İçeriğe atla

Oldham

Başlığın diğer anlamları için Oldham (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Oldham
Oldham kent merkezi panoramasi
İngiltere üzerinde Oldham
Oldham
Oldham
ÜlkeBirleşik Krallık Birleşik Krallık
Kurucu Ülkeİngiltere İngiltere
BölgeKuzey Batı İngiltere
KontlukGreater Manchester
Yüzölçümü
 • Toplam18 km²
Rakım213 m
Nüfus
 (2011)
 • Toplam96.420
 • Yoğunluk2,234/km²
Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS)
 • Yaz (YSU)UTC+01.00 (BAYS)
Alan kodu061

Oldham, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde bir kentsel yerleşkedir. 1974-1986 döneminde Greater Manchester metropoliten kontluğuna bağlı bir ikincil metropoliten bölge olan Oldham Metropoliten Borough merkeziydi. 1985'te metropoliten kontluklara lağvedilince törensel Greater Manchester Kontluğuna bağlı tek-seviyeli yerel idare olan Oldham Metropoliten Borough'nun merkezi kenti olmuştur.

Tarihsel olarak Oldham eski Lancashire kontluğunun bir parçasıydı. Kentin 19. yüzyılda birden parlayıp büyümesinden önce hiçbir tarihi önemi olmamıştır. Oldham 19. yüzyılda fabrikalaşan dokuma sanayi merkezi olarak parladı. İngiltere'de sanayi devrimi sırasında çok büyük sayıda dokuma ve tekstil sanayi fabrikası Oldham da kuruldu ve şehir 19. yüzyılda birden gelişip büyüyen "boomtown" kentlerine baş örnek oldu [1] 20. yüzyıl hemen başlarında zirvesine erişen bu gelişme sırasında Oldham kenti sınırları içinde gece gündüz çalışan 360 kadar tekstil sektörüne ait fabrika bulunmaktaydı. Şehirde buluna pamuk eğirme tesisleri tüm Fransa ve Almanya'da bulunan pamuk eğirme tesisleri sayısından daha çok sayıdaydı. Aynı şekilde 20. yüzyıl ortalarında başlayan bir ikinci eğilim ile Oldham'ın pamuklu sanayi aynı hızla birden çöktü ve kentte bulunan tekstil sektörü fabrikalarının sonuncusu 1998'de kapandı.

Bu çabuk çöküş Oldham'ın ekonomisini ve demografisi büyük sarsıntıya uğrattı. Günümüzde Oldham yıkılmadan geride kalabilen eski büyük kırmızı tuğladan yapılmış dokuma fabrikaları ve bunlara destek sağlayan küçük bitişik kırmızı tuğladan iki katli isçi evleri ile mimarisi kaplı olan ve en önemli sektörü hizmet sektörü olan bir yerleşkedir.

Coğrafi konum

Oldham kenti sınırlarını, içinde şehirleşmiş arazileri ve ulaşım hatlarını gösteren harita

Oldham kenti Manchester şehir merkezinden 11,1 km kuzeydoğuda "Pennine Dağları" yakınında "Irk çayı" ile "Medlock Çayı" arasında bulunan 213 m rakımlı biraz yüksek arazide konumlanmıştır. Kent Londra merkezinin 264 km kuzey-kuzeybatısındadır. Kentin doğusunda 244 m rakımlı Woodward Tepesi ile Saddleworth kasabası vardır ve ayni yöndeki batı "Pennine Dağları" hemen yakınındadır. Batısı ise şehirleşmiş bir bölgede bulunmakta ve Oldham'ın hemen dışında varoşları olan ve kentle aralarında hemen hemen hiç yeşil saha bulunmayan küçük nüfuslu Ashton-ünder-Lyne, Çadderton, Failsworth, Royton ve Shaw and Crompton kasabaları bulunmaktadır. Şehrin bulunduğu yüksekçe tepelik, "Oldham Edge" adı verilen, sırt güneybatıya Failworth kasabası ve Manchester'a doğru rakımı tedricen düşerek devam etmektedir.

Oldham, Atlas Okyanusu'nda hemen İrlanda açıklarında bulunan "Gulfstream" adlı sıcak okyanus akımı dolayısıyla, Britanya adasının ortalarında bulunan mevkilerinde olduğu gibi, nispeten mutedil bir okyanus kıyısı iklimi gösterir. Yazları serin ve kışları ise mutedil ısılı geçer. Ama yıl boyunca devamlı ama çok şiddetli olmayan yağışlar görülür.[2]

Oldham şehrinin merkezi yüksekçe bir mevkide olmakla beraber, bu arazide kurulan önemli yapılar 19. yüzyılda 4-5 katlı kırmızı tuğladan yapılmış büyük dokuma fabrikaları ve bunların devamlı siyah duman tüten bacalarından oluşmaktaydı. Bu fabrikalarda çalışan işçiler için hiç özen verilmeden yapılmış sokaklar dolu iki katlı sıvayla kaplanmamış kırmızı tuğladan yapılmış birbirine yapışık arka arkaya ufak kırmızı tuğla duvarla çevrili avlulu "teras" adı verilen evlerle dolu ve hiç düzgün kareler halinde planlanmamış sokakları bulunmaktaydı. Oldham'ın zengin tüccar ve fabrika sahipleri diğer Lancashire ve Yorkshire sanayi şehirlerinde olduğu gibi şehir ortalarını çok şaşalı ve süslü şehir belediye binaları ile donatmaktan kaçınmışlardı. Günümüzde diğer sanayi fabrika şehirlerinde 1. önemde mimari koruma listesine geçen birkaç mimari bakımından önemli bina bulunmakta iken, Oldham'da bu türlü 1. No'lu Listede mimari korumalı tek bina bile bulunmamaktadır. 20 yüzyıl ortasında dokuma sanayinin çökmesi ile kentin kapanan dokuma fabrikalarının çoğu ve bunların bacaları yıkılmış ve bir tepe üzerinde bulunan şehir merkezinde bayağı hatta çirkin şehir manzarasının ortaya çıkmasına neden olmuştur. 20.yy ortasında yapılan çok katlı modern "Oldham Civic Centre" Borough Yerel İdare merkezi şehrin siluetinde önemli bir yer almaktadır.

Kentin etrafındaki varoşlar da çok değişik tiptedir. Bunlar arasında yüksek yoğunluklu şehirsel yerleşkeler, araziye yayılan bahçeli varoş evleriyle dolu kasabalar ve yarı şehirleşmiş hatta kırsal köyler bulunmaktadır. Oldham ve bu varoşları "ONS Ulusal İstatistikler Ofisi" coğrafyacı ve istatistikçileri tarafından "Greater Manchester Şehirsel Alanı" içinde dördüncü büyük şehirsel birleşme alanı olarak tanımlanmaktadır.[3][4]

Oldham'ın gelişmesine bir neden kentin Britanya adasının en önemli ulaşım hatları yakınında olmasıdır ve bu nitelik günümüzde de geçerlidir. Manchester etrafındaki çevre yollarında olan M60 otoyolu Oldham'in güneydoğusundan geçer ve çok işlek bir demiryolu hattı Oldham'a güneydoğudan girip; kentin merkezinden geçip kuzeye doğru yönelir.

Tarihçe

Demografi

Birleşik Krallık'ta nüfus sayımları 10 yılda bir yapılmaktadır ve 2011 sayımı yapılmış olmakla beraber sonuçlar daha henüz olmamıştır.

Oldham için nüfus sayımlarına gore nüfusun gelişmesi şu gösterimde izlenebilir::[5]

Kişi

Ekonomi

Spor

Resimler

Kaynakça

  1. ^ {{Kaynak|title=Official Handbook of Oldham|author=Oldham County Borough Council|year=1973|}
  2. ^ {{Kaynak|başlık=Oldham's natural history|last=Kidd|first=Leonard|year=1977| yayımcı=Oldham Libraries, Art Galleries and Museums|}
  3. ^ Office for National Statistics (2001), Census 2001:Key Statistics for urban areas ın the North; Map 3 (PDF), statistics.gov.uk, 9 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 13 Eylül 2007 
  4. ^ Office for National Statistics (2001), Greater Manchester Urban Area, statistics.gov.uk, 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Aralık 2007 
  5. ^ "Kaynak". 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2011. 

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Oldham ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lancashire</span>

Lancashire, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde birinci seviyede yerel idare "shire" kontluğu ve kraliyet seremonileri için törensel kontluktur. Merkezi Preston şehrindedir.

<span class="mw-page-title-main">Preston, Lancashire</span>

Preston, (

<span class="mw-page-title-main">Carlisle</span>

Carlisle, İngiltere'nin kuzey batısında bulunan Cumbria Kontluğu'na bağlı, Carlisle Vilayeti'nin ve Cumbria Kontluğu'nun idarî merkezlerinin bulunduğu kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Bradford</span>

Bradford, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Yorkshire ve Humberside bölgesinde bulunan bir kentsel yerleşke ve tek-seviyeli bir metropoliten bölge olan City of Bradford yerel idaresinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Stoke-on-Trent</span>

Stoke-on-Trent, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Batı Midlands bölgesinde ve törensel Staffordshire kontluğunda bulunan ama 1997'den itibaren Tek-Seviyeli Yerel İdare olarak idare edilen ve 1925'te krallık beratı ile şehir olma statüsü de kazanan bir yerleşke ve idare merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Wigan</span>

Wigan, İngiltere'de törensel Greater Manchester Metropoliten Kontluğu içinde bulunan bir tek-seviyeli "Wigan Metropoliten Bölge" yerel idaresi altında bulunan kentlerden biri olup bu yerel idarenin merkezinin bulunduğu kenttir. Bu kent tarihsel olarak Lancashire Kontluğu'nun bir parçası olduğu kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Warrington</span>

Warrington, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde bulunan bir tek-seviyeli "Warrington Borough" yerel idaresi altında bulunan kent olup bu yerel idarenin merkezinin bulunduğu yerleşkedir. 1968'de "yeni-şehir" olarak kabul edilmiş ve bu nedenle 20. yüzyılda çok büyüme göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bolton</span>

Bolton, Birleşik Krallık'ın Kuzey Batı İngiltere Bölgesi'nde kenttir. Bolton kenti yerel idare olarak törensel Greater Manchester Metropoliten Kontluğu'na ve 1986'dan itibaren tek-seviyeli Bolton Metropoliten Borough yerel idaresine bağlıdır ve Bolton Metropoliten Borough'de en büyük yerleşke ve yerel idare merkez kentidir

<span class="mw-page-title-main">Batı Yorkshire</span> İngiltere, Birleşik Krallıktaki büyükşehir ve tören ilçesi

Batı Yorkshire, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Yorkshire ve Humber bölgesinde 1974-1989 döneminde iki seviyeli bir metropolitan kontluk ve 1989'dan sonra da bir törensel metropolitan kontluktur. 1974'te kurulduğu zaman merkezi Leeds olması düşünülmüşken, o tarihte ilga edilen "West Riding Yorkshire Kontluğu" idari binalarına yerleşmiş ve böylece merkezi Wakefield olmuştur. Ama 1989'da "Batı Yorkshire Metropolitan Kontluğu" lağvedilince bu idare binaları "Wakefield Şehri Metropolitan Yerel Bölgesi" idaresine devredilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Burnley</span>

Burnley, Birleşik Krallık'ta İngiltere'nin Kuzey Batı bölgesinde birinci seviyede yerel idare olan Lancashire Kontluğu ve ikinci seviyede yerel idare olan Burnley (borough) sınırları içinde bulunan yerleşim merkezidir. Burnley Lancashire Kontluğu'na bağlı ikinci seviyede "metropolitan olmayan bölge" statülü yerel idare Burnley (borough)'un merkez şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Stockport</span>

Stockport, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde törensel Greater Manchester Metropoliten Kontluğu'na bağlı olup 2009'dan itibaren tek-seviyeli Stockport Metropoliten Borough İdaresi'nin merkezi olan bir kenttir. Stockport kenti "Stockport Metropoliten Bölgesi" yerel idaresinin en büyük yerleşkesi ve merkezidir ve 2001 sayımına göre Stockport kenti nüfusu 136.082 kişi ve bağlı olduğu "Stockport Metropoliten Borough" nüfusu 281,000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Bolton Metropoliten Borough</span>

Bolton Metropoliten Borough, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde tek seviyeli "metropoliten borough" statülü bir yerel idare birimidir. Bu yerel idare biriminin merkezi bu yerel idare bölgesi içinde en büyük yerleşke olan Bolton kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Wigan Metropoliten Borough</span>

Wigan Metropoliten Borough, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde tek seviyeli "metropoliten borough" statülü bir yerel idare birimdi. Bu yerel idare biriminin merkezi bu yerel idare bölgesi içinde en büyük yerleşke olan Wigan kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Greater Manchester</span> Kuzey Batı İngilteredeki büyükşehir ilçesi

Greater Manchester Metropoliten Kontluğu, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde 1974'ten 1986'ya kadar birinci seviyede yerel idare metropoliten kontluğu olmuş; 1986'da lağvedilip görev ve yetkileri tek seviyeli metropoliten bölge statüsü ile eski alt metropoliten bölgelere verilmiştir. Fakat Greater Manchester yine de kraliyet seremonileri için törensel kontluk olarak kalmıştır. Törensel Greater Manchester Kontluğu için, Kraliyet otoriteleri Kraliçe'nin yerel temsilcisi olarak "Lord Lieutenant" ve "High Sheriff" adı verilen özel işlevli kişiler atamaktadır. Aynı zamanda 1972 Yerel İdare reform kanunu hâlâ hukuken yürürlükte olduğu için, Greater Manchester'ın hukuki varlığı kaybolmamış olarak bulunmakta ve bu törensel kontluk bir coğrafya terimi olarak da kullanılmaktadır.

Oldham şu ayrı anlamlarda da olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Oldham Metropoliten Borough</span>

Oldham Metropoliten Borough, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde tek seviyeli "metropoliten borough" statülü bir yerel idare birimidir. Bu yerel idare biriminin merkezi bu yerel idare bölgesi içinde en büyük yerleşke olan Oldham kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Sheffield</span> Ingilterede bir şehir

Sheffield, Birleşik Krallık'ta, İngiltere ülkesinde Yorkshire ve Humber bölgesinde bir büyük kentsel yerleşim birimidir. Yerel idare açısından krallık seremoni bakımından Törensel Güney Yorkshire Metropoliten Kontluğu'na bağlıdır. 1989'da "Güney Yorkshire Metropoliten Kontluğu"'nun lağvedilmesi sonucu tek-seviyeli yerel idare olan Sheffield Şehri Yerel İdaresi'nin idare merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Rawtenstall</span>

Rawtenstall, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesi Kuzey Batı Bölgesinde birinci seviye "shire"-tipi yerel idare olan Lancashire Kontluğu'na bağlı bulunan "metropoliten-olmayan borough" statülü ikinci seviyede bir yerel idaresi olan Rossendale'nin merkez kentidir. Borough sınırları içinde nüfusu itibarıyla 22.000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Rochdale</span>

Rochdale, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde Greater Manchester Metropoliten Törensel Kontluğu'nun içinde "Rochdale Metropoliten Bölgesi"nin merkez şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Altrincham</span>

Altrincham, Birleşik Krallık'ın Kuzey Batı bölgesinde törensel Greater Manchester Metropoliten Kontluğu içinde coğrafi olarak Manchester kentinin güneyinde bu büyük kentin bir parçası olan eski bir pazar kasabasıdır. Yerel idare bakımından tek-seviyeli Trafford Metropoliten Borough tarafından idare edilmektedir ve çok sınırlı bir "semt/köy konseyi " merkezidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.