İçeriğe atla

Odun sobası

19. yüzyıldan kalma bir odun sobası örneği

Odun sobası, odun yakıtı ve talaş tuğlası gibi odun kökenli biyokütle yakıtı yakmak için tasarlanmış ısıtma ürünüdür. Genellikle dökme demir ya da çelikten imal edilen dış katmanın muhafaza ettiği yakma bölümü ve ateşin dumanını dışarı atmak için kurulan boru sisteminden oluşmaktadır. İlk odun sobası Sanayi Devrimi'nden iki yüzyıl önce 1557'de Strazburg'da patentlendi. Sobanın yaygınlaşmasıyla demir ucuz ve her kesimce kullanılan bir malzeme haline geldi. Sobalar varlıklı ailelerin sahip olabildiği bir ürünken yavaş yavaş halk arasına da yayıldı.[1]

Soba, yakıt ateşlendiğinde dumanın dışarı atılacağı uygun şekilde yerleştirilmiş bacaya bağlanır. Gazların yakma bölümünden dışarı çekilmesi için baca dış ortamın sıcaklıktan daha sıcak olmalıdır.

Kaynakça

  1. ^ "Chronology of Wood Heat". The Alliance for Green Heat (İngilizce). 11 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mutfak</span> yemek yapılan yer (oda)

Mutfak ya da ocaklık, yemek hazırlamak için kullanılan alandır. Modern mutfak tipik olarak; set üstü ocak, fırın, mikrodalga fırın gibi pişirme aletlerine sahiptir. Bulaşık yıkamak gibi işleri yapabilmek için bir evyesi vardır. Modern mutfaklarda genellikle bulaşık makinesi de bulunur. Yemek depolamak için kullanılan kiler, mutfak dolabı ya da buzdolabı gibi ekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Kömür</span> katmanlı tortul çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, karbon ve yanıcı gazlar bakımından zengin kayaç

Kömür, katmanlı tortul çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, karbon ve yanıcı gazlar bakımından zengin kayaçtır. Taşkömürü torkugillerden oluşur. Kömür çoğunlukla diğer elementlerin değişken miktarlarda bulunmasıyla oluşur. Asıl bileşeni karbondur; bunun yanında değişken miktarda hidrojen, kükürt, oksijen ve azot içerir. Isı için yakılan bir fosil yakıt olan kömür dünyanın birincil enerjisinin yaklaşık dörtte birini ve elektriğinin beşte ikisini sağlar. Bazı demir ve çelik üretimi yapan işletmeler ve diğer endüstriyel faaliyetler kömürü yakar. Kömürün ekstraksiyonu ve kullanımı birçok erken ölüme ve çok fazla hastalığa neden olur. Kömür'den her yıl binlerce kişi erken ölüyor.

<span class="mw-page-title-main">Demir</span> sembolü Fe ve atom numarası 26 olan kimyasal element

Demir, simgesi Fe ve atom numarası 26 olan kimyasal bir elementtir.

<span class="mw-page-title-main">Karabarut</span>

Karabarut, kükürt, odun kömürü ve potasyum nitratın bir karışımıdır. Kükürt kullanılmadan yapılabilirse de, bu şekilde yapılan karabarut, kükürt kullanılarak yapılan kadar güçlü olmaz. Çok hızlı yanarak karbondioksit, su ve azottan ibaret sıcak bir gaz hacmi ve potasyum sülfürden oluşan katı bir artık bırakır. Yanma özelliklerinden dolayı ortaya çıkan sıcaklık ve gaz hacmi, barutun ateşli silahlarda itici yakıt ve havai fişeklerde piroteknik bileşim olarak kullanımına yol açmıştır. Modern ateşli silahlarda karabarut yerine dumansız barut kullanılır. Antika ateşli silahlarda çoğunlukla karabarut kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Fosil yakıt</span> Milyonlarca yıl önce ölmüş bitki ve hayvanlardan oluşan yakıt

Fosil yakıt veya mineral yakıt, hidrokarbon ve yüksek oranlarda karbon içeren doğal enerji kaynağı. Kömür, petrol ve doğalgaz; bu türden yakıtlara başlıca örnektir. Ölen canlı organizmaların oksijensiz ortamda milyonlarca yıl boyunca çözülmesi ile oluşur. Fosil yakıtlar endüstriyel alanda çok geniş bir kullanım alanı bulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Soba</span> Kömür, Doğalgaz, Odun, Talaş Sobaları

Soba, ısınmaya yarayan bir ev aletidir.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek fırın</span>

Yüksek fırın, metal cevherlerini işlemekte kullanılan dikey izabe fırını.

<span class="mw-page-title-main">Tahta</span> ağaçlardan veya diğer bitkilerden üretilen lifli malzeme; ağaçların gövdelerini ve dallarını meydana getiren sert madde

Tahta, ağaçların gövdelerini ve dallarını meydana getiren sert bir maddedir. İnşaat malzemesi, kâğıt ve yakıt yapımında ham madde olarak kullanılmaktadır. Ayrıca tahta yalıtkan bir maddedir. Tahtanın biraz ıslatılmış hâli ise iletken olur. Böylelikle elektrik çarpmaları gibi durumlarda kuru tahtadan yararlanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Tezek</span>

Tezek, yakıt olarak kullanılan kurutulmuş hayvan dışkısıdır. Genelde sığır gibi büyükbaş hayvanların dışkısı (mayısı) henüz sıcakken, yani hayvan dışkıyı bırakır bırakmaz kolay tutuşsun diye içine biraz ot, saman karıştırılarak iki el kullanılarak hamur açar gibi düzleştirilip yuvarlaklaştırılır ve daha sonra kuruyunca kolayca kaldırılabilsin diye düz bir zemine çoğunlukla da bina duvarlarına yapıştırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Fırın</span>

Fırın, malzemeleri sıcak bir ortama maruz bırakmak için kullanılan bir araçtır. Fırının içi boş bir bölümü vardır ve bu bölüm kontrollü şekilde ısıtılır. Antik çağlardan beri kontrollü ısıtma gerektiren çeşitli işlerde fırın kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Biyoenerji</span> Yakın zamanda yaşamış organizmalardan elde edilen enerji

Biyoenerji, biyolojik kaynaklardan elde edilen malzemelerden sağlanan yenilenebilir enerjidir. Biyokütle, güneş ışığını kimyasal enerji şeklinde depolayan herhangi bir organik malzemedir. Yakıt olarak odun, odun atıkları, saman ve diğer mahsul artıkları, gübre, şeker kamışı ve çeşitli tarımsal işlemlerden elde edilen diğer birçok yan ürünü içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Akaryakıt pompası</span>

Akaryakıt pompası ya da akaryakıt dispenseri, akaryakıt istasyonlarında araçlara sıvı yakıt türevi ürünleri doldurmak için kullanılan pompalara denir. Emişli tipi olanlarına "akaryakıt pompası", basınçlı tip olanlara "akaryakıt dispenseri" denir. CNG, LPG, biyodizel gibi alternatif ürünlerin araçlara aktarılması için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ateş (ocak)</span> Konaklama yerinde yakılan ocak ateşi

Ateş (ocak): Konaklama yerinde ısınma ve pişirme için yakılan ocak ateşidir.

<span class="mw-page-title-main">Odun gazı</span>

Odun gazı, benzin, dizel veya diğer yakıtlar yerine fırınlar, sobalar ve araçlar için yakıt olarak kullanılabilen bir sentez gazıdır. Üretim işlemi sırasında biyokütle veya diğer karbon içeren malzemeler, bir odun gazı jeneratörünün oksijenle sınırlı ortamında hidrojen ve karbonmonoksit üretmek için gazlaştırılır. Bu gazlar daha sonra karbondioksit, su ve ısı üretmek için oksijen bakımından zengin bir ortamda yakıt olarak yakılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Jeneratör gazı</span>

Jeneratör gazı ya da üretici gaz, doğalgazın aksine, kömür gibi malzemelerden üretilen yakıt gazıdır. Hava ile kısmi yanma yoluyla çeşitli yakıtlardan üretilebilir, genellikle sabit bir sıcaklığı korumak ve hava gazının hidrojen ile zenginleştirilmesi yoluyla daha yüksek bir ısı içeriği gazı elde etmek için aynı anda su veya buhar enjeksiyonu ile modifiye edilebilir. Bu açıdan kömür gazı, kok fırını gazı, su gazı ve karbüratörlü su gazı gibi diğer "üretilmiş" gaz türlerine benzer. Üretici gaz, kok kömürü fırınları ve yüksek fırınlar, çimento ve seramik fırınlar gibi demir ve çelik üretimi için endüstriyel yakıt veya gaz motorları aracılığıyla mekanik güç olarak kullanılmıştır. Isıtma değerinde karakteristik olarak düşüktü, ancak yapım maliyeti ucuz olması nedeniyle büyük miktarlarda üretilmesi ve kullanılması mümkündü.

Sentez gazı veya sentetik gaz, başta hidrojen ve karbon monoksit olmak üzere karbon dioksit, metan gibi bileşenleri içeren bir yakıt gazı karışımı. İsmini sentetik doğalgaz (SNG) oluşturmak ve amonyak veya metanol üretilmesi için ara ürün olarak kullanılmasından alır. Genellikle kömür gazlaştırmasıyla elde edilir ve ana kullanım alanı elektrik üretimidir. Ayrıca yanıcı özelliği sayesinde içten yanmalı motorlarda yakıt olarak kullanılabilir. Nitekim benzin tedarikinin yetersiz olduğu dönemlerde sentez gazı benzin yerine kullanılmıştır: Örneğin, 2. Dünya Savaşı zamanında Avrupa'daki araçlarda odun gazı kullanılmıştır. Öte yandan sentez gazının enerji yoğunluğu doğalgazın enerji yoğunluğunun yarısı kadar bile değildir.

Gelin yakma, Hindistan Yarımadası ve çevresindeki ülkelerde uygulanan aile içi şiddet türüdür. Çeyiz cinayetinin bir biçimi olan gelin yakma, genç bir kadın ailesinin ek çeyiz ödemeyi reddetmesi nedeniyle kocasının ailesi veya kendi ailesi tarafından öldürülmesi olarak tanımlanır. Kadın, tipik olarak gaz yağı, benzin veya diğer yanıcı sıvılarla ıslatılır ve öldürme amacıyla ateşe verilir. Gaz yağı genellikle tehlikeli küçük benzin sobaları için pişirme yakıtı olarak kullanılır, bu da suçun bir kaza olduğu iddiasına açık kapı bırakır. En yaygın olduğu ülke Hindistan'dır ve 1993'ten beri bir sorun olarak gündeme gelmiştir.

Karbon yakma işlemi veya karbon füzyonu, karbonu diğer elementlerle birleştiren büyük kütleli yıldızların (doğumda en az 8 tane) çekirdeğinde gerçekleşen bir dizi nükleer füzyon reaksiyonudur. Yüksek sıcaklıklar (> 5×108 K veya 50 keV) ve yoğunluklar (> 3×109 kg/m3) gerektirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Roket soba</span>

Roket sobası, küçük çaplı odun yakıtı kullanan verimli ve sıcak yanan bir soba türüdür. Yakıt, alevler pişirme yüzeyine ulaşmadan hemen hemen tam yanmayı sağlayan yalıtılmış bir dikey baca içeren basit bir yanma odasında yakılır. Roket soba tasarımları genellikle yemek pişirmek için portatif sobalar için kullanılır, ancak tasarım aynı zamanda kurumlarda büyük sabit sobalar için ve ısıtma için roket kütle ısıtıcıları yapmak için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mutfak sobası</span>

Mutfak sobası, yemek pişirmek için tasarlanmış bir mutfak aletidir. Mutfak ocakları, biyokütle ve kömürün yakılması sonucu verdiği ısı ile çalışır. Bu sobalar doğalgaz ve elektriğin fazla bulunmadığı yerlerde kullanılır. Şehirlerde mutfak sobaların yerini elektrikli soba ve setüstü ocak'lar almıştır.