İçeriğe atla

Nunatukavutlar

Nunatukavutlar
(Nunatuĸavummiut / NunatuKavummiut)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Nunatsiavut İnuitçesi, Newfoundland İngilizcesi
Din

Nunatukavutlar (Nunatsiavut İnuitçesi Nunatuĸavummiut ya da NunatuKavummiut «people of NunatuKavut» < Nunatuĸavut ya da NunatuKavut «our ancient land»; İngilizce NunatuKavut, Inuit-Metis, Labrador Metis), Kanada'da Newfoundland ve Labrador'da Güney Labrador'da Churchill Nehri'den Lodge Bay'a kadar güneyde ve Québec ile Labrador sınırında batıya kadar olan İnuit bölgesinde yaşayan İnuitler ile Avrupalıların melezi olan Métis halkıdır.[1]

Örgütlenme

1980 lerin başlarında Labrador Métis Nation adıyla örgütlenmişler, 2010 yılında da bu yapılanmanın adını Nunatukavut olarak değiştirmişlerdir.[2] Kanasa'daki diğer statüsüz olan Kanada yerlileri gibi bunlar da Congress of Aboriginal Peoples üyesidir.[3] Hükûmetçe statü verilmediği için statülü yerli haklarından yararlanamıyorlar.

Kaynakça

  1. ^ The forgotten Labrador (Cleophas Belvin; ISBN 0-7735-3151-3; (bound))
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Manitoba</span>

Manitoba, Kanada'nın Batı Kanada bölgesindeki bir eyâletidir. Manitoba'da İngilizce daha yoğun olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nunavut</span> Kanadada bir bölge

Nunavut, Kanada'nın Kuzey Kanada denen en kuzeyinde İnuitlerce meskun olan en yeni bölgesi. Gerçek sınırları 1993 yılında çizilmesine rağmen, resmî olarak 1 Nisan 1999 tarihinde Nunavut Yasası ve Nunavut Land Claims Agreement Yasası gereği Kuzeybatı Toprakları'ndan ayrılarak kurulmuştur. Dünya'nın en kuzey kalıcı yerleşim yeri olan Alert, Nunavut burada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderililer</span> Amerika kıtasının yerlilerine verilen isim

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">İnuit halkları</span> “İNUİT" bir halk topluluğunun ismi

İnuit halkları, Arktik bölgede, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan Eskimoların ayrıldığı iki ana koldan biri. Diğer kol Yupik halklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo halkları</span> Eski bir kuzey dünya topluluğu

Eskimolar ya da İnuit ve Yupikler, Arktik bölgedeki dört ülkeye dağılmış olarak, Doğu Sibirya, Alaska, Kanada ve Grönland'da yaşayan ve Eskimo - Aleut dillerini konuşan Eskimo - Aleut halklarının en büyük grubunu oluşturan avcı ve toplayıcı halk.

<span class="mw-page-title-main">İnuitler</span> Halk

İnuitler ya da Kanada İnuitleri, Kanada'nın Kuzey Kanada denen bölümünde yaşayan İnuit kolundan Eskimo halklarının ortak adı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 30.500 kişilik nüfustan 24.500 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

Kanada Kızılderilileri, Kanada'da Eskimo İnuitler ile melez Métisler dışında kalan bütün Kanada yerlileri için kullanılan niteleme olup Kanada'da resmi olarak İlk Milletler adı kullanılır. Kanada'da Kızılderili (Indian) adı hâlâ yasal bir terim olsa da resmî olarak kullanımı günümüzde oldukça azalmıştır. Kanada Kızılderililerinin sayısı 2006 sayımına göre 698.025 kişidir. Şu an için Kanada tarafından kabul edilen 630 kabile hükûmeti yasal olarak tanınmaktadır ve bunların kabaca yarısı Ontario ile Britanya Kolumbiyası eyaletlerinde bulunmaktadır. Kanada'da yasal olarak yaşamak zorunda oldukları kısıtlayıcı yerlere Kızılderili rezervi adı verilir. Günümüzde Kanada Kızılderililerine karşı sistemik ırkçılık hâlâ uygulanmaktadır. eğitim ve öğretimleri yirminci yüzyılın ortalarına kadar ırkçı asimilasyon politikaları gereği oluşturulan Kanada Kızılderili yatılı okullarında yapılıyordu. Kızılderili Kütüğüne kayıtlı olanların hakları kayıtsız olanlara göre fazladır. Kızılderili işlerinden Kanada Kızılderili ajanı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Supikler</span>

Supikler ya da Pasifik Yupikleri, Alutikler, Güney Alaska'da yaşayan Yupik kolundan Eskimo halkıdır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 3.500 kişilik Supik nüfustan 200 kadarı anadillerini konuşabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Inuit Circumpolar Council</span>

Inuit Circumpolar Council (ICC) ya da orijinal olarak önceden Inuit Circumpolar Conference, dört ülkeye dağılmış olarak, Amerika Birleşik Devletleri (Alaska), Kanada, Grönland ve Rusya'da (Çukotka) yaşayan 155.000 nüfuslu Eskimoları temsil eden bir sivil toplum örgütü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kanada İnuitçesi</span>

Doğu Kanada İnuitçesi, Kanada'da Doğu Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut halkları</span>

Eskimo-Aleut halkları, anadilleri Eskimo - Aleut dilleri ailesine giren Sibirya kökenli avcı ve toplayıcı şamanist halklar. Sibirya kökenli olmalarına rağmen, günümüzde Sibirya'da az sayıda bulunurlar; daha çok Kuzey Amerika'nın arktik bölgesi ile Grönland'da yoğunlaşmışlardır ve Arktika'nın birincil ana halkı konumundadırlar. Dil temelli sınıflandırmaya göre, Aleutlar ile Eskimolar olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Dilce yapılan bu sınıflandırma kültürce yapılan sınıflandırmayla da örtüşür. Yalnız, dilleri Eskimo dillerinin Yupik koluna giren ve İngilizcede Alutiiq adıyla da anılan Supikler, kültürce Eskimolara değil Unangan da denilen Aleutlara yakındır ve geçmişte Ruslarca her iki halk da Çukçilerin verdiği "Aleut" ortak adıyla anılırlar. Eskimo - Aleut dilli halkların nüfusu 102.000 kişidir. Büyük çoğunluğunu Eskimolar oluştururken, Aleutlar 2300 kişilik nüfuslarıyla çok azınlıkta kalırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kanada yerlileri</span> Vikimedya liste maddesi

Kanada yerlileri ya da Kanada Aborijinleri, Kanada'daki Amerika yerlileri için kullanılan ve Kızılderili, İnuit ve Métis olmak üzere üç ana yerli grubunu kapsayan yasal terimdir. Kanada'da Kızılderili (Indian) ve Eskimo adları "aşağılayıcı" (pejorative) bulunduğu için resmi olarak kullanılmaz. Günümüzde Kızılderililer için «İlk Milletler», Eskimolar için de «İnuit» adı kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Métisler</span> Kuzey Amerikada bulunan etnik bir grup

Métisler, Kanada'da Kızılderili ve İnuitlerle yasal olarak eşit haklara sahip olan ve onlarla birlikte Kanada yerlilerinin üç asli unsurunu oluşturan, genellikle Kri, Ojibva, Algonkin, Saulteaux, Menomini, Mikmak ve Maliset kökenli Kızılderili anneden ve Avrupalı babadan olma melez topluluk. Nüfusları 2006 sayımına göre 389.780 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Nunatsiavut İnuitçesi</span>

Nunatsiavut İnuitçesi ya da Labrador İnuitçesi, Kanada'da yaşayan Nunatsiavut İnuitleri (Nunatsiavummiut) tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan Doğu Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir. Nunavik-Nunatsiavut lehçe grubunda sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Nunatsiavut</span>

Nunatsiavut, Kanada'nın Kuzey Kanada denen kuzey bölümünde Newfoundland ve Labrador eyaletinde Nunatsiavut İnuitçesi konuşan İnuitlerin (Nunatsiavummiut) özerk bölgesi. Québec sınırlarına uzanan Labrador topraklarını içerir. 2002 yılında Labrador Inuit Association tarafından yapılan öneriden sonra 1 Aralık 2005 tarihinde anayasaya ekleme yapıldı. Başlangıçta sağlık, eğitim ve kültür işlerinden sorumlu olması için kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nunavik İnuitçesi</span>

Nunavik İnuitçesi ya da Nunavimmiut İnuitçesi, Kanada'da Québec eyaletinin özerk Nunavik ilçesi ile Nunavut eyaletinin Sanikiluaq adasında yaşayan Nunavik İnuitleri (Nunavimmiut) tarafından konuşulan Doğu Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir. Nunavik-Labrador lehçe grubunda sınıflandırılır. Kanada 2001 nüfus sayımına göre Nunavik'teki 12.000 kişilik etnik nüfustan % 90 kadarı ana dillerini konuşabiliyor. İnuit hece yazısı ile yazılır. Güney Qikiqtaaluk (Baffin) İnuitçesine benzer. Fakat, idari olarak Nunavut'tan ayrı olması ayrışmayı körüklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kanada</span>

Kuzey Kanada, Kanada'nın coğrafi ve siyasi farklı farklı tanımlanan en geniş ve en kuzey bölgesi. Siyasi olarak Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tan oluşan üçlü Kanada bölgesidir ve güneyde Batı Kanada bölgesinden bir çizgiyle ayrılır. Benzer şekilde, Far North Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalan ve Arktik Kanada denen Kanada topraklarını, diğer kısımları ise Nunavik ve Nunatsiavut'u içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kanada'da insan hakları</span>

Kanada'da insan hakları, 1948 yılında İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'ni imzalamasından sonra Kanada hükûmetinin bu bildirinin Kanada yasalarının bir parçası olması için çalışmaları. Kanada'da insan haklarını korumak için dört temel mekanizma bulunmaktadır: Canadian Charter of Rights and Freedoms, Kanada İnsan Hakları Yasası, Kanada İnsan Hakları Komisyonu ve Kanada'nın eyaletleri ve bölgelerindeki insan hakları yasaları ile mevzuatı.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek Arktik Tehciri</span>

Yüksek Arktik Tehciri, 1950 lerdeki Soğuk Savaş döneminde Kanada Hükûmeti tarafından Nunavik İnuitçesi konuşan 87 İnuitin Québec'ten alınıp Nunavut'un verimsiz toprakları olan Yüksek Arktik'e zorla tehcir ettirilmesidir. 1953 yılında on aile, 1955 yılında ise sekizden fazla aile tehcir edilmiştir. Tehcir tartışma kaynağı olmuştur: hükûmet kanadı yerlilerin kaldıkları açlık tehlikesine karşı koruyucu önlem olarak geçimlerini sürdürmeleri için insani jest yapıldığını iddia ederken, İnuit Eskimoları ve insan hakları savunucuları bu zorunlu göçün hem Soğuk Savaş döneminde hem de Kanada Arktik Takımadaları'nın tartışmalı toprak iddialarının sürdüğü dönemde "insan bayrak direkleri" olarak kullanıp Uzak Kuzey egemenliğini savunmak için federal hükûmet tarafından kışkırtıldığını söylerler. Her iki taraf da, Inukjuak'tan Resolute Bay'a yapılan zorunlu tehcirden sonraki ilk yıl aç kalmamaları için İnuitlere yeterli gıda takviyesi yapılmadığında hemfikirdir. Bu tehcir Kanada'da insan hakları içinde etnik ihlallerden biri olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kanada yerli yatılı okulları</span> Yerli çocukları asimile etmek için kurulan okullar

Kanada yerli yatılı okulları ya da Kanada Kızılderili yatılı okulları, Kanada'da Kanada İnuitleri, Kanada Kızılderilileri ve Métisler'den oluşan Kanada yerlilerine yakın zamana kadar eğitim-öğretim verilen yatılı okullar ağı. Finansmanı Kanada hükûmeti'ne bağlı Aboriginal Affairs and Northern Development Canada tarafından sağlanan bu okullar, Hristiyan kiliseleri, özellikle de Kanada Katolik Kilisesi ile Kanada Anglikan Kilisesi tarafından yönetilir. Kökeni Kanada Konfederasyonu öncesine dayansa da 1876'da Indian Act yasasının kabul edilmesinden sonra etkinleşmiştir ve yirminci yüzyıla kadar açık kalan bu okulların sonuncusu ancak 1996 yılında kapatılmıştır.