İçeriğe atla

Notitia Urbis Constantinopolitanae

Notitia'ya göre şehrin bölgelerinin topolojik haritası

Notitia Urbis Constantinopolitanae, II. Theodosius'un hükümdarlığında 5. yüzyılda (412 ile 440lar arası) Konstantinopolis'te bulunan abideleri, kamu binaları ve sivil memurlarını içeren listeyi içeren kadim "rehber". Liste, Konstantinopolis'i Böyle marketler, tiyatrolar, kiliseler, saraylar, hamamlar ve havuzlar gibi büyük kamu binaları ile birlikte 14 bölgeye bölmüştür. Terimin gerçek anlamı ile ilgili bir belirsizlik mevcut olsa da "ev" (domus) sayısı da listelenmiştir. Son olarak, her bölgenin küratörleri, mesleki kuruluş (collegia) başları ve mahallelerin başları (vicomagistri) dahil sivil memurları listeler.

Notitia Urbis Constantinopolitanae'nin Latince metni Otto Seeck tarafından Notitia Dignitatum'un (1876) onun edisyonunun eki olarak basılmıştır. İlk İngilizce tercüme 2012 yılında Lucy Grig ve Gavin Kelly tarafından yayınlanan Two Romes: Rome and Constantinople in Late Antiquity kitabında basılmıştır. Notitia Urbis muhtemelen 447 ile 450 yılları arasında yazılmış ve resmi kaynaklara gider. Basit listeler her zaman anlaşılması kolay olmasa da I. Justinianus'un kentsel dönüşüm programı öncesi şehrin neye benzediğinin anlaşılmasına yardım eder.

Konstantinopolis Planı

Bölge İçerik
Regio prima (Birinci Bölge)
  • Idem palatium magnum.
  • Lusorium.
  • Palatium Placidianum.
  • Domum Placidiae Augustae.
  • Domum nobilissimae Marinae.
  • Thermas Arcadianas.
  • Vicos sive angiportus viginti novem.
  • Domos centum decem et octo.
  • Porticus perpetuas duas.
  • Balneas privatas quindecim.
  • Pistrina publica quattuor.
  • Pistrina privata quindecim.
  • Gradus IIII.
  • Curatorem unum, qui totius regionis sollicitudinem gerat.
  • Vernaculum unum, velut servum in omnibus et internuntium regionis.
  • Collegiatos viginti quinque, qui e diversis corporibus ordinati incendiorum solent casibus subvenire.
  • Vicomagistros quinque, quibus per noctem tuendae urbis cura mandata est.
Regio secunda (İkinci Bölge)
  • Domos nonaginta et octo.
  • Porticus magnas quattuor.
  • Balneas privatas tredecim.
  • Pistrina privata quattuor.
  • Gradus IIII.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos triginta quinque.
  • Vicomagistros quinque.
Regio tertia (Üçüncü Bölge)
  • Eundum circum maximum.
  • Domum Pulcheriae Augustae.
  • Portum novum.
  • Porticum semirotundam, quae ex similitudine fabricae sigma Graeco vocabulo nuncupatur.
  • Tribunal fori Constantini.
  • Vicos septem.
  • Domos nonaginta quattuor.
  • Porticus magnas quinque.
  • Balneas privatas undecim.
  • Pistrina privata novem.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos viginti et unum.
  • Vicomagistros quinque.
Regio IIII (Dördüncü Bölge)
  • Idem miliarium aureum.
  • Augusteum.
  • Basilicam.
  • Nympheum.
  • Porticum Fanionis.
  • Liburnam marmoream, navalis victoriae monumentum.
  • Ecclesiam sive martyrium sancti Menae.
  • Stadium.
  • Scalam Timasi.
  • Vicos XXXV.
  • Domos trecentas septuaginta quinque.
  • Porticus magnas quattuor.
  • Balneas privatas septem.
  • Pistrina privata quinque.
  • Gradus septem.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos XL.
  • Vicomagistros quinque.
Regio V (Beşinci Bölge)
  • Thermas Honorianas.
  • Cisternam Theodosianam.
  • Prytaneum.
  • Thermas Eudocianas.
  • Strategium, in quo est forum Theodosiacum et obeliscus Thebaeus quadrus.
  • Horrea olearia.
  • Nympheum.
  • Horrea Troadensia.
  • Horrea Valentiaca.
  • Horrea Constantiaca.
  • Portum prosforianum.
  • Scala Chalcedonensem.
  • Vicos viginti tres.
  • Domos centum octaginta quattuor.
  • Porticus magnas VII.
  • Balneas privatas undecim.
  • Pistrina publica septem.
  • Pistrina privata duo.
  • Gradus novem.
  • Macellos duos.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos quadraginta.
  • Vicomagistros quinque.
Regio VI (Altıncı Bölge)
  • Columnam purpuream Constantini.
  • Senatum eiusdem loci.
  • Neorium.
  • Portum.
  • Scalam Sycenam.
  • Vicos viginti duos.
  • Domos quadringentas octoginta quattuor.
  • Porticum magnam unam.
  • Balneas privatas novem.
  • Pistrinum publicum unum.
  • Pistrina privata decem et septem.
  • Gradus decem et septem.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos quadraginta novem.
  • Vicomagistros quinque.
Regio septima (Yedinci Bölge)
  • Ecclesias tres, hoc est: Irenen, Anastasiam et sancti Pauli.
  • Columnam Theodosii, intrinsecus usque ad summitatem gradibus perviam.
  • Equites magnos duos.
  • Partem eiusdem fori.
  • Thermas Carosianas.
  • Vicos octaginta quinque.
  • Domos septingentas undecim.
  • Porticus magnas sex.
  • Balneas privatas XI.
  • Pistrina privata XII.
  • Gradus XVI.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos octoginta.
  • Vicomagistros quinque.
Regio VIII (Sekizinci Bölge)
  • Partem fori Constantini.
  • Porticum sinistram taurum usque.
  • Basilicam Theodosianam.
  • Capitolium.
  • Vicos viginti unum.
  • Domos centum octo.
  • Porticus maiores quinque.
  • Balneas privatas decem.
  • Pistrina privata quinque.
  • Gradus V.
  • Macellos duos.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos XVII.
  • Vicomagistros quinque.
Regio nona (Dokuzuncu Bölge)
  • Ecclesias duas, Caenopolim et Homonoeam.
  • Horrea Alexandrina.
  • Domum nobilissimae Arcadiae.
  • Thermas Anastasianas.
  • Horreum Theodosianum.
  • Vicos XVI.
  • Domos centum sedecim.
  • Porticus maiores duas.
  • Balneas privatas XV.
  • Pistrina privata XV.
  • Pistrina publica IIII.
  • Gradus IIII.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos triginta octo.
  • Vicomagistros quinque.
Regio decima (Onuncu Bölge)
  • Ecclesiam sive martyrium sancti Acacii.
  • Thermas Constantianas.
  • Domum Augustae Placidiae.
  • Domum Augustae Eudociae.
  • Domum nobilissimae Arcadiae.
  • Nympheum maius.
  • Vicos viginti.
  • Domos sexcentas triginta sex.
  • Porticus maiores sex.
  • Balneas privatas <XXII>
  • Pistrina publica duo.
  • Pistrina privata sedecim.
  • Gradus XII.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos nonaginta.
  • Vicomagistros quinque.
Regio undecima (Onbirinci Bölge)
  • Martyrium Apostolorum.
  • Palatium Flaccillianum.
  • Domum Augustae Pulcheriae.
  • Bovem aereum.
  • Cisternam Arcadiacam.
  • Cisternam Modestiacam.
  • Vicos VIII.
  • Domos quingentas tres.
  • Porticus maiores quattuor.
  • Balneas privatas quattuordecim.
  • Pistrinum publicum unum.
  • Pistrina privata tria.
  • Gradus septem.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos triginta septem.
  • Vicomagistros quinque.
Regio duodecima (Onikinci Bölge)
  • Portam auream.
  • Porticus Troadenses.
  • Forum Theodosiacum.
  • Columnam itidem intra se gradibus perviam.
  • Monetam.
  • Portum Theodosiacum.
  • Vicos undecim.
  • Domos trecentas sexaginta tres.
  • Porticus maiores tres.
  • Balneas privatas quinque.
  • Pistrina privata quinque.
  • Gradus VIIII.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos decem et septem.
  • Vicomagistros quinque.
Regio tertiadecima (Onüçüncü Bölge)
  • Ecclesiam.
  • Thermas Honorianas.
  • Forum Honorianum.
  • Theatrum.
  • Navalia.
  • Domos quadringentas triginta unam.
  • Porticum maiorem unam.
  • Balneas privatas quinque.
  • Pistrinum publicum unum.
  • Pistrina privata quattuor.
  • Gradus VIII.
  • Curatorem unum.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos XXXIII.
  • Vicomagistros quinque.
Regio XIV (Ondördüncü Bölge)
  • Ecclesiam.
  • Palatiam.
  • Nympheum.
  • Thermas.
  • Theatrum.
  • Lusorium.
  • Pontem sublicium sive ligneum.
  • Vicos undecim.
  • Domos centum sexaginta septem.
  • Porticus maiores duas.
  • Balneas privatas quinque.
  • Pistrinum publicum unum.
  • Pistrinum privatum unum.
  • Gradus quinque.
  • Vernaculum unum.
  • Collegiatos XXXVII.
Bölge İçerik

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vefa Kilise Camii</span>

Molla Gürânî Câmii, Vefa Kilise Camii İstanbul'un Vefa semtinde, kiliseden camiye çevrilmiş bir dinî yapıdır. Kilise iken adı, Aziz Teodoros Kilisesi'dir.. Muhtemelen Aziz Theodoros'a adanmıştı. Kompleks, Bizans mimarisinin Komnenos ve Paleologos dönemlerine ait bir örneğidir. Vefa Kilise Camii Doğu Ortodoks kilisesi formunda olup Yunan haçı planına göre yapılmıştır. İstanbul'un fethi'nden sonra cami olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Saray</span>

Büyük Saray veya Kutsal Saray, Fatih yarımadasının güneydoğu ucunda kurulmuş, geniş Bizans İmparatorluğu'nun imparatorluk saray kompleksi. Bizans imparatorlarının kraliyet yerleşimi olarak 330 yılından 1081 yılına kadar hizmet etmiştir. 690 yıldan fazla imparatorluk yönetiminin merkezinde yer almıştır. Günümüze çok az kalıntısı kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Officium</span>

Officium, Antik Roma'da, "hizmet", "görev bilinci", "nezaket", "seremoni" ve benzer anlamlarda kullanılan Latince kelime.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (674-678)</span>

Konstantinopolis'in Birinci Arap Kuşatması 674 ila 678 yılları arasındaki Bizans-Arap Savaşları'nın büyük bir çatışması olup, Konstantinopolis'in savunmasının sınandığı sayısız kuşatmalardan biriydi. Savaş, Bizans İmparatorluğu ile Emeviler arasında cereyan etti. Muaviye, Emevi hükümdarı olarak ortaya çıkmıştı ve Şam'ı başkent yaparak; stratejik hedef olarak Bizans İmparatorluğu'nun ortadan kaldırılmasını açıkça ilan etmişti. Bu nedenle 668'de Muaviye, oğlu Yezid komutasında bir Arap ordusunu Bizans İmparatorluğu'na sefere göndermişti. Yezid ve ordusu, bütün Anadolu'yu katederek Kalkedon'a (Kadıköy) kadar ilerlemişti. Anadolu'da önemli bir Bizans kalesi olan Amorium şehri, bu sefer sonunda Araplar'ın eline geçmişti. Fakat Kalkedon'da, Konstantinopolis'in karadan ele geçirmenin imkansız olduğu anlaşıldı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (626)</span>

626 yılı Konstantinopolis Kuşatması, Sasaniler tarafından gerçekleştirilen ve Bizans İmparatorluğu'nun kesin zaferiyle sona eren kuşatmadır. Herakleios tarafından elde edilen diğer zaferler ile beraber bu kuşatmanın başarısız olması, Bizanslılar'ın topraklarını geri almalarını sağlayarak, sınırlarla ilgili Sasanileri M.S. 590 yılındaki duruma uygun anlaşma yapmaya zorladı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (1204)</span> IV. Haçlı seferi sırasında bir muhasara

Konstantinopolis Kuşatması (1204) Haçlılarca ele geçirilen Bizans İmparatorluğu'nun başşehri Konstantinopolis'in bir kısmı tahrip edildi.

<i>Notitia Dignitatum</i>

Notitia Dignitatum, Roma imparatorluk kayıtlarından günümüze ulaşabilmiş ender örneklerden biri olan ve Doğu ve Batı Roma İmparatorluklarının askeri ve idari yapılanmaları, İmparatorluk saraylarında ve eyaletlerde bulunan resmî görevler (Officium) hakkında detaylı bilgi veren resmî imparatorluk dokümanı. Eser adını Notitia dignitatum continet omnium tam civilium quam militarium dignitatum utriusque imperii occidentis orientisque şeklinde başlayan metinden alır. Genellikle 4. yüzyıl başlarına tarihlenir.

<span class="mw-page-title-main">Şerefiye Sarnıcı</span> Şerefiye Sarnıcı, İstanbul’un tarihi yarımada içerisinde bulunan en eski su yapılarından birisidir

Şerefiye Sarnıcı veya Theodosius Sarnıcı İstanbul'un Fatih ilçesinde, Tarihi Yarımada’da bulunan pek çok Bizans Dönemi sarnıcından biridir. Divan Yolu Caddesi, Piyer Loti Caddesi, Boyacı Ahmet Sokak ve Dostluk Yurdu Sokak’ın sınırlandırdığı yapı adasının güneyinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Senato (Bizans)</span>

'Senato Roma İmparatorluğu'ndaki Senato'nun devamıdır. I. Konstantin tarafından 4. yüzyılda kurulmuştur. Yüzyıllarca varlığını sürdürmesine rağmen etkisi giderek azalmış ve en sonunda 13. yüzyılda ortadan kalkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Theodosius Limanı</span>

Theodosius Limanı ya da Teodosyüs Limanı, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in güneyindeki antik ticarî limandır.

<span class="mw-page-title-main">Dafni Sarayı</span>

Dafne Sarayı, Bizans İmparatorluğu başkenti Konstantinopolis şehrinin Büyük Saray'ının ana kanatlarından biridir. George Kodinos'a göre Roma'dan getirtilen bir Nemf olan Dafni heykelinden sonra bu isimle anılmaya başlanmıştır. Sultan Ahmet Camii altında kalması nedeniyle kesin planı ve sarayın görünümü belirsizdir, bilinen tüm kanıtlar yazılı kaynaklardan gelmektedir

<span class="mw-page-title-main">Augustaion</span> Magnifici

Augustaion ya da (Yunanca: Augustaeum, Antik ve Orta Çağ Konstantinopolis şehrinin tören meydanı, yaklaşık olarak günümüzde Aya Sofya Meydanı olarak adlandırılan alana karşılık gelir. Başlangıçta pazar yeriydi, 6. yüzyılda revaklarla çevrelemiş kapalı bir saray avlusuna dönüştürülmüş ve Bizans İmparatorluğu başkentinin en önemli binalarının bazıları ile ilişkilenmesi sağlanmıştır. Meydan, geç Bizans dönemine kadar yaşamış, ancak harabeleri ve izleri erken 16. yüzyılda bile hala görülebiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Antiohos Sarayı</span>

Antiohos Sarayı Konstantinopolis şehrinde bulunan 5. yüzyıl binası. Sarayın yapısı 1940 ve 1950'li yıllarda Hipodrom'a yakın yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır, kalanların bazıları hala görülebilir durumdadır. 7. yüzyılda, sarayın bir parçası kiliseye çevrilmiştir. Bu bölüm kutsal emanet Hipodrom'un Azize Eufemia Emaneti olarak Palaiologus dönemi'ne kadar hizmet etmiştir.

Logothetis tu dromu ,cursus publicus idaresinin başı ve Bizans İmparatorluğunun en kıdemli maliye bakanlarından (Logothetis) biri.

<span class="mw-page-title-main">Prosforion Limanı</span>

Prosforyon Limanı, Konstantinopolis şehrinin bir limanıdır. Yunan kolonisi Bizantion döneminden ilk bin yılın şafağına kadar kullanılmıştır. Yavaş yavaş genişledi, geleceğin Konstantinopolis bölgesinde inşa edilecek ilk liman oldu.

Effimios, 490 ile 496 yılları arası Konstantinopolis Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır. Theofanis onu Euthymius olarak isimlendirir. Bu göreve atanmasından önce, Effimios, Konstantinopolis papazı (presbiter) olarak görev yapıyordu. Neapolis'de fakirlere hizmet veren hastanenin idaresinden sorumluydu. Eutyches'un görüşlerine yatkınlığı şüphelidir ve çok erdemli olduğu anlatılır.

İoannis Skolastikos 12 Nisan 565 ile öldüğü 577 yılına kadar 57. Konstantinopolis Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır. Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından aziz kabul edilir.

Logothetis tu geniku sıklıkla genikos logothetis ya da kısaca ho genikos, makliyeden sorumlu bakandır, orta dönem Bizans İmparatorluğu'nda genikon logothesion.

Barbarlar Bürosu, Roma İmparatorluğu/Bizans İmparatorluğu'nda bir hükûmet departmanıdır. İlk olarak beşinci yüzyılın Latince: Notitia Dignitatum dokümanında kaydedilmiştir ve Latince: magister officiorum kontrolündeydi.Latince: Notitia, Ya Latince: agentes in rebus mevcut birliklerinden ya da diğer bürolardan gelen dört sekreterin, Doğu İmparatorluğu'nun dört büyük idari bölümünün her biri için atandığını kaydeder. Bunlar, "Barbarlar" ile ilgili herhangi bir konu için protokol ve kayıt tutma konuları ile uğraşırlardı. Barbar devletlerinden ziyaret misyonları için çeviri hizmetlerinde de rol oynamış olabilirler. J. B. Bury, ofisin Konstantinopolis'i ziyaret eden tüm yabancılara nezaret yaptığına ve Logothetis tu dromu denetimi altında olduğuna inanıyordu.

I. Athanasios 1289'dan 1293'e ve 1303'ten 1309'a kadar iki dönem Konstantinopolis Patriği olarak görev yapmıştır. Edirne'de doğmuş, Konstantinopolis'te ölmüştür. İmparator II. Andronikos tarafından patrik olarak seçildi, Konstantinopolis ve Roma Kiliselerinin yeniden birleşmesine karşı çıktı ve din adamları arasında muhalefeti uyandıran bir dini reform başlattı. 1293'te istifa etti ve 1303'te halkın desteğiyle yeniden göreve geldi. Birlik yanlısı dini hizip, onu 1310'un başlarında emekli olmaya zorladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.