İçeriğe atla

Oktar

Oktar veya Ouptaros bir Hun hükümdarıydı ve imparatorluğu kardeşi Rua ile birlikte yönetmişti. Bu ikili yönetim biçiminde muhtemelen Rua Doğu Hun topraklarını yöntirken Oktar, batı topraklarını yönetiyordu. Rua, Muncuk ve Aybars ile kardeştir (Muncuk Atilla'nın babasıdır.)

Kökeni

Oktar'ın adı tarihte iki şekilde geçmiştir: Yunanca versiyonu ile Ούπταρος (Ouptaros) ve Latince olarak Octar.[1] Adının ct- ve -pt- ekleri ile değişiklik göstermesinin ana sebebi Balkan Latincesinin kendine özgü özelliklerinden kaynaklanmaktadır.[1][2] Tarihçi Otto J. Maenchen-Helfen, isminin kökeninin müphem olduğunu belirtmiştir.[3] Ukraynalı tarihçi Omeljan Pritsak ise adının Türk-Moğolca kökenli (Yani Türkçe kökenli) öktem (güçlü, kuvvetli, mert, otoriter; onur) adı ve ökte- / oktä- (cesaretlendirmek) fiilinin türemesiyle Öktä-r biçimini alarak oluştuğunu öne sürmektedir.[1]

Tarihte

Jordanes'in Getica adlı eserine göre, Octar kardeşi Rugila ile birlikte hüküm sürmüştür: "...Mundzsucus'un kardeşleri Octar ve Rua olup, Attila'dan önce farklı [bölgeler] üzerinde kral olarak yönetmişlerdi."[4] Kardeşleri Muncuk Han, Attila'nın babasıydı ancak Hunların en yüksek hükümdarı değildi. Bizanslı tarihçi ve diplomat Priskos'a göre, dördüncü kardeşleri Aybars 448 yılında hâlâ hayattaydı.[4] Ataları ve önceki hükümdarlar Uldin ve Karaton ile olan ilişkileri bilinmemektedir.[5]

Attila ve Bleda'nın hükümdarlığında olduğu gibi ikili krallık yönetimi olarak kardeşiyle birlikte hüküm sürdü, muhtemelen Rua Doğu Hunları, Octar' ise Batı Hunları yönetmişti.[6]

Tarihçi Sokrates Skolastikos'e göre, Ouptaros olarak adlandırılan Oktar, 430 yılında Ren Nehri yakınlarında hayatını kaybetti. "Hunların kralı Uptaros, bir gece vakti aşırı yemesi sebebiyle öldü; Burgundlar liderleri olmayan bu [Uptaros'un Hunları] halka saldırdı; ve sayıca az olmalarına rağmen, çok sayıda olan düşmanlarına karşı zafer kazandılar".[7] Lakin antik kaynaklarda bu ve bunun gibi aktarımlar spekülatif olmaya açıktır ve abartılı olma ihtimali vardır.

Kaynakça

  1. ^ a b c Pritsak 1982, s. 440.
  2. ^ Maenchen-Helfen 1973, s. 381.
  3. ^ Maenchen-Helfen 1973, s. 441.
  4. ^ a b Maenchen-Helfen 1973, s. 81.
  5. ^ Maenchen-Helfen 1973, s. 85.
  6. ^ Maenchen-Helfen 1973, s. 85–86.
  7. ^ Maenchen-Helfen 1973, s. 83.

Pritsak, Omeljan (1982). The Hunnic Language of the Attila Clan (PDF). IV. Cambridge, Massachusetts: Harvard Ukrainian Research Institute. ISSN 0363-5570. Maenchen-Helfen, Otto J. (1973). The World of the Huns: Studies in Their History and Culture. University of California Press. ISBN 9780520015968. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Attila</span> Hun Türkü hükümdar

Attila, Hun topluluklarının hükümdarı olduğu 434 tarihinden, 453'teki ölümüne kadar Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluğunu dönemin Avrupasının büyük bölümünü kaplayacak şekilde genişletti. Öldüğü zaman idaresi altındaki topraklar batıda Cermanya, doğuda Ural Nehri, kuzeyde Baltık Denizi ve güneyde Karadeniz'e kadar uzanıyordu. Attila, imparatorluğun başında olduğu zaman diliminde Hunların yanı sıra, birçok Cermen ve İranlı kabileye, Ostrogotlara, Bulgarlara ve Alanlara da önderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Balamir</span>

Balamber Han, Avrupa Hunlarının ilk kabile reisiydi. Bizanslı tarihçi Jordanes tarafından, Getica eserinde de Balamir'den aynı şekilde söz edilir. Jordanes, Balamir'i "Hunların kralı" olarak adlandırmıştır ve 370 yılında; 370'li yıllarda ve yaklaşık olarak 376 yılında Ostrogotlara karşı aldığı ezici galibiyetleri aktarmıştır.

Hunca, Avrupa Hun İmparatorluğu'ndaki Hunlar tarafından M.S. 4. ve 5. yüzyıllarda konuşulmuş ölü bir dil veya dil dönemidir. 5. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi ve diplomat Priskos'un çalışmaları Avrupa Hun İmparatorluğu'nun çok uluslu olduğunu ve Huncanın Gotlar gibi devleti oluşturan diğer kavimlerin dilleri ile beraber konuşulmuş olduğunu ortaya koymaktadır. Protodili Asya Huncasıdır.

Attila ya da Türkiye'de kullanılan diğer versiyonuyla Atilla veya Atila, Bulgaristan, Macaristan ve Türkiye'de genellikle erkek çocukları için kullanılan popüler bir isimdir. Macarcada Etele ve eğer kadınlar için kullanılacaksa Etelka şeklinde de yazılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Uldız</span>

Uldız veya Uldin, Hun İmparatorluğunun Balamir'in yerine geçen hükümdarı.

Rua (Ρουας), Rona (Ρουας) ya da Ruga (Ρούγας), Hun İmparatorluğu'nun hükümdarı. Bleda ve Attila'nın amcasıdır.

Muncuk Han veya Boncuk Han, Hun İmparatorluğu'nda bir soylu. Hükümdarlar Rua ve Oktar'ın kardeşi, Atilla ile Bleda'nın babasıdır. Hakkında pek bir şey bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">İlek</span> Hun hükümdarı

İlek Hun İmparatorluğu'nda Attila'nın en büyük oğlu ve ardılı. Hükümdarlığı 453 yılından 454 yılına kadar 2 yıl sürmüştür. Nedao Muharebesinde öldürülmüştür. Yerine Dengizik geçmiştir.

Dengizik, Avrupa Hun Hakanı ve Attila'nın oğlu. Attila'nın 453'te ölümünden sonra tahtı diğer kardeşleri İlek ve İrnek ile birlikte ayrı ayrı yönetmişlerdir. Çöken imparatorluğun parçalarında üç kardeş farklı bölgelerde hüküm sürdü. 460 senesinin ilk yarısından itibaren Dengizik ve İrnek durumlarını toparlamaya gayret ettiler. Konstantinopolis’e bir elçi gönderdiler. Bir barış anlaşması yapmayı, dostluk tesis etmeyi istediler. Tuna’nın bir bölgesinde Hunların ve Romalıların serbest ticaret yapacakları bir Pazar kurulmasını talep ettiler fakat I.Leo bu istekleri reddetti. Bu karardan sonra iki kardeş ayrıldı. Dengizik bunu hakaret olarak görüp savaşmak istedi, İrnek ise yeni bir cephe açılmasına karşıydı. Dengizik Histria bölgesine ordusuyla girdi. Onu karşılayan Bizanslı komutan Anagast ile uzlaşmayı reddetti ve doğrudan imparatora elçi gönderdi. Toprak ve vergi isteğinde bulundu eğer gerçekleşmezse Trakya üzerine yürüyeceğini belirtti. Onun kararlı tutumundan endişelenen I.Leo verdiği cevapta: "Kendisine itaat etmesi durumunda her şeyi yapacağını, düşmanlıkları dostluk ve müttefikliğe dönüştürmenin kendisi için çok hoş olacağını" söyledi. Fakat görüşmelerin akim kalması üzerine Dengizik ile Anagastes arasında 469 yılında gerçekleşen savaşta Hunlar mağlup oldu Dengizik savaşta öldürüldü ve kesik başı Bizans başkenti Konstantinopolis'te halk arasında dolaştırıldı. Chronicon Paschale olayı şöyle aktarır: "Attila'nın oğlu Dinzirichus, Trakya'daki general Anagastes tarafından öldürüldü. Başını Konstantinopolis'e getirdi, Orta Cadde'den geçirildi ve Ahşap Sirkte bir direğe sabitlendi. Bütün şehir ona baktı.

İrnek, Hunların bilinen son hükümdarı ve Attila'nın üçüncü oğluydu. Attila'nın ölümünden sonra imparatorluk parçalandı ve Attila'nın üç oğlu geri kalan toprakları yönetti. İrnek büyük ağabeyi İlek'ten sonra geldi ve büyük ihtimalle kardeşi Dengizik ile toprakları birlikte yönetti.

Karaton, Hunların ilk krallarından biriydi.

Bu liste, Hun İmparatorluğu'nun tarihi boyunca hükümdarlık yapmış kişileri içermektedir.

Mundo, yaygın olarak Latince Mundus biçiminde anılır, I. Justinianus döneminde Bizans İmparatorluğu'nun bir Gepid generaliydi.

Eskam, 5. yüzyılda Pannonia'da, o zamanlar Hun İmparatorluğu altında yaşayan bir Hun'du. Muhtemelen bir şamandı. Kızı, Hun İmparatoru Attila'nın sayısız karısından biriydi.

Basık, Kursık ile birlikte MS 395'te Pers istilasına ortak liderlik eden bir Hun askeri komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Onegesius</span>

Onegesius, kudretli bir Hun logades (bakan) idi. Kesin olmayan bir iddiaya göre Attila’nın ardından iktidarda söz sahibi olan ikinci kişiydi. Priscus'a göre "kralın sağındaki bir sandalyede oturuyordu".

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Hunlarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, tarihi kaynaklarda geçen Avrupa Hunlarının, bir listesidir:

<span class="mw-page-title-main">Laudaricus</span>

Laudaricus, önde gelen bir Hun reisi ve 5. yüzyılın ilk yarısında aktif olan bir generaldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.