İçeriğe atla

Okinawaca

Okinawaca
沖縄口/ウチナーグチ Uchinaaguchi
Ana dili olanlarJaponya
BölgeOkinawa Adaları
Konuşan sayısı980,000  (2000)[1]
Dil ailesi
Japon
  • Ryukyu
    • Kuzey Ryukyu dilleri
      • Okinawaca
Yazı sistemiJapon
Dil kodları
ISO 639-3ryu

Okinawaca (沖縄口/ウチナーグチ Uchinaaguchi), Japonya'ya bağlı Okinawa Adası'nın güney kesiminde ve çevresindeki Keraman, Kume-jiman, Tonakin, Aguni ve diğer küçük adalarda konuşulan bir Kuzey Ryukyu dilidir.

Okinawaca, genellikle birçok yerel lehçeyi kapsamaktadır.[2] Shuri-Naha lehçesi genellikle fiilen standart lehçe olarak kabul edilmekte[3] olup Kral Shō Shin döneminden bu yana Ryukyu Krallığı'nın resmi dili olarak kullanılmaya başlanmıştır.[4] Adanın kuzeyinde konuşulan ve Kunigamice olarak da bilinen Kuzey Okinawaca genellikle ayrı bir dil sayılmaktadır.

Okinawaca, Şubat 2009 tarihinde UNESCO tarafından nesli tükenmekte olan dillerden biri ilan edilmiştir.[5]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  2. ^ Kerr, George H. (2000). Okinawa, the history of an island people. Tuttle Publishing. ISBN 0-8048-2087-2. 
  3. ^ Brown, Keith; Ogilvie, Sarah (2008). Concise encyclopedia of languages of the world. Elsevier. ISBN 0-08-087774-5. 
  4. ^ Kaplan, Robert B. (2008). Language Planning and Policy in Asia: Japan, Nepal, Taiwan and Chinese characters. Multilingual Matters. ISBN 1-84769-095-5. 
  5. ^ Moseley, Christopher (2010). "Atlas of the World's Languages in Danger" (3. bas.). UNESCO Publishing. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator'de Okinawaca Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.
Vikikaynak'ta
Okinawaca
kaynaklar bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

Galce, Kelt dillerinin Britonik koluna ait bir dildir. Çoğunlukla Galler'de konuşulur, İngiltere'de de az bir konuşura sahiptir. Tarihsel bağlamda İngilizcede bu dil Kambrian, Kambrik gibi isimlerle bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Belarusça</span> Belarusun resmî dili olan doğu Slav dili

Belarusça veya Beyaz Rusça, Rusça ile beraber Belarus'un resmî dili. Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri grubunun Doğu Slav dilleri alt grubuna dahil olup toplam konuşan sayısı yaklaşık 7 milyondur. Mevcut Anayasa uyarınca Belarus Cumhuriyeti'nde Rusça ile birlikte iki resmî dilden biridir. Ek olarak, Rusya, Litvanya, Letonya, Polonya ve Ukrayna'nın bazı bölgelerinde bu ülkelerdeki Belaruslu azınlıklar tarafından konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyu Adaları</span> Doğu Asyada bulunan Tropikal Ada Grubu

Ryukyu Adaları, Japonya'ya ait Büyük Okyanus üzerinde Kyūshū ile Tayvan arasında yer alan takımadalardır. Ryukyu Adaları kuzeyde Amami, ortada Okinawa ile güneyde Sakishima adalarından oluşmaktadır. Bunlardan en büyük olanı ise Okinawa Adası'dır. Ryukyu Adaları idari olarak Kagoshima (Amami) ve Okinawa prefektörlüklerine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çulımca</span>

Çulımca Rusya'da Sibirya'nın ortasında genellikle Krasnoyarsk krayı, Novosibirsk oblastı ve Tomsk oblastında konuşulan bir Türk lehçesidir. Bu lehçenin tüm konuşurları Rusçayı da bilir. Sovyetler Birliği zamanında Rusça konuşmaları için yapılan baskılar sonucunda çoğu Çulım Türkü, Çulımcayı öğrenememiş, unutmuş ve böylece Çulım Türkçesinin konuşanları azalmıştır. Çulımlar Sibirya'da Kızılyar bölgesi ve Tom bölgesinde yaşarlar. Kendi aralarında kendi dillerini ifade etmek için Ös sözünü de kullanırlar.

Eski Nors dili, Vikingler döneminde, yaklaşık 1300'lere kadar, İskandinavya'da ve Vikinglerin kontrol ettiği deniz aşırı yerleşim birimlerinde konuşulmuş Kuzey Cermen dili. 8. yüzyılda kullanılan Proto Norsçadan türemiştir. Bu dönemlerden kalan belgelerin çoğu, Orta Çağ İzlandacasına ait olduğundan dilin kabul edilen standart hali Eski Batı Nors dili olarak geçen lehçedir. Bu lehçe Eski İzlandaca ve Eski Norveççeyi içerir. Fakat Eski Nors dilini konuşanların çoğu aslında Danimarka ve İsveç yerleşimlerinde konuşulan Eski Doğu Nors dili lehçesini kullanmaktaydılar.

<span class="mw-page-title-main">Çin dilleri</span> Doğu Asyada ki Sinitik diller

Çin dilleri ya da Çin dil ailesi, Çin'de yaşayan Hanların konuştuğu dillerin tümüne verilen addır. Çin-Tibet dil ailesine dahil kollardan birini oluşturmaktadır. Bu diller ayrıca Sinitik diller olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kayla</span>

Kayla eskiden Beta Israel'in bir kısmı tarafından konuşulan Agaw diline yakın bir lehçedir. Kayla bazen genelleme yapılıp bütün Agaw lehçeleri için de kullanılır. Bu dilin varlığı Aşkenaz Yahudisi olan bir dilbilimci Faïtlovich'in (1881-1955) Etiyopya'da kullanılan Ge'ez alfabesi ile yazdığı yayımlanmamış notları sayesinde ortaya çıktı. Kayla'nın Agaw'ın batı ve orta kolları arasında bir köprü olduğu düşünülür. Nesli tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Talışça</span>

Talışça veya Talişçe, İran ve Azerbaycan'da konuşulan bir Kuzeybatı İran dilidir. Tatça ve Zazaca ile yakından ilişkili dil, İran'ın Hazar Denizi kıyılarındaki Gilan ve Erdebil eyaletleri ile Azerbaycan'ın güney illerinde yaklaşık 220.000 kişi tarafından konuşulmaktadır. Konuşurlar Hazar Denizi'nin batı ve güneybatı kıyı bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Glottolog Talişçeyi Türkiye'de konuşulan Zazaca ile Hazar Denizi'nin güney kıyılarında konuşulan Tatça ve lehçeleri ile birlikte Eski Azerice'den türeyen Azeri dilleri grubu içinde sınıflandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyu dilleri</span>

Ryukyu dilleri, Japonya'nın güneyinde bulunan Ryukyu Adaları'nda konuşulan ve Japon dillerine ait olan yerel dillerdir. Ryukyu dilleri, bazen Japoncanın lehçeleri olarak kabul edilse de Japonca ile birbirleriyle karşılıklı anlaşılamamaktadır. UNESCO tarafından dillerden dördü "kesin tehlikede", ve diğer ikisi "kritik tehlikede" olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tatça</span> Dağıstan ve Azerbaycanda konuşulan bir dil

Tatça, Kafkas Farsçası, Tat Farsçası ya da Kafkas Tatçası Dağıstan ve Azerbaycan'da konuşulan bir Batı İran dilidir. Dil, Tatlar ve Dağ Yahudileri tarafından konuşulmaktadır. Dağ Yahudileri tarafından konuşulan bir diğer İran dili olan Yahudi Tatçasından farklıdır. Tatça Farsçaya oldukça benzer olmakla birlikte tamamen karşılıklı anlaşılabilir değildir.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyu Krallığı</span>

Ryukyu Krallığı, 15 ve 19. yüzyıl arasında Ryukyu Adaları'nda yer alan bir krallık idi. Krallık küçük topraklarına rağmen Orta Çağ'da Doğu ve Güneydoğu Asya'daki deniz ticaret ağlarının merkezi rolünü oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Japon dilleri</span>

Japon dilleri, Japonya'nın ana adalarında konuşulan Japonca ile Ryukyu Adaları'nda konuşulan Ryukyu dillerini içeren bir dil grubudur. Japon dillerin ortak atasının Proto-Japonca olduğu ve bunların Yamato döneminde (250-710) ayrılmaya başlandığı tahmin edilmektedir. Günümüzde Japon dillerinin toplam 130 milyondan fazla kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gusuku</span>

Gusuku, Ryukyu Adaları'nda genellikle taş surları olan kalelerdir. Okinawa arkeolojisinde Gusuku dönemi, kabuk höyüğü dönemini takip eden ve Sanzan döneminden önce gelen bir arkeoloji çağı ifade etmektedir. Okinawa Adası'ndaki birçok gusuku ve ilgili kültürel kalıntılar, UNESCO tarafından Ryukyu Krallığı'nın Gusuku Siteleri ve İlgili Varlıkları adı altında Dünya Mirası listesine dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyulular</span>

Ryukyulular, Japonya'ya bağlı Ryukyu Adaları'nın yerel halkı olan bir etnik gruptur. Ryukyulular, Japoncanın yanı sıra anadilleri olan Japon dillerine ait Ryukyu dillerini konuşmaktadırlar. Kültürleri Japon kültürüne yakın olup tarihsel olarak Çin kültüründen daha çok etkilendiler.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyu Krallığı'nın Gusuku Alanları ve İlgili Varlıkları</span>

Ryukyu Krallığı'nın Gusuku Alanları ve İlgili Varlıkları, tümü Okinawa Prefektörlüğü, Japonya'da bulunan dokuz alandan oluşan UNESCO Dünya Mirası listesindeki bir UNESCO Dünya Mirası alanıdır. Miras alanları arasında iki utaki, Tamaudun mozolesi, bir bahçe ve dört tanesi yıkılmış ve bir tanesi yeniden inşa edilmiş olan beş gusuku kalesi bulunmaktadır. Alanlar, Japon ve Çin etkisinin benzersiz karışımı olduğu ve komşu devletler arasında önemli ekonomik ve kültürel birleşim haline getiren Ryūkyū Krallığı kültürünün en iyi temsil edilen örnekleri olduğu için listelenmiştir.

Doğu İran dilleri, Orta İran dilleri döneminde ortaya çıkmış bir İran dili alt grubudur. Avestaca genellikle bir erken Doğu İran dili olarak sınıflandırılır. En büyük modern Doğu İran dili, Hindukuş dağları ile İndus Nehri arasındaki bölgede yaşayan 50-60 milyon konuşura sahip Peştucadır.

Arnavutluk, nüfusun büyük çoğunluğunun aynı zamanda ülkenin resmi dili olan Arnavutça ile konuştuğu etnik olarak homojen bir ülkedir. İki ayrı lehçesi vardır: güneyde konuşulan Tosk ve kuzeyde konuşulan Geg. Ancak birçok Arnavut, Balkanlar'daki çok sayıda Arnavut diasporası ve Arnavut topluluklarının etkisiyle İtalyanca, Yunanca, Fransızca, Almanca ve İngilizceyi de yaygın olarak konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kunigamice</span>

Kunigamice veya Kuzey Okinawaca, Japonya'nın Yanbaru olarak da bilinen Okinawa Adaları'ın kuzeyinde konuşulan bir Ryukyu dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'da konuşulan diller</span>

Japonya'daki konuşulan diller, Japonya'da konuşulan çeşitli dil ve lehçeleri ifade eder. Japonya'nın resmî bir dili olmayıp en çok konuşulan dil, Standart Japonca olarak kabul edilen Tokyo lehçesiyle çeşitli lehçelere ayrılan Japoncadır.