İçeriğe atla

Olga (Kiev prensesi)

Azize Olga
Kiev büyük prensesi
Hüküm süresi945–960
Önce gelenI. İgor
Sonra gelenI. Svyatoslav
Doğumtahmini 890 veya 925
Pskov
Ölüm969
Kiev
Eş(ler)iI. İgor
Çocuk(lar)ıI. Svyatoslav
HanedanRurik Hanedanı (evlilikle)

Olga (Kilise Slavcası: Ольга;[1] Eski Norsça: Helga; Hristiyan ismi: Elena; d. tahmini 890 veya 925 - ö. 969)[2] Kiev Knezliği'nden oğlu Sviatoslav için (945-960) bir naipti. Drevlianları, kocası I. İgor'u öldüren boyu, fethetmesiyle bilinir. Vaftiz töreninden sonra Elena[2] ismini almıştır. Hristiyanlığı tüm ulusa yayan kişi torunu I. Vladimir olsa da Hristiyanlığı Rus topraklarında yayma konusundaki çabalarından dolayı Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından havari dengi lakabıyla azize ilan edilmiştir. Yortusu 11 Temmuzdur.[3]

Yaşamı

Çocukluğu ve Gençliği

Olga'nın doğum tarihi tam belli olmamakla birlikte MS. 890 kadar erken ve MS. 925 kadar geç olabileceği tahmin ediliyor.[4] Olga muhtemelen Vareg kökenliydi ve İlk Vakayiname'ye göre Pskov'da doğmuştu.[5][6] Olga'nın I. İgor ile evliliğinden önceki hayatı hakkında çok bilgi olmasa da[7] eski Rus tarihi uzmanı Alexey Karpov'a göre Olga evlendiğinde henüz 15 yaşındaydı. İgor Rurik Hanedanlığı'nın kurucusu Rurik'in oğlu ve veliahtıydı. Babasının ölümünden sonra bölgedeki toplulukları fethedip bölgede başkenti Kiev olan bir egemenlik kuran Oleg'in gözetimi altındaydı.[8][9] Bu fethedilen bölgeler Kiev Knezliği adını aldı.

Drevlianlar büyüyen Kiev Knezliği ile karışık ilişkileri bulunan bir topluluktu. Geçmişte Bizans İmparatorluğu'na karşı Kiev Knezliği ile birlikte savaşmış ve İgor'un atalarına vergi vermiş olsalar da Oleg'in ölümünden sonra vergi vermeyi bıraktılar. Bunun üzerine İgor 945 yılında Drevlianlardan tekrar vergi almak için Drevlian başkenti İskortosen'e sefere çıktı. İgor'un ordusuyla karşılaşan Drevlianlar geri çekildi ve ödemeyi kabul etti. İgor seferden geri dönerken vergi miktarının yeterli olmadığına karar verdi ve ordusundan küçük bir birlikle İskortsen'e daha çok vergi istemek için geri döndü.[8] İgor Drevlian topraklarında öldürüldü. Bizanslı tarihçi Leo the Deacon'a göre İgor işkenceli bir biçimde ağaçlara bağlanıp ortadan ayrılarak öldürülmüştür.[10]

Naiplik

İgor'un 945'te ölümünden sonra Olga oğlu Sviatoslav yerine Kiev Knezliği'nin naipliğini yapmıştır.[11] Hükümdarlığı hakkında çok bilgi bulunmasa da İlk Vakayiname'de tahta çıktığından, Drevlianlardan kocası için aldığı intikamdan ve halkı üzerindeki etkisinden bahsedilmektedir.

Tarihçi Sergei Beletsky'e göre Olga da tıpkı I. Vladimir'den önceki tüm hükümdarlar gibi kişisel sembolü olarak Bident'ı (Yunan Mitolojisi'nde Hades ile özdeşleştirilen bir çeşit çift uçlu mızrak) kullanmıştır.[12]

Drevlian Ayaklanması

Igor'un Drevlianlar tarafından öldürülmesinden sonra Olga oğlu Sviatoslav 3 yaşında olduğundan dolayı onun yerine tahta çıktı. Kralı öldürmelerinden cesaret alan Drevlianlar Olga'ya bir elçi aracılığıyla Olga'ya eşinin katili Prince Mal ile evlenmesini teklif ettiler. Olga'nın razı olmasından emin olmak için 20 Drevlian delegesi krallarının mesajıyla Kiev'e gemiyle vardı. Olga'nın huzuruna çıktılar ve neden Kiev'de olduklarını açıkladılar: "Olga'ya eşini öldürdüklerini bildirmek ve Olga'nın Prens Mal ile evlenmesini söylemek için.'' [13]

Olga cevapladı:

Elbette teklifiniz benim hoşuma gidiyor, kocam öldü ve artık mezardan dönemez. Fakat yarın sizi kendi halkımın önünde müşerref etmek isterim. Şimdi geminize dönün ve orada kibirli bir şekilde bekleyin. Yarın sizi uğurlarken deyin ki, "biz ne yürüyerek ne atımızla döneriz; bizi gemimizle götürün!" ve geminizle götürüleceksiniz.[13]

Ertesi gün gemilerinde bekleyen Drevlianlar Olga'nın sözlerini tekrarladı ve Kiev'in halkı ayağa kalktı ve Drevlianların gemisini taşımaya başladı. Elçiler bunu büyük bir onur olarak gördü, bir tahtırevanda taşınırmışçasına taşınıyorlardı. Derken gemileri bir çukura atıldı, Olga'nın emriyle 1 gün önceden kazdırılmış bir çukura. Drevlianlar diri diri gömülürken Olga onları yukarıdan izleyip müşerref olup olmadıklarını sordu.[13]

Olga daha sonra Drevlianlara bir mesaj gönderdi, ''Halkınızın önde gelenlerini gönderin ki onlarla birlikte Drevlian prensine onurlu bir şekilde gidebileyim.''[13] Drevlianlar, önceki delege grubunun başına gelenlerden habersiz bir şekilde ''Dereva'' yönetmiş olan seçkin insanlardan oluşan bir grup daha topladı.[13] Olga Drevlian seçkinleri vardıklarında halkına onları bir hamama toplamasını ve onlara kendisinin onlar yıkandıktan sonra kendilerini karşılayacağını söylemesini buyurdu. Hamama yönlendirilen Drevlian seçkinleri içeri girdiğinde kapatıldılar ve hamam ateşe verildi. Hamam içerisinde bulunan tüm Drevlianlar yanarak can verdi.[13]

Olga daha sonra Drevlianlara bir mesaj daha gönderdi ve ''Kocasının mezarında ağlayıp onun yasını tutabilmesi için kocasının öldürüldüğü şehirde büyük bir ziyafet verilmesini istedi.'' Drevlianlar teklifi kabul etti. Olga ve küçük bir grup şehre geldi ve mezarın başında yas tutup cenaze törenini yaptılar. Daha sonra onlarla birlikte hazırlanan ziyafete oturan Drevlianlar içki içip sarhoş olmaya başladılar. Drevlianlar sarhoş olduğu vakit askerlerine onları öldürmelerini buyurdu, kendisi de bu Drevlian katliamına katıldı.[13] İlk Vakayiname'ye göre o gece 5000Drevlian öldürüldü. Olga katliamın sonrasında Drevlianların işini tümden bitirmek için Kiev'e döndü ve bir ordu hazırladı.

Kiev Knezliği'nin ordusu savaşta büyük bir başarı gösterdi ve Drevlianları İstkortsen'e, kocasının öldürüldüğü şehre, sürdü ve şehri ablukaya aldı. Kuşatma 1 yıl boyunca devam etti ve sonuçsuz kaldı. Derken Olga'nın aklına bir fikir geldi ve Drevlianları kandırmak için bir mesaj gönderdi.

Neden hala direniyorsunuz? Sizin tüm şehirleriniz bana teslim oldular ve vergi vermeyi kabul ettiler. Şu anda onlar topraklarında huzur ve barış içinde topraklarını ekip biçerken siz burada vergi vermeyi reddedip açlıktan dökülüyorsunuz.[14]

İskortsenli Drevlianlar vergi vermeyi kabul ettiler ancak Olga'nın hala kocasının intikamı peşinde olmasından sakınıyorlardı. Olga Drevlian elçilerine yaptıklarının ve ziyafet gecesi katliamının kendisi için yeterli olduğunu söyledi. Daha sonra küçük bir istekte bulundu, ''Bana her evden 3 güvercin ve 3 serçe getirin.''[14] Drevlianlar 1 yıldır süregelen kuşatmanın durması için bu küçük bedeli kabul etti ve Olga'ya istediği gibi her evden 3 serçe ve 3 güvercin getirildi. Olga askerlerine kuşların ayaklarına kumaşla sarılı sülfür çubukları bağlamalarını emretti. Gece çöktüğünde ise 2. emri verdi, çubukların ateşe verilmesi ve kuşların serbest bırakılması. Yuvalarını bilen kuşlar evlerine uçtular ve evlerin tutuşmasına neden oldular. Kısa bir süre içinde tüm şehir alev aldı.

''Alevlere boğulmamış tek bir ev yoktu, tüm şehir yanıyordu ve söndürmek olanaksızdı.'' -İlk Vakayiname''[14]

Yanan şehirden kaçan Drevlianlar ya öldürüldü ya da Olga'nın takipçilerine köle oldu. Olga şehrin kalanını vergiye bağladı ve ayrıldı.

Ölümü

İlk Vakayiname'ye göre Olga 969 yılında oğlu 1. Sviatoslav'ın yanında, Peçeneklerin şehri kuşatmasından kısa süre sonra bir hastalıktan dolayı öldü.[15]

Oğlu 1.Sviatoslav annesinin Hristiyanlığını doğru görmese de ölümünden sonra annesinin isteğini yerine getirdi ve Olga'nın cenaze töreni Pagan geleneklerine göre değil, rahibi Grigori tarafından bir Hristiyan töreniyle yapıldı.[16] Olga'nın mezarı 2 yüzyıldan uzun süre Kiev'de kalsa da 1240 yılında Batu Han önderliğinde Moğol-Tatar orduları tarafından yıkıldı.

Kaynakça

  1. ^ Primary Chronicle 82
  2. ^ a b Vernadsky, George (1948). Kievan Russia. Yale University Press.
  3. ^ "Святая княгиня Ольга".[1] 23 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Русская вера (in Russian). Retrieved 2019-08-08
  4. ^ Michael S. Flier, "St Olga," in The Oxford Dictionary of the Middle Ages, ed. Robert E. Bjork (Oxford: Oxford University Press, 2010).
  5. ^ Vernadsky 1948, p. 39.
  6. ^ Karpov, A.Y. (2009). Princess Olga (in Russian). Moscow: Molodaya Gvardiya. p. 22. ISBN 978-5-235-03213-2.
  7. ^ Addison Nugent, "Meet the Murderous Viking Princess Who Brought the Faith to Eastern Europe," OZY, January 22, 2018, https://www.ozy.com/flashback/meet-the-murderous-viking-princess-who-brought-the-faith-to-eastern-europe/83251.
  8. ^ a b Thomas J. Craughwell, Saints Behaving Badly: The Cutthroats, Crooks, Trollops, Con Men, and Devil-Worshippers Who Became Saints (New York: Doubleday, 2006), 83.
  9. ^ Thomas Noonan, "European Russia, C. 500–c. 1050," in The New Cambridge Medieval History, ed. Timothy Reuter (Cambridge: Cambridge University Press, 2008), 508.
  10. ^ Leo Diaconos (2005). The History of Leo the Deacon : Byzantine military expansion in the tenth century. Denis F. Sullivan, Alice-Mary Maffry Talbot. Washington, D.C: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-306-0. OCLC 694954103. 
  11. ^ Clements, Barbara Evans (2012). A history of women in Russia : from earliest times to the present. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-00104-7. OCLC 796384104. 
  12. ^ Repin, Taras. "Что на самом деле означали знаки Рюриковичей" [What did the Rurikids' symbols really mean?]. cyrillitsa.ru (in Russian). Retrieved 24 May 2020.
  13. ^ a b c d e f g Cross, Samuel Hazzard, Olgerd P. Sherbowitz-Wetzor, and Nestor. The Russian Primary Chronicle: Laurentian Text. Mediaeval Academy of America No. 60. Cambridge, Mass.: Mediaeval Academy of America, 1953. 79-80 (line 6453).
  14. ^ a b c Primary Chronicle 80-1 (line 6454).
  15. ^ Ciaran Conliffe, "Saint Olga, Queen of Kiev," HeadStuff, May 10, 2016,, https://www.headstuff.org/culture/history/saint-olga-queen-of-kiev/.
  16. ^ Olga (c. 890–969)," Women in World History: A Biographical Encyclopedia, 2002, https://www.encyclopedia.com/women/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/olga-c-890-969.

Dış bağlantılar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
I. İgor

Kiev büyük prensesi

945–960
Sonra gelen:
I. Svyatoslav

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rusya</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan bir ülke

Rusya,

<span class="mw-page-title-main">I. Yaroslav (Kiev büyük knezi)</span>

I. Yaroslav, 1019-1054 arasında Kiev büyük prensi. Novgorodluların ve Vikinglerin desteğiyle ağabeyini yenilgiye uğrattıktan sonra bir dizi sefere çıkarak Kiev Prensliği'ni güçlendirdi. Polonyalılardan Galiçya'yı geri aldı. Peçenek saldırılarını durdurdu (1036), Litvanya, Estonya ve Fin kabilelerine boyun eğdirdi. Ama 1043'te Konstantinopolis'e (İstanbul) düzenlediği sefer başarısızlıkla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Basileios</span> Makedonyalı Hanedanından Bizans imparatoru

II. Basileios 960'tan 15 Aralık 1025'e kadar Bizans imparatoru unvanını taşımıştır. I. Basileios ile başlayan Makedonyalı hanedanından olup, II. Romanos ile Theofano'nun oğludur. 960'tan 963'e kadar babası II. Romanos ile; 963'ten 969'a kadar II. Nikiforos ile ve 969'dan 976'ya kadar I. İoannis ile kardeşi olan VIII. Konstantinos ile birlikte daha çok sembolik olarak ortak imparatorluk unvanı taşımıştır. 976'dan 15 Aralık, 1025'e kadar imparatorluk gücünü tam olarak yüklenmiş; ancak kardeşi VIII. Konstantinos sembolik ortak imparatorluğunu korumuştur.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Slavları</span>

Doğu Slavları Eski Doğu Slavca kökenli Doğu Slav dillerini konuşan etnik gruplara verilen addır. 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni oluşturan Doğu Slavları günümüzdeki Ruslar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar ve Rusinlerin ataları olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (860)</span>

Rus-Bizans Savaşı (860) Bizans ve Batı Avrupa kaynaklarında kaydedilen Ruslarca yapılan sadece büyük bir askeri seferdi. Olayların aldığı yere bakış hesap değişikliği çağdaş ve daha sonraki kaynaklardaki farklılık nedeniyle tam sonuç belli değildir. Bizans kaynaklarına göre, Ruslar Konstantinopolis'i, İmparatorluk Bizans-Arap Savaşları ile uğraşırken ve Rus tehdidiyle ilgilenmesi olanaksız durumdayken hazırlıksız yakaladı. Rusların Bizans şehrinin kenar mahallelerini talan etmesinden sonra, Ruslar geri çekilmenin tabiiliğine rağmen yeniden tehdit ettiler ve gerçekten hangi tarafın galip olduğu konusu tartışmalıdır. Bu olay daha sonra Ortodoks Kilisesi geleneğine yükseliş verdi, bu durum Theotokos tarafından araya giren ilahi bir güç tarafından şehrin kuşatmadan kurtuluşuna yorumlandı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (941)</span> 941 yılındaki çatışma

Rus-Bizans Savaşı 941 yılında I. İgor'un hükümdarlık döneminde yer aldı. Hazar Yazışmaları göstermektedir ki I. Romanos Lekapenos tarafından alınan Yahudilere uyguladığı zulüm sonrası Bizanslılar'dan intikam almak için Hazarlar tarafından kışkırtılmış bir seferdir.

<span class="mw-page-title-main">I. Svyatoslav (Kiev büyük knezi)</span>

I. Svyatoslav ; savaşçı Kiev knezi, I. İgor ve Olga'nın oğlu.

Cambridge Belgesi olarak da bilinen Schechter Mektubu Kahire Genizası'nda Solomon Schechter tarafından keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">VII. Konstantinos</span> Bizans imparatoru

VII. Konstantinos Porfirogennetos ya da Porphyrogenitus, "Mor Oda'da Doğan" Makedon Hanedanı'nın dördüncü Bizans imparatoru, 913 ile 959 yılları arasında hüküm sürmüştür. İmparator VI. Leon ile onun dördüncü karısı Zoe Karbonopsina'nın oğlu, öncülü Aleksandros'un yeğenidir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans-Rus Antlaşması (945)</span>

Bizans-Rus Antlaşması, 940ların başlarında Kiev Ruslarının Konstantinopolis'e karşı gerçekleştirdikleri deniz seferinin sonucu Bizans İmparatoru VII. Konstantinos ile Kiev Büyük Knezi I. İgor arasında 944 ya da 945 yılında imzalanan antlaşmadır. Hükümleri, Ruslar için, İgor'un selefi Oleg'in adıyla ilişkili olan önceki anlaşmadan daha az avantajlıydı. Eski Rus Hukuku'nun en eski yazılı kaynaklarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Svyatoslav'ın Bulgaristan'ı istilası</span>

Svyatoslav'ın Bulgaristan'ı istilası, Doğu Balkanlar'da 967/968'de başlayan ve 971'de biten bir çatışmaya atıfta bulunur ve Kiev Rusları, Bulgaristan ve Bizans İmparatorluğu'nu ilgilendirir. Bizanslılar, Rus hükümdarı Sviatoslav'ı Bulgaristan'a saldırmaya teşvik ederek, Bulgar güçlerinin yenilgisine ve ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunun sonraki iki yıl boyunca Ruslar tarafından işgal edilmesine yol açtı. Müttefikler daha sonra birbirlerine döndü ve ardından gelen askeri çatışma Bizans zaferiyle sonuçlandı. Ruslar çekildi ve doğu Bulgaristan Bizans İmparatorluğu'na dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Rus’ Hazar seferleri</span> Ruslar tarafından 9. ve 11. yüzyıllar arasında gerçekleştirilen Hazar Denizi seferleri

Hazar Seferleri, Ruslar tarafından 864 ile 1041 yılları arasında Hazar Denizi kıyılarında bugün İran, Dağıstan ve Azerbaycan olan yerlere yapılan askeri baskınlardır. Başlangıçta Ruslar, 9. yüzyılda Serkland'da, Volga ticaret yolunda tüccarlar olarak seyahat ederek kürk, bal ve köle satarak ortaya çıktılar. İlk küçük ölçekli Viking baskınları 9. yüzyılın sonlarında ve 10. yüzyılın başlarında gerçekleşti. Ruslar, 913'te ilk büyük ölçekli seferi gerçekleştirdi; 500 gemiyle geldikten sonra günümüz İran topraklarında Gürgan bölgesini ve daha batıda Gilan ve Mazenderan'ı köle ve mal alarak talan ettiler. Geri döndüklerinde, kuzey akıncıları Volga Deltası'nda Hazarların saldırısına uğradılar ve mağlup edildiler, kaçanlar ise Volga'nın ortasındaki yerel kabileler tarafından öldürüldüler.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Dolgoruki</span>

Yuri Vladimirovich, yaygın olarak Yuri Dolgorukiy veya Uzun Kol. Rostov'un kuzey bölgesinde hüküm süren ilk Rurikid prensidir. Rostov-Suzdal'daki toprak sahibi boyar sınıfının ayrıcalıklarını başarıyla sınırlamasıyla tanınan Yuri, Kiev Rus prensliğini erken modern Moskova'ya dönüşecek bağımsız bir güce dönüştürmüştür. Günümüzde Moskova'da şehrin kurucusu olarak onuruna yapılmış anıtsal bir heykel bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Volga Finleri</span>

Volga Finleri, Rusya'nın Volga Nehri yakınlarında yaşayan ve Ural dilleri konuşan yerli halklardan oluşan tarihi bir gruptur. Modern temsilcileri Çirmişler, Erzyanlar ve Mokşa Mordvinleridir. Günümüzde konuşulmayan Merya, Muroya ve Meşçerya dillerini konuşan halklar da bu gruba mensuptur. Permililer de bazen Volga Finleri olarak gruplandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Ruslarının Hristiyanlaşması</span>

Kiev Ruslarının Hristiyanlaştırılması, birkaç aşamadan oluşan uzun ve karmaşık bir süreçtir. 867'de Konstantinopolis Patriği I. Fotios, diğer Hristiyan patriklere Rus halkının coşkuyla din değiştirdiğini söylemiş, ancak İlk Vakayiname ve diğer Slav kaynakları onuncu yüzyıl Rusların hala Slav paganizmine sıkı sıkıya bağlı söylediği için çabalarının kalıcı sonuçlar doğurmadığı görülmektedir. İlk Vakayiname'da kaydedildiği gibi geleneksel görüş, Kiev Ruslarının kesin Hristiyanlaşmasının y. 988, Büyük Vladimir'in Hersonisos'ta vaftiz edildiği ve ailesini ve Kiev'deki halkını vaftiz etmeye başladığı yıl geleneksel olarak Ukrayna ve Rus dilinde Rus vaftizi denir.

Wessex'li Gytha İngiltere'nin son Anglo-Sakson kralı Harold Godwinson ve eşi Güzel Edith'in birkaç kızından birisidir. II. Vladimir Monomah ile evlenen Gytha, Kiev Ruslarının prensesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Drevlianlar</span>

Drevlianlar, 6. ve 10. yüzyıllar arasında, Doğu Polan'ın batısında ve Teteriv, Uzh, Ubort ve Stsviha nehirlerinin aşağı kısımları boyunca Polesiye ve sağ kıyı Ukraynası topraklarında yaşayan bir Doğu Slav kabilesiydi. Drevlianlar'ın toprakları, batıda Volhinyalılar (Volhinya) ve Buzhanlar'ın yaşadığı Sluç Nehri'ne ulaşmaktaydı. Kuzeyde ise Drevlianlar'ın komşuları Dregoviçler'di.

<span class="mw-page-title-main">I. Vsevolod</span>

I. Vsevolod Yaroslaviç 1078'den 1093'teki ölümüne kadar Kiev Büyük kneziydi.