İçeriğe atla

Northumberland

Koordinatlar: 55°10′K 2°00′B / 55.167°K 2.000°B / 55.167; -2.000
Northumberland
Northumberland bayrağı
Bayrak
Ülke Birleşik Krallık
Ülke İngiltere
BölgeKuzeydoğu İngiltere
MerkezMorpeth
Yüzölçümü
 • Toplam5.013 km²
Nüfus
 (2017)
 • Toplam319.000

Northumberland kontluğu Kuzey Doğu İngiltere bölgesinde İngiltere-İskoçya sınırlarında bulunan bir törensel kontluk ve 2009 itibaren bir tek seviyeli yerel idare olarak idare edilen bir yerel idare birimidir. 1981'den itibaren Kontluk merkezi idare binalarının çoğu Kontluğun doğusunda Morpeth'de bulunmaktadır.

Avrupa Birliği Eurostat standartlarına göre Northumberland bir NUTS 3 (kod UK21) bölgesi ve NUTS 2 bölgesinde bulunan "Northumberland ve Tyne ve Wear" bölgesini oluşturan 3 ikinci-seviyeli borough veya tek seviyeli bölge olarak tanımlanmıştır.

Northumberland İngiltere'deki en az yoğun nüfuslu (2008'de 62 kişi/km2) kontluktur. Kontluk arazisinin büyük bir kısmı günümüzde "Milli Park" olarak tanımlanıp belirlenmiş yüksek rakımlı tepelik ağaçsız boş kırlardır. Bu sanayi ve şehirsel gelişmeden men edilmiş doğa arazileri günümüzde çok sayıda turist çekmektedir. Kontluğunun diğer bir turist çekme nedeni de Orta Çağ'dan beri İngiltere-İskoçya sınırında olması dolayısıyla çok sayıda kaleler bulunmasıdır. Bunlar içinde Alnwick, Bamburgh, Dünstanburgh, Warkworth en önemlileridir.

Coğrafya

Törensel Kent Kontluğu İngiltere'de Cumbria, Durham Kontluğu ve Tyne ve Wear kontlukları, İskoçya'da Borders yerel idaresi ile komsudur. Uzun (103 km) Kuzey Denizi sahilleri bulunur.

Kuzeybatı:
İskoçya Borders Yerel İdaresi 		Kuzey:
İskoçya Borders Yerel İdaresi 		Kuzeydoğu:
Kuzey Denizi
Batı:
Cumbria		NorthumberlandDoğu:
Kuzey Denizi
Güneybatı:
Cumbria		Güney:
Durham Kontluğu		Güneydoğu:
Tyne ve Wear
Northumberland'in fiziksel coğrafya haritası

Northumberland'in fiziksel coğrafyası Kontlukta çok değişik araziler bulunduğunu gösterir. Doğu'da Kuzey Denizi kıyıları alçak rakımlı ve düzlük olmakla beraber kuzey batıya gittikçe arazi tepelik ve İngiltere'ye nispeten dağlık olmaktadır. Kontluğun kuzeybatısında bulunan Cheviot Tepeleri Devon-tipi granit ve andasit-lav olarak magmatik kayaçlar seklindedir. Kontlukta bulanan diğer magmatik kayaçlar, Hadrian Duvarı'nın üzerinde bulunduğu "Whin Sill" tepeleridir. Bu tepelik araziler boş ve ağaçsız kırlık arazilerdir. "Whin Sill" tepelerinin iki tarafından kireçtaşlı yerli arazi bulunup bir "karstik arazi şekli göstermektedir. Bu boş araziler birer doğal park olarak korunmakta ve turist çekmektedir.[1] Northumberland'in doğusunda Kuzey Denizi üzerinde yine "dolorit" yapımlı "Farne Adaları" bulunmaktadır ve bu adaların yarları çok sayıda deniz kuşunun yerleşip yuvalanmaları ile ünlüdür.

Northumberland'un kuzeydoğu sahillerinde itibaren sahillerde güneydoğuya Tyne Nehri kuzeyine doğru uzanan kömür madenleri bulunmaktadır. Tarihsel olarak bu madenlerle denizin kopartıp sahile yığdığı "deniz kömürü" yıllardır İngiltere'nin enerji kaynağı olmuştur ve sonradan bu yörelerde birçok ocağı açılmıştır. Ama Margaretr Thatcher'in kömür madencilerine karşı politikası yüzünden bu madenler 20. yüzyılın son çeyreğinde kapanmıştır.

Northumberland 55° enlem ve daha kuzeyinde olduğu için ve nispeten çok tepelik arazisi olduğu için İngiltere içinde en soğuk kontluk olarak bilinir. Kontluğun yıllık ortalama ısısı 7,1-9,3 °C civarlarında olup bu İngiltere'de en soğuk ortalama sıcaklıktır. 1971-2000 kontlukta yıllık güneşli hava yıl içinde ortalama olarak 1321-1390 saat olarak gözlenmiştir. Kontluk doğuda deniz kıyısında olup batıya doğru rakımı yükseldiği için yüksek arazi üzerine ve önlerine yüksek yağış bulunmakta ve yıllık ortalama yağış 466–1060 mm civarında olmaktadır.[2][3][4]

Northumberland'in yüzölçümünün yaklaşık bir çeyreği özellikle 240 m rakımdan yüksek arazilerin hemen hepsi "Northumberland Milli Parkı" içinde olup kentsel ve sanayi gelişmeye izin verilmemekte veya tarım ya da boş kır arazisi olarak korunmaktadır. Bu park Hadrian Duvarı'nı içine almakta ve İskoçya sınırlarına kadar erişmektedir. Northumberland sahilleri de "Göze Çarpar Doğal Güzellik Bölgesi" olarak tanımlanarak diğer bir sekil koruma altına alınmıştır. Bu sahilde deniz kıyısında 103 km uzunluğunda bir özel "yaya yürüyüş yolu" bulunmaktadır.

Tarihçe

Ana madde: Northumberland'in Tarihi
Long Crag zirvesi

Şu anda kontluğu oluşturan alan Roma İmparatorluğu'nun bir parçasıydı; sonrasında Northumberland olarak İngiltere ve İskoçya arasında çok sayıda çatışmaya şahit olmuştur. Bu şiddetli tarihine kanıt olarak, Northumberland'ın İngiltere'deki diğer kontluklardan daha fazla kaleye sahip olması gösterilebilir.[5] Bu kalelerden bazıları Alnwick, Bamburgh, Dunstanburgh, Newcastle ve Warkworth'dir.

Northumberland birçok Tarihöncesi öğeye sahiptir, bunlara birçok kaya sanatı, Yeavering çanı gibi hillfortlar ve Goatstones gibi taş daireler örnek gösterilebilir. Alanın çoğu Briton, Kelt ve Votadini milletleri tarafından işgal edilmiş; diğer büyük kabile olan Brigantes güneyde yerini almıştır.

Sonrasında, günümüz Northumberland bölgesi Anglus krallığı Berniçya'yı oluşturmuş (547'den itibaren), 7. yüzyılda River Tees'in güneyinde kalan Deira ile birleşerek Northumbria krallığını oluşturmuştur. Kral Edwin (616-633 arası tahtta kalmış) yönetimi altında Northumbria'nın tarihsel sınırları Tweed ile Forth (Lothian dahil olmak üzere, Edinburgh'u dahil eden bölge) İskoçya Krallığına verilmesine rağmen, güneydeki Humber'dan kuzeydeki Forth'a uzamıştır.

Northumberland, İngiltere'de bazen "Hristiyanlığın beşiği" olarak da anılmaktadır, çünkü Hristiyanlık Bamburgh'un kuzeyindeki Lindisfarne—a gelgit adasında yeşermiş, bu ada Iona'daki rahiplerin Kral Oswald of Northumbria'ı (634-642 arası tahtta kalmış) İngilizleri bu dine döndürmesi amacıyla davet etmesinden sonra Kutsal Ada olarak anılmıştır. Lindisfarne'de Lindisfarne İncilleri'nin üretimi gerçekleşmiş (yaklaşık olarak 700) ve bu şehir Durham Katedrali'nde gömülen Aziz Cuthbert'in evi olmuştur.

Bamburgh Northumberland'in tarihi başkentidir.

Northumberland Kontluğu İskoç kraliyet ailesi tarafından 1139-1157 ve 1215-1217 yılları arasında elde tutulmuştur. İskoçya bütün toprak iddialarından 1237 yılındaki York Antlaşması'ndan sonra vazgeçmiştir. Northumberland Kontları Marcher Lord'ların İngiltere'yi İskoç işgallerinden koruma görevinden dolayı İngiliz devlet meselelerine önemli güç sağlamıştır.

Northumberland hükûmete karşı isyan tarihine sahip bir şehirdir, 1569-1570 yıllarında I. Elizabeth'e karşı gerçekleştirilen Kuzey ayaklanması bunlardan birine örnektir. Bu başkaldırmalar Percy ailesi, Northumberland kontları tarafından yönlendirilmiştir. Percy'lerden birini William Shakespeare'in IV. Henry, 1. Kısımdaki havalı Harry Hotspur karakteri oluşturmaktadır.

1660'taki Restorasyon'dan sonra kontluk İngiltere'de Katolik Kilisesinin merkezi olmuştur.

Northumberland 18.yüzyıldan itibaren Sanayi Devrimi'nde anahtar rolü üstleniştir.

2015 itibarıyla Northumberland'in genel alanı kırsaldır. İngiltere'deki en düşük nüfus yoğunluğu olan kontluk, geçmiştekinden daha az İngiliz meselelerinde etki etmektedir. Son yıllarda kontluk tarihsel önemi ve kırsal manzaralarından dolayı turizmde büyük bir oranda artış elde etmiştir.

Demografi

İdari yapılanma

Ekonomi

Northumberland'in iktisadi gelişmesi diğer İngiltere kontlukları ve tek seviyeli yerel idarelerine kıyasla zayıftır ve İngiltere ülkesinde bulunan 63 yerel idarenin ekonomik sıralanmasında alttan 6. sırayı alır.[6]

Sanayi Devrimi döneminde önemli bir sanayi bölgesi olan bu kontluk, 20. yy.da bu sektörlerini kaybetmiştir ve günümüzde kontlukta en önemli istihdam alanı turizm hizmetleridir. Günümüzde kontluk yaklaşık olarak 1.1 milyon Britanyalı ve 50 bin yabancı turist çekmektedir ve (2004 itibarıyla) turizmin kontluğa getirdiği yıllık harcama £162 milyonu geçmektedir.[7]

Tek seviyeli Northumberland Kontluğu'nda cari fiyatlarla gayrisafi toplam katma değer ve önemli sektörlerin gayrisafi katma değerleri şu tabloda gösterilir.[8]

YılBölgesel Gayrisafi Katma Değer (£mil.)[9]Tarım (£mil.)[10]Sanayi (£mil.)[11]Hizmetler(£mil.)[12]
Northumberland Kontluğu
19952.5851309431.512
20002.7731088311.833
20033.4701098682.494

Resimler

Kaynakça

  1. ^ Northumberland National Park Authority, n.d. "The topology and climate of Northumberland National Park 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.."
  2. ^ Met Office, 2000. "Birleşik Krallıkta yıllık ortalama ısılar 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.."
  3. ^ Met Office, 2000. "Birleşik Krallıkta yıllık ortalama güneşlenme süresi 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.."
  4. ^ Met Office, 2000. "Birleşik Krallıkta ortalama yağış 4 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.."
  5. ^ Long, B. (1967). Castles of Northumberland. Newcastle, UK: Harold Hill.
  6. ^ Northumberland County Council, 2003 "Northumberland in context.". MS Word 13 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., HTML (Google)[]
  7. ^ Northumberland InfoNet, 2004 "Key Statistics: Tourism 25 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." (PDF)
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  9. ^ Yuvarlama yapıldığı için toplam değişik olabilir
  10. ^ Avcılık ve ormancılık hasılalarını da kapsar
  11. ^ Enerji üretimi ve inşaat hasılasını da kapsar.
  12. ^ Finans sektörü hizmetlerini dolaylı olarak kapsar.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Northumberland ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kent, İngiltere</span>

Kent, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Güney Doğu bölgesinde birinci seviyede bir "shire" tipi bir kontluk yerel idaresi ve bir törensel kontluktur. Merkezi "Maidstone" kentindedir. Kent Kontluğunun toplam yüzölçümü 3.736 km² dir.

<span class="mw-page-title-main">Newcastle upon Tyne</span> İngilterede bir şehir

Newcastle upon Tyne, genel olarak Newcastle olarak tanınan, Birleşik Krallık - İngiltere'nin Kuzey Doğu Bölgesinde bir şehir. Törensel Tyne ve Wear Metropoliten Kontluğu'na bağlı iken şimdi bağımsız, tek-seviyeli yerel idare şeklinde bir "Metropoliten Bölge" ve yüzyıllardır katedrali bulunduğu için şehir statüsüne sahip bir yerleşim ve yerel idare birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Lancashire</span>

Lancashire, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde birinci seviyede yerel idare "shire" kontluğu ve kraliyet seremonileri için törensel kontluktur. Merkezi Preston şehrindedir.

<span class="mw-page-title-main">Essex</span>

Essex, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinde Doğu İngiltere Bölgesinde birinci seviyede yerel idari birim olarak metropoliten olmayan bir kontluk ve coğrafi bakımdan ve krallık seremonileri için bir törensel kontluktur. Merkezi Chelmsford'dur. En yüksek noktası Hertfordshire yakınlarında, Langley köyü civarında Chrishall.

<span class="mw-page-title-main">Wight Adası</span> Büyük Britanya adasının güneyinde yer alan İngiltereye bağlı ada

Wight Adası, Birleşik Krallık'ta İngiltere ülkesinin Güney Doğu bölgesinde bir "törensel kontluk" ve "bir tek seviyeli yerel idare birimi"dir. Tek seviyeli yerel idare biriminin yönetim merkezi Newport'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Cumbria</span>

Cumbria, İngiltere'nin kuzey-batısında idarî bakımdan shire tipi bir county'dir. County'nin idarî merkezi, Carlisle şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Sunderland</span>

Sunderland şehri, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Doğu (Northeast) bölgesinde bulunan törensel Tyne-and-Wear Metropoliten Kontluğu içinde tek-seviyeli-yörel-metropoliten Sunderland Şehri Yerel İdaresi'ne bağlı ve 1992'de Kraliçe Elizabeth beratı ile şehir olma statüsü de kazanan bir yörel idare birimi ve yerleşkedir. Yerel idare kanuna göre "Sunderland Şehir Yerel İdaresi" ana Sunderland şehri yanında kuzey-doğu İngiltere'deki Washington küçük şehrini ve etrafındaki küçük yerleşkeleri de ihtiva etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Blackpool</span>

Blackpool, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinde Kuzey Batı İngiltere bölgesinde bulunan bir tek-seviyeli "Blackpool Borough" yerel idaresi ve bu yerel idareye bağlı bulunan ve bu yerel idarenin merkezinin bulunduğu kenttir. Blackpool hâlâ törensel olarak Lancashire Kontluğunun bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Southport</span>

Southport, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde bulunan şimdi törensel "Merseyside Metropoliten Kontluğu" içinde ve tek-seviyeli yerel idare olan "Sefton Metropoliten Bölgesi" yerel idaresine bağlı, deniz kıyısında bulunan bir kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Devon</span>

Devon, Birleşik Krallık'ta İngiltere ülkesinin Güney Batı bölgesinde bulunan, hem iki seviyeli yerel idarenin üst seviyesi olan bir kontluk hem de kraliyetle ilgili seremoniler için bir törensel kontluktur. Gayriresmî olarak bazen "Devonshire" olarak da anılmakla beraber bu shire tipi kontluk olduğunu göstermek için kullanılmakta ve Devon'da yaşayan halk arasında genellikle kabul edilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cheshire</span>

Cheshire Törensel Kontluğu, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde 1974'ten 2009'a kadar birinci seviyede yerel idare metropoliten kontluğu olmuş; 2009'da hukuken lağvedilmemekle tüm görev ve yetkileri yeni kurulan tek seviyeli yerel idareler verilmiştir. Fakat Cheshire yine de kraliyet seremonileri için törensel kontluk olarak kalmıştır. Cheshire Kontluğu merkezi Chester'deydi ama kontluk sınırları içinde en büyük nüfuslu yerleşke Warrington idi.

<span class="mw-page-title-main">Staffordshire</span>

Staffordshire, İngiltere'nin Batı Midlands bölgesinde bir "shire" tipi kontluktur. Yönetim merkezi Stafford'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeydoğu İngiltere</span>

Kuzeydoğu İngiltere, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesindeki 9 resmi yörel bölge'den biridir. Londra dışında bulunan diğer İngiltere bölgeleri gibi Kuzeydoğu İngiltere'de de seçilmiş bir bölge meclisi ve idaresi bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">North Yorkshire</span>

North Yorkshire, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Yorkshire ve Humber bölgesinde iki seviyeli bir metropoliten olmayan kontluk ve yine o bölgede ve kısmen Kuzey Doğu İngiltere bölgesinde bulunan tek seviyeli metropoliten olmayan yerel bölge/boroughlar için bir "törensel kontluk"'dur. Fiilen 1974'te kurulmuştur ve 1996'da bazı reorganizasyona uğramıştır. Yüzölçümü 8,654 km² olup İngiltere'de en büyük alanlı törensel kontluktur. Sınırları içinde "Yorkshire Dales" ve "Yorkshire Moors" boş kırları bulunur ve Kuzey Yorkshire'ın alanının %40'ı "milli Parklar" içindedir. North Yorkshire Kontluğu yerel idare merkezi Northallerton kentinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Somerset</span>

Somerset, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Güney Batı bölgesinde iki seviyeli bir metropoliten olmayan kontluk ve yine o bölgede bulunan tek seviyeli metropoliten olmayan yerel bölge/boroughlar için bir "törensel kontluk"'dur. Semorset Kontluğu'nun uzun bir tarihi olmakla beraber fiilen 1974'te kurulmuştur ve 1996'dan itibaren 1974'te kurulan Avon Kontluğu'nun ortadan kaldırılmasıyla bazı reorganizasyona uğramıştır. Somerset Kontluğu yerel idare merkezi Taunton kentindedir.

<span class="mw-page-title-main">Sheffield</span> Ingilterede bir şehir

Sheffield, Birleşik Krallık'ta, İngiltere ülkesinde Yorkshire ve Humber bölgesinde bir büyük kentsel yerleşim birimidir. Yerel idare açısından krallık seremoni bakımından Törensel Güney Yorkshire Metropoliten Kontluğu'na bağlıdır. 1989'da "Güney Yorkshire Metropoliten Kontluğu"'nun lağvedilmesi sonucu tek-seviyeli yerel idare olan Sheffield Şehri Yerel İdaresi'nin idare merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Morecambe</span>

Morecombe, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere'nin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde idari bakımdan birinci seviyeli yerel idare olan Lancashire kontluğuna bağlı olan Lancaster Şehri ikinci seviyeli metropoliten-olmayan yerel idare bölgesinde bulunan ve kendi ismini taşıyan br koy/semt (parish) alt-yerel idaresinin merkezi olan bir küçük deniz sahili kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Tyne ve Wear</span>

Tyne ve Wear, İngiltere'nin Kuzey Doğu bölgesinde bir "metropoliten" kontluktur. Bu metropoliten kontluk 1974'te resmen yürürlüğe giren "1972 Yerel İdare Reformu Kanunu" ile kurulmuştur. Kurulduğu dönemde birinci seviyede seçilmiş bir konsey ve konseyin yürütülmesi için bir yerel bürokrasi idaresi vardı. Tyne ve Wear Metropoliten Kontluğu altında şu ikinci seviyeli beş şehir ve metropoliten borough bulunmaktaydı: Newcastle upon Tyne, Sunderland, Gateshead Metropoliten Borough, North Tyneside Metropoliten Borough ve South Tyneside Metropoliten Borough. Fakat 1989'da "Tyne ve Wear Metropoliten Kontluğu" konseyi ve buna bağlı bürokratik idare lağvedilip kapatıldı. Bu idarenin altında bulunan 5 şehir ve metropoliten "borough" tek-seviyeli-yerel-idare statüsü kazandılar. Fakat metropoliten kontluk bir törensel kontluk statüsü taşımaktadır. Ayrıca kuruluş kanunu kaldırılmadığı için hukuken halen yürürlükte olan bir kamu kuruluşu statüsüne haizdir. Bunun yanında coğrafyacılar ve coğrafya istatistikleri tarafından kullanılan bir tanımdır.

<span class="mw-page-title-main">Durham Kontluğu</span>

Durham Kontluğu Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesi Kuzey Doğu İngiltere bölgesinde bulunan bir törensel kontluk ve ayrıca yüzölçümü törensel kontluktan daha küçük olan bir "tek-seviyeli yerel-idare" birimidir. Törensel Durham Kontluğu ise 2,226 km² genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Northumbria</span>

Northumbria veya Northumbria Krallığı, bugünkü kuzey İngiltere ve güney İskoçya topraklarında Orta Çağ'da hüküm süren Anglusların krallığıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.