İçeriğe atla

Northrop Grumman EA-6B Prowler

EA-6B Prowler
Bir EA-6B Prowler, Alaska'da bulunan Eielson Hava Üssü'nden havalanırken
Bir EA-6B Prowler, Alaska'da bulunan Eielson Hava Üssü'nden havalanırken
TürüElektronik harp ve istihbarat uçağı
Ulusal köken ABD
ÜreticiNorthrop Grumman
İlk uçuş25 Mayıs 1968
Hizmete girişTemmuz 1971
Hizmetten çıkış2015 Amerikan Deniz Piyadeleri 2019 Amerikan Donanması
DurumuHizmet dışı
Ana kullanıcıABD Deniz Kuvvetleri
ABD Deniz Piyadeleri
Üretim sayısı170
Birim maliyeti52 milyon Amerikan doları

EA-6B Prowler, Grumman firması tarafından ABD Deniz Kuvvetleri ve ABD Deniz Piyadeleri için geliştirilen bir elektronik harp ve istihbarat uçağıdır. A-6 Intruder saldırı uçağı temel alınarak geliştirilen Prowler, 1971 yılında hizmete girmiştir.

Tasarım ve Geliştirme

Prowler, bir pilot ve üç elektronik harp uzmanından oluşan dört kişilik bir mürettebata sahiptir. İki adet Pratt & Whitney J52-P408 turbojet motoru sayesinde 950 km/h seyir hızına ulaşabilen uçak, 1.840 km'lik bir seyir menziline sahiptir. Uzun ve zorlu elektronik harp ve istihbarat görevlerinin uçağın teknik aksamı ve elektronik donanımı üzerinde oluşturduğu yük sebebiyle Prowler uçakları, pek çok savaş ve destek uçağına göre daha sık bakım gerektirmekte ve donanım geliştirme çalışmalarına dahil olmaktadır.

Uçağın karakteristik özelliklerinden biri de kanopisinin, mürettebatı gövde ve kanatlara yerleştirilmiş elektronik istihbarat ve radar karıştırıcı ekipmanın yaydığı elektromanyetik radyasyonun etkilerinden korumak için altın bir film ile kaplanmış olmasıdır.

Daha çok saldırı güçlerine elektronik koruma ve radar karıştırıcı desteği sağlamak amacıyla geliştirilmiş uçak, düşman radar ve uçaksavar sistemlerini doğrudan hedefleyebilmekte ve gerektiğinde AGM-88 HARM füzeleriyle saldırı gerçekleştirebilmektedir.

1995 yılında dahilinde Prowler uçaklarının motor ve elektronik sistemlerine yönelik kapsamlı bir yenileme çalışması başlatılmıştır. Ancak ADVCAP (Advanced Capability, Türkçe: "Geliştirilmiş Yetenek") adı verilen program, bütçe sıkıntıları sebebiyle 1999 yılında iptal edilmiştir.

Görev Tarihçesi

EA-6B Prowler uçakları, 1995 yılından bu yana ABD'nin gerçekleştirdiği tüm askeri operasyonlara iştirak etmiştir. Resimde İncirlik Hava Üssü'nden kalkan iki Prowler Kuzey Irak'taki uçuşa yasak bölgede gözlem uçuşu yaparken görülüyor.

ABD Hava Kuvvetleri bünyesinde benzer görevleri yürüten EF-111 Raven uçaklarının 1998 yılında hizmetten ayrılmasının ardından Prowler, ABD envanterindeki tek ileri cephe radar karıştırıcı uçak konumunu almıştır. Dolayısıyla Prowler uçakları bu tarihten itibaren ABD'nin gerçekleştirdiği neredeyse tüm askeri operasyonlara iştirak etmiştir.

EA-6B Prowler uçakları toplamda 170 adet üretilmiştir, EA-6B Prowler sadece ABD tarafından Amerika Birleşik Devletleri Donanması ve ABD Deniz Piyadelerinde kullanılmıştır.

Prowler uçakları, Irak ve Afganistan'daki ABD güçlerine karşı yaygın olarak kullanılan uzaktan kumandalı patlayıcıların etkisiz hale getirilmesi görevinde de kullanılmaktadır. Güçlü radar karıştırıcı ekipmanı sayesinde belli bir bölgedeki tüm radyo vericilerini etkisiz hale getirebilen uçaklar, böylelikle patlayıcıların cep telefonu, telsiz vb. radyo sinyaliyle çalışan donanımlar ile patlatılmasını engelleyebilmektedir.

EA-6B Prowler uçakları 2009 yılı itibarıyla kademeli olarak hizmetten ayrılmaya başlamıştır. Bu tarihten itibaren elektronik harp, istihbarat ve radar karıştırıcı görevleri F/A-18E/F Super Hornet uçağı temel alınarak geliştirilen ve 2009 yılında hizmete giren EA-18G Growler üstlenmeye başlamıştır. 2015 yılında Amerika Birleşik Devletleri Donanması, 2019 yılında da ABD Deniz Piyadeleri bu uçakları emekliye ayırarak EA-6B Prowler uçakları tamamen emekli olmuştur.

Önemli Kazalar

Şu ana kadar hiçbir Prowler uçağı çatışmada düşürülmemiş olmasına karşın 40'tan fazla uçak çeşitli kazalar sonucu yitirilmiştir.

  • 26 Mayıs 1981 tarihinde USS Nimitz uçak gemisine inmekte olan bir EA-6B Prowler uçağı, pilotun kontrolü kaybetmesi sonucu geminin güvertesine çakılmış, çıkan yangında 14 denizci ölmüştür.
  • 3 Şubat 1998 tarihinde İtalya'da konuşlu NATO'ya bağlı ABD güçleri bünyesinde görev yapan bir EA-6B Prowler uçağı, Cavalese kasabası yakınlarında alçak uçuş yaptığı sırada bir teleferik hattına çarpmış, kaza sonucu kopan hattan düşen teleferik kabininde 20 kişi ölmüştür. Hafif hasarlı olarak üsse dönen uçağın pilotu askeri mahkeme tarafından suçlu bulunmuş ve 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.

Teknik Özellikler

EA-6B Prowler uçakları, gelişmiş elektronik karıştırıcı donanımlarıyla olduğu gibi, taşıdıkları AGM-88 HARM anti-radar füzeleriyle de düşman radar ve uçaksavar sistemlerine karşı önemli bir vurucu güç teşkil etmektedir.
  • Genel özellikler:
    • Mürettebat: 4 kişi (1 pilot, 3 elektronik harp uzmanı)
    • Uzunluk: 17.7 m
    • Kanat açıklığı: 15.9 m
    • Yükseklik: 4.9 m
    • Kanat alanı: 49.1 m²
    • Boş ağırlık: 15.130 kg
    • Azami kalkış ağırlığı: 27.900 kg
    • Motorlar: İki adet Pratt & Whitney J52-P408A turbojet
  • Performans:
    • Azami hız: 566 knot (1.050 km/h)
    • Seyir hızı: 418 knot (774 km/h)
    • Menzil: 3.254 km
    • Azami seyir irtifası: 11.500 m (37.600 ft)
  • Silah sistemleri:
    • Dört adede kadar AGM-88 HARM anti-radar füzesi
    • Beş adede kadar AN/ALQ-99 radar karıştırıcı podu

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">General Dynamics F-16 Fighting Falcon</span> Amerikan Üretimi Tek Motorlu 4.Nesil Savaş Jeti

F-16 Fighting Falcon, çok amaçlı, tek jet motorlu, 4. nesil savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde, MiG-21'den (10,000+) ve F-4 Phantom-II'den (5.195) sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla 4.573 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F-4 Phantom II</span> Amerikan yapımı savaş uçağı

McDonnell Douglas F-4 Phantom II, McDonnell Douglas Firması tarafından ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri Donanması için geliştirilmiş, tandem iki koltuklu, çift motorlu, tüm hava koşullarına uygun, uzun menzilli süpersonik, 3. nesil jet önleme ve avcı-bombardıman uçağıdır.

Penguin, Norveçli Kongsberg Defence & Aerospace (KDA) firması tarafından üretilen NATO'nun ilk serbest uçuşlu anti-gemi füzesidir. Füzenin orijinal adı Penguin olmakla birlikte ABD kodlaması AGM-119'dur. Ufak ve orta tonajlı gemilerle satıhtaki denizaltılara karşı taarruz amaçlı geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F/A-18 Hornet</span> ABD yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

F/A-18 Hornet,, McDonnell Douglas ve Northrop şirketleri tarafından müşterek olarak tasarlanan ve 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. 1997'den beri Boeing tarafından üretilmektedir. Rus muadili SU-33 model savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-25</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-25 Rus Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir avcı/ önleyici ve yüksek hızlı keşif uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu 1964 yılında gerçekleştiren Foxbat, sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü radar sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede ABD tarafından F-15 Eagle savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">MIM-23 Hawk</span> Raytheon tarafından geliştirilen, orta menzilli hava savunma sisteml

Raytheon tarafından geliştirilen sistem, orta menzil hava savunma sistemlerinin en etkililerindendir. Orta menzil hava savunma sistemi olmasına rağmen alçak irtifa hedefleri için uyarlanmıştır. Açık adı "Homing Allthe way to Kill" dir. Standart lançerinden üç füze taşımaktadır. Improved (Geliştirilmiş)-HAWK`ın motor perfomansı artırılmış, elektronik harbe karşı korunması da en üst düzeye çıkarılmıştır. Azami menzil 35 km ve azami irtifası ise 18 km`dir. 1982`de bir İsrail I-HAWK Füzesi, 21 km irtifadaki bir MIG-25 düşürmüştür. X-band radar güdümlü olarak yönlendirilen I-HAWKìn harp başlığı 54 kg ağırlığında olup parça ve infilak tesirlidir. Bugüne kadar 36.000 adet üretilen füzelerin 11.800 adedi NATO ülkeleri envanterine alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">S-3 Viking</span>

S-3 Viking, Lockheed firması tarafından ABD Deniz Kuvvetleri için geliştirilmiş bir denizaltı savunma ve istihbarat uçağıdır. Düşman denizaltılarını tespit, takip ve yok etmek üzere tasarlanmış olan Viking, doksanlı yılların sonundan itibaren genellikle yüzey hedeflerine karşı elektronik istihbarat görevlerinde kullanılmıştır. Ayrıca tanker uçak olarak da hizmet veren Viking, bu görevini kademeli olarak F/A-18E Superhornet uçaklarına bırakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II</span> Amerikan yapımı ilk yakın hava desteği sağlayan hava platformu

A-10 Thunderbolt II, Amerikan Fairchild Republic şirketi tarafından üretilen; kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için ABD Hava Kuvvetleri için özel olarak geliştirilmiş bir saldırı uçağıdır. Orijinal takma adı "Warthog" olmasına rağmen II. Dünya Savaşı'nda kara birliklerine yakın hava desteği sağlamış olan P-47 Thunderbolt'a izafeten aynı isimle anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed F-117 Nighthawk</span>

Lockheed Martin F-117A Nighthawk ; radara yakalanmama teknolojisiyle geliştirilmiş ve hizmete girmiş ilk hava aracı. Körfez Savaşı döneminde kullanılması nedeniyle basında geniş yer bulmuş ve popüler kültür içerisinde de yayılmıştır. Dünyada sadece ABD Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır, ancak ABD Hava Kuvvetleri, elindeki F-117'leri daha başarılı olan yeni nesil F-22'lerle değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">AGM-154</span>

AGM-154 Joint Standoff Weapon (JSOW) Raytheon tarafından ABD Hava ve Deniz Kuvvetleri için geliştirilen Müşterek Menzil-Dışı Mühimmatı (JSOW) ailesi, düşük maliyetli ancak oldukça etkili bir menzil-dışı (stand-off) silah sistemidir. Tepki motoru bulunmayan JSOW hedefe havada süzülerek ulaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bell Boeing V-22 Osprey</span>

V-22 Osprey, müşterek kullanımlı, çok görevli askerî tiltrotordur. Helikopter ile uçak arasında bir geçiş formuna sahiptir. Dikey (VTOL) ve kısa (STOL) kalkış yeteneği vardır. Geleneksel helikopterlere uygun görevleri turboprop uçaklardaki gibi daha uzun menzil ve yüksek hızlı seyirle gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. Bell Helicopter Textron tarafından, Boeing Helicopters partnerliğinde geliştirilmiştir. En büyük kullanıcıları ABD Deniz Piyadeleri ve Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed U-2</span> yüksek irtifa keşif ve istihbarat uçağı

Lockheed U-2, tek kişilik, tek motorlu, yüksek irtifa keşif uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Hürkuş</span> Türk yapımı temel eğitim uçağı

TUSAŞ Hürkuş, TUSAŞ tarafından tasarlanan ve geliştirilen, temel eğitim ve hafif kara saldırı uçağı olan iki kişilik, alçak kanatlı, tek motorlu turboprop bir uçaktır. Adı Birinci Dünya Savaşı ve Türk Kurtuluş Savaşı gazisi, ilk Türk uçak üreticisi Vecihi Hürkuş'tan esinlenerek verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kamov Ka-27</span> Donanma helikopteri

Kamov Ka-27 Helix Kamov firması tarafından geliştirilmiş bir denizaltı savunma, arama-kurtarma ve genel maksatlı taşıma helikopteridir. İlk olarak 1982 yılında Sovyet Donanması'nda hizmete giren helikopter, günümüzde aralarında Rusya, Ukrayna, Hindistan, Çin ve Türkiye'nin de bulunduğu 10'dan fazla ülkede askeri ve sivil amaçlarla kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AGM-88 HARM</span>

AGM-88 HARM Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">AGM-65 Maverick</span> ABD yapımı, güdümlü bir havadan karaya taktik taarruz füzesi

AGM-65 Maverick, Amerikalı Hughes firması tarafından geliştirilen yakın hava desteği, düşman hava savunmasının bastırılması, kritik düşman birimlerinin imhası gibi görevlerde kullanılan güdümlü bir havadan karaya taktik taarruz füzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Douglas A-4 Skyhawk</span>

Douglas A-4 Skyhawk, Douglas Aircraft Company ve daha sonra McDonnell Douglas tarafından üretilmiş ABD yapımı delta kanatlı tek koltuklu turbojet motorlu bir hafif saldırı uçağıdır. Uçak Amerikan Deniz kuvvetleri tarafından A-4D olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing F/A-18E/F Super Hornet</span> Savaş jeti

Boeing F/A-18E veya F/A-18F Super Hornet, McDonnell Douglas F/A-18 Hornet'i temel alan çift motorlu, taşıyıcı özellikli, çok amaçlı savaş uçağı varyantlarıdır. F/A-18E tek kişilik ve F/A-18F tandem koltuk çeşitleri, F/A-18C ve D Hornet'in daha büyük ve daha gelişmiş türevleridir.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney J52</span> turbojet uçak motoru

Pratt & Whitney J52, başlangıçta Amerika Birleşik Devletleri Donanması için 40 kN (9,000 lbf) sınıfında tasarlanmış, eksenel akışlı çift makaralı bir turbojet motordur. A-6 Intruder ve AGM-28 Hound Dog seyir füzesine güç sağladı. 2017 itibarıyla motor hala A-4 Skyhawk ve EA-6B Prowler modellerinde kullanılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Boeing EA-18G Growler</span> elektronik savaş uçağı

Boeing EA-18G Growler, iki kişilik Boeing F/A-18F Süper Hornet'in özel bir versiyonu olan Amerikan uçak gemisi tabanlı elektronik savaş uçağıdır. EA-18G, Birleşik Devletler Donanması ile hizmet veren Northrop Grumman EA-6B Prowler'ın yerini aldı. Growler'ın elektronik savaş kabiliyeti öncelikle Northrop Grumman tarafından sağlanmaktadır. EA-18G, 2007'de üretime başladı ve 2009'un sonlarında ABD Donanması ile operasyonel hizmete girdi. Ayrıca Avustralya, 2017'de Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri ile hizmete giren on iki EA-18G satın aldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.