Nvarsak Antlaşması

Nvarsak Antlaşması (Nuarsak olarak da yazılır) Ermeni isyancı lideri Vahan Mamikonyan ile Sasani Kralları Kralı (şahinşah) Belâş (h. 484-488) temsilcileri arasında 484'te Nvarsak'ta imzalanmıştır.^[1]

Genel Bakış

Nvarsak Antlaşması, önceki Sasani şahanşahı I. Fîrûz'un (h. 459-484) Ermeni gerilla çabaları sırasında Ak Hunlular tarafından öldürülmesinden sonra sonuçlandırıldı.^[2] Bu antlaşma Ermenilere dini özgürlük ve özerklik sağlıyordu.^[3]

Antlaşmanın koşulları şu şekildedir:^[4]

Ermenistan'daki tüm mevcut ateş sunakları yıkılmalı ve yenileri yapılmamalıdır.
Ermenistan'daki Hıristiyanlara ibadet özgürlüğü tanınmalı ve Zerdüştlüğe geçiş durdurulmalıdır.
Zerdüştiliğe geçenlere toprak tahsis edilmemelidir
Sasani kralı Ermenistan'ı vekiller aracılığıyla değil bizzat yönetmelidir.

Antlaşmanın ardından Vartan Mamigonyan, Ermenistan'a hazarapet ve daha sonra marzban (" uçbeyi ") olarak atanmıştır.^[5] Vartan'ın komutasındaki Ermeni süvarileri, Zarer (Peroz'un oğlu veya kardeşi) adlı sahtekarın ayaklanmasına karşı Balaş'ı desteklemiştir.^[4]^[5]

Kaynakça

Özel

^ A. Hacikyan, Nourhan Ouzounian, Edward S. Franchuk, Gabriel Basmajian, The Heritage of Armenian Literature, Vol.1, (Wayne State University Press, 2000), 259.
^ Nicholson, Oliver (2018). The Oxford Dictionary of Late Antiquity. Oxford: Oxford University Press. s. 137. ISBN 9780198662778.
^ Razmik Panossian, The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars, (Columbia University Press, 2006), 48.
^ ^a ^b Frye 1983, s. 149.
^ ^a ^b Chaumont & Schippmann.

Genel

Chaumont, M. L.; Schippmann, K. "Balāš". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 6. Online. ss. 574-580.
Frye, R. N. (1983). "The political history of Iran under the Sasanians". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-20092-X.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ziyariler ya da Zeyariler, Hazar Denizi'nin güneyinde, 927-1090 yılları arasında hüküm süren Gilek kökenli bir hanedandır.

<span class="mw-page-title-main">II. Hüsrev</span> 590–628 yılları arasındaki Pers Sasani şahı

II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.

Ermenistan Eyaleti,, MS 114 yılında Roma İmparatoru Trajan tarafından, MÖ 66 yılından beri Roma korumasında olan Ermeni milletinin göç ettiği toprakların imparatorluğa bağlanmasıyla oluşturulan Roma eyaleti. Yerleştiği bölge Azerbaycan'ın tarihi Revan şehrinin etrafındadır.

Ermenistan Krallığı, aynı zamanda Büyük Ermenistan Krallığı, veya basitçe Büyük Ermenistan, bazen Ermeni İmparatorluğu olarak da anılır, Antik Çağ'da bir monarşiydi. Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk devlettir. MÖ 321'den MS 428'e kadar varlığını sürdürmüştür. Tarihi, üç kraliyet hanedanı tarafından birbirini takip eden saltanatlara bölünmüştür: Orontid, Artaxiad ve Arsacid (52-428).

İran hükümdarları listesi coğrafyacılara tarafından Büyük İran bölgesi olarak tanınan arazilerde kurulan devletlerde hükûmet süren tüm imparatorluk, krallıklar ve hükümdarlıklarda hukuken idareci olan hükümdarların listesidir.

Ermeni Oblastı, Rus İmparatorluğu'nun oblastlarından biriydi. Oblast, günümüz Ermenistan ile Azerbaycan'ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Türkiye'nin Iğdır ilini kapsamaktaydı. Oblastın merkezi Erivan idi.

Sasani İmparatorluğu'nun şehinşahları geniş bir coğrafyada hüküm sürmüşlerdir. En güçlü olduğu zaman, batıda Türkiye ve Rodos doğuda Pakistan'a kadar uzanıyordu ve aynı zamanda modern Kafkasya, Yemen, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Mısır, İsrail, Lübnan, Suriye, Ürdün ve Orta Asya'daki bölgeleri kapsıyordu.

Ak Hun-Sasani Savaşı, 484'te I. Fîrûz komutasındaki Sasani İmparatorluğu'nun istilacı gücü ile Aksuvar komutasındaki Ak Hun İmparatorluğu'nun daha küçük bir ordusu arasında gerçekleşmiş olan askeri bir çatışmadır.

V. Fraates, aynı zamanda adının Phraataces, Phraatakes, MÖ 2'den MS 4'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallar Kralıydı. IV. Fraates ve Musa'nın küçük oğluydu.

Bagavan Muharebesi veya Vagabanta Muharebesi, 371 yılında Büyük Ermenistan'ın Bagrevand bölgesindeki Bagavan yerleşimi yakınında, Roma - Ermeni ortak kuvveti ile Sasani ordusu arasında yapılan çatışmadır; Romalılar ve Ermeniler galip gelmiştir. Romalı tarihçi Ammianus Marcellinus'un yanı sıra Ermeni tarihçi Bizantionlu Faustus tarafından da kaydedilmiştir.

II. Arşak, 350'den y. 364/367'e kadar Ermenistan kralı olan bir Arşak prensidir. Arşak'ın hükümdarlığı bir barış ve istikrar dönemiyle başlamış olsa da, kısa süre sonra Ermeni kilisesi ve soylularıyla olan çatışmalarının yanı sıra, Roma ile İran arasında, Ermeni kralının savaşan taraflar arasında bocaladığı bir dizi savaşla boğuşmuştur. Arşak, Roma imparatoru Julianus'un İran'a karşı talihsiz seferine katılmış; bunun sonucunda ortaya çıkan 363 Pers-Roma Antlaşması'nın ardından Ermenistan, Pers kralı II. Şâpûr'un yenilenen saldırısına karşı kendi başının çaresine bakmak zorunda kalmıştır. Ermeni soyluları arasında ayrılıklar ve isyanlarla karşı karşıya kalan Arşak, Şâpûr ile barış görüşmeleri için İran'a gitmiş, ardından Huzistan'daki Oblivion Kalesi'nde hapsedilmiş ve esaret altında intihar ettiği rivayet edilir. Arşak'ın saltanatını, Ermenistan'ın Persler tarafından fethi ve yıkımı izlemiş, ancak oğlu ve vârisi Papas kaçmayı başarmış ve daha sonra Roma'nın yardımıyla Ermeni tahtına çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avarayr Muharebesi</span> 451 muharebesi

Avarayr Muharebesi 26 Mayıs 451'de Vaspuragan'daki Avarayr Ovası'nda Vardan Mamikonyan komutasındaki Hristiyan Ermeni ordusu ile Sasani Persleri arasında gerçekleşmiştir. Hıristiyan inancının savunulması için yapılan ilk savaşlardan biri olarak kabul edilir. Persler savaş alanında galip gelse de Avarayr, Ermenistan'ın Hristiyanlığı özgürce uygulama hakkını onaylayan 484 Nvarsak Antlaşması'nın yolunu açtığı için bu Pirus zaferi kabul edilir.

Sasani Ermenistanı, aynı zamanda Pers Ermenistanı ve Persarmenia olarak da bilinir, Ermenistan'ın bulunduğu dönemlere de atıfta bulunabilir. Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarlığı altındaydı ya da özellikle Ermenistan'ın onun kontrolü altındaki bazı kısımlarındaydı; örneğin 387'deki bölünmeden sonra, Batı Ermenistan'ın bir kısmı Doğu Roma İmparatorluğu'na dahil edilirken, Ermenistan'ın geri kalanı Sasani hükümdarlığı altına girmişti, ancak 428 yılına kadar mevcut krallığını korudu.

II. Arsakes, MÖ 217'den MÖ 191'e kadar Partların Arsakes kralıdır.

I. Erdevân, eski bilim adamları tarafından yanlış bir şekilde II. Erdevân olarak bilinir, y. 127 MÖ - 124/3 MÖ arası kısa süre Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Kısa saltanatı, doğuda Yüeçilere karşı yapılan bir savaş sırasında öldüğünde aniden sona ermiştir. Yerine oğlu II. Mitridates geçmiştir.

II. Erdevân, eski bilim adamlarında yanlışlıkla III. Erdevân olarak bilinen, bir yıllık arayla MS 12'den 38/41'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıdır. I. Vonones'in yeğeni ve halefiydi. Babası Dahae prensi, annesi ise Part Kralı Krallar IV. Fraates'in kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">V. Vologases</span> Part kralı

V. Vologases, 191'den 208'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıydı. Ermenistan kralı olarak, II. Vologases olarak bilinir. Ermenistan'daki krallık dönemi hakkında, oğlu Rev I'i 189'da İber tahtına çıkması dışında çok fazla bigi yoktur. Vologases, 191 yılında babası IV. Vologases'in yerine Part İmparatorluğu'nun kralı oldu; İktidar geçişinin barışçıl mı olduğu yoksa Vologases'in tahta bir iç savaşta mı geçtiği belirsizdir. Vologases Part tahtına çıkınca, Ermeni tahtını oğlu I. Hüsrev'e vermiştir.

II. Vardanes, I. Vologases veya I. Vardanes'in oğludur ve kısa süreliğine Part İmparatorluğu'nun bazı bölgelerinin hükümdarıdır. Antik kayıtlarda yalnızca Tacitus'ta görülür. Bunun dışında kendisi yalnızca 55 ile 58 yılları arasına tarihlenen madeni paralardan bilinmektedir. Yaklaşık 55 ila 58 yılları arasında Seleucia'da I. Vologases'e isyan etti ve Ekbatan'ı işgal etmiş olmalı, çünkü oradaki darphaneden beş kolyeli bir taç takan genç, sakalsız bir kralın benzerliğini taşıyan paralar basmıştır. Sikkelerinde yüz lezyonlarının olmaması onu, çoğu trikoepitelyoma benzeri nodüllerle tasvir edilen diğer Part hükümdarlarından ayırmaktadır. Onun dışında onun hakkında daha fazla bir şey bilinmemektedir.

II. Pakorus, 78'den 110'a kadar Part İmparatorluğu'nun Kralların kralıdır. I. Vologases'in oğlu ve halefidir.

I. Osroes, Part İmparatorluğu'nun batı kısmını 109'dan 129'a kadar bir yıllık bir kesintiyle yöneten daha sonraki dönemde Part tacında hak iddia eden Part kralıydı. Hükümdarlığının büyük bölümünde rakip kral III. Vologases doğu kısmını yönetiyordu. 116 yılında I. Osroes, Roma İmparatoru Trajan'ın istilası sırasında kısa bir süreliğine tahtından indirilmiş ve yerine oğlu Parthamaspates tahta çıkmıştır. Ertesi yıl Trajan'ın ölümü sonrası I. Osroes, Part soyluları tarafından yeniden tahta geçirilmiştir. 129'da III. Vologases tarafından iktidardan uzaklaştırılmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.