İçeriğe atla

Nso dili

Nsɔ
Lamnsɔ’
Konuşan sayısıKamerun'da 240,000  (2005)e18
Dil ailesi
Nijer-Kongo
  • Atlantik–Kongo
    • Benue–Kongo
      • Güney Bantoid
        • Grassfields
          • Ring
            • Nsɔ
Dil kodları
ISO 639-3lns
Glottologlamn1239[1]

Nso (Lamnso, Lamnsɔ’), Kamerun'un batısında Nso halkı tarafından konuşulan bir Grassfields dilidir On büyük isim sınıfına sahiptir.[2] The ISO 639-3 code is lns.[3] Nso, 100.000'den fazla insan tarafından konuşulmaktadır.[4]

İfadeler

  • Beri wo. Teşekkürler
  • Wikijung. Hoş geldin
  • A sahka? Ne haberi?
  • Sah ka yo dzə. Haber yok
  • yirannia. Günaydın.
  • A sahka mbuni. Nasıl uyudun?
  • Aresi nia. Tünaydın.
  • yi ginia. İyi akşamlar.
  • Buni kijung. İyi uykular.
  • A ber ni kibveshi. Yarına kadar hoşçakal.
  • Njemse jungsi. Tatlı rüyalar.
  • Wuna wosa. Ve sana da.
  • Nyuy sævi wo. Tanrı seni korusun.
  • Vishi vejungvi. Bol şans.
  • Ghan kijung. İyi yolculuklar.
  • Fo mo. Bana ver.
  • A du fe? Nereye gidiyorsun?
  • Yir yee dzə la? Adın ne?
  • Yir yem dzə Luckong. Benima adım Luckong.
  • A dzə wan la? Kimin çocuğu?
  • M dzə wan Lukong. Ben Lukong'un çocuğuyum.
  • Fon Nso dze la? Nso'nun geleneksel yöneticisi kimdir?
  • Jing yar mo. Acıktım.
  • Ki long ki yum mo. Susadım.
  • M kong wo. Seni seviyorum.
  • Marir mo. Benimle evlen.

Animal names

  • baa: leopar
  • jwi: köpek
  • kan: maymun
  • kitam: fil
  • bvèreh: aslan
  • bvey: keçi
  • njii: koyun
  • nyaar: bizon
  • buhn: sincap
  • yo : yılan
  • kinchiiy: kriket
  • taa ngam: örümcek
  • ngam: tarantula
  • kuurra: sırtlan
  • Ngvev: tavuk
  • Kibev: Erkek keçi
  • Kibar: Kertenkele
  • Kiliim: Yarasa

Diğer isimler

  • shuy: güneş
  • mindzev: su
  • ngwa: kitap
  • nanar: ananas
  • lav: ev
  • kitukelav: çatı
  • nsaalav: zemin
  • shulav: kapı
  • ntah: sandalye
  • gham: kilim
  • nton: tencere
  • lang: kase (tipik olarak küçük bir kase)
  • bar: kupa
  • Nkaa: sepet
  • Sum: çiftlik
  • Minkkah: yakacak odun

Sıfatlar

  • lum: ateş
  • rə : soğuk
  • Dzer: Ağır
  • Sen: karanlık
  • Fer: aydınlık
  • Sheer: acı
  • Nyom: tatlı

Kaynakça

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Lamnso'". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ Laura W. McGarrity and Robert Botne. "BETWEEN AGREEMENT AND CASE MARKING IN LAMNSO" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ "ISO 639 code sets". www.sil.org. 10 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2017. 
  4. ^ paul peek. "Lamnso". Flw.com. 13 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2011. 

Dış bağlantılar

  • McGarrity, Laura and Botne, Robert (2001). Between Agreement and Case Marking in Lamnso3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IUWPL 3: Explorations in African Linguistics: From Lamnso' to Sesotho (2001), edited by Robert Botne and Rose Vondrasek, pp. 53–70. Bloomington, IN: Noun classes and categorization: Proceedings of a symposium on categorization and noun classification, Eugene, Oregon, October 1983. Amsterdam: J. Benjamins.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zazaca</span> Zazalar tarafından Türkiyenin doğu ve güneydoğusunda konuşulan bir dil

Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunda bulunan Kuzeybatı İran koluna bağlı bir dildir. Zazalar tarafından Türkiye'nin doğusunda Bingöl, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Sivas ve Tunceli; güneydoğusunda Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa ile Muş'un Varto ilçesi ve Bitlis'in batısında Mutki ilçesi civarındaki köylerde yoğunlukla konuşulur. Zazacaya gramer, genetik, dil bilimi ve söz varlığı açısından en yakın diller Hazar Denizi kıyılarında konuşulan Talışça, Tatça, Gilekçe, Simnanca, Sengserce ve Mazenderancadır.

<span class="mw-page-title-main">Botanik</span> bitki yaşamı bilimi

Botanik veya bitki bilim(ler)i, bitki biyolojisi, fitoloji, bitki yaşamı ile ilgili bir bilim dalı ve biyolojinin bir koludur. Bir botanikçi, bitki bilimcisi veya fitolog, bu alanda uzmanlaşmış bir bilim insanıdır. "Botanik" terimi; otlak, ot veya yem anlamına gelen Grekçe: βοτάνη (botanē) kelimesinden türetilmiştir. Geleneksel olarak, botanik, mantarları ve algleri de de içine alan bir bilim dalıdır. Günümüzde, botanikçiler, 391.000'i damarlı bitki türü ve yaklaşık 20.000'i kara yosunu olan yaklaşık 410.000 kara bitkisi türünü incelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bakteri</span> mikroorganizma üst âlemi

Bakteri (İngilizce telaffuz: [bækˈtɪəriə] ( dinle); tekil isim: bacterium), tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç mikrometre uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır, kimi küresel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu, kimi virgül şeklinde olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri hücrelerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş nonilyon (5×1030) bakteri bulunmaktadır, bunlar dünyadaki biyokütlenin çoğunu oluşturur. Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve gıda döngülerindeki çoğu önemli adım, atmosferden azot fiksasyonu gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri şubelerinin sadece yaklaşık yarısı laboratuvarda kültürlenebilen türlere sahiptir. Bakterilerin araştırıldığı bilim bakteriyolojidir, bu, mikrobiyolojinin bir dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarları</span> Türklerin kıpçak kolundaki topluluk

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türkî halktır. 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabi tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. SSCB döneminde Stalin'in emriyle 18 Mayıs 1944'te sürgüne uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönmeye başlayan halk, Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Silüriyen</span> Paleozoyik Zamanın üçüncü dönemidir ve 443 ile 419 milyon yıl önce aralığındaki süreyi kapsar

Silüriyen, Paleozoyik Zaman'ın en kısa süren jeolojik dönemi olarak bilinir. 443,8 milyon yıl önce başlayıp 419,2 milyon yıl önce sona ermiştir. Bu dönem, adını Galler'deki Silures kabilesinden alır. Silüriyen'in başlangıcı ve sonu için belirlenen kayaç tabakaları kesin olarak tanımlanmıştır ancak tam tarihler birkaç milyon yıl kadar hata payına sahiptir. Silüriyen Dönemi, Ordovisiyen-Silüriyen yok oluşu ile başlar; bu olay sırasında deniz canlılarının yaklaşık %60'ının nesli tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Astrobiyoloji</span> Dünyadaki ve uzaydaki yaşamın incelenmesi ile ilgilenen dirim bilimi dalı

Astrobiyoloji ya da eksobiyoloji, disiplinlerarası bir bilim olup, özellikle evrende yaşamın ortaya çıkmasını ve evrimini sağlayan jeokimyasal ve biyokimyasal etken ve süreçleri konu alır; bir başka deyişle, evrende biyolojik kökenin, evrimin, dağılımın ve canlıların geleceğinin incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">İskitler</span> Avrasya bozkırlarında yaşamış tarihî Halk

İskitler veya yayıldıkları doğu bölgelerindeki isimleri ile Sakalar, MÖ 8. yüzyıl ile MS 3. yüzyıl arasında Avrupa'nın doğusu ile Orta Asya'da, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi'ni de içine alan bölgelerde yaşamış, Tuva ve (Altay-Sayan) kökenli, Doğu Avrasya-Batı Avrasya kültür ve genetik bileşenlerini içerdiği varsayılan heterojen göçebe halktır. İskitler için tarih boyunca Grek kaynaklarında Skuthēs (Σκύθης), Asur kaynaklarında Aşguzai, Fars kaynaklarında Sakā ve Çin kaynaklarında Sai tabirleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsan</span> embriyodan yetişkine kadar Homo cinsinin mevcut benzersiz türü olan Homo sapiensin herhangi bir üyesi

İnsan ya da modern insan, primatların en yaygın türüdür. İki ayaklılığı ve yüksek zekâsıyla karakterize edilen büyük insansı maymun olan insan, çeşitli ortamlarda gelişip son derece karmaşık araçlar geliştirmiş, karmaşık toplumsal yapılar ve medeniyetler oluşturmuştur. İnsanlar son derece sosyaldir; tek bir insan, ailelerden ve yaşıt gruplarından şirketlere ve siyasi devletlere kadar iş birliği yapan, farklı ve hatta rekabet eden sosyal grupların çok katmanlı bir ağına ait olma eğilimindedir. Bu nedenle, insanlar arasındaki sosyal etkileşimler, her biri insan toplumunu destekleyen çok çeşitli değerleri, sosyal normları, dilleri ve gelenekleri oluşturmuştur. İnsanlar aynı zamanda son derece meraklıdır: Olguları anlama ve etkileme arzusu, insanlığın bilim, teknoloji, felsefe, mitoloji, din ve diğer bilgi çerçevelerindeki gelişimini motive etmiştir; insanlar aynı zamanda antropoloji, sosyal bilimler, tarih, psikoloji ve tıp gibi alanlar aracılığıyla da kendilerini incelerler.

Kloroform veya triklorometan, CHCl
3
formülüne sahip bir organik bileşiktir. Oda sıcaklığında kolay buharlaşan, hoş kokulu, renksiz, yanıcı olmayan ağır bir sıvıdır. Çözücü olarak sıkça kullanılır. PTFE (Teflon) ve bazı soğutucuların üretiminde kullanılmak için bol miktarlarda üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek Adam</span> Marvel Comics süper kahramanı

Örümcek Adam, Marvel Comics tarafından yayınlanan Amerikan çizgi romanlarında görünen bir süper kahramandır. Yazar-editör Stan Lee ve sanatçı Steve Ditko tarafından yaratıldı, ilk olarak Silver Age of Comic Books'ta antoloji çizgi romanı Amazing Fantasy #15'te göründü. O zamandan beri filmlerde, televizyon şovlarında, video oyunlarında ve oyunlarda yer aldı. Örümcek Adam, May Teyze ve Ben Amca tarafından New York'ta ebeveynlerinden sonra büyütülen yetim Peter Parker'ın takma adıdır. Richard ve Mary Parker bir uçak kazasında öldüler. Lee ve Ditko, karakterin ergenlik ve finansal sorunlarla mücadelesini ele aldı ve ona Flash Thompson, J. Jonah Jameson ve Harry Osborn gibi birçok destekleyici karakter verdi; romantik ilgi alanları Gwen Stacy, Mary Jane Watson, Kara Kedi; Doktor Octopus, Green Goblin ve Venom gibi düşmanlar. Onun başlangıç hikâyesinde, radyoaktif bir örümceğin ısırmasından örümcekle ilgili güçler ve yetenekler alır; bunlar arasında yüzeylere tutunma, insanüstü güç ve çeviklik ve "örümcek hissi" ile tehlikeyi tespit etme sayılabilir. Ayrıca, kendi tasarımı olan yapay örümcek ağlarını çeken, bileğe takılan "ağ atıcı" cihazlar da yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">İklim değişikliği</span> Dünyanın ortalama sıcaklığındaki mevcut artış ve buna bağlı olarak hava modellerindeki büyük ölçekli değişimler

İklim değişikliği, küresel ısınmayı ve bunun Dünya'nın iklim sistemi üzerindeki etkilerini ifade eder.

Biyolojide adaptasyonun birbiriyle ilişkili üç anlamı vardır. İlk olarak, organizmaları çevrelerine uyduran ve evrimsel uygunluklarını artıran dinamik evrimsel doğal seçilim sürecidir. İkinci olarak, bu süreç sırasında popülasyonun ulaştığı bir durumdur. Üçüncü olarak, her bir organizmada işlevsel bir role sahip olan, doğal seçilim yoluyla korunan ve evrimleşen fenotipik bir özellik veya adaptif bir özelliktir.

<span class="mw-page-title-main">Kara Ölüm</span> Orta Çağda Asyayı ve Avrupayı etkileyen, insanlık tarihindeki en ölümcül salgın

Kara Veba olarak da bilinen Kara Ölüm, insanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül salgındır. Avrasya ve Kuzey Afrika'da 75-200 milyon kadar insanın ölümüne yol açtığı düşünülmektedir. 1346-1353 yılları arasında Avrupa'da zirveye ulaşan salgın, insanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül salgındır. Hastalığın sebebi Yersinia pestis bakterisidir. Genellikle hıyarcıklı veba görülse bile, pnömonik veba ve septisemik veba da görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel yönelim</span> kalıcı cinsel çekim modeli

Cinsel yönelim kişilerin karşı cinsiyete, hemcins veya cinsiyete veya birden fazla cinsiyete karşı romantik veya Cinsel çekim hissetmeye yönlendiren kalıcı kişisel bir niteliktir. Bu çekimler genellikle karşıcinsellik (heteroseksüellik), eşcinsellik (homoseksüellik), biseksüellik, altında toplanır; bununla beraber aseksüellik de bazen dördüncü kategori olarak tanımlanır. Bu kategoriler cinsel kimliklerin daha ayrıntılı dünyasını yönleridir. Örneğin, insanlar panseksüel veya poliseksüel, veya hiçbirinden olmak gibi diğer etiketleri de kullanabilir. Amerikan Psikologlar Derneği'ne göre, cinsel yönelim "aynı zamanda bir kişinin bu çekimlere dayanan, davranışlarla ilişkili kimlik hissi ve bu çekimleri paylaşan diğer kişilerden oluşan topluluğa olan üyeliğini de tanımlar".

<span class="mw-page-title-main">Sahtular</span>

Sahtular ya da eski adlarıyla Kuzey Slaveyleri, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nın batısında Sahtu Bölgesi'nde ve ufacık bir kısmı da Yukon eyaletinde yaşayan, üç ayrı bağımsız lehçe ve kabile olarak ayrılan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları birlikte Kuzey Atabaskları içinde Doğu Atabaskları grubunu oluşturan Denetalar, Tlınçonlar, Sarıbıçaklar ve Denesulinelerdir. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Sahtular da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. 2006 sayımına göre 1.235 kişilik etnik nüfustan ancak 680 kadarı anadillerini konuşabiliyor

2017 Grammy Ödülleri, 12 Şubat 2017'de Staples Center, Los Angeles'ta yapılan ve CBS kanalında yayınlanan 59. Grammy Ödülü törenidir. Adaylar 6 Aralık 2016 tarihinde açıklanmıştır.

60. Cannes Film Festivali 16 - 27 Mayıs 2007 tarihleri arasında gerçekleşti. Jüri Başkanı, İngiliz yönetmen Stephen Frears'dı. On iki ülkeden yirmi iki film Altın Palmiye için yarışmak üzere seçildi. Ödüller 26 Mayıs'ta açıklandı. Cristian Mungiu'nun yönettiği 4 Ay, 3 Hafta ve 2 Gün Altın Palmiye kazandı.

60. Grammy Ödülleri töreni 28 Ocak 2018'de New York şehrindeki Madison Square Garden'da gerçekleştirildi. Törenin sunuculuğunu James Corden üstlenmiştir. Son iki yılda sunucu olduğu ikinci törendir.

<span class="mw-page-title-main">Uruk dönemi</span> arkeolojik kültür

Uruk dönemi Mezopotamya tarihinde protohistorik Kalkolitik dönemden Erken Tunç Çağı dönemine kadar, Obeyd döneminden sonra ve Cemdet Nasr döneminden önce var oldu. Adını Sümer kenti Uruk'tan alan bu dönem, Mezopotamya'da kentsel yaşamın ve Sümer uygarlığının ortaya çıkışına tanıklık etti. Geç Uruk dönemi çivi yazısının kademeli olarak ortaya çıkışına tanıklık etti ve Erken Tunç Çağı'na karşılık gelir; "Protoliter dönem" olarak da tanımlanmıştır.