İçeriğe atla

Ntsu Mokhehle

General
Ntsu Mokhehle
Lesotho Başbakanı
Görev süresi
14 Eylül 1994 - 29 Mayıs 1998
Görev süresi
2 Nisan 1993 - 17 Ağustos 1994
Yerine geldiğiJoseph Leabua Jonathan
Yerine gelenPakalitha Mosisili
Kişisel bilgiler
Doğum 26 Aralık 1918(1918-12-26)
Mokhehle, Basutoland
(günümüzde Lesotho)
Ölüm 6 Ocak 1999 (80 yaşında)
Bloemfontein, Güney Afrika Cumhuriyeti
Partisi Basotholand Kongre Partisi

Ntsu Mokhehle (d. 26 Aralık 1918 - ö. 6 Ocak 1999), Lesotholu asker ve siyasetçi. Mokhehle, Afrika ülkesi Lesotho'da 1993-1994 ve 1994-1998 yılları arasında olmak üzere iki farklı dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.

1952'de Basutoland Afrika Kongresi'ni (BAC), 1957'de Basutoland Kongre Partisi'ni ve 1997'de de Lesotho Demokrasi Kongresi'ni (LCD) kurdu. 2 Nisan 1993 - 17 Ağustos 1994 ve 14 Eylül 1994 - 29 Mayıs 1998 tarihleri arasında başbakan olarak görev yaptı. Mokhehle'nin iki dönem arasındaki 17 Ağustos 1994 ile 14 Eylül 1994 tarihleri arasında kısa dönem Hae Phoofolo geçici olarak başbakanlık görevlerini yürütmüştür.

Afrika Ulusal Kongresi'ne Fort Hare üniversitesinde öğrenci olduğu süreçte katıldı ve ANC Gençlik Ligi'nin oluşumunda etkili oldu ve sözleşmeli üye oldu. Lesotho'ya dönüşünün ardından siyasete devam etti ve 1952'de Basutoland Kongre Partisi'ni (1966'da bağımsızlığın ardından Basotho Kongre Partisi olarak yeniden adlandırıldı) kurdu ve istifa edip yeni bir siyasi parti olan Lesotho Demokrasi Kongresi'ni (LCD) kurduğu 1997 yılına kadar partiyi yönetti (ilk parti başkanı olarak görev yaptı). Lesotho'da sömürge yönetimine karşı savaştı ve daha fazla özyönetim talep etti. Ayrıca etkili Mohlabani (Savaşçı) ve Makatolle siyasi gazetelerini kurdu. Açık sözlü siyasi görüşleri, 1954'te Basutoland Lisesi'ndeki öğretmenlik görevinden alınmasına neden oldu. Partisi Basutoland Kongre Partisi, 1960 yılında Lesotho'da yapılan ilk seçimlerde birçok sandalye kazandı. 1965 seçimlerinde Basutoland Kongre Partisi, Leabua Jonathan'ın Basotho Ulusal Partisi'nin ardından ikinci oldu. 1965 seçimlerinin ardından, başka bir genel seçim yapılmadıkça ve en önemli şeflere daha fazla yetki verilmedikçe, Lesotho'nun bağımsızlığını engellemek için Kral II. Moshoeshoe ile başarısız bir ittifak kurdu. İttifak, II. Moshoeshoe'nun toplantısının Aralık 1966'da Thaba Bosiu'da hükûmet tarafından bastırılmasıyla sona erdi. 1970 yılında Basotho Kongre Partisi seçimleri kazandı ve başbakan Leabua Jonathan iktidarı bırakmayı reddetti, anayasayı askıya aldı ve olağanüstü hal ilan etti. İktidarı zorla ele geçirdi ve birçoğu bir yıldan fazla bir süre yargılanmadan hapsedildi. Leabua'nın bir anti-demokrat olduğu ve silahın namlusundan hükmettiği açıktı. 1974'te Basotho Kongre Partisi, polis karakollarına saldırarak başarısız bir şekilde güç denedi ve ardından birçok kişi tutuklandı, öldürüldü ve Şef Leabua tarafından terör saltanatı devam etti. Ntsu Mokhehle Lesotho'dan kaçtı ve sürgüne gitti ve Botsvana, Zambiya ve Güney Afrika'da yaşadı. Sürgündeyken, Lesotho Kurtuluş Ordusu'nun kurulmasına başkanlık etti ve Lesotho'yu istikrarsızlaştırmak için Güney Afrika güvenlik güçleriyle gizlice çalıştı.[1]

Mokhehle, 1996'da Fort Hare Üniversitesi ve 1990'da Ulusal Lesotho Üniversitesi tarafından fahri doktora verildi.

Ordu, Mokhehle ile birlikte diğer sürgündeki isimlerin ülkeye dönüşünü sağlayan bir adım atarak Leabua Jonathan'ı, Şubat 1989'da devirdi. Mokhehle'nin Basotho Kongre Partisi, uluslararası gözlemcilerin adil bulduğu 1993 seçimlerini ezici bir farkla kazandı ve 1998 yılına kadar iktidarda kaldı. Basotho Kongre Partisi'ni istifa edip yeni bir siyasi parti olan Lesoto Demokrasi Kongresi'ni (LCD) kurduğu 1997 yılına kadar yönetti. Sağlığının kötü olması nedeniyle Ocak 1998'in sonlarında bir LCD konferansına katılmadı ve yeniden parti lideri olarak seçilmek istemedi, ancak parti yine de onu yeniden seçti. Mokhehle'nin artık partiyi yönetemeyeceği konusunda ısrar etmesi üzerine yeni bir konferans düzenlendi ve 21 Şubat'ta başbakan yardımcısı Pakalitha Mosisili parti genel başkanlığına seçildi. LCD, ardından gelen parlamento seçimlerini kazandı ve Mosisili, Mokhehle'nin yerine başbakan oldu.

Ölümü

Mokhehle, 6 Ocak 1999'da Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Bloemfontein kentinde hayatını kaybetti.

Kaynakça

  1. ^ Historical Dictionary of Lesotho. 2nd. Scarecrow Press. 13 Haziran 2013. ss. 352-354. ISBN 9780810879829. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lesotho</span> Afrikada bir ülke

Lesotho ya da resmî adı ile Lesotho Krallığı, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülke topraklarının tamamı Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları ile çevrilidir. 1868 yılından Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılına kadar Basutoland olarak adlandırılan ve parlamenter monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Maseru'dur.

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sol Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist siyasi parti. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SOL Parti" şeklindedir. Özgürlük ve Dayanışma Partisinin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da düzenlenen 8. Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur. Genel başkanı Önder İşleyen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Refah Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–1998)

Refah Partisi, Millî Görüş hareketinin 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulan siyasi partisi. 1987'de genel başkanlığa Necmettin Erbakan getirildi. 1991 seçimlerinde meclise girdi. 1995 seçimlerinden birinci parti olarak çıktı. 1997'de Refahyol Hükûmetini kurdu. "Lâik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemleri" gerekçesiyle, 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Milton Obote</span> Ugandanın ikinci devlet başkanı (1924-2005)

Milton Obote, Uganda'nın bağımsızlıktan sonraki ilk başbakanı (1962-1966) ve devlet başkanı. Ülkesinin bağımsızlığa kavuşmasında önemli rol oynadı ve iki kez askerî darbeyle görevinden uzaklaştırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maseru</span> Lesothonun başkenti

Maseru, Afrika ülkesi Lesotho'nun başkenti. Şehir, 1869'da Britanyalılar tarafından kurulmuştur. 230.000 nüfusu vardır. Güney Afrika sınırında yer alır. Lesotho'nun en büyük şehridir. Şehrin uluslararası havaalalanı ve ulusal stadyumu vardır. Etrafı fazla yüksek olmayan dağlarla çevrilidir. Bozkır bitki örtüsü hakimdir. İklimi kışları soğuk, yazları kurak ve sıcak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi</span>

Gine ve Yeşil Burun'un Bağımsızlığı için Afrika Partisi veya PAIGC, Gine-Bissau'yu 1973 yılındaki bağımsızlığından 1990'lı yılların sonuna dek yöneten ve 2004 yılından 2005 yılına kadar iktidarda olan siyasi parti. Parti, halihazırda Ulusal Halk Meclisinde çoğunluğa sahiptir. 2007 yılında iktidardaki koalisyonun bir parçası olmuş, 2008 yılında görevden ayrılana kadar PAIGC üyesi Martinho Ndafa Kabi, başbakan olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pakalitha Mosisili</span>

Bethuel Pakalitha Mosisili, 29 Mayıs 1998 - Haziran 2012 yılları arası görev yapmış olan ve 17 Mart 2015 tarihinde ikinci kez göreve seçilen Lesotho eski Başbakanıdır. Liderliğindeki partisi 2002 ve 2007 seçimlerinde çoğunluğu kazanmıştır. Başbakanlığına ek olarak Mosisili ayrıca Savunma Bakanıdır. 2012 yılında yapılan seçimlerde Görevdeki Demokrat Kongre Lesoto genel seçimlerinde yine çoğunluğu kazanmıştır. 17 Mart 2015'ten beri ülkesinin başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Tom Thabane</span>

Tom Motsoahae Thabane, Lesotho eski Başbakanı olan bir Sotholar etnik grbuna ait politikacı. Tom Thabane Demokrasi Lesoto Kongresi'nin (LCD) bir üyesiydi ve 1998 yılından 2006 yılına kadar Başbakan Pakalitha Mosisili'nin hükûmetinde görev aldı ancak 2006 yılında LCD'den ayrıldı.

Baskın parti sistemi, tek baskın parti sistemi veya hâkim parti sistemi; bir ülke içinde, bir siyasi partinin diğer tüm partilerden baskın ve geniş yetkiye sahip olmasına verilen isimdir. Bu sistem günümüzde birçok ülkede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Basutoland</span> Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanyanın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke

Basutoland, Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanya'nın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke. Günümüzde aynı sınırlar içerisinde Lesotho bulunmaktadır.

Sekhonyana Nehemia Maseribane Lesotholu siyasetçi. Maseribane, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ilk başbakanı olarak 1965 yılında kısa bir süre başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Leabua Jonathan</span> Lesotho başbakanı (1965-1986)

Leabua Jonathan, Lesotholu siyasetçidir. Jonathan, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ikinci başbakanı olarak makama seçilmiş, bu görevi ülkesinin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanması esnasında da sürdürmüştür. Jonathan 1986 yılında kendisine karşı gerçekleştirilen askerî darbe ile görevden uzaklaştırılmıştır.

Justin Metsing Lekhanya, Lesotholu asker ve siyasetçidir. Lekhanya, Afrika ülkesi Lesotho'da 1986 ile 1991 yılları arasında askeri konsey başkanı olarak başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Moshoeshoe</span> Lesotho kralı (1966-1990 ve 1995-1996)

II. Moshoeshoe, Lesotholu hükûmdardır. II. Moshoeshoe, Afrika ülkesi Lesotho'da 1966-1990 ve 1995-1996 yılları arasında Lesotho kralı olarak tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kenneth Kaunda</span>

Kenneth David Kaunda, Zambiyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Kaunda, Afrika kıtasında yer alan Zambiya'nın ilk devlet başkanı olarak 1964 ile 1991 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Tümgeneral Elias Phisoana Ramaema, Lesotholu asker ve siyasetçi. Ramaema, Afrika ülkesi Lesotho'da 2 Mayıs 1991'den 2 Nisan 1993'e kadar Lesotho Askerî Konseyi ve Bakanlar Konseyi'nin başkanı olarak hükûmet başkanı görevlerini üstlenmiştir.

Edward Hae Phoofolo ya da Haae Phoofolo, Lesotholu avukat ve siyasetçi. Phoofolo, Afrika ülkesi Lesotho'da 17 Ağustos 1994 ile 14 Eylül 1994 tarihleri arasında kısa süre başbakanlık makamında bulunmuştur. 2018 yılından itibaren başsavcı olarak görev yapmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.