Ahtapot; yumuşak gövdeli, sekiz kollu, Octopoda takımında sınıflandırılan yumuşakçaların genel adı. Kabul görmüş 300 civarında türü bulunan ahtapotlar kalamarlar, mürekkep balıkları ve nautiloidler ile birlikte kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfında gruplandırılırlar. Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapot bilateral simetrik, iki gözlü ve tek gagalıdır. Ağzı kollarının ortasında yer alır. Çok hızlı şekil değiştirebilen yumuşak gövdesi sayesinde küçük deliklerden gövdesini sıkıştırarak geçebilir. Yüzerken sekiz kolu arkasından uzanır. Sifon hem solunum hem de su jeti fışkırtmak vasıtasıyla hareket için kullanılır. Karmaşık bir sinir sistemine ve mükemmel bir görme duyusuna sahip olan ahtapotlar omurgasızlar içerisinde en zeki ve davranışsal olarak en büyük farklılıkları gösteren hayvanlar arasındadırlar.
Kafadan bacaklılar (Cephalopoda), çok hücreli omurgasız hayvanların yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin en gelişmiş sınıfı. Başları büyük olup gözleri ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Başlarının ön kısmından çekmenli veya çengelli kollar uzanır. Bunlarla avlarını yakalar ve sürünebilirler.
Yumuşakçalar, ilkin ağızlılar (Protostomia) kladı, Lophotrochozoa üst şubesinden bir hayvan şubesidir. Ahtapot, kalamar gibi kafadan ayaklılar, salyangoz ve sümüklü böcek gibi karından ayaklılar, midyeler ve kitonlar bu şubedendir. Çizgili kas ilk defa bu sınıfta ortaya çımıştır. Yaklaşık 85,000 yaşayan türü bulunur.
Tylopoda veya Topuktabanlılar, Artiodactyla takımına ait karasal otçul çift toynaklıların bir alt takımıdır. Mevcut topuktabanlılar; Avustralya vahşi develeri tanıtılırken, vahşi doğada Güney Amerika ve Asya'daki doğal dağılımında bulunurlar. Grubun Kuzey Amerika ve Avrasya'da uzun bir fosil geçmişi vardır. Topuktabanlılar, yaklaşık 46.2 milyon yıl önce, Eosen döneminde ortaya çıktı.
Pelikansılar ya da Pelecaniformes orta ve büyük boyda su kuşlarının oluşturduğu kuşlar sınıfına ait bir takımdır. Geleneksel olarak dört parmakları arasında perde bulunan tüm kuşları içeren takım olarak tanımlanmış olsa da bu tanım doğru değildir. Daha önceleri kullanılan kürek ayaklılar ya da kürek ayaklı kuşlar adlandırması da bu yanlış tanımlamadan gelir. Çoğunun boğazlarındaki deri tüysüzdür ve burun delikleri işlevi olmayan yarıklar hâline dönüşmüş ve bu nedenle ağızdan soluma yapmaktadırlar. Balık, kalamar benzeri deniz hayvanlarıyla beslenirler. Koloniler hâlinde yuva yaparlar ancak bireysel çiftler tek eşlidir. Yavruları yumurtadan tüysüz ve gözleri açılmamış olarak çıkar, bakıma ihtiyaçları vardır.
Bir filogenetik ağaç veya evrim ağacı farklı biyolojik türler veya ortak bir atası olan diğer varlıkların arasındaki evrimsel ilişkileri gösteren bir grafik ağaçtır. Bir filogenetik ağaçta, iki dalın ayrıldığı her bir düğüm noktası altsoyların ortak atasını temsil etmektedir. Bazı ağaçların dal uzunlukları alt türlerin birbirinden evrimsel olarak ayrışma zamanı ile ilişkilidir. Her düğüm bir takson, yani bir taksonomi birimidir. İç düğümler geçmişte var olmuş taksonlara ait olup doğrudan gözlemlenemeyeceği için hipotetik taksonlar olarak adlandırılır.
Delphinoidea (Yunussular) balinalar (Cetacea) takımının bir üst familyası.Yaşayan yunussular üç familyadan oluşur: beyaz balinagiller (Monodontidae), musurgiller (Phocoenidae) ve yunusgiller (Delphinidae).
Incertae sedis ilişkileri bilinmeyen ya da tanımlanmamış olan bir taksonomik grubu tanımlamak için kullanılan kavram. Bu tür gruplar sıkça "gizemli takson" olarak da adlandırılır. Belli taksonomik seviyelerdeki belirsizlikler için incertae familiae, incerti subordinis, incerti ordinis ve benzer kavramlar kullanılır.
Tüm mevcut kafadan bacaklılar, bukkal kitlede yer alan ve kaslı baş uzantıları ile çevrili iki kısımlı bir gagaya veya rostruma (gaga şeklinde çıkıntı) sahiptir. Dorsal (üst) mandibula, ventral (alt) mandibulaya oturur ve birlikte makas benzeri bir şekilde çalışır. Gaga ayrıca mandibula veya ağız olarak da ifade edilebilir.
Cirrina ya da Cirrata, ahtapotların iki ana bölümünden biri ve bir alt takımıdır. Yuvarlak ahtapotların küçük, iç kabukları ile başlarında iki yüzgeci varken kardeş alt takımı Incirrata'da ikisi de mevcut değildir.
Incirrata (ya da Incirrina), ahtapot takımının bir alt takımıdır. Bu alt takım, klasik "bentik ahtapotlar" ile ayrıca notiluslar dahil olmak üzere birçok pelajik ahtapot familyasını içermektedir. Incirrata ahtapotlar, cirrate ahtapotlardan bazı özellikler açısından ayrılmaktadır.
Karından bacaklı yüzgeci, bazen kanatlar olarak da bilinir, çift kanat benzeri lokomotor şeklinde eklerdir. On bacaklı sefalopodlarda ve sekiz bacaklı dairesel ahtapot ile vampir kalamarında bulunurlar. Birçok soyu tükenmiş sefalopod grubu da yüzgeçlere sahipti. Nautilüsler ve daha bilinen incirrate ahtapotları yüzme yüzgeçlerinden yoksundur. Sefalopod yüzgecinde aşırı gelişme, Magnapinnidae ailesinin büyük yüzgeçli kalamarında görülür.
Cirroctopus, monotipik familya Cirroctopodidae içindeki dört tür ahtapot cinsidir. Bu cinsin üyeleri diğer cirrate ahtapotlardan daha büyük yüzgeçlere sahiptir ve daha kaslı olma eğilimindedir. 300 m'nin üzerindeki derinliklerde ve Güney Yarım Küre'de bulunurlar.
Stauroteuthis, kafadan bacaklılar yumuşakçası olan bir derin deniz ahtapot cinsidir. Bu, Stauroteuthidae familyasındaki tek cinstir ve bu cinste sadece iki tür tanımlanmıştır.
Octopodoidea, argonaut ve vampir kalamar hariç tüm ahtapotları içeren Incirrata alt takımının bir üst familyasıdır.
Argonautoidea, tüm bilinen argonautoidleri içeren Incirrata alt takımının bir üst familyasıdır.
Ammonoidler veya yaygın adıyla Ammonitler (Ammonoidea), soyu tükenmiş deniz yumuşakçalarından oluşan, kafadan bacaklılar sınıfına bağlı bir altsınıftır. Bu yumuşakçaların günümüzde yaşayan en yakın akrabaları, görüntülerinin benzer olmasına karşın Notilus gibi canlıların dahil olduğu Nautiloid altsınıfındaki türler değil, coleoidea altsınıfındaki türlerdir. Bu yumuşakçalar ilk olarak Devoniyen döneminde ortaya çıkmış, yaşayan son tür ise Kretase-Tersiyer yok oluşuyla beraber yok olmuştur.
Kafadan bacaklı zekâsı, yumuşakçalar sınıfındaki kafadan bacaklıların bilişsel yeteneklerinin ölçüsüdür.
Amynodontidae, Eosen ila Oligosen dönemleri arasında Avrasya ve Amerika'da yaşamış, gergedanlarla ilişkili tek toynaklıları içeren bir familya.
Sivaladapidae, Asya'dan soyu tükenmiş bir adapiform primat familyasıdır. Diğer adapiform primatlardan daha uzun süre hayatta kaldılar çünkü iklim soğudukça güneye göçebildiler. Kalıntıları Eosen'den Miyosen'e kadar uzanır.
