İçeriğe atla

Oğlak Dönencesi

Kontrol Edilmiş
Dönenceler ile ortalarındaki Ekvator. Dönencelerden güneyde olanı Oğlak Dönencesidir.

Oğlak Dönencesi, yeryüzünün güney yarım küresinde Ekvator'un 23° 27' güneyinden geçtiği varsayılan enlemdir.

21 Aralık'ta güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik gelir. Buna bağlı olarak:

  • Kuzey yarımkürede kış mevsimi güney yarımkürede ise yaz mevsimi yaşanır.
  • Bir noktanın güneyine doğru gidildikçe gündüzlerin süresi artar gecelerin süresi ise kısalır.
  • Güney yarımkürede en uzun gündüz en kısa gece yaşanır. Kuzey yarımkürede ise tam tersidir.
  • Oğlak dönencesine güneş ışınları dik açıyla geldiği için gölge boyu sıfırdır.
  • Bu tarihten sonra güneşin dik açısı kuzeye doğru kaymaya başlar.
  • Bu tarihten sonra Güney yarımkürede gündüzler kısalmaya geceler ise uzamaya başlar.
  • 21 Mart günü ise dik açı artık 0° enlemi olan ekvator üzerindedir.

Oğlak Dönencesi'nin üzerinden geçtiği ülkeler, doğudan batıya sırasıyla, Brezilya, Arjantin, Paraguay, Şili, Polinezya, Melanezya, Avustralya, Madagaskar, Mozambik, Güney Afrika, Botsvana ile Namibya'dır.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekinoks</span> gece ile gündüzün eşit olması

Ekinoks, Güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda iki kez tekrarlanır.

<span class="mw-page-title-main">Ekvator</span> Kuzey ve güney yarım küreleri birbirinden ayıran hayalî çizgi

Ekvator ya da eşlek, kuzey ve güney yarımküreleri birbirinden ayıran hayalî dairesel hattır. Kuzey ve güney kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çizgidir. Ekvatorun enlemi tanım gereği 0°dir. Yerkürenin Ekvator uzunluğu 40.076,4 km'dir.

Afrika kıtasında Gabon, Kongo Cumhuriyeti, Kongo DC, Uganda, Kenya, Somali.
Asya kıtasında Maldivler, Endonezya.
Güney Amerika kıtasında Ekvador, Kolombiya, Brezilya.
<span class="mw-page-title-main">Dönence</span>

Dönence veya Tropika, yeryüzü üzerinde, güneş ışınlarının yılda her birine bir kez dik açı ile geldiği, sıcak kuşağın kuzey ve güney sınırlarını oluşturan ve Ekvator'un (eşlek) 23° 27′ kuzey ve güneyinden geçtiği varsayılan iki enlemden her biri. Bu iki enlem arasındaki bölgeye tropikal kuşak denir.

<span class="mw-page-title-main">Yengeç Dönencesi</span> Yengeç Dönencesi ,Kuzey Yarım Kürede ışık ışınlarının en son dik geldiği noktadır

Yengeç Dönencesi, yeryüzünün kuzey yarım küresinde Ekvator'un 23° 27' kuzeyinden geçtiği varsayılan enlemdir. 23° 27' kuzey enlemine Yengeç Dönencesi adı verilir. Yerküre 23° 27' eksen eğikliğine sahip olduğu için oluşur. Yerküre yörüngesinde 21 Haziran konumunda iken, kuzey yarımküre güneşe doğru 23° 27' eğiktir. Bu durumda güneş ışınları Ekvator'dan 23° 27' kuzeye, yani Yengeç Dönencesine dik düşer.

<span class="mw-page-title-main">Enlem</span> (Paralel)

Enlem, Ekvator'un kuzeyindeki veya güneyindeki herhangi bir noktanın Ekvator'a olan açısal mesafesi. Enlemler, kuzey ve güney enlemleri olmak üzere ikiye ayrılırlar; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilirler. Dünya üzerindeki aynı enleme sahip noktaların birleşmesi ile oluşan varsayımsal çemberlere ise paralel denir.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak kuşak iklimleri</span>

Sıcak iklim tipleri ve özellikleri, bulunan bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması 20°yi bulan iklim türleridir. Yani dünya geneline baktığımızda ekvator çizgisi ile 30° enlem arasında görülen iklim tipleri, sıcak iklim tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Capricornus (takımyıldız)</span>

Capricornus ya da Oğlak takımyıldızı, zodyak kuşağında yer alan modern 88 takımyıldızlarından biridir. Bulunmuş olduğu konum nedeniyle Güney Yarımküre'de kış, Kuzey Yarımküre'de ise yaz mevsiminde gözlemlenebilir. Takımyıldızı Aquila, Kova, Yay, Mikroskop ve Güneybalığı takımyıldızları ile çevrilidir. Takımyıldızı'nın bilimsel adı olan Capricorni Latince "keçi boynuzu" anlamına gelen kelimeden türemiştir. İlk kez Yunan astronom Claudius Ptolemy tarafından listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kış</span>

Kış, Dünya'nın kutup bölgeleri ile Ilıman kuşak bölgelerinde yılın en soğuk mevsimidir. Çoğunlukla tropikal kuşakta oluşmaz. Her yıl, sonbahardan sonra ve ilkbahardan önce gelir. Kış, Dünya'nın eksen eğikliği sebebiyle her bir yarım küresinin Güneş'ten uzaklaşması sayesinde oluşur. Çeşitli kültürler, farklı tarihleri kışın başlangıcı olarak tanımlar ve bazıları hava durumuna dayalı bir tanım kullanırlar. Kuzey yarımkürede kışken, Güney yarımkürede yazdır ya da tam tersidir. Çoğu bölgede, kış dondurucu soğuklar ve karla ilişkilendirilir. Kış gündönümü anı, Güneş'in Kuzey veya Güney Kutbu'na göre yüksekliğinin en negatif değerinde olduğu andır. Bu durumun görüldüğü gün, en kısa gündüzü ve en uzun gecesi olan gündür ve kış gündönümünden sonraki günlerde, geceler kısalır ve gündüzler uzar. Kutup bölgelerinin dışındaki en erken gün batımı ve en geç gün doğumu tarihleri, kış gündönümü tarihinden farklıdır ve bunlar, yıl boyunca Dünya'nın eliptik yörüngesinin neden olduğu, güneş günündeki değişiklik nedeniyle enlemlere bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gündönümü</span>

Gündönümü ya da gün dönümü, yılda iki kez tekrarlanan ve Güneş'in yarımkürelerde en büyük açılarla düştüğü günlerdir. Bulunulan yarımküreye göre gündüzlerin veya gecelerin, kısalmaya veya uzamaya başladığı tarihlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kutup Dairesi</span>

Güney Kutup Dairesi, Dünya haritasında gösterilen, Kuzey Kutup Dairesi, Oğlak Dönencesi, Yengeç Dönencesi ve Ekvator Çizgisi ile birlikte beş büyük enlemden biridir. 66° 33′ 39″ enleminde Kuzey Yarımküre'deki karşıtı Kuzey Kutup Dairesi ile simetrik duran daire, her yıl kıta hareketleri nedeniyle güneye kaymaktadır. Gündönümlerinde yerkürenin 23.5 derecelik açı ile eğik olması sebebi ile kış mevsiminin yaşandığı Haziran ayında dairenin her noktasında en azından 24 saatlik gece, yaz mevsiminin yaşandığı Aralık ayında ise en azından 24 saatlik gündüz yaşanır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kutup Dairesi</span>

Kuzey Kutup Dairesi, Dünya haritasında gösterilen Güney Kutup Dairesi, Oğlak Dönencesi, Yengeç Dönencesi ve Ekvator Çizgisi ile birlikte beş büyük enlemden biridir. 66° 33′ 39″ enleminde Güney Yarımküre'deki karşıtı Güney Kutup Dairesi ile simetrik duran daire her yıl Dünya'nın eğiklik açısının değişmesinden dolayı 2 derece 15 dakika kuzeye kaymaktadır. Gündönümlerinde yerkürenin 23.5 derecelik açı ile eğik olması sebebi ile kış mevsiminin yaşandığı Aralık ayında dairenin her noktasında en azından 24 saatlik gece, yaz mevsiminin yaşandığı Haziran ayında ise en azından 24 saatlik gündüz yaşanır.

<span class="mw-page-title-main">Aydınlanma çemberi</span> Dünyanın gece ve gündüz kısmını ayıran çember şeklindeki hat

Aydınlanma çemberi, dünyanın karanlık yarısı ile aydınlık yarısını birbirinden ayıran çember şeklindeki hat.

Yaz gündönümü, Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi'ne yılda bir defa dik geldiği an. Kuzey yarımkürede en uzun gündüz yaşanır ve günler kısalmaya, güney yarımkürede en kısa gündüz yaşanır ve günler uzamaya başlar. Bu tarih, bâzı bazı ülkelerde kuzey yarımkürede yazın, güney yarımkürede kışın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bâzı ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kış gündönümü</span>

Kış gündönümü,, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik geldiği an. Kuzey yarımkürede günler uzamaya, güney yarımkürede kısalmaya başlar. Bu tarih bazı ülkelerde kuzey yarımkürede kışın, güney yarımkürede yazın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bazı ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir. Güney yarımkürede en uzun gündüz, Kuzey yarımkürede en uzun gece yaşanır.

<span class="mw-page-title-main">23. güney enlemi</span>

23. güney enlemi, Dünya üzerinde merkez enlem olan ekvatorun 23 derece güneyinde yer alan enlem dairesidir. Oğlak dönencesi'nin 50 km. kuzeyindeki bu enlem, başlangıç meridyeninden doğuya doğru Atlas Okyanusu, Afrika, Hint Okyanusu, Avustralasya, Büyük Okyanus ve Güney Amerika'yı geçer.

Enlem-sıcaklık ilişkisi, enlem ile sıcaklık dağılışı arasındaki sıkı ilişkiyi ifade eden kavram. Ekvatordan uzaklaşıldıkça Dünya'nın geoit şeklinin bir sonucu olarak; güneş ışınlarının yere düşme açısı küçülür, yani ışınlar yere daha eğik açıyla gelirler. Eğik gelen güneş ışınlarının ısıtma gücü dik gelen ışınlara nispeten daha düşüktür. Çünkü;

<span class="mw-page-title-main">Hava sıcaklığı</span>

Hava sıcaklığı, atmosferi oluşturan gaz moleküllerinin ısı enerjisi ile gerçekleşen titreşimlerinin ortaya çıkardığı etki. İklimin en önemli elemanı, diğer elemanlardan nem-yağış ile basınç ve rüzgarın oluşum sebebi.

<span class="mw-page-title-main">Enlem dairesi</span>

Enlem dairesi, belirli bir enlemdeki tüm noktaları birleştiren soyut doğu-batı dairesine verilen isimdir. Bu daire üzerindeki konum, daire üzerindeki boylamın bilinmesi ile bulunabilir. Enlem dairelerine genellikle "paraleller" denilmektedir. Bunun nedeni boylam dairelerine nazaran bu dairelerin birbirlerine eşit uzaklıkta, paralel şekilde yer almasıdır. Dairelerin uzunlukları genel bir sinüs ya da kosinüs fonksiyonuyla hesaplanabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dairesel yıldız</span>

Bir dairesel kutup yıldızı, Dünya üzerindeki belirli bir enlemden bakıldığında, göksel kutuplardan birine belirgin yakınlığı nedeniyle asla ufkun altına düşmeyen bir yıldızdır. Bu nedenle, dairesel yıldızlar, yılın her gecesi tüm gece boyunca söz konusu konumdan en yakın direğe doğru görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kuru mevsim</span>

Kuru mevsim, özellikle tropik bölgelerde görülen yıllık düşük yağışlı bir dönemdir. Tropik bölgelerdeki hava, yıl boyunca kuzeyden güney tropik bölgelere ve geriye doğru hareket eden tropikal yağmur kuşağının hakimiyetindedir. Tropikal kurak mevsimin ılıman karşılığı yaz veya kıştır.