İçeriğe atla

Okka

Okka (Osmanlıca اوقه), Osmanlı'da kullanılan, 1282 gram ve 400 dirheme eşit, eski bir ağırlık ölçü birimi.

Kelimenin kökenin Latincede "on ikilik" anlamına gelen uncia'dır. Türkçeye ise Arapçadan geçmiştir.[1]

Şehir ve bölgelere göre değişiklik göstermiş olsa da, imparatorluğun son zamanlarında metrik sistemde 1,282945 kg olarak standartlaştırılmıştır.[2][3] Alt birimi dirhem olmak üzere 400 dirhem 1 okkaya eşittir.[3][4] Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından 26 Mart 1931'de çıkarılan kanunla bugünkü metrik sisteme geçilmiş ve okka kullanımdan kalkmıştır.

Yunanistan'da okka (οκά, çoğul οκές) 1282 gr olarak standartlaştırılmış ve 31 Mart 1959'da geleneksel ölçü birimlerinin yasaklanmasına kadar kullanılmıştır. Her ne kadar metrik sisteme 1876'da geçilmiş olsa da, eski birimler bu tarihe kadar kullanımını sürdürmüştür.[2] Kıbrıs'ta ise okka 1980'lere kadar kullanılmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016. 
  2. ^ a b Brittanica, 1911
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016. 
  4. ^ OED

İlgili Araştırma Makaleleri

Osmanlı döneminde ölçü birimleri, Osmanlı İmparatorluğu'nda kullanılan, ölçü ve tartı devrimine kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde de kullanılan ölçü birimleridir. Bunların temelinde İslâm Devleti'nin kullandığı dinar ve dirhem bulunmaktadır. Taşımanın zor olduğu ve seyahatlerin uzun sürdüğü eski zamanlarda şehirlerde kullanılan dinar ve dirhemler, birbirlerinden farklı olabiliyorken Muhammed bin Abdullah zamanında kullanılan dinar, 4,5479 g kütlesi olan altın bir sikke, dirhem de 2,97 g gümüş paraydı.

Litre, bir hacim ölçüsü birimidir. Büyük L (l) ile gösterilir. Litre bir Uluslararası Birim Sistemi birimi değildir; fakat SI birimleriyle birlikte kullanılması kabul görmüştür. SI'nın hacim ölçüsü birimi metreküptür. Bu birimin adı metrik sistemde sık sık geçmektedir. 1 litre 1 desimetreküpe eşittir. 1 rakamı ile karışmaması için küçük l yerine büyük L ya da el yazısı (ℓ) kullanımı kabul edilmiştir. Ayrıca 1 litre 1.000 mililitredir.

<span class="mw-page-title-main">Akçe</span> Osmanlı Devletinin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimi

Akçe, Osmanlı Devleti'nin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimidir. İlk akçe Bursa'da Orhan Gazi tarafından 1327 yılında bastırılmıştır. Akçe Osmanlı Devleti'nin temel para birimiydi. Bu para biriminde ilk dönemlerde üzerine basılı bir tarih bulunmamasıyla birlikte, padişah I. Bayezid ile birlikte akçeler üzerine tarih basılma uygulamasına geçilmiştir.

Endâze, Osmanlı döneminde kullanılan bir ölçü birimidir. Metrik sisteme göre 65 santimetre uzunluğundadır. Genellikle çarşı ve pazarlarda kumaş ve benzeri ürünlerin ölçümünde kullanılmıştır. Çarşı arşını ve mimari arşın da olduğu gibi, şimşir, demir ve çelikten imâl edilirdi. Günümüzde Topkapı Sarayı'nda 3 adet endâze bulunmaktadır. Endâze, "rubu" denilen sekiz eşit bölüme ayrılırdı ve her rubu da iki eşit bölüme ayrılırdı. Bu iki bölüme de "girah" adı verilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Kilobayt</span>

Kilobayt, dijital bilginin temel birimi olan baytın katıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gigabayt</span> ölçü birimi

Gigabayt, bilgisayarlarda kullanılan, 1024 megabayt boyutundaki bir ölçü birimidir. Kısaltması GB olarak kullanılır.

Arşın, Türkiye'de metrenin resmen kabulüne kadar kullanılan uzunluk ölçüsü birimi ve aletidir.

<span class="mw-page-title-main">Gaffar Okkan</span> Türk emniyet müdürü (1952–2001)

Ali Gaffar Okkan, faili hâlen meçhul olan bir suikast sonucu öldürülmüş eski Diyarbakır emniyet müdürüdür. Diyarbakır halkı tarafından "Gaffar Baba" olarak bilinir ve hatırlanır.

İnç, 2,54 cm uzunluğundaki uzunluk ölçüsü birimidir. işareti ile ifade edilir. İngiliz birimleri, Emperyal birimler, Birleşik Devletler geleneksel birimleri gibi farklı sistemlerin bir parçasıdır. Uzunluk değeri sistemden sisteme değişebilir. Alan hesaplamalarında inç kare, hacim hesaplamalarında ise inç küp adını alır.

<span class="mw-page-title-main">Dirhem</span>

Dirham, dirhem veya dirhm gümüş bir madeni paraydı ve hala birçok Arap ülkesinde kullanılmakta olan bir para birimidir. Aynı zamanda ilgili kütle birimidir. Adı, eski Yunan para birimi olan drahmiden türemiştir.

Dönüm, 1.000 m2 alana eşit olan bir ölçü birimidir. 1945 yılında çıkan yasa öncesindeki, eski kullanım şeklinde ise 30,31 m boyu, 30,3 m eni olan bir alan olan 918,393 m2 için kullanılırdı. Günümüzde ise 1.000 m2 alana eşit olan dekar yerine kullanılmaktadır. Genelde Türkiye'de arsa ve tarlaların yüzölçümünü belirtmekte kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk birimleri</span>

İmparatorluk birimleri, emperyal birimler veya imparatorluk sistemi, İlk olarak 1824 İngiliz Ağırlık ve Ölçüleri Yasasında tanımlanan ve bir dizi ölçü ve değişiklikleriyle geliştirilmiş birimler sistemidir. İmparatorluk birimleri, 1588'den 1825'e kadar geçerli olan Winchester Standartları'nın yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik</span> 1925 ve 1931de yapılan yasal düzenlemelerle Türkiyede kullanılan zaman sistemleri, ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesini içeren Atatürk devrimi

Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik, 1925 ve 1931ʼde gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle Türkiye Cumhuriyeti’nde kullanılan takvim, saat, rakam sistemleri, ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değişmesi ile bayram ve tatil günlerinin düzenlenmesini içeren Atatürk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Ölçü birimi</span> uluslararası sözleşmeyle tanımlanmış gerçek kütle miktarı. bu sayede aynı nicelikteki başka nicelikler karşılaştırılabilir.

Ölçü birimleri, fiziksel niceliğe sahip nesnelerin belirleyici bir kurala göre sayısal bir değer atanmasıdır.

Koku (石/石高) geleneksel Japon hacim ölçü birimi. 1 koku yaklaşık 278,3 litredir. Meiji döneminde (1868–1912) Koku gibi Japon ölçü birimleri kaldırılıp metrik sisteme geçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Metrik sistem</span> Metre, metrekare, metreküp gibi kökü metreye dayanan ölçü sistemi

Metrik sistem veya metrik birimler, 1795 yılında Fransızlar tarafından tanıtılan, uzunluk için metre ve ağırlık için kilogram temel birimlerine dayalı, uluslararası kabul görmüş ondalık tabanlı ölçüm sistemidir. Yıllar içinde, metre ve kilogram tanımları revize edilmiş ve metrik sistem diğer birçok birimleri de içine alacak şekilde genişletilmiştir. Metrik sistemin on dokuzuncu yüzyılın sonları ve yirminci yüzyılın başlarında değişik varyantları görülmüş olsa da terim şimdi sıklıkla dünyanın hemen hemen her ülkesinde resmî ölçüm birimi olan "Uluslararası Birimler Sistemi" ("SI") ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Para (para birimi)</span>

Para Osmanlı İmparatorluğu'nda kullanılan bir para birimidir. Türkiye, Karadağ, Arnavutluk ve Yugoslavya'da kullanılmıştır. Günümüzdeki Sırp Dinarı'nın alt birimidir.

Bir ölçü sistemi, ölçü birimleri ve onları birbirine bağlayan kuralların bir toplamıdır. Ölçü sistemi, tarihsel olarak öneme sahip olup bilim ve ticaret amaçları için tanımlanır ve düzenlenir. Kullanılan modern ölçü sisteminin örnekleri metre sistemi, İngiliz ölçü birimi ve Amerikalı geleneksel birimleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Birimler Sistemi</span> metrik sistemin çağdaş biçimi

Milletlerarası Birimler Sistemi veya Uluslararası Birimler Sistemi, metrik sistemin günümüz dünyasına entegre edilmiş çağdaş biçimidir. Dünyanın hemen her ülkesinde kabul görmüş tek resmî ölçü sistemi konumundadır. Yedi temel birim ve özel adlar ve sembollerle türetilmiş 22 birim, diğer türetilmiş birimleri ifade etmek için kombinasyon hâlinde kullanılmaktadır.

Bir rai 1.600 metrekareye eşit bir alan birimidir ve bir kadastro haritası veya kadastro ile ilgili haritalarda arazi alanının ölçülmesinde kullanılır. Mevcut ölçü tam olarak metreden türetilmiştir, ancak ne modern metrik sistem olan Uluslararası Sistem'in (SI) bir parçasıdır ne de bu sistem tarafından tanınmamaktadır.