İçeriğe atla

Nuhalkça

Nuhalkça
Nuxálk
Ana dili olanlarKanada (Britanya Kolumbiyası)
Konuşan sayısı20 (2002)[1]  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Dil kodları
ISO 639-3blc

Nuhalkça (kendilerince Nuxálk; İngilizce Nuxálk, Nuxalk, Bella Coola, Bellacoola), Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Bella Coola yöresinde yaşayan Nuhalklar tarafından konuşulan Saliş dilleri ailesinden tek başına grup oluşturan bir Kızılderili dilidir. 1991 sayımına göre 700 kişilik etnik nüfustan 2002 rakamına göre ancak 20 kişi anadillerini konuşabiliyor.[1]

Lehçeleri

  • Kimsquit — Dean Channel
  • Tallheo/Talio — Tallheo, South Bentinck
  • Stuic (Stuie, Bella Coola) — Tweedsmuir Park
  • Kwalhna/Kwatna — King Adası

Örnekler

Örnekler: [2]

  • wats' köpek
  • tl'actl'aqw'lhp köknar ağacı
  • sktsulhk yürek
  • tsitsipi kuş
  • ts'awikalh kar ayakkabısı
  • k'ay kar
  • wlalh yağmur
  • s7il7ilayc gökkuşağı
  • snx güneş
  • tl'uk' ay
  • smaw bir
  • lhnus iki
  • asmus üç
  • mus dört
  • ts'icw beş
  • t'xuulh altı
  • nus7alhklhm yedi
  • k'ilhnus sekiz
  • k'ismaw dokuz
  • tsklakt on

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2012.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "refEthnnux" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2012. 

Bibliyografya

  • Bruce Bagemihl (1991). "Syllable Structure in Bella Coola". Proceedings of the New England Linguistics Society. Cilt 21. ss. 16-30. 
  • Bruce Bagemihl (1991). "Syllable Structure in Bella Coola". Linguistic Inquiry. Cilt 22. ss. 589-646. 
  • Bruce Bagemihl (1998). Maximality in Bella Coola (Nuxalk). In E. Czaykowska-Higgins & M. D. Kinkade (Eds.), Salish Languages and Linguistics: Theoretical and Descriptive Perspectives (pp. 71–98). Berlin: Mouton de Gruyter.
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1973). "Lexical Suffix Copying in Bella Coola". Glossa. Cilt 7. ss. 231-252. 
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1975). "Bella Coola Nominal Deixis". Language. 51 (4). Language, Vol. 51, No. 4. ss. 845-858. doi:10.2307/412696. JSTOR 412696. 
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1976). "Bella Coola Deictic Roots". International Journal of American Linguistics. 42 (4). ss. 319-330. doi:10.1086/465436. 
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1978). Bella Coola Syntax. In E.-D. Cook & J. Kaye (Eds.), Linguistic Studies of Native Canada (pp. 37–66). Vancouver: University of British Columbia.
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1979). "Bella Coola Phonology". Lingua. 49 (2–3). ss. 169-187. doi:10.1016/0024-3841(79)90022-6. 
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1980). Bella Coola Texts. British Columbia Provincial Museum Heritage Record (No. 10). Victoria: British Columbia Provincial Museum. ISBN 0-7718-8206-8.
  • Philip W. Davis & Ross Saunders (1997). A Grammar of Bella Coola. University of Montana Occasional Papers in Linguistics (No. 13). Missoula, MT: University of Montana. ISBN 1-879763-13-3.
  • Forrest, Linda. (1994). The De-transitive Clause in Bella Coola: Passive Vs Inverse. In T. Givón (Ed.), Voice and Inversion (pp. 147–168). Amsterdam: Benjamins.
  • Mithun, Marianne. (1999). The Languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
  • Montler, Timothy. (2004–2005). (Handouts on Salishan Language Family).
  • Nater, Hank F. (1977). Stem List of the Bella Coola language. Lisse: Peter de Ridder.
  • Nater, Hank F. (1984). The Bella Coola Language. Mercury Series; Canadian Ethnology Service (No. 92). Ottawa: National Museums of Canada.
  • Nater, Hank F. (1990). A Concise Nuxalk-English Dictionary. Mercury Series; Canadian Ethnology Service (No. 115). Hull, Quebec: Canadian Museum of Civilization. ISBN 0-660-10798-8.
  • Newman, Stanley. (1947). Bella Coola I: Phonology. International Journal of American Linguistics, 13, 129-134.
  • Newman, Stanley. (1969). Bella Coola Grammatical Processes and Form Classes. International Journal of American Linguistics, 35, 175-179.
  • Newman, Stanley. (1969). Bella Coola Paradigms. International Journal of American Linguistics, 37, 299-306.
  • Newman, Stanley. (1971). Bella Coola Reduplication. International Journal of American Linguistics, 37, 34-38.
  • Newman, Stanley. (1974). Language Retention and Diffusion in Bella Coola. Language in Society, 3, 201-214.
  • Newman, Stanley. (1976). Salish and Bella Coola Prefixes. International Journal of American Linguistics, 42, 228-242.
  • Newman, Stanley. (1989). Lexical Morphemes in Bella Coola. In M. R. Key & H. Hoenigswald (Eds.), General and Amerindian Ethnolinguistics: In Remembrance of Stanley Newman (pp. 289–301). Contributions to the Sociology of Language (No. 55). Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 0-89925-519-1.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Apaçiler</span> Amerika Birleşik Devletlerinin yerli halklarından oluşan birkaç grup

Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.

<span class="mw-page-title-main">Latino-Faliskan dilleri</span>

Latino-Faliskan veya Latin-Falisk dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna ait bir dil grubudur. MÖ 1. milenyumun başlarında İtalya'da yaşayan Latin-Falisk halkları tarafından konuşulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Edward Sapir</span>

Edward Sapir, Amerikalı dilbilimci ve etnologtur. Öncelikli unvanıysa, Amerikan yapısal dilbilimcisidir ve Sapir-Whorf Hipotezi'nin kurucularından biridir.

Tsetsautça (kendilerince Wetaɬ; komşularınca Tsʼetsʼaut; İngilizce Tsetsaut, Wetalh]. ABD'de Alaska'nın güney kıyılarıyla Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinin kuzeybatı kıyılarında konuşulmuş Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerind dilleri</span>

Kızılderili dilleri ya da Amerind dilleri, Sibirya kökenli Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili halklarının konuştuğu dilleri toplayan ve Joseph Greenberg tarafından 1960 yılında ortaya atılan tartışmalı makro-dil ailesi. Greenberg, Yeni Dünya yerli dillerini üç ana aile olarak düzenler: Eskimo-Aleut dilleri, Na-Dene dilleri ve Amerind dilleri. 1987 yılında yayımladığı Language in the Americas adlı kitap, çok sayıda metodolojik kusura sahiptir ve önerdiği benzerlikler tarihî dilbilimcilerin çoğu tarafından reddedilir.

Tsetsautlar, Kanada'nın Britanya Kolombiyası eyaletinin kuzeybatı kıyılarında yaşamış, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Yukon Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Dilleri Franz Boas tarafından 1894 yılında yapılan arazi çalışmalarıyla tespit edildi. Boas'ın, Nisgağalar arasındaki iki Jitsʼaawit köleden derlediği malzeme 1924'te Pliny Earle Goddard ve 1972'de de George Tharp tarafından yayımlanarak dilcilerin kullanımına sunuldu. 1927 yılında son Tsetsaut kölenin ölmesiyle dilleri de yok oldu. 1800'lerde savaş ve hastalıklar sonucu yok olma eşiğine gelen Tsetsautların torunları günümüzde hâlâ Nisgağalar, Tahltanlar ve Kaskalar arasındadır fakat onlardan ayırt edilemez.

<span class="mw-page-title-main">Nuhalklar</span>

Nuhalklar, günümüzde Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Bella Coola yöresinde yaşayan, Saliş halkları grubundan avcı ve toplayıcı, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Nuhalklar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. Nüfusları 1991 sayımına göre 700 kişidir ve 2002 rakamına göre ancak 20 kişi anadillerini konuşabiliyor.

Mandanca ya da Mandan dili, ABD'nin Kuzey Dakota eyaletinde Mandanlar (Rų́ʔeta) tarafından konuşulan Siyu dilleri ailesinin Batı Siyu dilleri grubundan tek başına bir grup oluşturan bir Kızılderili dilidir. Son konuşanı olan Edwin Benson 9 Aralık 2016'da ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Potavatomice</span> Kızılderili dili

Potavatomice, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Michigan, Wisconsin ve Oklahoma eyaletleri ile Kanada'nın Ontario eyaletinde yaşayan Potavatomiler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundaki Anişinabe dilleri grubundan soyu tükenmek üzere olan bir Kızılderili dilidir. 2012 yılı itibarıyla konuşanı yalnızca 9 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Numi dilleri</span>

Numi dilleri ya da Numik dilleri, ABD'nin batısında Kızılderililer tarafından konuşulan Uto-Aztek dilleri ailesinden dil grubu.

<span class="mw-page-title-main">Aztek-Tano dilleri</span>

Aztek-Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletleri ile Meksika'da konuşulan farazî Amerind Kızılderili dil ailesi. Uto-Aztek dilleri ile Tano dilleri için oluşturulmuştur. Bazen izole dillerden olan Zunice de bu gruba dahil edilir. Her iki grubun ortaklığı kanıtlanamamıştır zira yavaş sürmektedir, fakat yine de umut vericidir.

<span class="mw-page-title-main">Tano dilleri</span>

Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinib New Mexico, Kansas, Oklahoma ve Teksas eyaletleri ile Meksika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi.

<span class="mw-page-title-main">Keres dilleri</span>

Keres dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinde New Mexico eyaletinde Keresler tarafından konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi ve lehçe birliği.

Yurokça ya da Yurok dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Yuroklar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Bir düzine konuşanı olan dil yok olma sürecine girmiştir. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Viyotça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.

<span class="mw-page-title-main">Vintu dilleri</span>

Vintu dilleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Kaliforniya eyaletinin kuzey merkezinde yaşayan Vintu halkları tarafından konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi. Biri tükenmiş olan diğerleri de tükenmekte olan dört dilden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan İşaret Dili</span>

Amerikan İşaret Dili veya ASL, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'daki sağır topluluklarının kullandığı doğal bir işaret dilidir. Lehçeleri ve ASL'den türemiş kreyollar ile birlikte Batı Afrika ve Güneydoğu Asya'daki topluluklarca da kullanılmaktadır. Fransızca işaret dilinin bir kreyolu olduğu düşünülen ASL, Amerika Birleşik Devletleri'nın batısındaki Connecticut'ta yer alan American School for the Deaf adlı sağırlar okulunda dil ilişkisi sonucunda gelişmiştir.

Dil biliminde karşılıklı anlaşılabilirlik, farklı fakat birbiriyle ilgili dil türleri konuşanların kasıtlı bir çalışma yapmadan ya da özel çaba harcamadan birbirlerini kolayca anlayabilecekleri diller ya da lehçeler arasında bir ilişkidir. Bu, dilleri lehçelerden ayırt etmekte genellikle en önemli kriter olarak kullanılır, fakat sosyodilbilimsel faktörler de göz önüne alınır.

<span class="mw-page-title-main">Çad dilleri</span>

Çad dilleri, Kuzey Nijerya, Güney Nijer, Çad, Güney Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kuzey Kamerun'un yer aldığı Sahel’in bazı bölgelerinde konuşulan ve 150 dili içeren Afro-Asyatik dil ailesinin bir koludur. En çok konuşulan Çad dili Hausaca, bir lingua franca olarak Batı Afrika'nın doğusunda kalan iç bölgelerde konuşulmaktadır.

Saliş sözlü anlatıları, Britanya Kolumbiyası, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Washington, Idaho ve Montana'da yaşayan Saliş dillerini konuşanların geleneksel anlatılarından oluşur. Bu gruplardaki birçok insanın her birinin kendi hikâyeleri vardır ve her hikâye anlatıcısı bunları kendi yöntemleriyle yorumlayabilir, ancak Saliş halklarının hikâyelerinin çoğu benzerdir ve temaları, karakterleri, tarihsel kökenleri paylaşır. Saliş halklarının sözlü geleneklerinin en eski tanımları, antropolog Franz Boas'ın suda topladığı Nuxalk mitolojisi koleksiyonlarıydı.

İhtiyofobi veya balık korkusu, balık yeme korkusu, çiğ balığa dokunma korkusu veya ölü balık korkusu gibi kültürel fenomenlerden irrasyonel korkuya kadar değişir. Selakofobi veya galeofobi ise, köpekbalıklarına özel gelişen korkudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.