İçeriğe atla

Obşina

Sergey Korovin'in Obşina adlı eseri (1893)

Obşina (Rusça: община) veya Mir (Rusça: мир) 19 ve 20. yüzyıllarda Çarlık Rusyasında kırsal bölgelerde görülen ortaklaşa idare edilen köylü komünleridir.

Tarihçesi

Obşina kavramı Rus kültürüne içkin ve kökenleri eski Slav toplumlarına giden bir uygulamadır. Obşina şeklindeki toprak mülkiyeti toprağa bağlı serfliği öncelemektedir. 181 yılında Rusya'da Köylü serfliğinin kaldırılmasından önce obşinada serfler ve özgür köylüler birlikte bulunabilirdi. Serflere özgürlük verilmesinden sonra köylülerin obşinaya bağlılığı ve köy seviyesinde idari olarak bağımlı durumu değişmemiştir. Obşina bileşenleri sadece kişisel olarak yükümlülükleri değil toplu şekilde sorumlulukların yerine getirilmesi durumundaydı. Obşina yapısı Stolypin tarafından yürütülen tarım reformu uygulamaları kapsamında tasfiye edilmiştir, Ekim Devriminin ardından kurulan reel sosyalizmde ise tarımsal ekonomide kolektivizasyon gerçekleştirilmiştir.

Yapısı

Obşina, üretim biçimi olarak köylü tarımsal emeğine dayanmaktadır. Köylü emekçinin ailesi ve bağlı bulunduğu toplulukla kurduğu ilişki burada belirleyici olur. Obşinada genellikle evlilikler üzerinden aileler arasında birliktelikler inşa edilmiştir. Genellikle ailenin en yaşlı bireyi obşinayı oluşturan toprakların gelecek nesiller arasında yeniden pay edilmesi işini üstlenir. Aileler ayrıca biraraya gelerek devlete verilecek vergilerin daha adil dağılması için çaba gösterir. Obşina çapında yapılan emek ve ürün dağılımı sayesinde yeni kurulan bir ailenin ayakta kalması sağlanırken, olağanüstü koşullarda ortaya çıkan krizlerin yıkıcı etkisi de toplu müdahale sayesinde törpülenir. Her aileye düşen görev ve sorumluluklar kayıt altına alınır, görevlerin yanı sıra şenlikler vb. de planlanırdı.

İlgili görüşler

Komünizmin fikirsel kurucularından Karl Marx, Rusya'daki ekonomik koşullara dair çağdaşı devrimcilerle görüşürken Rusya'daki obşina sisteminin önünü kesen unsurların kaldırılması koşuluyla ülkedeki toplumsal gelişim için gereken içeriği nüve halinde taşıdığını yazmıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ 8 Mart 1881 tarihinde Vera Zasuliç'e yazdığı mektuptan 3 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 3 Şubat 2023 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Feodalizm</span> ekonomik örgütleniş biçimi

Feodalizm ya da derebeylik, başta Ortaçağ Avrupası olmak üzere tarihin birçok evresinde rastlanan toplumsal, siyasal ve ekonomik bir örgütleniş biçimidir. Feodalizm kelimesi, Latince feodum (tımar) ile taşınabilir değerli mal anlamına gelen Latin kökenli bir kelimeden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruslar</span> Doğu Slav halkı

Ruslar, genellikle Rusya'da yaşayan Doğu Slav halkı veya bu halkın soyundan olan kimselere denir. Dünya çapında yaklaşık 132 milyon kişi civarında bir nüfusa sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Kabardino-Balkarya</span> Rusya Federasyonundaki özerk cumhuriyet

Kabardino-Balkarya Cumhuriyeti ya da Kabardino-Balkarya, Rusya'nın 8 bölgesinden (okrug), 7 bölgeyi (region) içeren Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi'nde (okrug), "etnik adlar taşıyan" çokuluslu cumhuriyetlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Plehanov</span>

Georgiy Valentinoviç Plehanov, Rus devrimci, Marksist teorisyen ve filozof. Rusya'da sosyal-demokrat hareketin kurucusu ve kendini "Marksist" olarak tanımlayan ilk Ruslardandır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (1721–1917)

Rus İmparatorluğu veya Çarlık Rusyası, Büyük Kuzey Savaşı'nı sona erdiren Nystad Antlaşması'nın ardından Rusya Çarlığı'ndan evrilerek 1721'den itibaren Avrasya ve Kuzey Amerika'ya yayılan tarihi bir imparatorluk. Rus İmparatorluğu'nun yükselişi, İsveç İmparatorluğu, Polonya-Litvanya Birliği, İran, Osmanlı İmparatorluğu ve Çin gibi komşu rakip güçlerin zayıflamalarıyla eş zamanlı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Aleksandr</span>

Aleksandr Nikolayeviç 1855 - 1881 yılları arasında hüküm sürmüş Rusya imparatoru. Kapsamlı bir reform programı uygulamış ve 1861'de köylü serfliğini kaldırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Nisan tezleri</span>

Nisan Tezleri, 1917 Şubat Devrimi ile Rusya'daki Çarlık rejiminin devrilmesi üzerine sürgünde bulunduğu İsviçre’den, Mühürlü Tren ile Rusya’nın başkenti Petrograd’a gelen Bolşevik lider Lenin tarafından ilan edilen ve parti tarafından izlenmesi gereken siyasi hattı anlatan açıklamalar. Tezler daha çok Rusya’nın içinde bulunduğu durumu tahlil etmekte ve Bolşevikler tarafından yapılması gerekenleri sıralamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ekonomi Politikası</span> NEP (Novoya ekonomi çeskaya politikası)

Yeni Ekonomi Politikası,, Rus ekonomisini çöküşten kurtarmak amacıyla Lenin tarafından ortaya konan ekonomik politikadır. Bazı özel işletmelere izin verilerek NEP sayesinde küçük işletmelerin kapitalizmde olduğu gibi kâr mantığıyla devam etmesini içeren politikada sosyalist devlet, bankaları, büyük sanayi kuruluşlarını ve dış ticareti tekel olarak kontrol etmeye devam etmiştir. NEP, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 10. Kongresinde kararlaştırılmış ve resmi olarak 21 Mart 1921 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kararla köylülerden zorla alınan fazla tarımsal ürün alımı durdurulmuş, bunun yerine ürün üzerinden vergi alınmaya başlanmıştır. Sanayi kuruluşlarıyla ilgili ek kararlarla politika netleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuban Halk Cumhuriyeti</span>

Kuban Halk Cumhuriyeti, Rus İç Savaşı sırasında bugün Rusya'ya bağlı Kuban toprakları üzerinde kurulmuş Bolşevik karşıtı bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Aralıkçılar İsyanı</span> 1825 Rus İmparatorluğunda isyan ve darbe girişimi

Aralıkçılar İsyanı veya Dekabrist İsyanı (Rusça: Восстание декабристов, Latin harfleriyle: Vosstaniye dekabristov, Birebir çevirisinde  26 Aralık 1825 tarihinde, Çarlık Rusyası'nda, I. Aleksandr'ın ani ölümünün ardından St. Petersburg'daki Senato Meydanı'nda çıkan bir ayaklanmadır. I. Nikolay tahttan feragat eden abisi muhtemel veliaht Konstantin`in yerine tahta geçince 3000 imparatorluk askeri ayaklandı. Aralık ayında olduğu için "Aralıkçılar İsyanı" adını alan bu olay, İsyancıların, liderleri arasındaki anlaşmazlık nedeniyle zayıflamış olsalar da, büyük bir kalabalığın huzurunda Senato binasının dışında sadık askerlerle karşı karşıya geldiler. Kargaşa sırasında İmparatorun elçisi Mikhail Miloradovich bir suikasta kurban gitti. Sonunda sadık askerler ağır toplarla ateş açarak isyancıları dağıttı. I. Nikolay tarafından bastırıldı. İsyancıların birçoğu idamla, hapisle ya da Sibirya sürgünüyle cezalandırıldı. Komplocular Dekabristler olarak tanındı.

Köylü sınıfı, toprağı işleyen küçük çiftçiler ile ziraî işçiler ve rençberlerden oluşan sosyal sınıf. Köylü sınıfı kavramı ilk önce Avrupa tarihinde, küçük ölçekli ziraatle uğraşan kimseleri tanımlamak amacıyla ortaya çıktı; ancak gerek geçmişte gerekse günümüzde pek çok farklı toplum köylü sınıfına sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Köylü serfliğinin kaldırılması</span> Köylü serfliğinin kaldırılması

Köylü serfliğinin kaldırılması, 1861 yılında yürürlüğe konan o dönemde nüfusu yaklaşık 70 milyon olan Rus nüfusunun yaklaşık 28 milyonunu teşkil eden Rus köylülerinin toprağa ve çiftlik sahiplerine bağlı ve tâbi olma durumuna son veren Rus reformudur. Reform sayesinde 16. yüzyıldan beri Rusya'da sürdürülen köylü serfliği ortadan kaldırılmış ve Rus mujikleri özgürlüklerine kavuşmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Zafer yolu (Leningrad Kuşatması)</span>

Zafer yolu Leningrad Kuşatması sırasında kentle iletişim kurmak için Polyany ile Şlisselburg arasında inşa edilmiş demiryoluna verilen isimdir. 5 Şubat 1943 - 10 Mart 1944 arasında faaliyet gösteren hat Leningrad kentiyle Sovyetler Birliği'nin diğer bölgeleri arasında Yaşam yolundan daha etkili bir iletişim sağlamıştı. Zafer yolu, Yaşam yolunun aksine Ladoga Gölü üzerinden değil Neva Nehrinin sol kıyısından ve gölün güney kıyısından geçiyordu. Özellikle bu son bölgedeki 3-4 kilometrelik bir kısım Nazi Almanyası topçu birliklerinin menzili içinden geçtiği için ölüm koridoru olarak adlandırılıyordu. Hat, kuşatmanın atılmasında büyük öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Stolıpin</span>

Pyotr Arkadyeviç Stolıpin, bir Rus politikacı ve devlet adamıydı. 1906'dan 1911'deki suikastına kadar Rusya'nın üçüncü Başbakanı ve Rus İmparatorluğu'nun İçişleri Bakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da tarım</span>

Rusya'da tarım, Rusya Federasyonu ekonomisinin önemli bir parçasıdır. Tarım sektörü, planlı ekonomiden piyasa odaklı bir ekonomiye geçmek için mücadele ederken 1990'ların başında ciddi bir geçiş dönemi düşüşü yaşadı. Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasının ardından, Sovyet tarımının bel kemiği olan büyük kolektif ve devlet çiftlikleri, devlet garantili pazarlama ve tedarik kanallarının ani kaybıyla ve yeniden yapılanma için baskı yaratan değişen yasal ortamla mücadele etmek zorunda kaldı. On yıldan kısa bir süre içinde, besi hayvanı stokları yarı yarıya azaldı, yemlik tahıllara olan talebi aşağı çekti ve tahıl için ekilen alan %25 oranında düştü.

<span class="mw-page-title-main">Volost</span>

Volost, Litvanya Büyük Dükalığı'nda 15. yüzyılın başına kadar ve Rusya'da 18. yüzyılın sonundan bu yana kırsal alanlarda en düşük idari-bölgesel bölünme birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu'nda Gürcistan</span>

Rusya İmparatorluğu'nda Gürcistan, Gürcistan tarihinde 19. yüzyılın tamamını ve 20. yüzyılın başlarını kapsayan dönemdir. Gürcistan aşamalı olarak Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur, Çar I. Aleksandr'ın beyannamesi ile önce Kartli-Kaheti Krallığı'nın ilhakıyla başlayan ilhak süreci 1877-1878 savaşında güney Gürcistan'ın tarihi bölgelerinin Osmanlılardan alınmasıyla sona ermiştir. Rusya İmparatorluğu'nda kalınan süre boyunca Gürcistan'da feodalizmin yerini kapitalizm aldı, nüfus arttı, şehir hayatı gelişti, eğitim imkanları gelişmiş ve demiryolu yapılmıştır. Rusya tarafından nüfusun Ruslaştırılması devam ediyordu, Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin otosefalliği (bağımsızlığı) kaybedildi, köylülerin silahlı gösterileri ve ayaklanmaları durdurulamadı. Ekim 1917 Bolşevik Devrimi'nden sonra Gürcistan ve Transkafkasya bir bütün olarak Rus hegemonyasından kurtularak bağımsızlığını kazandı.

Eflak ve Boğdan boyarları, tarihî Eflak ve Boğdan prensliklerinde iktidarda bulunan asil sınıfı anlatır. 17. yüzyıla kadar ellerinde önemli siyasi güç bulunduran boyarlar bu dönemde Hospodar seçiminde belirleyici olurdu.