İçeriğe atla

Okros Kalesi

Koordinatlar: 41°42′30″K 42°45′45″D / 41.70833°K 42.76250°D / 41.70833; 42.76250
Okros Tsihe (ოქროს ციხე)
Türkçe: Altın Kale
Okros Kalesi'nin uzaktan görünümü
Harita
Temel bilgiler
KonumAdigeni Belediyesi, Samtshe-Cavaheti, Gürcistan
Koordinatlar41°42′30″K 42°45′45″D / 41.70833°K 42.76250°D / 41.70833; 42.76250
Mimari
Mimari türHisar

Okros Kalesi (Gürcüce: ოქროს ციხე, anlamı, "altın kale") Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesine bağlı Adigeni Belediyesi'ne bağlı Bolacuri köyünün kuzeyinde, Şoka köyünün yakınlarında yer alan bir Orta Çağ kalesidir.[1] Tarihi Kvabliani vadisinde, erişilemez bir kayalık dağın üzerinde yer almaktadır. Kale, 16. yüzyılda yaşanan Gürcü-Osmanlı çatışmalarında belirgin bir şekilde kullanılmıştır. Osmanlılar, ele geçirdikten sonra Gürcüce adını çevirerek kaleyi Altunkala olarak adlandırmıştır. 2007'de, Okros Kalesi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültürel Anıtlar listesine eklenmiştir.[2]

Mimarisi

Okros Kalesi, Gürcistan'daki en büyük Orta Çağ tahkimatlarından biridir. Kalın duvarları, kabaca kesilmiş 10 metre yükseklikteki taş bloklardan inşa edilmiştir. Hisar, hem güney hem de kuzey yamaçlarından dik bir şekilde aşağıya uzanır ve büyük kulelerle güçlendirilmiştir. Kalenin planı karmaşıktır. Çeşitli seviyelerdeki düzensiz kayalık yüzeylerin ve yapay duvarların kayalık duvarlarla harmanlanmasıyla oluşmuştur.[3]

Tarihçe

Osmanlı döneminde Altun Kala adı verilen Okros Tsihe.

Okros kalesi, 13. yüzyılın sonlarında veya 14. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir ve Samtshe Atabeyliği'nin hanedanı Cakeli'nin elindeki ana tahkimatlardan biriydi. Kvabliani vadisindeki baskın konumundan dolayı kale, 1578'de Lala Mustafa Paşa'nın Kafkasya seferinde Osmanlı ordusuna karşı Samtshe'nin savunulmasında önemli bir rol oynamıştır. Osmanlı komutanıyla barış anlaşması yapılmadan önce prenses Dedisimedi kendisini bu kaleye kapatmıştır. Eyaletin Osmanlı tarafından son kez fethedilmesinden sonra, kalenin adı "Altunkala" olarak Türkçeleştirilmiş ve aynı isimli nahiyenin merkezi olarak görev yapmıştır.[3][4][5]

Kaynakça

  1. ^ "Belediesi - Tarihsel ve Arkeolojik Kültür Anıtları"". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  2. ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Temmuz 2019. 
  3. ^ a b Beradze, V. (1970). სამცხის ხუროთმოძღვრული ძეგლები [Architectural monuments of Samtskhe] (Gürcüce). Tiflis. ss. 61-62. 
  4. ^ Fähnrich, Heinz (2010). Geschichte Georgiens [History of Georgia] (Almanca). Brill. s. 368. ISBN 9789004184503. 
  5. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 109". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aspindza</span>

Aspindza, Gürcistan’ın güney kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nin merkezi kasabadır (daba). Kura ırmağının sağ yakasında, Ahalkalaki ile Ahaltsihe arasında yer alır. Tedavi merkezi kaplıcalarıyla ünlüdür. Nüfusu yaklaşık 2.793’tür (2014).

<span class="mw-page-title-main">Ahıska</span> Gürcistan şehri

Ahıska, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinin ve Ahıska Belediyesi’in idari merkezi bir kenttir. Tarihsel bir bölge olan Samtshe’nin de merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Şeytan Kalesi</span>

Şeytan Kalesi, tarihsel Palakatsio bölgesinde, günümüzde Ardahan iline bağlı Çıldır ilçesinin Yıldırımtepe köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Bazı kaynaklarda Çıldır Kalesi olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Atskuri Kilisesi</span>

Atskuri Meryem'in Ölümü Kilisesi Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahaltsihe Belediyesi'nden yer alan Atskuri köyünde konumlanmış harabe durumdaki bir Orta Çağ katedralidir. Aslen 10 ve 11. yüzyıllarda inşa edilmiş olan kilise, 1283'teki depremle yıkıldıktan kısa bir süre sonra yeniden inşa edilmiştir. Katedral, doğusunda üç çıkıntılı apsisi bulunan haçlı bir kubbe kiliseydi. Katedral, zamanında Gürcistan'daki en büyük katedrallerden biriydi, ancak kiliseden geriye günümüzde sadece yıkık duvarlar kalmıştır. 2016 yılında kiliseyi tamamen yenileme projesi başlatılmıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Baraleti Kilisesi</span>

Baraleti Theotokos Kilisesi Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahalkalaki Belediyesi'ne bağlı Baraleti köyünde yer alan bir Orta Çağ Hristiyan kilisesidir. Kilise, tarihi Javaheti ilinde, etnik açıdan karışık olan Ermeni-Gürcü köyünün kalbinde yer almaktadır. 13. yüzyıldan kalma Gürcüce yazıtlı iki nefli bir bazilikadır. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zeda Vardzia</span> 11. yüzyıl Ortodoks kilisesi

Zeda Vardzia Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Aspindza Belediyesi'nde yer alan bir 11. yüzyıl Theotokos Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kilise, Orta Çağ yontma kaya kompleksi Vardzia'nın 3 km kuzeybatısında yer almaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kvabishevi Kilisesi</span>

Kvabishevi Meryem'in Ölümü Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla Mariamtsminda Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Borcomi Belediyesine bağlı Kvabishevi köyünün 2 km kuzeybatısında konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Üç nefli bazilika, 8. veya 9. yüzyılda kayalık yüksek bir dağın yamacında, derin nehir kanyonuna dik bakacak şekilde inşa edilmiştir. Kilise, Şota adındaki genç bir soylunun 12 ve 13. yüzyıllardan kalma fresk portreleri ile ünlüdür. Bu kişinin o dönemin popüler çağdaş şairi Şota Rustaveli olduğu düşünülmektedir. Kvabishevi kilisesi, Gürcistan Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültürel Anıtları listesine eklenmiştir.

Bieti Manastırı Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

<span class="mw-page-title-main">Slesa</span>

Slesa Kalesi, Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahıska Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ kalesidir. Tarihi bilinmeyen kale kompleksi, günümüzde harabe durumda olan bir kale ve stratejik olarak iki bitişik tepenin arasında yer alan, daha iyi korunmuş bir kuleden oluşmaktadır. Borcomi vadisi boyunca uzanan kale kompleksi, Gürcistan'ın kalbini güneyden korumaktadır. Kale, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mgeltsihe</span>

Mgeltsihe, tarihsel Cavaheti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Bugün Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Kurtkale köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Caki Kalesi</span>

Caki Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Yurtbekler köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Kale, Samtshe-Saatabago prensliğini yöneten Gürcü hanedanı Cakelilerin ikametgâhıydı ve hanedanın adı da buradan gelir.

Adigeni, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi’nde bir kasabadır. Ahaltsihe Havzası’nda, Kvabliani Deresi’nin kıyısında, Ahaltsihe-Batum kara yolu üzerinde yer alır. Ahaltishe kentine 32 km uzaklıktadır.

Zazalo, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası’nın güney kesiminde, Kvabliani Deresi vadisinde, 1.480 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 19 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bolacuri</span>

Bolacuri, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Kvabliani Deresi’nin sağ tarafında, deniz seviyesinden 1.220 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 7,5 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kvabliani</span>

Kvabliani, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde, tarihsel Samtshe bölgesinde orta çağda idari ve coğrafi bir bölgenin adıydı. Kvabliani Çayı vadisini kapsıyordu. 9. yüzyıldan itibaren Giorgi Çorçaneli adlı aznaurun mülküydü. Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe-Saatabago topraklarını 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlılar ele geçirip Ahısha livasını kurunca, Kvabliani bu livanın nahiyesi haline getirildi. Osmanlı idaresinin nahiye-i Kvabliyan olarak kaydettiği idari birim görece küçük nahiyeydi ve 17 köyü kapsıyordu.

Adigeni, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Kvabliani Çayı’nın kıyısında, deniz seviyesinden 1.200 metre yükseklikte yer alır. Adigeni Belediyesi’nin merkezi olan Adigeni kasabasına 1 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gurkeli</span>

Gurkeli, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Mesheti Dağı'nın güneyinde, Tsinubani Deresi'nin sol kıyısında, deniz seviyesinden 1.020 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 24 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hertvisi</span>

Hertvisi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Paravani Deresi'nin Kura Nehri'ne katıldığı yerde, deniz seviyesinden 1.250 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 14 km uzaklıktadır. Hertvisi Kalesi bu köyde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mere Kalesi</span>

Mere Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye tarafında, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün bugünkü adından dolayı Çakırkoç Kalesi olarak da bilinir.

Arila Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Arila olan Süngülü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.