve kurgusal olmayan düzyazı yazarı. Eserlerini Almanca yazan Canetti, "geniş bir bakış açısı, fikir zenginliği ve sanatsal güç ile işaretlenmiş yazıları için" 1981 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Jonathan Swift</span>

Jonathan Swift, İrlandalı şair, yazar ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">University College London</span> İngiltere, Londrada kurulu devlet üniversitesi

University College London (UCL), Londra, İngiltere, Birleşik Krallık'ta bulunan bir kamu araştırma üniversitesidir. Üniversite, Londra Üniversitesi'nin federal üyesi olup, toplam öğrenci kaydı bakımından Birleşik Krallık'taki ikinci en büyük üniversite ve lisansüstü öğrenci kaydı bakımından ise en büyük üniversitesidir.

Plastik cerrahi veya tam adıyla plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi, vücut üzerindeki çeşitli yapıların yeniden yapılması, şekillendirilmesi, ciddi doku kayıplarının giderilmesini ve her türlü estetik girişimi kapsayan cerrahi bir disiplindir. Pediatrik plastik cerrahi türü de vardır. Kozmetik, estetik tıp, estetik cerrahi plastik cerrahinin en bilinen kısımlarıdır. Bilinenin aksine plastik cerrahi alanının büyük kısmını estetik cerrahi dışında rekonstüktif cerrahi, kraniyofasiyal cerrahi, el cerrahisi, el nakli, mikrocerrahi ve yanık tedavisi oluşturmaktadır. Rekonstrüktif ve estetik cerrahi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Jules Ayer</span>

Sir Alfred Jules "Freddie" Ayer , genellikle AJ Ayer olarak anılan, özellikle Language, Truth ve Logic (1936) ve The Problem of Knowledge (1956) kitaplarında mantıksal pozitivizmi desteklemesiyle tanınan İngiliz filozoftur.

<span class="mw-page-title-main">Edmond Halley</span> İngiliz fizikçi, gökbilimci ve matematikçi (1656-1742)

Edmond Halley, İngiliz gökbilimci, jeofizikçi, matematikçi, meteorolog, fizikçi ve mucit.

<span class="mw-page-title-main">Rosalind Franklin</span> İngiliz biofizikçi, kimyager ve X ışını kristal bilimci (1920-1958)

Rosalind Elsie Franklin DNA, RNA, virüs, kömür ve grafitin yapılarının anlaşılmasında büyük katkılarda bulunan İngiliz kimyager ve X ışını kristalografçısıdır. Kömür ve virüslerle ilgili eserleri hayatı boyunca takdir edilmesine rağmen, DNA yapısının keşfine yaptığı katkılar büyük oranda ölümünden sonra fark edildi.

<span class="mw-page-title-main">Godfrey Harold Hardy</span> İngiliz matematikçi (1877–1947)

Godfrey Harold Hardy, sayı teorisi ve matematiksel analizdeki başarılarıyla tanınan İngiliz bir matematikçiydi. Biyolojide, popülasyon genetiğinin temel bir ilkesi olan Hardy-Weinberg ilkesi olarak da bilinen, tür içi gen alışverişinin fazla olduğu topluluklarda başat ve çekinik genetik özelliklerin dağılımının oranı hakkındaki teorisiyle bu konudaki tartışmaya son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anthony Leggett</span> İngiliz fizikçi

Anthony James Leggett, Tony Leggett olarak da bilinir, 26 Mart 1938 Camberwell, Londra, İngiltere doğumlu Profesör ve fizikçidir. 1983 yılından beri İllinois Üniversitesi'nde profesörlük yapan Leggett, 2008 ve 2003 yıllarında Fizik dalında en mükemmel eğitmen seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Öklid Çakalotos</span> Yunan siyasetçi

Öklid Stefanu Çakalotos (Yunanca: Ευκλείδης Τσακαλώτος,, Yunan ekonomist ve siyasetçidir. Mayıs 2012 tarihinden itibaren Yunan Parlamentosu'nda SYRIZA üyesidir ve 2015-2019 yılları arasında Yunanistan Maliye Bakanı olmuştur.

Harrie Massey ya da tam adıyla Sör Harrie Stewart Massey FRS başlıca atomik ve atmosferik fizik alanlarında çalışmış Avustralyalı matematiksel fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Edward Bradford Titchener</span> Amerikalı psikolog (1867 – 1927)

Edward Bradford Titchener, İngiliz psikolog. Psikolojinin ABD'de deneysel bir bilim olarak yerleşmesine katkıda bulunan kişilerden biridir. 1885'te girdiği Oxford Üniversitesi'nde klasik diller ve biyoloji üzerine bir süre eğitim gören Titchener daha sonra Psikoloji biliminde karar kıldı. 28 yaşında psikoloji profesörü olan Titchener, Wilhelm Wundt'un görüşlerinden etkilenip bu doğrultuda çalışmalar yaptı. Bu yöndeki çalışmalarında içgözlem metodunu kullandı ve bunun psikolojide bir gereklilik olmasını ifade etti.

<span class="mw-page-title-main">Balliol Koleji</span>

Balliol Kolej, Oxford Üniversitesi'nin kolejlerinden biridir. 1263 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Prosopagnozi</span> kişinin insan yüzlerini ayırt etmekte zorlandığı bilişsel bozukluk

Prosopagnozi veya yüz körlüğü, insanın kendi yüzü dahil olmak üzere çevresindeki insanların yüzlerini ayırt etmekte zorlandığı yüz algısıyla ilgili bir bilişsel bozukluktur. Bundan bağımsız olarak kişinin entelektüel işlevsellik ve görsel işleme yeteneği gibi diğer yönleri bozulmadan kalır. Terim başlangıçta akut beyin hasarını takip eden bir durumu tanımlamak için kullanılsa da, bozukluğun yaygınlık oranı %2.5 olan konjenital veya gelişimsel bir formu da vardır. Prosopagnozi ile ilişkili spesifik beyin alanı genellikle insanların diğer insanların yüzlerini benzer karmaşıklığa sahip cansız nesnelerden ayırt etmesini sağlayan fusiform girustur. Fusiform girusun işlevselliği çoğu insanın yüzleri kompleks cansız objelere göre daha detaylı olarak tanımasına izin vermesidir. Prosopagnoziye sahip kişiler için yüz tanımak için kullanılan yeni method daha az hassas olan obje-tanıma sistemine dayanır. Tanıdık yüzleri tanımada sağ yarımküre fusiform girus, sola göre daha önemli yer tutmaktadır. Fusiform girusun sadece insan yüzlerinin tanınması için spesifik olup olmadığı ise belirsizliğini korumaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ensefalit lethargica salgını</span>

Ensefalit lethargica hastalığı, ensefalitin atipik bir şeklidir. Ayrıca "uyku hastalığı" ya da "uykulu hastalığı" olarak da bilinir. İlk olarak nörolog Constantin von Economo ve patolog Jean-Rene Cruchet tarafından 1917 yılında tanımlanmıştır. Hastalık beyne saldırır ve bazı kurbanları heykel gibi bir durumda, suskun ve hareketsiz bırakır. 1915 ve 1926 arasında bir ensefalit lethargica salgını tüm dünyaya yayıldı. Enfekte olan insan sayısı tam olarak bilinmiyor ancak salgın sırasında doğrudan 500.000'den fazla ölüme neden olduğu ve bir milyondan fazla insanın hastalığa yakalandığı tahmin ediliyor. Hayatta kalanların çoğu hastalık öncesi güçlerine asla geri dönemedi.

<span class="mw-page-title-main">John Maynard Smith</span>

John Maynard Smith, İngiliz evrimsel biyolog ve genetikçiydi. Aslen II. Dünya Savaşı sırasında havacılık mühendisliği yapan Maynard Smith, tanınmış biyolog J.B.S. Haldane danışmanlığında genetik alanında ikinci derecesini aldı. Maynard Smith, George R. Price ile birlikte oyun teorisinin evrime uygulanmasında etkili oldu. Cinsiyetin evrimi ve sinyal teorisi gibi diğer problemler üzerine teoriler geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Trinity College Dublin</span> İrlandadaki Dublin Üniversitesinin kurucu koleji

Trinity College, resmi olarak Dublin yakınlarındaki Kraliçe Elizabeth'in Kutsal ve Bölünmemiş Üçlü Birliği, İrlanda'nın Dublin kentinde bir araştırma üniversitesi olan Dublin Üniversitesi'nin tek kurucu kolejidir. Kraliçe I. Elizabeth, 1592'de kolej için hem Oxford hem de Cambridge'deki üniversite üniversitelerini örnek alan "bir üniversitenin annesi" olarak bir kraliyet tüzüğü yayınladı, ancak bu bağlı kurumların aksine, şimdiye kadar yalnızca bir kolej kuruldu; bu nedenle, "Trinity College" ve "University of Dublin" isimleri genellikle idari amaçlarla eşanlamlıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.