Okavango Deltası - Turkipedia

Okavango Deltası
UNESCO Dünya Mirası

Konum	Botsvana
Kriter	Doğal: vii, ix, X
Referans	1432 [1]
Tescil	2014 (38. oturum)
Bölge	Afrika
Koordinatlar	19°17′00″G 22°54′00″D / 19.28333°G 22.90000°D / -19.28333; 22.90000

Okavango Deltasının tipik görünümü: serbest kanallar ve göller, bataklıklar ve adalar

Okavango Deltası ya da Bataklığı, Botsvana'da dünyanın denize dökülmeyen en büyük iç deltasıdır. Deltayı besleyen ana kol, Angola'dan çıkan Okavango Nehri'dir. Okavango Deltası'nı 1848'de ilk gören Avrupalı, İskoç misyoner ve kâşif David Livingstone'dur.

Kurak bir iklime sahip olan delta, yılın en sıcak dönemlerinde, yılda bir kez Angola’nın kuzeyinden gelen sel ile birlikte Afrika’nın en büyük vahasına dönüşür. Gelen sel suları, Angola’nın ekimde başlayıp nisana kadar süren yağmurlarıyla beslenerek, Okavango Deltası'na doğru ilerler ve temmuz ayında deltanın sonuna kadar ulaşır. Kurak dönemde ortalıkta gözükmeyen kurbağalar, yayın balıkları ve filler ortaya çıkar. Diğer birçok hayvan da sürüler halinde bu bölgeye göç ederler. Okavango Deltası'nda yaklaşık 200.000 memeli bulunur. Bunların bir kısmı sürekli deltada bulunsa da, büyük çoğunluğu geçici olarak gelir ve giderler. Yazın gelmesiyle beraber, bölgeden ayrılsalar da suyun gelmesiyle beraber göç ederler. Yalnızca birkaç hafta içinde kurak olan bölge, canlı bir deltaya dönüşür. Temmuz ayının gelmesiyle, çeşitli balıklar ve Nil timsahı da Okavango Deltası içinde gözlemlenebilir hale gelmektedir.

Delta her yıl binlerce turist ağırlamaktadır. Bu bölgede basit kampların dışında, lüks oteller de bulunmaktadır.

Bu deltaya gelen sular, hiçbir denize dökülmez ve buna rağmen bu delta bir süre sonra suların %95'inin sıcaklıkla beraber buharlaşması ve atmosfere karışması sonucu tekrar aynı kurak hale döner.

Delta, 2014 yılında Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.^[1]

Galeri

Kaynakça

^ ^a ^b 1 http://whc.unesco.org/en/list/1432 7 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çöl</span> Çok az yağışın gerçekleştiği arazi alanı

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir terimdir.

Pisi balığı, Pleuronectidae familyasından bir balık türü.

Göçmen balıklar, düzenli periyotlarla göç eden bazı balık türlerine denir. Balıkların büyük bir kısmı, örneğin alabalıklar oldukça küçük ve sınırlı bir bölge içinde yer değiştirdikleri halde yılan balıkları gibi bazıları uzun yolculuklar yaparlar. Bir göçte tipik olarak göçün başladığı yere dönüş vardır ve çoğunlukla göç yumurtlamak veya besin bulmak amacıyla yapılır.

Delta ya da çatal ağız, bir ırmağın çatallanarak denize döküldüğü yerdir. Eski Yunan tüccarların Nil Nehri'nin denize ulaşan kısmında üçgen biçiminde kara parçaları olduğunu gördüler. Oluşan şekiller Yunan alfabesinin dördüncü harfi Δ (delta) ile aynı olduğu için tüccarlar buraya delta adını verdiler.

Poseidon (Ποσειδῶν), Yunan mitolojisinde yer alan denizler ve depremler tanrısı. Kronos ile Rheia'nın oğlu. Zeus ve Hades'in kardeşi. Roma mitolojisi'nde Neptün (Neptunus) olarak bilinir.

Volga Deltası, Avrupa'da ülkenin iç kısmında olan nehir deltalarının en büyüğüdür. Avrupa'nın en büyük nehir sistemini meydana getirir. Volga nehri Kalmıkya Cumhuriyeti'nin kuzey doğusundaki, Rusya'nın Astrahan eyaletinden Hazar Denizi'ne akar. Delta hazar çukurunda yer alır. Deltanın uzak doğu kısmı Kazakistan'a uzanır. Delta, Astrahan şehrinden 60 km akıntı yönünde Hazar Denizi'ne boşalır.

Yalıçapkınıgiller (Alcedinidae), gökkuzgunları (Coraciiformes) takımına ait bir kuş familyasıdır.

Nil Deltası, Nil Nehri'nin yayılarak Akdeniz'e döküldüğü Aşağı Mısır'da oluşan deltadır. Batıda İskenderiye'den, doğuda Port Said'e kadar yayılan delta, dünyanın en geniş deltalarındandır. Akdeniz kıyı şeridinin 240 kilometre (150 mi)'sini kaplar ve zengin bir tarım bölgesidir. Kuzeyden güneye delta yaklaşık 160 km uzunluğundadır. Delta Kahire'den nehrin biraz aşağısında başlar.

Alanlarına göre Dünya'nın en büyük gölleri listesi, yeryüzünde yüzölçümü büyüklüğüne göre göllerin sıralanmış bir listesidir. Bu listeye yüzey ölçümü 3000 m. ve daha fazla olan göller dahil edilmiştir. Buna göre yüzey ölçümü bakımından dünyanın en büyük gölü 5 ülkenin kıyısı bulunan Hazar Denizi'dir. Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü bu listeye girmemiştir. Bu liste havzaları ve haliçleri içermez. Bazı göllerin alanları mevsimsel şartlara bağlı olarak yıl içinde değişebilir. Bu özellikle kuru iklimlerdeki tuz gölleri için geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Yukon-Kuskokwim Deltası</span>

Yukon-Kuskokwim Deltası, ABD'nin Alaska eyaletinde Yukon ile Kuskokwim nehirlerinin Bering Denizi'ne döküldüğü alanda bulunur ve dünyanın en büyük nehir deltalarından biridir. Kapladığı alan 70.000 km² dir ve kabaca Oregon eyaletinin alanı kadardır. Çoğunlukla tundradan oluşan delta, Yukon Deltası Milli Yaban Hayatı Sığınağının bir parçası olarak korunmaktadır. Balık ve özellikle de kuşlarca zengindir.

Tuna Deltası Avrupa’nın en büyük ikinci nehir deltasıdır. En büyük delta İdil Deltası’dır. Deltanın büyük kısmı Romanya’da, kuzey kesiminin batı tarafı ise Ukrayna’da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Süt beyazı balıkçıl</span>

Süt beyazı balıkçıl balıkçılgiller (Ardeidae) familyasından bir kuş türü. Eski Dünya'nın küçük ak balıkçılına benzer.

Açık havza, sularını akarsular aracığıyla deniz ve okyanus gibi açık sulara ulaştıran havzalardır. Önünde yüksek dağlar olmayan, aşırı kurak olmayan ve karstik olmayan alanlar genellikle açık sulara ulaşabilirler. Deniz kıyına yakın yerler ve nemli alanlar da genellikle açık havzalıdır.

Kızılırmak Deltası, diğer adıyla Bafra Ovası, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü yerde, taşıdığı alüvyonlarla oluşturduğu, delta ovası ve sulak alanlar kompleksidir. Samsun ilinde Ondokuzmayıs, Bafra ve Alaçam ilçeleri sınırlarındadır. 56.000 hektarlık alanıyla Türkiye'nin en büyük deltalarındandır.

İnci Nehri Deltası, Çin'in güneydoğusunda İnci Nehri'nin Güney Çin Denizi'ne aktığı İnci Nehri ağını çevreleyen alçak bir bölgedir. Bölge, Guangdong eyaletinin ortası ile Hong Kong ve Makao'yu kapsamakta olup dünyanın en yoğun kentleşmiş bölgelerinden ve Çin'in en önemli ekonomik ve sanayi merkezlerinden biridir. Bölge Dünya Bankası Grubu verilerine göre yüzölçümü ve nüfus bakımından dünyanın en büyük kentsel alanıdır.

Okavango Nehri, Kubango Nehri olarak da bilinir, güneybatı Afrika'da yer alan bir nehir. Toplam uzunluğu 1.609 km olan nehir, Afrika'nın güneyindeki dördüncü en uzun nehir sistemidir. Angola'da, Portekizce adı Rio Cubango tarafından bilinen noktada başlar. Daha güneyde, Angola ve Namibya arasındaki sınırın bir bölümünü oluşturur ve sonra Botsvana'ya girerek Kalahari'nin orta kesimindeki Okavango Deltası'na dökülür. Okavango'yu ilk keşfeden Avrupalı, 1848'de Okavango Deltası'na ulaşan İskoçyalı misyoner ve kâşif David Livingstone'dur.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Deltası</span> İzmir, Türkiyede bir delta

Gediz Deltası, Gediz Nehri'nin İzmir'in Çiğli, Menemen ve Foça ilçeleri sınırlarında, İzmir Körfezi'nin doğusundan Ege Denizi'ne döküldüğü yerde oluşturduğu deltadır. Pek çok kuş türüne ev sahipliği yapan delta, Ramsar alanı, Önemli Kuş Alanı ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak koruma altına alınmıştır. Alanda yoğun tarım ve hayvancılık faaliyeetleri yapılmakta, sanayi tesisleri, kentsel ve kırsal yerleşimler bulunmaktadır. Gediz Deltası ayrıca farklı statülerde doğal ve tarihi sit alanlarına sahiptir. Alandaki en önemli tehditler yapılaşma baskısı, avcılık, kirlilik ve kuraklıktır.

Plaj gelişimi; deniz, göl veya nehir suyunun toprağı aşındırdığı kıyı şeridinde meydana gelir. Kumlar, kayalık ve tortul malzemeleri kum birikintilerine aşındıran, asırlık, tekrarlayan işlemlerle kumun biriktiği yerlerdir. Nehir deltaları, göl veya okyanus kıyılarını genişletmek için nehrin çıkışında birikerek yukarıdan silt bırakır. Tsunamiler, kasırgalar ve fırtına dalgalanmaları gibi felaketler plaj erozyonunu hızlandırır.

Hazar ova çöl ekolojik bölgesi, kuzey bölgesindeki Volga ve Ural Nehri deltaları da dahil olmak üzere Hazar Denizi'nin kuzey ve güneydoğu kıyılarını kapsayan bir ekolojik bölgedir. Bölge nispeten düşük miktarlarda yağış almasına rağmen, yaban hayatı nehir haliçleri ve denizin kendisi tarafından desteklenmektedir. Sulak alanlar, kuş yuvalama ve göçmen dinlenme için uluslararası öneme sahip bir alandır. Ekolojik bölge Palearktik biyocoğrafik bölgesi ve Çöller ve Xeric Çalılıkları biyomundadır. 103.200 milkare (267.300 km²) bir alana sahiptir.

Karacabey Longoz Ormanı Bursa'nın Karacabey ilçesinde bulunan longoz ormanıdır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.