İçeriğe atla

Novosibirsk

Novosibirsk
Tarlan-tora

Aleksandrovskiy (1893-1895)
Novo-Nikolayevskiy (1895-1903)
Novo-Nikolayevsk (1903-1926)
Şehir
Новосибирск (Rusça)
Novosibirsk bayrağı
Bayrak
Novosibirsk arması
Arma
Novosibirsk Oblastının Rusya'daki konumu
Novosibirsk Oblastının Rusya'daki konumu
Rusya Novosibirsk Oblastı üzerinde Novosibirsk
Novosibirsk
Novosibirsk
Nijniy Novgorod'un oblasttaki konumu
ÜlkeRusya Rusya
Oblast Novosibirsk
Kuruluş1893
İdare
 • TürŞehir Meclisi
 • Belediye BaşkanıAnatoliy Lokot (Yedinaya Rossiya)
Yüzölçümü
 • Toplam466.5 km²
Rakım150 m
Nüfus
 (2017)
 • Toplam1.602,915
 • Yoğunluk3170.2/km²
Zaman dilimiUTC+07.00 (MSK)
Alan kodu54
Plaka kodu54, 154

Novosibirsk (Rusça: Новосибирск, Sıbırca: Tarlan-tora), Novosibirsk Oblastı ve Sibirya Federal Bölgesi'nin başkenti ve 2018 nüfus sayımına göre Sibirya'nın en kalabalık, bütün Rusya'nın ise Moskova ve Sankt-Peterburg'dan sonra 1.612.833 kişilik nüfusuyla en kalabalık üçüncü kentidir.[1] Şehir, Güneybatı Sibirya'da Obi Nehri kıyısında yer almaktadır.

Novosibirsk, 1893 yılında, Novosibirsk Demiryolu Köprüsü'nün inşa edildiği, geleceğin Trans-Sibirya Demiryolunun Obi Nehri geçiş noktasında kuruldu. Başlangıçta Novonikolayevsk olarak adlandırılan şehir, hızla büyük bir ulaşım, ticaret ve sanayi merkezi haline geldi. Şehir, Rus İç Savaşı sırasında harap olmuş ancak erken Sovyet döneminde toparlanmış ve1926'da bugünkü adını almıştır. II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinin ardından şehir, Rusya'nın batısından taşınan birçok fabrikaya ev sahipliği yapmış, bu da onu Sibirya'nın en büyük sanayi merkezlerinden biri haline getirmiştir.

Novosibirsk, çok sayıda Rus şirketine, neo-Bizans mimarisinde inşa edilmiş Alexander Nevsky Katedrali'ne, Novosibirsk Opera ve Bale Tiyatrosu'na ve Novosibirsk Hayvanat Bahçesine ev sahipliği yapmaktadır. Sibirya'nın en işlek havalimanı olan Tolmachevo Havalimanı şehre hizmet vermektedir.[2]

Tarihi

Novosibirsk, Çat Tatarlarının yerlisi olduğu bir bölgede kurulmuştur.

Rus kasabası, 30 Nisan 1893'te büyük Sibirya nehri Obi'nin üzerinden geçen bir Trans-Sibirya Demiryolu köprüsünün inşa edileceği yerde kuruldu.[3] 1895'te hem Aziz Nikolay'a hem de Çar II. Nikolay'a ithafen Novonikolayevsk (Новониколаевск) olarak isimlendirildi.[4] 1696'da kurulan yakınlardaki Krivoşçekovskaya köyünün yerini aldı. 1897 baharında tamamlanan köprü, yeni kurulan şehri bölgesel bir ulaşım merkezi haline getirdi. 20. yüzyılın başlarında Türkistan-Sibirya Demiryolu'nun tamamlanmasıyla şehrin önemi daha da arttı. Yeni demiryolu Novonikolayevsk'in doğrudan Orta Asya ve Hazar Denizi'ne bağlanmasını sağlamış oldu.[5]

Köprünün açılışı sırasında nüfusu 7.800 kişi olan yerleşim yeri daha sonra hızla gelişti. Novonikolayevsk'teki ilk banka 1906'da açıldı. 1915 yılına gelindiğinde şehirde toplam beş banka faaliyet gösteriyordu. 1907'de, nüfusu 47.000'i aşan Novonikolayevsk'e, özerk yönetim için tam haklara sahip kasaba statüsü verildi. Ekim Devrimi öncesi dönemde Novonikolayevsk'in nüfusu 80.000'e ulaştı. Sibirya'nın en büyük ticaret ve sanayi merkezlerinden biri haline gelen şehir, istikrarlı ve hızlı bir ekonomik büyümeye sahipti. Önemli bir tarımsal işleme endüstrisine,[6] bir elektrik santraline, demir dökümhanesine, emtia piyasasına, birkaç bankaya ve ayrıca ticaret ve nakliye şirketlerine sahipti. 1917'de şehirde yedi Ortodoks kilisesi ve bir Roma Katolik Kilisesi, birkaç sinema, kırk ilköğretim okulu, bir lise, bir öğretim okulu ve Romanov Evi orta okulu vardı. 1913'te Novonikolayevsk, Rusya'da zorunlu ilköğretimi başlatan ilk yerlerden biri oldu.[5]

1917-1923 Rus İç Savaşı şehre önemli ölçüde zarar verdi. Savaş zamanı salgınları, özellikle tifüs ve kolera, şehirde binlerce can aldı. Obi Nehri Köprüsü de savaş sırasında yıkıldı. Şehir tarihinde ilk kez Novonikolayevsk'in nüfusu azalmaya başladı. Novonikolayevsk Sovyet İşçi ve Asker Vekilleri Aralık 1917'de şehrin kontrolünü ele geçirdi. Mayıs 1918'de Çekoslovak Lejyonu devrimci hükûmete karşı isyan etti ve Beyaz Orduyla birlikte Novonikolayevsk'i ele geçirdi (26 Mayıs 1918). Kızıl Ordu şehri 1919'da işgal etti ve İç Savaşın geri kalanı boyunca da elinde tuttu.[5]

1921'de Lenin'in Yeni Ekonomik Politika döneminin (1921-1928) başlangıcında şehir yeniden inşa edilmeye başlandı. Şehir, Tomsk Guberniyası'nın bir parçası haline geldi ve 23 Aralık 1919'dan 14 Mart 1920'ye kadar idari merkezi olarak hizmet etti.13 Haziran 1921 ve 25 Mayıs 1925 tarihleri arasında NovonikolayevskGuberniyası'nın başkentliğini yaptı. Şehir bugünkü adını 12 Eylül 1926'da aldı.[7] Novosibirsk, Rusçada kabaca "Yeni Sibirya (kasabası)" anlamına geliyor. Şehir, günümüzde Novosibirsk Oblastı'nın idare merkezidir.

Joseph Stalin'in sanayileşme politikası çerçevesinde Novosibirsk, Sibirya'nın en büyük sanayi merkezlerinden biri haline geldi. Ağır madencilik ekipmanlarının üretiminde uzmanlaşan 'Sibkombain' tesisi de dahil olmak üzere birçok büyük sanayi tesisi bu dönemde kuruldu. Ek olarak, bir metal işleme tesisi, bir gıda işleme tesisi ve diğer sanayi kuruluşları ve fabrikaların yanı sıra yeni bir elektrik santrali inşa edildi. 1932-33'teki büyük Sovyet kıtlığı, 170.000'den fazla köylünün mülteci olarak Novosibirsk'e göçüyle sonuçlandı. Bu mülteciler, şehrin kenar mahallelerindeki kışlalara yerleştirildiler ve şehirde gecekonduların oluşmasına yol açtılar.[5] Oldukça hızlı bir şekilde büyümesi ve sanayileşmesi, Novosibirsk'in "Sibirya'nın Şikagosu" olarak anılmasına yol açtı.[8]

1941 ve 1942 yıllarında Sovyet hükûmeti, 50'den fazla önemli fabrikanın Almanlar tarafından yok edilme riskini azaltmak için bunları batı Rusya'dan Novosibirsk'e taşıdı. Aynı zamanda şehir Kızıl Ordu için önemli bir tedarik üssü haline geldi ve savaştan kaçan 140.000'den fazla mülteciye de ev sahipliği yaptı.

2 Eylül 1962'de Novosibirsk'in nüfusu bir milyona ulaştı. Şehir, o zamanlar dünyanın bir milyondan fazla nüfusa ulaşan en genç şehriydi. Novosibirsk'in bu dönüm noktasına ulaşması yetmiş yıldan az sürdü.[9]

Novosibirsk metrosu inşaatı 1979 yılında başlamış ve 1985'te şehirdeki ilk metro hattı açılmıştır.[5]

Novosibirsk

İklim

Yıl boyunca iklimde pek bir değişiklik gözlenmez. Geniş sahalara yayılan hafif yağmurlar görülür. Kışları sert geçer. Kar yağışları ve soğuk etkisini gösterir. Yaz aylarının kısa geçmesine rağmen yeterli güneşlenme olanağı bulunur. Ortalama güneşlenme süresi 2077 saattir.

İklim verileri :[10]

  • Yıllık Ortalama Sıcaklık: 0,2 °C
  • En Soğuk Ayın Ortalama Sıcaklığı(Ocak): -18,8 °C
  • En Sıcak Ayın Ortalama Sıcaklığı(Temmuz): 19,0 °C
  • Ortalama Yağış Miktarı: 425 mm

Coğrafya

Şehir, 10 coğrafik bölgeye ayrılır.

  • Derjinskiy (Держинский)
  • Kalininskiy (Калининский)
  • Kirovskiy (Кировский)
  • Leninskiy (Ленинский)
  • Oktyabrskiy (Октябрьский)
  • Pervomayskiy (Первомайский)
  • Sovyetskiy (Советский)
  • Tsentralnıy (Центральный)
  • Zayel'tsovskiy (Заельцовский)
  • Jeleznodorojnıy (Железнодорожный)

Ekonomi

Günümüzde Novosibirsk, otomotiv ve madencilik endüstrisi açısından çok büyük bir merkezdir.

Nüfus Verileri

Novosibirsk'te nüfusun yıllara göre dağılımı:

Yıl Nüfus Yıl Nüfus Yıl Nüfus
18941 0931939404 00019841 436 400
190327 7001945606 00019891 436 000
191263 5001959885 00019961 397 300
191769 8001963990 00019971 396 000
192167 20019641 013 00020021 425 600
1926120 10019761 285 70020041 413 000
1931180 10019791 312 40020051 405 600

Kardeş şehirler

Fotoğraflarla Novosibirsk

  • Novosibirsk arması
    Novosibirsk arması
  • Kuzey Çemski bölgesinden nehir manzarası
    Kuzey Çemski bölgesinden nehir manzarası
  • Nikolay şapeli
    Nikolay şapeli
  • Aleksandr Nevski Katedrali
    Aleksandr Nevski Katedrali
  • Novosibirsk metro köprüsü
    Novosibirsk metro köprüsü
  • Obi Denizi (Novosibirsk Baraj Gölü)
    Obi Denizi (Novosibirsk Baraj Gölü)
  • Obi nehri üzerindeki fıskiyeler
    Obi nehri üzerindeki fıskiyeler
  • Novosibirsk'te havai fişek gösterisi
    Novosibirsk'te havai fişek gösterisi
  • Novosibirsk'in havadan fotoğrafı
    Novosibirsk'in havadan fotoğrafı
  • Novosibirsk'in uydu görüntüsü
    Novosibirsk'in uydu görüntüsü
  • NOVAT- Novosibirsk Opera ve Bale Tiyatrosu
    NOVAT- Novosibirsk Opera ve Bale Tiyatrosu
  • Novosibirsk'te sokak yemekleri
    Novosibirsk'te sokak yemekleri
  • 1930'lu yıllarda Novosibirsk
    1930'lu yıllarda Novosibirsk
  • Novosibirsk'te gün batımı
    Novosibirsk'te gün batımı
  • Novosibirsk Tren Garı
    Novosibirsk Tren Garı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Численность населения по муниципальным районам и городским округам Новосибирской области на 1 января 2018 года и в среднем за 2017 год" (PDF). Federal Devlet İstatistik Servisi Novosibirsk Oblastı Bölgesel Şubesi. 23 Ağustos 2018. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020. 
  2. ^ "European Airport Traffic Trends". anna.aero'nun havacılık veritabanı bankası. 22 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2018. 
  3. ^ "Novosibirsk Tarihi". Novosibirsk Resmi İnternet Sitesi (Rusça). 19 Ağustos 2019. 19 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  4. ^ Everett-Heath, John (2000). Place Names of the World - Europe: Historical Context, Meanings and Changes. Springer. s. 272. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2022. 
  5. ^ a b c d e "Novosibirsk City Guide". Allsiberia.com. 2 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  6. ^ "Сельское хозяйство :: Бизнес-журнал, новости Новосибирска и Новосибирской области". biz.newsrib.ru. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2013. 
  7. ^ Novosibirsk Sözleşmesi, Madde 1.1
  8. ^ ""From Novosibirsk to Komsomolsk"". TIME. 4 Mayıs 1942. 25 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2009. 
  9. ^ "Novosibirsk Belediye Başkanlığı Web Sitesi, Şehir Tarihi Sayfası". Novosibirsk Belediye Başkanlığı Ofisi. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2008. 
  10. ^ http://www.novo-sibirsk.ru/index/section/395, 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sankt-Peterburg</span> Rusyanın federal şehirlerinden biri

Sankt-Peterburg (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Çita, Rusya</span>

Çita Oblastı, Rusya'ya bağlı Sibirya bölgesinde bir Çita Oblastı'nın idarî merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Banja Luka</span> Bosna-Hersekte şehir

Banja Luka ya da Banaluka, Bosna-Hersek'te bir şehir ve aynı zamanda Bosna-Hersek'te bulunan özerk yönetim Sırp Cumhuriyeti'nin fiilî başkentidir. Osmanlı kaynaklarında Banaluka (بنالوقه) olarak geçen şehir 1639 yılında değin Bosna beylerbeyinin ikâmetgâhı olarak büyük bir gelişme gösterdi. Daha sonra eyalet merkezinin Saraybosna'ya taşınmasıyla eski önemini yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Trans Sibirya Demiryolu</span> 9288 kmlik uzunluğuyla Dünyanın en uzun demiryolu

Trans Sibirya Demiryolu, Moskova'yı Uzakdoğu Rusya'ya bağlayan demiryolu ağı. Moskova'dan Vladivostok'a 9.289 km'lik uzunluğuyla dünyanın en uzun demiryoludur. Bağlantı hatlarıyla Moğolistan, Çin ve Kuzey Kore'ye de bağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Özerk Oblastı</span>

Yahudi Özerk Oblastı, Rusya'ya bağlı özerk oblast. Mayıs 1928'de kuruldu. 1934'te özerk devlete dönüştürülen oblast, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra tekrar oblast statüsüne getirildi. Bölge, Moskova'nın 8.000 km. doğusunda, Çin ve Yakutistan arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tomsk Oblastı</span>

Tomsk Oblastı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nin güneybatısında yer alan oblast.

<span class="mw-page-title-main">Amur Oblastı</span> Rusyadaki bir idarî birim

Amur Oblastı, Moskova'ya 8,000 kilometre uzaklıkta, Amur ve Zeya Nehri'nin kıyısında bulunan Rusya'ya bağlı oblasttır. Kuzeyinde Saha Cumhuriyeti, doğusunda Habarovsk Krayı ve Yahudi Özerk Oblastı, güneyinde Çin ve batısında Zabaykalski Krayı vardır. Stanovoy Sıradağlarının doruğuna kadar uzanan toprakları içine almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Samara</span> rusyanın Volga Federal Bölgesinde bulunan Samara Oblastının başkenti olan şehir

Samara, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan Samara Oblastı'nın başkenti olan şehir. Tatarların yoğunlukla yaşadığı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Ulyanovsk</span> Rusyaya bağlı Ulyanovsk Oblastının idarî merkezi olan bir şehir

Ulyanovsk, önceki adı: Simbirsk / Симби́рск), Rusya'ya bağlı Ulyanovsk Oblastı'nın idarî merkezi olan bir şehirdir. Ulyanovsk şehri 19 Ocak 1943'te SSCB Yüksek Sovyet kararı ile yönetim merkezi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Semey</span>

Semey Doğu Kazakistan Eyaleti'nin kuzeydoğusunda, Sibirya sınırı yakınında,Almatı'nın 840 km kuzeyi civarında ve Rusya'daki Omsk oblastının 700 km güneydoğusunda İrtiş Nehri boyunca yer alan Kazakistan'a bağlı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Omsk</span>

Omsk, Rusya'da Sibirya'nın güneybatısında bulunur ve Sibirya'da Novosibirsk'ten sonra en büyük ikinci şehirdir. Omsk Oblastı'nın merkezidir. Moskova'ya olan uzaklığı yaklaşık 2550 kilometredir. Nüfusu, 2015 itibarıyla 1.173.854'tir. Nüfus bakımından Sibirya'nın ikinci, Rusya'nın sekizinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Rostov</span>

Rostov Rusya'daki en eski ve turistik şehirlerden biridir. Yaroslavl Oblastı'da Nero Gölü'nün kıyısında bulunur. 2010 nüfus sayımına göre nüfusu 31.791'dir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnoyarsk</span> Krasnoyarsk Krayının idari merkezi

Krasnoyarsk veya Kızıl Yar, Krasnoyarsk Krayı'nın idari merkezi ve Sibirya idari bölgesinin üçüncü büyük şehridir. Krasnoyarsk ve Yenisey nehirleri arasındadır. Trans-Sibirya demiryolu hattının üzerinde önemli bir kavşaktır. Kentte Yemelyonovo Havalimanı da mevcuttur. Kent 19 Ağustos 1628'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nijni Novgorod</span>

Nijni Novgorod (Rusça: Ни́жний Но́вгород;

<span class="mw-page-title-main">Voronej</span>

Voronej, Rusya'nın Merkez Rusya Federal Bölgesi'nde Don Nehri'nin kollarından Voronej Nehri'nin kenarında bulunan şehir. Voronej Oblastı'nın merkezidir. Şehrin nüfusu 2014 yıl itibarıyla 1.014.610'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ulyanovsk Oblastı</span> Rusyanın Volga Federal Bölgesinde bulunan oblast

Ulyanovsk Oblastı, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Ulyanovsk şehridir. 19 Ocak 1943'te SSCB Yüksek Sovyet kararı ile yönetim merkezi oldu. Şehir adını burada doğan 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir İliç Lenin'nin asıl soyadı Ulyanov'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Obi (şehir)</span>

Obi, Rusya'nın Novosibirsk Oblastı'nda bulunan bir şehirdir. Şehir, Novosibirsk'in 17 km batısında yer almaktadır. Yüzölçümü 21.95 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 25,382'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kremençuk</span>

Kremençuk veya Kremenchug, Ukrayna'ya bağlı Poltava Oblastı'ın idari merkezi olan kent. Kentt idari olarak kendi belediye meclisi tarafından yönetilir ve belediye kenti olarak kurulmuştur. 2022 tahminlerine kentin nüfusu 215,271'dır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Nevski Katedrali, Novosibirsk</span>

Aleksandr Nevski Katedrali Aleksandr Nevski onuruna adlandırılan Novosibirsk, Rusya'daki Doğu Ortodoks Katedralidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.