Ahtapot; yumuşak gövdeli, sekiz kollu, Octopoda takımında sınıflandırılan yumuşakçaların genel adı. Kabul görmüş 300 civarında türü bulunan ahtapotlar kalamarlar, mürekkep balıkları ve nautiloidler ile birlikte kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfında gruplandırılırlar. Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapot bilateral simetrik, iki gözlü ve tek gagalıdır. Ağzı kollarının ortasında yer alır. Çok hızlı şekil değiştirebilen yumuşak gövdesi sayesinde küçük deliklerden gövdesini sıkıştırarak geçebilir. Yüzerken sekiz kolu arkasından uzanır. Sifon hem solunum hem de su jeti fışkırtmak vasıtasıyla hareket için kullanılır. Karmaşık bir sinir sistemine ve mükemmel bir görme duyusuna sahip olan ahtapotlar omurgasızlar içerisinde en zeki ve davranışsal olarak en büyük farklılıkları gösteren hayvanlar arasındadırlar.
Yumuşakçalar, ilkin ağızlılar (Protostomia) kladı, Lophotrochozoa üst şubesinden bir hayvan şubesidir. Ahtapot, kalamar gibi kafadan ayaklılar, salyangoz ve sümüklü böcek gibi karından ayaklılar, midyeler ve kitonlar bu şubedendir. Çizgili kas ilk defa bu sınıfta ortaya çımıştır. Yaklaşık 85,000 yaşayan türü bulunur.
Doktor Octopus ya da kısaca Doktor Ock. Stan Lee ve Steve Ditko tarafından Marvel Comics dergilerinde yaratılmış bir çizgi roman karakteridir. Örümcek Adam'ın ana ve en eski düşmanlarından biridir. Örümcek Adam'a karşı kurulan ilk süper kötü ekip olan Sinister Six'in kurucusu ve lideridir.
Taklitçi ahtapot, diğer canlıları taklit edebilen bir ahtapot türüdür. Taklitçi ahtapot aslan balığı, deniz yılanı, pisibalığı, vatoz, deniz anası, deniz şakayığı ve paygamberdevesi karidesi gibi hayvanları taklit edebilmektedir. Bunu kollarını ve gövdesini biçimlendirip rengini değiştirerek yapmaktadır.
Mavi halkalı ahtapotlar, Hapalochlaena cinsini oluşturan, Japonya'dan Avustralya'ya Pasifik ve Hint Okyanusu'nun gelgit havuzu ve mercan resiflerinde bulunan dört çok zehirli ahtapot türünün ortak adıdır. Sarımsı derileri üzerinde hayvan tehdit edildiğinde belirgin şekilde renk değiştiren mavi ve siyah halkaları ile ayırt edilebilirler. Aralarında yengeç, keşiş yengeci, karides ve diğer kabukluların da bulunduğu küçük hayvanlar ile beslenirler.
{{Kimya bilgi kutusu |ResimDosyası=Octopine structure.svg |ResimAdı=Stereo,oktopinin iskelet formülü |IUPACAdı=2-[[1-Karboksietil]amino]-5-(diaminometilideneamino)pentanoik asit |Doğrulanmışrevid=477505511 }}
Haliphron atlanticus, bilinen en büyük iki ahtapot türünden biridir; bilimsel rekorlara göre, tahmini maksimum uzunluğunu 350 cm (11,5 ft) ve ağırlığı 75 kg (165 lb)dır. Günümüzde varlığını sürdüren türler arasında, yedi kollu ahtapota benzeyen tek büyük tür dev Pasifik ahtapotudur.
Octopus cyanea, ayrıca bilinen adıyla büyük mavi ahtapot veya gün ahtapotu, Octopodidae familyasından bir ahtapottur. Hem Pasifik, hem de Hint Okyanusu'nda rastlanır. Yayılımı Hawaii'den Afrika'nın doğu kesimlerine kadar uzanır. O. cyaneanın mantosu 16 santimetreye kadar büyüyebilirken, toplam uzunluğu kollarla beraber 1 metreyi bulabilir. Ağırlığı en az 6 kilogram olabilir. Büyük bireylerde her kolda 450-500 vantuz bulunabilir. Octopus Vulgaris gibi orta boyutlu bir ahtapottur. Bu ahtapot, ilk olarak 1849'da İngiliz zoolog John Edward Gray tarafından tanımlanmıştır; türünün ilk örneği Avustralya'da bulunmuştur ve Londra'daki Londra Doğa Tarihi Müzesi'nde sergilenmektedir.
Callistoctopus macropus, ayrıca bilinen adıyla Atlantik beyaz noktalı ahtapotu, beyaz noktalı ahtapot, veya çim ahtapotu, Akdeniz'in sığ bölgelerinde, doğu ve batı Atlas Okyanusu'nun sıcak bölgelerinde, Karayip Denizi'nde ve İndo-Pasifik bölgesinde bulunan bir ahtapot türüdür. Bu ahtapot, mercan dallarının arasında gizlenen küçük organizmalar ile beslenir. Callistoctopus macropus, diğer ahtapotların aksine geceleri avlanır. Kıyıya yakın yerlerde yaşayan bu tür, 17 m (56 ft) derinlikte görülebilir. En sevdiği yaşam alanı kum, moloz veya deniz otu çayırlarıdır ve bazen kendini kuma gömer.
Birçok farklı kültürden insanlar ahtapot yerler. Kollar ve bazen diğer vücut parçaları çeşitli şekillerde hazırlanırbu durum genellikle türlere ve/veya coğrafyaya göre değişkenlik gösterir.
Karından bacaklı yüzgeci, bazen kanatlar olarak da bilinir, çift kanat benzeri lokomotor şeklinde eklerdir. On bacaklı sefalopodlarda ve sekiz bacaklı dairesel ahtapot ile vampir kalamarında bulunurlar. Birçok soyu tükenmiş sefalopod grubu da yüzgeçlere sahipti. Nautilüsler ve daha bilinen incirrate ahtapotları yüzme yüzgeçlerinden yoksundur. Sefalopod yüzgecinde aşırı gelişme, Magnapinnidae ailesinin büyük yüzgeçli kalamarında görülür.
Grimpoteuthis, dumbo ahtapotları olarak bilinen pelajik şemsiye ahtapotlarının bir cinsidir. "Dumbo" adı, Disney'in 1941 filmi Dumbo'nun baş karakterine benzemesinden kaynaklanmaktadır ve her bir gözün üstündeki mantodan uzanan belirgin bir kulak benzeri yüzgeci vardır. Cinsinde tanınan 13 tür vardır. Av; kabuklular, bivalvialar, solucanlar ve kopepodları içerir. Çeşitli Grimpoteuthis türlerinin ortalama ömrü 3 ila 5 yıldır.
Bathypolypus arcticus, kuzey Atlantik ahtapotu veya derin deniz ahtapotu, Kuzey Atlantik'te yaşayan küçük bir demersal ahtapot türüdür. Genellikle sıcaklığın 2 ve 6 derece arasında olduğu, 200 ve 600 metre arasındaki derinliklerde yaşar.
Tremoktopus, subtropikal ve tropikal denizlerde orta sularda ortaya çıkan dört tür içeren pelajik sefalopod cinsidir. Genellikle battaniye ahtapotu olarak bilinirler ve yetişkin dişilerin sırt ve sırt yanı kollarını bağlayan uzun, şeffaf ağlardan ötürü bu adı almışlardır. Diğer kollar çok daha kısadır.
Kaliforniya iki benekli ahtapotu, Kaliforniya kıyısı da dahil olmak üzere Pasifik Okyanusu'nun birçok bölgesinin yerlisi olan bir ahtapot türüdür. Başının her iki tarafında da bulunan yuvarlak mavi göz lekeleri ile ayırt edilebilirler. Bu türün bireyleri genellikle 2 sene yaşar. 2015'te, genomu sıralanmıştır.
Ahtapot yetişticiliğinin gelişimi, Akdeniz, Güney Amerika ve Asya ülkelerindeki güçlü piyasa taleplerine bağlı olarak yönlendirilmektedir. Ahtapotlar kısa yaşar, hızlı büyür ve erken olgunlaşır. Genellikle iki veya üç kilograma erişirler. Ardışık nesiller arasında çok az örtüşüm vardır.
Opisthoteuthis californiana bir şemsiye ahtapot türüdür.
Büyük Pasifik çizgili ahtapot, zekası ve sosyal yapısı ile bilinen bir ahtapot türüdür. İlk olarak 1970'lerde belgelenen ve üzerinde yapılan araştırmaların devam ettiği tür, henüz bilimsel olarak sınıflandırılmamıştır. Bu yüzden türün bilimsel adı yoktur. Normalde yalnız olan diğer ahtapot türlerinin aksine, bu türün 40 bireye varan gruplar oluşturduğu rapor edilmiştir. Çoğu ahtapot türü yamyamdır ve erkeğin dişiyle çiftleşirken dikkatli olması gerekir. Bu ahtapotlar ise karınları birbirine değerken gaga ve vantuzlarını bir araya getirerek çiftleşir. Bu tür, samimi çiftleşme davranışları, sosyal topluluklar oluşturmaları ve yaşamları boyunca birçok kez üreme yetenekleriyle diğer ahtapot türlerinden ayrılır. Tür, Doğu Pasifik'te görülmüştür.
13. yüzyıldan beri kafadan bacaklıların insanlara saldırdığı çeşitli vakalar rapor edilmektedir. Cephalopoda sınıfın üyeleri olarak kafadan bacaklılara tüm ahtapot, kalamar, mürekkep balığı ve notilus türleri örnek verilebilir. Grubun bazı üyeleri insanlarda yaralanmaya ve hatta ölüme neden olabilir.
Peter Godfrey-Smith, Sidney Üniversitesi'nde Tarih ve Bilim Felsefesi Profesörü olan Avustralyalı bir bilim filozofu ve yazardır. Öncelikle biyoloji felsefesi ve zihin felsefesi alanında çalışır ve ayrıca genel bilim felsefesi, pragmatizm ve metafizik ve epistemolojinin bazı bölümleriyle de ilgilenir. Godfrey-Smith, 2022'de Amerikan Felsefe Topluluğu'na seçildi.