İçeriğe atla

Octans (takımyıldız)

Octans
Takımyıldız
Octans
Octans takımyıldızının haritası
KısaltmaOct
TamlayanOctantis
SembolizmSekizlik
Bahar açısı22
Yükselim-90
Alan291 derece kare (50.)
Parlak yıldızlar (3,00m'den)0
En parlak yıldızν Octantis (3.73m)
Çevreleyen
takımyıldızlar
En iyi Ekim ayı saat 21:00'de
+0° ve −90° enlemleri arasında görülebilir.
Kutup takımyıldızı

Octans ya da Sekizlik takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Leo (takımyıldız)</span>

Leo ya da Aslan takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan ve zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. Leo adı Latincede aslan anlamına gelir. Batısında Yengeç ve doğusunda Başak takımyıldızları bulunur. Aynı zamanda aslan burcunu temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Virgo (takımyıldız)</span> Başak takımyıldızı

Virgo ya da Başak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Tutulum üzerinde yer alır. Virgo adı Latince'de bakire anlamına gelir. Batısında Aslan, doğusunda Terazi takımyıldızları vardır. En parlak yıldızı Spica sayesinde gökyüzünde kolaylıkla bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pisces (takımyıldız)</span>

Balıklar takımyıldızı zodyak takımyıldızlarından biridir. Geniş gövdesi ve ana asterizmi, Yunan-Roma antik çağındaki çoğu Avrupa kültüründe birbirine bağlanan iki balık olarak gösterilir. Her balık, birer ip ile birbirine bağlıdır ve bu ipler bir tepe noktasında birleşir. Takımyıldız, Kuzey Göksel Yarımküre'de yer almaktadır. Eski astronomik sembolü (♓︎) şeklindedir. Adı, Latince'de "balıklar" anlamına gelir. Güneybatısında benzer büyüklükteki Kova ve doğusunda daha küçük olan Koç yer alır. Ekliptik ve gök ekvatoru bu takımyıldız içinde ve Başak'ta kesişir.

<span class="mw-page-title-main">Sagittarius (takımyıldız)</span>

Yay takımyıldızı, zodyak takımyıldızlarından biridir ve Güney Göksel Yarımküre'de yer alır. 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biridir ve 88 modern takımyıldızdan biri olmaya devam etmektedir. Eski astronomik sembolü (♐︎) şeklindedir. Latince bir kelime olan Sagittarius, "okçu" anlamına gelir. Sagittarius, genellikle yay çeken bir kentaur olarak tasvir edilir. Batıda Akrep ve Yılancı ile doğuda Oğlak ve Mikroskop takımyıldızları arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda (takımyıldız)</span> bir takımyıldız

Andromeda, 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan ve 88 modern takımyıldızdan biridir. Kuzey Göksel Yarımküre'de yer alan takımyıldız, Yunan mitolojisinde kayalara zincirlenip deniz canavarı Cetus tarafından yenilmek üzere bırakılan Cassiopeia'nın kızı Andromeda'nın adını taşır. Andromeda, Perseus efsanesindeki karakterler için adlandırılmış diğer birkaç takımyıldızla birlikte, Kuzey Yarımküre'de en çok sonbahar akşamları belirgin şekilde görülür. Kuzeydeki dik açıklığı (deklinasyon) nedeniyle yalnızca 40° güney enleminin kuzeyindeki gözlemciler tarafından görülebilir, daha güneydeki gözlemciler için ise ufkun altında kalır. Kapladığı 722 derece karelik alanla en büyük takımyıldızlardan biridir. Bu büyüklük, Dolunayın boyutunun 1.400 katından, en büyük takımyıldız olan Suyılanı'nın boyutunun %55'inden ve en küçük takımyıldız olan Güneyhaçı'nın boyutunun 10 katından fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Centaurus (takımyıldız)</span>

Centaurus ya da Erboğa takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney yarımküreden gözlemlenebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cetus (takımyıldız)</span>

Cetus ya da Balina takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Kuzey gökkürededir. Cetus adı, her ne kadar günümüzde sıklıkla balina dense de, Yunan mitolojisi'ndeki bir deniz canavarı olan Cetus´tan gelmektedir. Balina, Kova, Balık ve Irmak takımyıldızları gibi diğer suyla ilgili tasvir edilen takımyıldızlarla birlikte, Su olarak bilinen gökyüzü bölgesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Circinus (takımyıldız)</span>

Circinus ya da Pergel takımyıldızı, 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Coma Berenices (takımyıldız)</span>

Coma Berenices ya da Berenis'in Saçı takımyıldızı, kuzey gökyüzünde 88 modern takımyıldızdan biri olarak tanımlanan eski bir asterizmdir. Aslan ve Çoban takımyıldızlarının ortasında durur. Dördüncü galaktik kuadrant'ta yer alması sebebiyle her iki yarımküreden de görülebilir. Adı Latince "Berenis'in Saçı" anlamına gelir ve Mısır Kraliçesi II. Berenike'nin uzun saçlarına kocasının savaştan sağ salim gelmesi için Afrodit'e adak olarak sunmasına atıfta bulunur. Batı astronomisine MÖ üçüncü yüzyılda Samoslu Conon tarafından tanıtılmış ve Gerardus Mercator ile Tycho Brahe tarafından bir takımyıldız olarak daha da doğrulanmıştır. Tarihi bir kişinin adını taşıyan tek modern takımyıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Crux (takımyıldız)</span> Güney Yarım küreden görülebilen takımyıldız

Crux ya da Güneyhaçı takımyıldızı, 88 modern takımyıldızın en küçüğü fakat aynı zamanda en ünlü ve göze çarpanlarından biridir. Üç tarafı Erboğa ile çevrilidir, güneyinde ise küçük takımyıldız Sinek yer alır. Samanyolu'nun görünür bandının güney ucunda yer alır. Latince adı olan Crux, Türkçede "haç" anlamına gelir. Dört ana yıldızının her biri +2,8'den daha parlak bir görünür görsel büyüklüğe sahip olduğundan en kolay ayırt edilen takımyıldızlar arasındadır. Güney Yarımküre'nin birçok halkları arasında yüksek bir kültürel öneme sahiptir. Parlaklığı ve belirgin şekli nedeniyle, Avustralya, Brezilya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerin bayraklarında sıkça tasvir edilir. Bu ülkeler, takımyıldızı coğrafi güney konumlarının bir sembolü olarak kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Dorado (takımyıldız)</span>

Dorado ya da Kılıçbalığı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Equuleus (takımyıldız)</span>

Equuleus ya da Tay takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hercules (takımyıldız)</span>

Hercules ya da Herkül takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hydra (takımyıldız)</span>

Hydra veya Suyılanı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. 1303 derece kare büyüklüğüyle 88 modern takımyıldızın alan bakımından en büyüğüdür. Ayrıca 100 derecenin üzerindeki en uzun takımyıldızdır. Güney ucu Terazi ve Erboğa ile, kuzey ucu ise Yengeç ile sınır komşusudur. 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldız arasında yer almıştır. Genellikle bir su yılanı olarak temsil edilir ve göksel ekvatorun iki yanına uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Vela (takımyıldız)</span>

Vela ya da Yelken takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney gökkürededir. Vela adı Latincede yelken anlamına gelir. Bu isim, daha önceki takımyıldız adlandırmalarında bir gemi olarak tasavvur edilen Argo Navis takımyıldızının yelkenini oluşturan parçası olmasından ötürü verilmiştir. Argo Navis takımyıldızındaki yıldızlar günümüzde Karina, Pupa ve Yelken takımyıldızlarına dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sağ açıklık</span> boylamın astronomik eşdeğeri; karasal boylama karşılık gelen astronomik koordinat

Sağ açıklık, astronomide bir gök cisminin Dünya üzerindeki gözlemciye göre gökküredeki konumunu belirtmek için kullanılan ekvatoral koordinatlardan biridir. Coğrafi koordinat sistemindeki boylama denk gelir. Ölçüm aralığı 0-24 saattir. Saat(h), dakika(m) ve saniyeyle(s) ölçülür. 0h sağ açıklığı Güneş'in bahar ekinoksunda öğlen vaktinde bulunduğu noktadan yani Koç noktasından geçer. Bu nokta günümüzde Balık takımyıldızı sınırlarındadır. Koç noktası olarak adlandırılmasının sebebi bu noktanın ilk adlandırıldığı antik dönemde Koç takımyıldızında bulunmasıydı. Dünya'nın presesyon hareketi sebebiyle bu nokta yaklaşık 26.000 yıllık bir döngü ile değişmektedir.

Değişen yıldız belirtmesi, astronomi'de değişen yıldız'lara verilen özel bir tanımlayıcıdır. 17. yüzyılda Bayer tüm parlak yıldızları kataloglarken, takımyıldız adlarının kısaltmaları önüne eski yunan alfabesinin harflerini koyarak bir adlandırma yoluna gitmiştir. Yunan alfabesinin harfleri yeterli olmayınca bu adlandırmaya Latin alfabesinin küçük harfleri ve daha sonra da büyük harfleri ile devam etmiştir. Fotoğraf filminin astronomide kullanılmaya başlaması ile gözlenen yıldız sayısındaki hızlı artış sonucu, Hevelius ve Flamsteed, harflerle yapılan adlandırmanın yeterli olmayacağını düşünerek, bir takımyıldızdaki üyeleri sağ açıklık sırasına dizmişler ve takımyıldız adının önüne sayıları koyarak yıldızları adlandırmayı tercih etmişlerdir. Argelander, 19. yüzyıl ortasında "Bonner Durchmunsterung (1855)" kataloğu ve haritalarını oluştururken, çok sayıda ışık değişimi gösteren yıldızın var olduğunu görmüş ve bunların düzenli bir şekilde adlandırılması gerektiğini düşünmüştür. Argelander değişen yıldızların adlandırılması için arayış içinde iken Latin alfabesinin küçük harfleri tükenmiş, büyük harflerin ise bir kısmı kullanılmış durumdaydı. Alfabenin sonuna yakın harfler hiçbir takımyıldız üyesi için kullanılmamıştı. Argelander öncelikle, bir takımyıldızda 9 dan fazla değişen keşfedilemeyeceği düşüncesi ile Latin alfabesinin R, S, T, U, V, W, X, Y, Z harflerini takımyıldız isminin "in" halinin önüne koyarak adlandırmaya başlamıştır. Ancak yeterli olmadığını görünce, aynı harflerin ikili kombinasyonlarını kullanmıştır:

<span class="mw-page-title-main">Pegasus (takımyıldız)</span> kuzey göksel yarımküredeki takımyıldız

Kanatlı At ya da Pegasus, modern 88 takımyıldızdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">LHS 475 b</span>

LHS 475 b, James Webb Uzay Teleskobu aracılığıyla keşfedilen Octans takımyıldızından bir ötegezegendir.