Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur.
Voleybol, file ile ikiye bölünmüş bir oyun alanı üzerinde altı kişilik iki takım ile oynanan, voleybol topuna eller ve kollarla vurarak file üzerinden karşı tarafın oyun alanına gönderme ve yere değmesini sağlama esasına dayalı bir takım sporudur.
Kale vuruşu, futbolda oyunu başlatmanın bir metodudur. Kale vuruşu ya da başka bir deyişle aut atışıyla top karşı takımın kalesine girerse gol geçerli sayılır, ancak top kale vuruşunu kullanan takımın kendi kalesine girerse gol sayılmaz, rakip takım köşe vuruşuyla oyunu tekrar başlatır.
Futsal, salon futbolu olarak bilinen ve genel olarak futbola benzese dahi kendine özgü kuralları olan spordur. Beşe beş futbol, halı saha futbolu ve mini futbol ile benzerlikleri var.
Penaltı vuruşu, bir oyuncunun yalnızca rakip takımın kalecisi tarafından savunulan kaleye tek bir atış yapmasına izin verilen, federasyon futbolunda oyunu yeniden başlatma yöntemidir. Bir oyuncunun kendi ceza sahasında direkt serbest vuruşla cezalandırılabilecek bir faul yapması veya topa el ile dokunması durumunda hakem tarafından verilir. Şut, kale çizgisine 11 m uzaklıkta olan ve taç çizgileri arasında ortalanmış olan penaltı noktasından yapılır.
Defans, futbol, basketbol ve diğer bazı takım oyunlarında takım halinde yapılan savunmadır. Fransızca savunma anlamındaki "défense" sözcüğünden Türkçeye geçmiştir.
Amerikan futbolu ; on birer oyuncudan oluşan iki takımın arasında, mekik biçimli bir topla, kendisine özgü bölünmüş oyun alanı bulunan dikdörtgen şeklindeki bir sahada oynanan bir Kuzey Amerika futbolu çeşididir. Oyundaki temel amaç; belirli kurallar ve mekanikler çerçevesinde daha fazla sayı yapan taraf olmaktır. Bu amaca hücum takımının, topu pas ya da koşu ile ilerletmesi yoluyla ulaşılır. Topun ilerletilmesinde hücum takımının on yardlık mesafeyi geçmek için dört hücum hakkı bulunur ve eğer bu dört hücum hakkı içerisinde on yardlık mesafe geçilirse, hücum takımı yeni dört hücum hakkı kazanır. Savunma takımının amacı ise, hücum takımının ilerlemesine engel olmaktır. Skor kazanmanın temel yolları ise; topun saha sonuna ulaştırılması, yani touchdown ya da topun belirli bir noktadan vurularak sayı direkleri arasından geçirilmesi yani field goal'dır. Bir touchdownun değeri 6 sayıyken, bir field goalın değeri 3 sayıdır.
Taç atışı, futbolda topun, sahanın yan çizgilerinden dışarı çıkmasının ardından oyunun tekrar başlaması yöntemi. Top iki elle tutulup, baş arkası ve üstünden, ayakların yerden kesilmemesi koşuluyla atış yapılır. Top saha dışına çıkmadan önce son olarak hangi takım oyuncusuna temas ettiyse, taç atışını rakip takım kullanmaktadır.
Ampute futbol, yedişer kişilik takımlarla oynanan ve ampute oyuncuların mücadele ettiği futbol türü. Oyuncuların tek bir bacağı ampute edilmişken, kalecilerin üst kısmında amputasyon bulunmaktadır. Oyuncular, maç sırasında koltuk değneği kullanmaktadır.
Direkt serbest vuruş, futbolda savunma durumundaki takımın topa ceza sahası dışında elle dokunması veya bir oyuncuya faul yapması sonucunda kullanılan faul atışı.
Netbol, yedişer kişiden oluşan ve bir fileli çembere zıplayarak sayı atmayı hedefleyen bir spordur. ABD'de basketbolun kadınlara yönelik bir sürümü olarak ortaya çıkan netbolun amacı, fileli çemberden topu karşı taraftan daha çok geçirmektir. Oyuncular topla ne koşabilir ne de topu çeşitli şekillerde sürebilir. Netbolun uluslararası organizasyonu olan Dünya Netbol Şampiyonası, 4 yılda bir düzenlenmektedir. Genellikle İngiliz Uluslar Topluluğu'nu oluşturan ülkelerde oynanan netbolun, 70'ten fazla ülkede 20 milyon oyuncusu vardır.
Kaleci, futbolda yer alan bir pozisyondur. Spordaki en özelleştirilmiş mevkiidir. Kalecinin asıl görevi rakip takımın gol atmasını engellemektir. Bu, kalecinin topu yakalamak veya kale çizgisinden daha uzağa yönlendirmek için topun yörüngesine doğru hareket etmesiyle gerçekleştirilir. Ceza sahası içinde kalecilerin ellerini kullanmalarına izin verilir, bu da onlara sahada topu elle kontrol etme hakkını verir. Kaleci, takım arkadaşlarından ve rakipten farklı renkte bir forma giymektedir.
Endirekt serbest vuruş veya çift vuruş, futbol maçlarında bir takımın oyuncusuna faul yapıldığı zaman o oyuncunun takım arkadaşıyla birlikte topun arkasında durup takım arkadaşı topa dokunduktan sonra yayın yakınında ise şut, dışında ise genellikle pas veya orta açabilir. Bu oynayan futbolcuya bağlı olan bir karardır. Endirekt serbest vuruşlarda direkt olarak kaleye gönderilen top kale çizgisini geçerse gol değeri kazanmaz ve rakip takım oyuna kale atışıyla başlar. Gol değeri kazanması için topun, vuruş kullanıldıktan sonra rakip oyuncu ya da takım arkadaşı fark etmeksizin en az bir oyuncuya temas etmesi gerekir.
Faul, futbol maçlarında oyuncular tarafından yapılan ve hakem tarafından kurallara aykırı olarak tanımlanan hareketler. Futbol kurallarının 12. maddesinde "fauller ve fena hareketler" başlığıyla ele alınmış, yapılan hareketin faul olarak tanımlanması için aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir:
- Futbol kurallarının 12. maddesinde yer alan ihlallerden birisinin gerçekleşmesi
- Sahada olan oyunculardan biri tarafından gerçekleştirilmesi
- Oyun alanında gerçekleşmesi
- Rakip oyuncuya yapılması
- Topun oyunda olduğu sırada gerçekleşmesi
Topun oyunda ve oyun dışı olması, futbolda, topun hangi durumlarda oyunda hangi durumlarda oyun dışında olduğunu belirten futbol kurallarının dokuzuncu kuraldır.
Başlama vuruşu, futbolda oyuna başlama yöntemlerinden birisi. Futbol maçlarını oluşturan her iki devrenin başlangıcında, atılan gol sonrasında ve eğer oynanıyorsa her iki uzatma devresinin sonunda, oyuna başlama amacıyla yapılır.
Pas, futbolda oyunculardan birinin topu takım arkadaşına atmasıdır. Paslaşma, futbolda bilinçli skora gitmede, hem takım hem de bireysel olarak kazanılması gereken en önemli becerilerden biridir. İyi bir pas atmadan önce, topun nereye ve neden atılmasının bilinmesine ve en iyi pasın nerede alınmasının da bilinmesine ihtiyaç vardır.
Amerikan futbolunda, her takım sahada 11 oyuncu bulundurur. Bu oyuncuların her birinin özel görevine ise pozisyon denir. Amerikan futbolunun modern halinde takımların oyuncu değişikliği hakkı sınırsızdır ve oyuncu değişikliği herhangi bir oyundan sonra yapılabilir. Bunun sonucunda ise oyuncular üç gruba ayrılmıştır: hücum takımı, savunma takımı ve özel takım. Bu gruplar içinde ise her oyuncunun önceden belirlenmiş özel bir görevi bulunur.
Pivot (C), Amerikan futbolu'nda bir pozisyondur ve hücum takımının hücum çizgisinin en içteki, oyun çizgisinin ise en yakınındaki oyuncudur. Aynı zamanda pivot, oyunu başlatmak için pas atan kişidir.
Tanrı'nın Eli, Arjantinli futbolcu Diego Maradona'nın 1986 FIFA Dünya Kupası'nda Arjantin-İngiltere çeyrek final maçında attığı goldü. Maradona'nın gol atmak için elini kullanması nedeniyle gol, futbol kurallarına göre yasa dışıydı. Hakemler oyunu net bir şekilde göremedi ve kalenin geçerli kalmasına izin verdi. Bu gol Arjantin'i 1-0 öne geçirdi. Arjantin, Dünya Kupası'nı kazanma yolunda "Yüzyılın Golü" olarak bilinen ikinci golü Maradona'nın atmasıyla 2-1 kazandı.
