İçeriğe atla

Oksitanca

Oksitanca
Occitan, Lenga d'òc
Ana dili olanlarFransa Fransa
İspanya İspanya
İtalya İtalya
Monako Monako
Konuşan sayısı600,000 (anadili olarak)
1,939,000 (ikinci dille beraber)  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Hint-Avrupa
Yazı sistemiLatin
Dil kodları
ISO 639-1oc
ISO 639-2oci
ISO 639-3oci
Güney Fransa ve çevresinde Oksitancanın dağılımı

Oksitanca (occitan veya lenga d'òc), Fransa, İspanya ve İtalya'da konuşulan bir Latin dilidir. Katalancaya oldukça yakın bir dildir. Katalanca ve Oksitanca 13. yüzyılda birbirlerinden farklılaşıp gelişmiştir.

Oksitanca pek çok lehçeye ayrılır. İspanya'nın Katalonya özerk bölgesinin Val d'Aran kısmında Aranca ismiyle bilinir. Oksitanca sadece bu bölgede resmi bir kimlik taşır ve Katalonya'nın üç resmi dilinden biridir. Oksitanca konuşulan Avrupa coğrafyasına bakıldığında, bölgede 14 milyon insanın yaşadığı görülmektedir. Ancak bu nüfusun büyük çoğunluğu Oksitancayı ikinci dil olarak konuşmakta ya da hiç öğrenmemiştir. Günümüzde Oksitancayı ana dili olarak gören 2 milyondan az insan yaşamaktadır.

Lehçeleri

Ayrıca bakınız

Bazı sözcükler

LatinceOksitancaKatalancaFransızcaLombardçaİtalyancaİspanyolcaPortekizceRumenceİngilizceTürkçe
cantarecantar (chantar)cantarchantercantàcantarecantarcantarcânta[to] singşarkı söylemek
capra(m)cabra (chabra, craba)cabrachèvrecavracapracabracabracaprăgoatkeçi
clave(m)clauclauclef/cléciauchiavellavechavecheiekeyanahtar
ecclesia(m), basilica(m)glèisaesglésiaéglisecesachiesaiglesiaigrejabisericăchurchkilise
formaticu(m), caseu(m)formatge (hormatge)formatgefromagefurmaiformaggioquesoqueijocaşcheesepeynir
lingua(m)lenga (lengua)llengualanguelengualingualengualíngualimbătongue; languagelisan
nocte(m)nuèch (nuèit)nitnuitnochnottenochenoitenoaptenightgece
platea(m)plaçaplaçaplacepiasapiazzaplazapraçapiaţăplaceyer
ponte(m)pont (pònt)pontpontpuntpontepuentepontepodbridgeköprü
Vikikaynak'ta
Oksitanca
kaynaklar bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İspanya</span> Afrikada toprakları bulunan güneybatı Avrupada bir ülke

İspanya (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">Barselona</span> Ispanyanın kuzeydoğusunda, ülkenin ikinci büyük kenti

Barselona, İspanya'nın kuzeydoğu kıyısında bulunan bir kent. Katalonya özerk bölgesinin başkenti ve en büyük kenti, ayrıca İspanya'nın nüfus bakımından ikinci en büyük kentidir. Şehir merkezi sınırları içindeki nüfusu 1,6 milyon, komşu ilçelerle birlikte Barselona ilinin nüfusu 4,8 milyondur. Avrupa Birliği sınırları içindeki beşinci en büyük metropoliten alandır. Kent, İspanya-Fransa sınırının yaklaşık 150 km güneyinde yer alır. İspanya'nın Akdeniz kıyısındaki en önemli limanı ve ticaret merkezidir. Kendine özgü kültürü ve güzelliğiyle ün yapan Barselona'nın, Gaudi'nin başını çektiği modernizm akımıyla planlanmış, 1900'lerden kalma ızgara planlı modern bölümü ilgi çekmektedir. Yaygın dil Katalanca'dır.

<span class="mw-page-title-main">Katalonya</span> İspanyaya bağlı İber Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Katalonya, İspanya'ya bağlı İber Yarımadası'nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge. Katalonya 4 ilden oluşmaktadır: Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona. Barselona, en büyük şehir ve başkenttir; İspanya'nın 2. en nüfuslu belediyesi ve Avrupa Birliği içerisindeki en yoğun nüfuslu 17. kentsel alandır.

<span class="mw-page-title-main">Fransızca</span> Romen dili

Fransızca, Hint-Avrupa dil ailesinin bir Romen dilidir. Tüm Romen dillerinde olduğu gibi, Roma İmparatorluğu'nun Halk Latincesinden türemiştir. Fransızca, Gallo-Romen dillerinden, Galya'da konuşulan Latinceden ve özellikle Kuzey Galya'da gelişmiştir. En yakın akrabası Oïl dilleridir. Fransızca, Gallia Belgica gibi Kuzey Roma Galyası'nın yerli Kelt dillerinden ve Roma sonrası Frank işgalcilerin (Cermen) Frank dilinden de etkilenmiştir. Bugün, Fransız sömürge imparatorluğu sayesinde, en önemlisi Haiti Kreolü olmak üzere, Fransız kökenli çok sayıda kreol dili vardır. Fransızca konuşan bir kişi veya ulus, Frankofon olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca</span> Latin dili

Katalanca, Hint-Avrupa dillerinin Latin koluna bağlı bir dildir. İspanya'nın bazı bölgelerinde ve Andorra'da resmî dildir. Katalanca konuşanların çoğu İspanya'da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Basklar</span>

Basklar, İspanya'nın kuzeyi ve Fransa'nın güney batısındaki özerk bölgede yaşayan bir halktır.

<span class="mw-page-title-main">Valensiyaca</span>

Valensiyaca İspanya'nın Valensiya bölgesinde konuşulan Katalanca'nın güney lehçesi olup; (valencià) tarihsel, geleneksel ve resmî dile verilen isimdir, ayrıca İspanya'nın Katalonya bölgesinde ve Balearic Adaları'nda Katalanca (català) olarak da bilinir; Andorra ülkesinde; Fransa'nın güney bölgesi Roussillon'da; ve İtalyan şehri Alghero'da da konuşulmaktadır. Valensiyaca ayrıca dilbilimciler tarafından Valensiya'nın güneyinde ve ortasında konuşulan Katalan dilinin en önemli lehçelerini tanımlamak için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Baskça</span>

Baskça (euskara), Baskların konuştuğu izole dil. Baskça, dil bilimcileri tarafından Hint-Avrupa dilleri Avrupa'ya yayılmadan önce Avrupa'da konuşulan dillerden arta kalan biri olarak kabul edilir. Bu sebepten bu dilin dünyada konuşulan başka hiçbir dille yakından akraba olmayan çok eski bir dil olduğu düşünülür. Hint-Avrupalılar buraya gelmeden önce çok geniş bir bölgede, tüm İber yarımadasında ve Gaskonya/Akitanya bölgesinde, konuşulmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Akitanya</span>

Akitanya, Fransa'nın 26 bölgesinden biridir. Fransa'nın güneybatısında bulunan bölgenin Atlas Okyanusu'na kıyısı bulunmakta ve Pireneler boyunca İspanya ile sınır oluşturmaktadır. Bölgeden geçip Atlas Okyanusu'na dökülen iki nehir şunlardır: Dordogne ve Garonne. En büyük ve merkez şehri Bordeaux'dur. Yörede ünlü Bordeaux şarabı üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aranca</span>

Aranese, Katalonya'nın Val d'Aran bölgesinin resmi dilidir. Dili yaklaşık 7000 kişi anadili olarak kullanır. Fransa'da konuşulan Gaskon dilinin bir lehçesidir. 1984 yılından beri okullarda öğretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gaskonca</span> Fransanın Gaskonya bölgesinde konuşulan Latin dillerinden Oksitancanın lehçesi

Gaskonca Fransa'nın Gaskonya bölgesinde konuşulan Latin dillerinden Oksitanca'nın lehçesidir. Yaklaşık 254 bin kişi tarafından konuşulan bu Oksitan lehçesinin dört tane alt-lehçesi bulunur. 1982 yılında Béarn 'de yapılan bir ankette halkın %51'inin Gaskonca konuştuğu belirlenmiştir.

Piemontça (Piemonteis), İtalya'nın Piemont bölgesinde konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Yaklaşık 2.000.000 kişi tarafından konuşulmakla beraber resmî dil statüsünde olmayıp yerel dil olarak kullanılmaktadır. İtalyan hükûmeti tarafından İtalyancanın bir lehçesi olarak kabul edilmesine rağmen Ethnologue tarafından Emilian-Romanyol, Ligurca, Lombardça ve Venedikçe gibi ayrı bir dil statüsündedir. Piemontça, İtalyancadan çok Oksitanca ile ilişki içinde olmuştur. İlk Piemontça metin olan sermones subalpini, Oksitanca ile büyük benzerlikler göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oksitanya</span>

Oksitanya, Güney Fransa, Andorra, İtalya Monako ve İspanya'da tarihi ve etnik bölge. Oksitanya terimi ilk defa 1290'lı yıllarda Latince metinlerde geçmektedir.

Vielha e Mijaran. Vielha Aranese : Vielha, Katalanca ve İspanyolca : Viella. İspanya 'nın Katalonya bölgesinde Lleida iline bağlı ilçe merkezi. Dünya'da Oksitanca'nın resmi dil olarak kullanıldığı tek bölge olan Val d'Aran bölgesinin başkentidir. Deniz seviyesinden yüksekliği 974 metredir. 2005 nüfusu 5020 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Katalanik</span>

Katalanik ya da Yahudi Katalancası İspanya'nın kuzeydoğusunda özellikle Katalonya ve Balear Adaları'nda Yahudiler tarafından konuşulmuş olan nesli tükenmiş bir Yahudi dilidir. Dilsel olarak Şuadit'le Katalanik'in birçok ortak özelliği olmasına rağmen Katalanik dilini konuşan cemaatle Şuadit dilini konuşan cemaatin arasında tarihsel, etniksel ve siyasi olarak belirgin farklılıklar vardır. Katalanik'in altın çağı 12. yüzyılın başından başlayarak 1492'de Yahudilerin İspanya'dan kovulmasına kadar sürmüştür. Bugün Katalan Bnei Anusim cemaatindeki Yahudilerin konuştuğu dil ile Katalanca ve İspanyolca arasında çok az bir fark vardır.

<span class="mw-page-title-main">2017 Katalonya bağımsızlık referandumu</span> Katalonyada düzenlenen bağımsızlık referandumu

2017 Katalonya bağımsızlık referandumu, İspanya'ya bağlı Katalonya özerk bölgesinde 1 Ekim 2017'de düzenlenen ve Katalan bağımsızlığının oylandığı referandum. Merkezî hükûmet tarafından referandumun İspanya anayasasına aykırı olduğu ileri sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Gallo-Romen dilleri</span> Romen Dillerinin bir dalı

Romen dillerinin Gallo-Romen kolu en dar anlamda Oïl dillerini ve Arpitancayı kapsar. Fakat diğer tanımlar daha geniştir; Oksitan-Romen, Gallo-İtalik ve Reto-Romen dillerini de çeşitli şekillerde kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Nueva Planta kararları</span> İspanya Veraset Savaşından sonra merkezileştirme kararnameleri

Nueva Planta kararları, İspanya'nın ilk Bourbon kralı olan V. Felipe tarafından 1707 ve 1716 yılları arasında, İspanya Veraset Savaşı sırasında ve Utrecht Antlaşması ile savaş bittikten kısa bir süre sonra imzalanan bir dizi kararnameye verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Oksitanlar</span> Etnik Grup

Oksitanlar, tarihi Oksitanya bölgesinde yaşayan Akdeniz etnik grubu.