İçeriğe atla

Okçuluk

Kontrol Edilmiş

Okçuluk, kökeni insanoğlunun avcılık günlerine dayanan, oku bir yay aracılığıyla hedefe göndermeyi amaçlayan spor dalıdır. Eski zamanlarda avlanmak, saldırmak vb. amaçlarla kullanılıyordu. Bu yay ve oklar basit bir yapıya sahiptir.[1] Okçuluk ilk kez 1904 Yaz Olimpiyatları'nda olimpik programa alınmış, 1972'den beri aralıksız olarak programlarda yer almaktadır. Bu branşta ilk dönemlerde Fransa, Belçika ve Büyük Britanya söz sahibiyken, daha sonraki dönemlerde ABD, Rusya, İskandinav ülkeleri, İtalya ve Kore bu ülkeleri izlemiştir. 1931'de kurulan ve hâlen 140 ülkenin üye olduğu Uluslararası Okçuluk Federasyonu (FITA - Fédération Internationale de Tir a l'Arc) okçuluk dalında en büyük otoritedir.[2]

Ekipman ve kurallar

Yay ve oklar (yaygın kullanılan türleri: olimpik yay, makaralı yay, arbalest, yumi, bileşik yay, tatar yayı, İngiliz Uzun Yayı, gakgung, lamine yay, uzun yay, moğol yayı), fiber, ahşap, karbon veya çelikten imal edilir. Yayın esnek maddesi solar kauçuktan yapılır. Buna mirsin adı verilir. Temren okun ucundaki özel, delici parçadır. Bilinen ilk kompozit (çok parçalı) katı yay Hunlar tarafından yapılmıştır. Oklar ise fiber, karbon, alüminyum tahta veya çelikten olabilir. Oklar kompozit olarak birkaç malzemenin birlikte kullanılması ile de yapılabilir. Ok kirişden atılır. Ok saklamak için sadaklar mevcuttur. Okun arkasında oku yönlendiren 3 tane tüy bulunur. Oklar 60 ila 71 cm uzunluğunda, ağırlıkları ise 20 ila 28 gram arasında olmalıdır. Hedef, çember çizgilerle beş renge boyanır. Bu renkler merkezden dışa doğru sırasıyla sarı, kırmızı, mavi, siyah ve beyazdır. Her renk şerit de ikiye ayrılır. Böylece hedef içten dışa doğru 10'dan 1'e inen sayılarla numaralanır.[3] 122 cm çapındaki hedef 70, 60,20 metre atışlarında, 80 cm çapındaki hedef ise 50 ve 30 metre atışlarında kullanılır. Salon yarışlarında; 25 metre uzaklıktaki hedefin çapı 60 cm, 18 metre uzaklıktaki hedefin çapı ise 40 cm olmalıdır.[4]

Her ok hedefte vurduğu yere göre puan alır. Bir ok halkaları ayıran çizginin tam üzerine saplanmışsa daha yüksek olan puanı alır. Uluslararası yarışmalarda erkekler iki turda yüz kırk dörder ok atarlar. Her turda okçu 70, 50 ve 30 metreden hedefe üçer düzine ok atar. Kadınlarda 4 ayrı mesafeden üçer metredir. Okçular her seferinde sayılarını okumadan önce 6 atış yaparlar. 50 ve 30 metreden daha küçük hedefe yaptıkları atışlarda ise 3 atışta bir sayı okunur. Bir yarışmada her sporcu toplam 288 atış yapar.Hedefin çapı ok atış uzaklığına göre belirlenmiştir. Yarışmanın birincisi toplam puana göre belirlenir. Kol ve sırt kaslarını, göz koordinasyonunu geliştiren bir spordur.[5]

Kaynakça

  1. ^ "Archery | Types, Equipment & Techniques | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 4 Ekim 2023. 21 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  2. ^ "Evolution of archery as a sport and its types | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2023. 
  4. ^ https://study.com/learn/lesson/archery-sport-overview-skills.html []
  5. ^ Yadav, Poonam (28 Nisan 2022). "Archery equipment list". ArcheryKart (İngilizce). 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

1976 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk müsabakaları iki kategoride düzenlendi. Bu modern olimpiyatlardaki ikinci okçuluk yarışmasıydı. Okçular 4 farklı hedefe 288 ok atışı yaptılar.

Olimpik yay, okçuluk sporunda yaygın olarak kullanılan yay türüdür. Basit olarak, yay kirişinin çekilmesiyle oluşan potansiyel enerjiyi oka aktararak oku atmaya yarayan ekipman olarak tanımlanabilir. Klasik Kızılderili ya da Hun yaylarının aksine, karbon, fiber, çelik gibi malzemeler kullanarak üretilir. Yayı çekmeyi, Kiriş adı verilen ipin, yayın alt ve üstündeki tahtaları yani limbleri geriye doğru esnetmesi sağlar. Yani esnek olan ip değil, alt ve üst limblerdir.

Makaralı yay, okçulukta yaygın olarak kullanılan yay çeşitlerinden biridir. Yayın kolları makara sistemi sayesinde el ile daha kolay büküldüğü için daha kuvvetli, daha sert, daha az hareket eden yaylar kullanılabilir, ok daha yüksek hız ve kinetik enerjiyle fırlatılabilir. Bu yüzden enerji kol hareketinden çok, çok daha hafif olan ve kolay dönen makaraları çevirmeye ve asıl amaç olan okun gönderilmesine harcanır, daha verimlidir.

<span class="mw-page-title-main">Atıcılık</span>

Atıcılık, bir mermiyi silah aracılığıyla mümkün olduğu ölçüde hedefe ulaştırmayı amaçlayan spor. Tabanca, havalı tabanca, el tabancası, menzilli silah, tüfek, av tüfeği, tatar yayı, ok ve yay gibi çeşitli silahlarla yapılır. Atış'da doğruluk, hassasiyet ve hız yeterlilik testlerini içeren Hedefler sabit veya hareketli olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Türk okçuluğu</span>

Türk okçuluğu, Türklerde okçuluğun ve özellikle atlı okçuluğun önemi tarih öncesi zamanlara kadar uzanır. Yaklaşık MÖ 5000'den itibaren Altay ve Tanrı Dağları çevresinde ortaya çıkan, daha sonra da İç Asya’ya tamamen egemen olan "Atlı Bozkır Kültüründe" atlara ve okçuluğa büyük önem verilmektedir. Tarihteki Türk atlı okçuları, dört nala giderken eyer üstünde dönüp arkaya ok atarak hedefe tam isabet ettirme ustalıklarıyla tanınmışlardır. Uluslararası literatürde "Part Vuruşu" olarak isimlendirilen at üzerinde geriye doğru yapılan ok atışının en başarılı ve en ünlü uygulayıcıları Türkler olmuşlardır. Türk kahramanı Tarkanların tolgalarına şahin tüyü takma hakkı yalnızca Part atışını başarılı bir şekilde uygulayabilenlerine verilmiştir. Vur-kaç, sahte geri çekilme ve düşmanın etrafını sarma gibi taktikler Türk atlı okçularının kullandığı ve birçok zaferde kilit rol oynayan taktiklerdir. Türk destanlarından Oğuz Kağan Destanı'nda ok ve yay, sembolik anlamlarla yer almaktadır. Türk kültürünün geçmişinde okçuluk geniş bir alanda öneme sahip olmuştur. Orta Asya'da geçim kaynağı ve askerî tatbikat niteliği olan sürek avları, Türk atlı okçuluğunun gelişmesini sağlamış; Türkler bu becerilerini Orta Asya'dan Anadolu'ya taşımışlardır. Savaşçılık, avcılık, sporculuk gibi alanların dışında sosyal alanda da okçuluk önem teşkil etmiştir. Örneğin askeri bayramlarda, dinsel törenlerde çeşitli sportif okçuluk yarışmaları toplumsal hayatta yer almıştır. Avrasya coğrafyasında göçebe yaşayan Türklerin ok ve yay yapımında kullanılan özel malzeme ve teknikleri gizli bir şekilde usta-çırak yoluyla nesilden nesle aktarması, teknolojik fark sayesinde yerleşik halklara karşı Türklere üstünlük sağlamış ve silah üreticisiyle ailesine sosyal yaşamda seçkinlik kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mete Gazoz</span> Türk okçu

Mete Gazoz, Türk olimpik okçudur. İstanbul Okçuluk Gençlik ve Spor Kulübü sporcusudur. Tokyo 2020 Olimpiyatları'nda ve 2023 Dünya Okçuluk Şampiyonası ile 2024 Avrupa Okçuluk Şampiyonası'nda altın madalya kazanarak Türk okçuluk tarihinin ilk Olimpiyat, dünya ve Avrupa şampiyonu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2016 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk - Erkekler bireysel</span>

2016 Yaz Olimpiyatları'nda erkekler bireysel okçuluk müsabakaları, 5-12 Ağustos tarihlerinde Sambódromo'da yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">2016 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk - Kadınlar bireysel</span>

2016 Yaz Olimpiyatları'nda kadınlar bireysel okçuluk müsabakaları, 5-11 Ağustos tarihlerinde Sambódromo'da yapılmıştır.

2016 Yaz Olimpiyatları'nda erkekler takım okçuluk müsabakaları, 6 Ağustos'ta Sambódromo'da yapıldı.

2016 Yaz Olimpiyatları'nda kadınlar takım okçuluk müsabakaları, 7 Ağustos'ta Sambódromo'da yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">10 metre havalı tabanca</span> kapalı alan sporu

10 metre havalı tabanca, atıcılıkta bir yarışma kategorisidir. Hedefler elektronik ya da klasik kâğıttan olabilir. Havalı tabancalar 4,5 mm saçmalar ile, 10 metrelik bir mesafeden atış işlemini gerçekleştirir. Yarışma programı, kadın sporcular için 50 dakika sürede 40 atış, erkek sporcular için ise 75 dakikada 60 atışı kapsamaktadır. Eğer yarış alanlarında elektronik değerlendirme sistemi yoksa, normal atış sürelerine ilaveten kadınlara 10 dakika, erkeklere 15 dakika süre verilir. Yarış öncesi hazırlık ve deneme süresi tüm sporcular için aynı olup 15 dakikadır.

<span class="mw-page-title-main">Yiğit Caner Aydın</span> Türk paralimpik okçu

Yiğit Caner Aydın, dünya şampiyonu Türk paralimpik okçu ve Türkiye'nin ilk tekerlekli sandalyeli tv sunucusu. Okçular Vakfı Spor Kulübü'nde kariyerini sürdürmektedir. Dünya sıralamasında güncel olarak 2. sıradadır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk - Kadınlar bireysel</span>

2020 Yaz Olimpiyatları'nda kadınlar bireysel okçuluk müsabakaları, 23-30 Temmuz 2021 tarihlerinde Yumenoshima Park'ta yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk - Karma takım</span>

2020 Yaz Olimpiyatları'nda karışık takım okçuluk müsabakaları, 23-24 Temmuz 2021 tarihlerinde Yumenoshima Park'ta yapıldı. Karışık takım kategorisi Tokyo 2020 ile birlikte ilk kez Yaz Olimpiyatları okçuluk takvimine dahil edildi. Güney Koreli Kim Je-deok-An San ikilisi, ilk altın madalyanın sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">2020 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk - Kadınlar takım</span>

2020 Yaz Olimpiyatları'nda kadınlar takım okçuluk müsabakaları, 23 ve 25 Ağustos'ta Yumenoshima Park'ta yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">2020 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk - Erkekler takım</span>

2020 Yaz Olimpiyatları'nda erkekler takım okçuluk müsabakaları, 23 ve 26 Ağustos'ta Yumenoshima Park'ta yapıldı.

Avrupa Okçuluk Şampiyonası, her iki yılda bir Avrupa ve Akdeniz Okçuluk Birliği tarafından Avrupa'da düzenlenen okçuluk şampiyonasıdır. Okçuluk müsabakaları açık, kapalı alan ve saha şampiyonaları olmak üzere üç farklı Avrupa Şampiyonası turnuvasına dayanmaktadır. Erkekler ve kadınların her biri, eleme turları sistemini kullanan ve FITA kurallarını takip eden kendi yarışmalarına sahiptir. Atışlar yalın yay, klasik yay (olimpik) ve makaralı yay ile yapılır. Her ülke, takım yarışmaları için kategori ve klasman başına üç sporcu gönderebilirmektedir.. İlk kez 1968 yılında Avusturya'nın Reutt kentinde düzenlendi. Daha sonra ilk klasik okçuluk şampiyonası oynandı. İlk Avrupa Okçuluk Şampiyonası 1968 yılında Avusturya'nın Reutte kentinde düzenlendi. Makaralı yay okçuluğunda ilk Avrupa şampiyonası 1994 yılında Çek Cumhuriyeti'nin Nymburk kentinde düzenlendi. 2010 yılında etkinliğe karma takım branşı da eklendi. Şampiyonalar Avrupa Okçuluk Federasyonu (EMAU) tarafından düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Okçuluk Dünya Kupası</span>

Okçuluk Dünya Kupası, 2006 yılından beri Dünya Okçuluk Federasyonu tarafından düzenlenen, okçuların dört ülkede dört ayakta yarıştığı ve her kategorinin en iyi sekiz okçusunun Okçuluk Dünya Kupası finaline katılmak için ek bir aşamaya ilerlediği bir yarışmadır. Spora yenilikçi yaklaşımı, profilini yükseltmesi ve ulaşımı ile beğeni topladı.

<span class="mw-page-title-main">2021 İslami Dayanışma Oyunları'nda okçuluk</span>

2021 İslami Dayanışma Oyunları'nda okçuluk, 14-18 Ağustos 2022 tarihleri arasında Türkiye'nin Konya kentinde Saraçoğlu Spor Kompleksi, Okçuluk Sahası'nda düzenlenen bir okçuluk yarışmasıdır. Yarışmanın sıralama atışları klasik (recurve) yaylarda 720 round 70 m. makaralı (Compound) yaylarda 720 round 50 m. Atışları olarak yapılmıştır. Klasik (recurve) makaralı (compound) yaylarda sıralama atışlarına göre ilk 16 sırada yer alan erkek ve kadın takımlar, takım elemelerine ve finallerine katıldı. Klasik (recurve) yaylarda takım elemeleri ve finallerinde set sistemi, makaralı yaylarda ise 5 seri üzerinden toplam puan sistemi uygulandı. Geleneksel Türk Okçuluğu müsabakaları, 15-16 Ağustos 2022 tarihleri arasında Saraçoğlu Spor Tesisleri'nde düzenlenmiştir. Para Okçuluk müsabakaları, 9-13 Ağustos tarihleri arasında Saraçoğlu Spor Tesisleri'nde düzenlenmiştir.

Bu madde 2024 Yaz Olimpiyatları'nda okçuluk için eleme sürecini detaylandırmaktadır. 2022'nin ilk çeyreğinde, Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Dünya Okçuluk Federasyou, Olimpiyat kota yerlerinin dağıtımına ilişkin kuralları değiştirmeyi kabul ederek, Oyunlarda dünyanın dört bir yanındaki okçular için coğrafi evrensel fırsatların geniş çapta teşvik edilmesini sağladı. Erkekler ve kadınlar arasında eşit bir dağılımla toplam 128 kota yeri, en üst düzey uluslararası ve bölgesel yarışmalarda verilecektir.