İçeriğe atla

Nummulitler

Nummulitler
Yaşadığı dönem aralığı: 85,5-0 myö
Santoniyen-Günümüz 
Fossil nummulit foraminiferler
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Protozoa
Sınıf:Granuloreticulosea
Takım:Foraminiferida
Familya:Nummulitidae
Cins:Nummulites
Lamarck, 1801

Nummulitler, çok sayıda kıvrımları olan ve bölmelerle odacıklara ayrılmış, büyük mercek biçiminde fosillerdir.[1] Bir tür foraminifer olan ve günümüzde de yaşayan deniz protozoanlarının kabuklarıdırlar. Boyutları genellikle 1,3 cm ile 5 cm arasında değişir.[2] Çoğunlukla Güneybatı Asya ve Akdeniz'de Eosen ve Miyosen dönemlere ait deniz kayaçlarında yaygın olarak bulunurlar.[3] Türkiye'deki orta Eosen dönem kayaçlarında 15 cm'e kadar olan fosil örnekleri bulunmuştur.[4] İndeks fosiller olmaları açısından önemlidirler.[5]

Eski Mısırlılar nummulitleri para olarak kullanmışlardır ve piramitlerin yapımında nummulit içeren kireç taşları kullanılmıştır.[6] Nummulit kelimesi de zaten şekillerine ithafen "küçük madenî para" anlamına gelen Latince nummulus kelimesinin kısaltılmış hâlidir.[7]

1913 yılında doğa bilimci Randolph Kirkpatrick Nummulosfer, Sözde Magmatik Kayaçlar ve Abisal Kırmızı Killerin Organik Kökeni hakkında bir açıklama isimli bir kitap yayımlamış ve bu kitabında tüm kayaçların Nummulitler ve benzeri foraminiferlerin birikimi sonucu oluştukları teorisini ortaya atmıştır.[8]

Galeri

  • 'Nummulitin yukarıdan ve yatay ortadan bölünmüş görüntüsü'
    'Nummulitin yukarıdan ve yatay ortadan bölünmüş görüntüsü'
  • Foraminifer fosilleri Urbasa, Navarre
    Foraminifer fosilleri Urbasa, Navarre
  • Eosen dönem Nummulit fosilleri
    Eosen dönem Nummulit fosilleri
  • Nummulit fosilleri
    Nummulit fosilleri

Kaynakça

  1. ^ "Dictionary of Animals - nummulite". web.archive.org. 27 Mart 2005. 27 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  2. ^ Racey, A. (2001). "A REVIEW OF EOCENE NUMMULITE ACCUMULATIONS: STRUCTURE, FORMATION AND RESERVOIR POTENTIAL". Journal of Petroleum Geology (İngilizce). 24 (1): 79-100. doi:10.1111/j.1747-5457.2001.tb00662.x. 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  3. ^ Kopaevich, L. F.; Lygina, E. A.; Nikishin, A. M.; Yakovishina, E. V. (2008). "The Crimean Eocene nummulite bank". Moscow University Geology Bulletin (İngilizce). 63 (3): 195-198. doi:10.3103/S0145875208030083. ISSN 0145-8752. 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  4. ^ "Largest microbe". Guinness World Records (İngilizce). 30 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  5. ^ PAPAZZONI, CESARE ANDREA; SIROTTI, ACHILLE (15 Haziran 2017). "NUMMULITE BIOSTRATIGRAPHY AT THE MIDDLE/UPPER EOCENE BOUNDARY IN THE NORTHERN MEDITERRANEAN AREA". Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia (Research In Paleontology and Stratigraphy) (İngilizce). V. 101: N. 1. doi:10.13130/2039-4942/8566. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  6. ^ Sarah Kaplan, Ben Guarino (8 Mart 2018). "Speaking of Science from The Washington Post". web.archive.org. 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  7. ^ Hottinger, Lukas (2006). "Illustrated glossary of terms used in foraminiferal research". Carnets de géologie (Notebooks on geology) (Mémoires). doi:10.4267/2042/5832. ISSN 1634-0744. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  8. ^ Kirkpatrick, Randolph (1917). The Nummulosphere ... (İngilizce). Lamley & Company. 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Primat</span> memeli takımı

Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Lacertidae</span> sürüngen familyası

Lacertidae, Autarchoglossa alttakımına bağlı bir sürüngen familyasıdır. Lacertidler genelde kertenkele olarak anılırlar. Avrupa, Afrika ve Asya'ya özgüdür.

<i>Aegyptopithecus</i>

Aegyptopithecus, Mısır'da Çöl bölgesi Fayyum'da bulunmuş bazal antropoid cinsi. Adı Mısır Maymunu anlamına gelen, günümüzde daha yaygın olarak Propliopithecus diye adlandırılan bu soyu tükenmiş maymun cinsiyle ilişkili canlıya ait fosil kemikler, 38 ila 29.5 milyon yıl öncesine tarihlenir.

<span class="mw-page-title-main">Eosen</span>

Eosen, günümüzden 55,8 ± 0,2 ila 33,9 ± 0,1 milyon yıl öncesini kapsayan, Senozoyik Zaman'ın Paleojen dönemine ait bir bölümdür. Eosen, Paleosen bölümün sonundan Oligosen bölümün başına uzanır. Eosen'in başlangıcı ilk çağdaş memeli gruplarının ortaya çıkması ile tanımlıdır. Eosenin sonu ise Büyük Kopukluk olarak adlandırılan büyük bir yok oluş olayı olarak tanımlanmıştır – bu olay, Sibirya'ya ve günümüz Chesapeake Körfezi'ne çarpmış bir veya birkaç büyük göktaşı ile ilişkili olabilir. Diğer jeolojik devreler gibi Eosen'in başı ve sonunu belirleyen katmanlar iyi tanımlıdır ama tam tarihleri belirsizdir.

Prekambriyen, yerküre tarihinin mevcut Fanerozoyik Üst Zaman'dan önce gelen en eski bölümüdür. Prekambriyen, Fanerozoyik Üst Zaman'ın ilk dönemi olan Kambriyen'den önce geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Kambriyen adlandırması ise bu çağa ait kayaçların ilk incelendiği yer olan Galler'in Latince ismi Cambria'dan gelmektedir. Prekambriyen, yerkürenin jeolojik zamanının %88'ini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Balinaların evrimi</span> Eosen devrinin başında sucul hayata adapte olmaya başlayan mezonikid benzeri çift toynaklıların evrimsel süreci

Balinaların evriminin, Hindistan alt kıtasında 50 milyon yıl önce çift toynaklılardan başladığı ve en az 15 milyon yıllık bir süre boyunca ilerleyip günümüz dişli ve dişsiz balina gruplarını oluşturduğu düşünülmektedir. Balinalar, çift toynaklılar takımına ait, tamamen suda yaşayan deniz memelileridir ve yaklaşık 50-55 milyon yıl önce diğer çift toynaklılardan kopmuşlardır. Birçok analiz, balinaların Eosen veya daha öncesinde evrimleştikleri ve su aygırları ile nispeten yakın – diğer çift toynaklılara göre – bir ortak ataya sahip olmaları gerektiğini göstermiştir. Memeli olarak, hava solumak için yüzeye çıkarlar; yüzgeçlerinde 5 parmak kemiği vardır; yavrularını emzirirler. Tamamen suda yaşamalarına rağmen, karasal atalarından gelen birçok iskelet özelliğini korumuşlardır. 1970'lerin sonlarında Pakistan'da yapılan araştırmalar, deniz memelilerinin karadan denize geçişindeki çeşitli aşamaları ortaya çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Toynaklılar</span> memeli kladı

Toynaklılar, memelilerin Ferungulata grubundan, pençelerini toynak biçiminde geliştirmiş bir memeli üst takımıdır.

<i>Phorusrhacidae</i> tarih öncesi kuş familyası

Terör kuşları olarak da bilinen Phorusrhacidae, 62 milyon yıl öncesinden (Paleosen) 1,8 milyon yıl öncesine kadar yaşamış, büyük, etobur ve uçamayan bir kuş familyasıdır. Yaşadığı Senozoik dönemde Güney Amerika'daki en büyük süper avcılar bu ailenin türlerine mensup olmuştur.

<i>Pakicetus</i> bir arkaik balina cinsi

Pakicetus, Erken Eosen'de Pakistan yakınlarında yaşamış, ilkel bir ikiyaşamlı cetacean cinsidir. Yaklaşık olarak kurt büyüklüğünde bir çift toynaklıydı. Muhtemelen suda veya yakınında yaşayan hayvanlarla, balıklarla ve böceklerle besleniyordu. Paleontologların büyük çoğunluğu, onu kara memelileri ile balinalar arasında bir geçiş türünü temsil eden en bazal balina olarak tanımlar.

<i>Diacodexis</i> tarih öncesi çift toynaklı cinsi

Diacodexis, Eosen'de Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da yaşamış, küçük bir ilkel çift toynaklı cinsi.

<i>Protocetus</i> tarih öncesi balina cinsi

Protocetus atavus, Orta Eosen'de Mısır'da yaşamış bir ilkel balina türüdür. Protocetus, ilk keşfedilen protocetiddi. Fosilleri Mısır, Kahire yakınlarında Orta Lütesiyen tetis denizinde, kireç taşında bulunan bir kafatasına ve bir dizi ilişkili omur ve kaburgaya dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Phenacodontidae</span> ilkel toynaklıları içeren bir familya

Phenacodontidae, Paleosen ila Eosen devreleri arasında Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaşamış erken toynaklıları içeren bir familya. Phenacodontidler, geleneksel olarak çöp sepeti taksonu olan "condylarthra"ya yerleştirilirler. Ancak tek toynaklılarla ilişkili olduklarını gösteren bazı çalışmalar yayımlanmıştır.

<i>Kutchicetus</i> tarih öncesi balina cinsi

Kutchicetus, Orta Eosen'de Batı Hindistan'da yaşamış bir arkaik balina cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Kala Chitta Aralığı</span>

Kala Chitta Aralığı, Pakistan'ın Pencap kentinin Attock Bölgesi'nde bir dağ silsilesidir. Kala-Chitta, Siyah Kala ve Chitta beyaz anlamına gelen Pencapça kelimelerdir. Aralık, doğuya, Potohar platosu boyunca Ravalpindi'ye doğru ilerler.

<span class="mw-page-title-main">Diacodexeidae</span> bazal çift toynaklı familyası

Diacodexeidae, Eosen'de (İpresiyen-Bartoniyen) yaşamış, muhtemelen böcekçil veya otçul bir bazal çift toynaklı familyası. Fosilleri Avrasya ve Kuzey Amerika'da bulunmuştur.

Oligopithecidae, Mısır'ın geç Eosen döneminden, Catarrhinler'in geri kalanının kardeş taksonu olan, soyu tükenmiş bir bazal Catarrhine ailesidir. Üyeleri, basit azı dişleri ve sivri uç dizilimi nedeniyle muhtemelen böcekçildi.

<i>Basilosaurus</i> arkaik balina cinsi

Basilosaurus, küçük arka ayaklara sahip bir Orta Eosen arkaik balinasıdır. Modern balinalarınki gibi küçük pelvis, omur sütununa olan bağlantısını kaybetmiştir. Ön ayakları da küçüktür ve sadece dalgalı yüzmenin kontrolünde işlev görebilirdi. Bu yüzden, Basilosaurus, bir balina kuyruğuna sahip olmalıdır ve kendisi ile birlikte modern deniz memelilerinin hareket tarzı nihayet evrimleşmişti. Basilosaurus fosilleri; ABD, Fas, Pakistan, Ürdün, Tunus ve Mısır'da bulundu.

Himalayacetus, Erken Eosen döneminde kuzey Hindistan'da yaşamış, bilinen en eski balina cinsi. Subathu Oluşumu'nda bulunan kalıntıları 53.5 milyon yıl öncesine tarihlendi. Bu kalıntılar tek ve tip türü olan Himalayacetus subathuensis'e atandı.

Amphipithecidae, Geç Eosen ve Erken Oligosen'de simiyen primat familyası. Fosilleri Myanmar, Tayland ve Pakistan'da bulundu. Sınırlı fosil kanıtları, arboreal dört ayaklılık ile tutarlıdır, ancak bununla sınırlı değildir. Başka bir deyişle, türler ağaçlarda dört ayak üzerinde hareket etmiş olabilir, ancak muhtemelen daha sonraki simiyenlerde görüldüğü gibi düzenli sıçramalarla değildi.

Perupithecus, Eosen döneminde Güney Amerika'da (Peru) yaşamış, ilkel antropoid cinsi. Yeni Dünya'dan bilinen en eski maymundur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.