İçeriğe atla

North Slope Borough

Koordinatlar: 69°18′N 153°27′W / 69.30°K 153.45°B / 69.30; -153.45
North Slope ili
İl
North Slope Borough
Ülke ABD
EyaletAlaska
MerkezUtqiagvik
Yüzölçümü
 • Toplam245.520 km²
Nüfus
 (2020)
 • Toplam11.031
 • Yoğunluk0.045/km²
Zaman dilimiUTC-08.00 (Dağ)
 • Yaz (YSU)UTC-07.00 (Dağ)
Oliktok Point, Alaska North Slope, Beaufort Denizi, İlkbahar 1950

North Slope ili veya North Slope Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Alaska North Slope denilen coğrafi bölgesinin büyük bir kısmında yer alan ve bir Eskimo halkı olan İnyupiklerlerce meskun olan bir ilsi. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. Yönetim merkezi Barrow'dur.

2 Haziran 1972 tarihinde kurulan ilnin 2002 sayımına göre nüfusu 7.385 kişidir. 2010 itibarıyla belediye başkanı Edward S. Itta'dır.

Coğrafya

İlinin toplam alanı 245.436 km2 dir. Bunun 230.035 km2 si kara, 15.399 km2 si ise sudur. ABD'deki 39 eyaletten daha büyük olup aynı zamanda siyasi idareler içinde il düzeyinde en büyüğüdür

Batı kıyıları Çukçi Denizi ile doğu kıyıları ise Beaufort Denizi ile sınırdır.

Nüfus

North Slope Borough Polis Departmanı

2000 nüfus sayımına göre şehir 2.109 hane ve 1.524 aile olmak üzere nüfusu 7.385 kişidir. Beyaz % 17.09, Siyah % 0.72, Amerikan Yerlisi (çoğunlukla İnyupikler) % 68.38, Asyalı % 5.92, Pasifik Adalı % 0.84, diğer ırklar % 0.50 ve iki ya da çok ırklı olanlar ise % 6.55.

İlde İngilizce ve İnyupikçe dışında konuşulan üçüncü büyük dil % 4.21 oranla Filipinlilerin Tagalog dilidir.

Yerli Halk

Ana madde: İnyupikler
Nalukataq bayramında zıplatma gösterisi, Barrow, 2006
Yarısına kadar yere gömülü olan ve kışın yalnızca erkeklerin kullandığı köy odası ya da İnyupik Qargi'si, Point Hope, Alaska, 1885; ağaç kıtlığında Grönland balinasının kemikleri yapı malzemesi olarak kullanılmış

İlinin tek yerli halkı İnuit kolundan bir Eskimo halkı olan İnyupiklerdir. Batılılarla en son karşılaşan Eskimolardır. Daha güneydeki illerde yaşayan İnyupiklere göre dil ve kültürleri daha iyi korunmuştur.

İlde Kuzey Alaska İnyupikleri bulunmaktadır ve bunlar diyalekt ve kabilelere göre şöyle sıralanır:

  • Kuzey Alaska İnyupikçesi ve İnyupikleri (kendilerince Iñupiatun ; İngilizce North Alaskan Inupiatun)
    • Tikiğaq İnyupikçesi ve İnyupikleri (kendilerince Tikiġaġmiut; İngilizce Point Hope Inupiatun)
    • North Slope İnyupikçesi ve İnyupikleri (İngilizce North Slope Inupiatun)
      • Utuqqaġmiut
      • Siḷaliñaġmiut
        • Kukparungmiut
        • Kunmiut
      • Kakligmiut
        • Sidarumiut
        • Utkiavinmuit
        • Nuvukmiut
      • Kuulugruaġmiut
      • Ikpikpagmiut
      • Kuukpigmiut
        • Kañianermiut
        • Killinermiut
        • Kagmalirmiut
    • Nunataağmiut İnyupikçesi ve İnyupikleri (kendilerince Nunataaġmiut; İngilizce Anaktuvik Pass Inupiatun, Nunamiut)
    • Uummarmiut İnyupikçesi ve İnyupikleri (kendilerince Uummarmiut, Uummarmiutun; İngilizce Uummarmiut Iñupiaq, West Arctic Inupiatun, Canadian Iñupiaq). Kanada'da Mackenzie deltasında yer alan Aklavik ve Inuvik şehirlerinde konuşulur. Kökenleri Nunamiut'lara dayanır. Etnik olarak “Inupiaq” olsa da Kanada'da siyasi sebeplerle “Inuvialuit” adı altında toplanır.

ANCSA Yapılanması

Alaska yerli bölge şirketleri dağılım haritası

ABD'nin Alaska'yı 1867 yılında Ruslardan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin (Eskimo ve Kızılderililerin) toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) gereği ayrılan 12 coğrafi bölgeden (geographic region) biri de Arctic Slope coğrafi bölgesidir. North Slope Borough ilsinin tamamını kapsayan bölgede Arctic Slope Regional Corporation (ASRC) adlı bölge şirketi (regional corporation) kurulmuş ve buna bağlı olarak da sekiz tane köy şirketi (village corporation) oluşturulmuştur. Bölge şirketi arazinin yeraltı hakkına, köy şirketleri de yerüstü hakkına sahiptir.

ASRC bölge şirketine bağlı köy şirketleri ve bulunduğu yerler:

Ekonomi

UÇAK-EV : Bir Armstrong-Whitworth Argosy (UK) kargo uçağının kokpitinin Alaska'nın malzeme kıtlığında ev olarak geri dönüşümü, Ağustos 2007, Point Hope

Yöredeki en büyük işverenler:[1]

  • North Slope Borough
  • North Slope Borough School
  • Arctic Slope Native Assoc Ltd
  • Iḷisaġvik College
  • Native Village Of Barrow
  • Ukpeagvik Inupiat Corporation
  • AK Commercial Co
  • Barrow City of
  • Harpoon Construction Group Inc
  • Tagiugmiullu Nunamiullu Housing Authority
  • Barrow Utilities & Elec Coop

Eğitim

İlde tek okul bölgesl (School district) bulunur :

  • North Slope Okul Bölgesi (kısaltması NSBSD, İngilizce North Slope Borough School District) : North Slope Borough'da bulunan bölgeye bağlı okullar: Alak, Barrow High, Eben Hopson Middle, Fred Ipalook Elementary, Harold Kaveolook, Kali, Kiita Learning Center, Meade River, Nuiqsut Trapper, Nunamiut, Tikigaq.[2]

Milli Parklar ve Korunaklar

NPRA (Alaska Milli Petrol Rezervi)
ANWR (Arktik Milli Yaban Hayatı Sığınağı)
  • Alaska Deniz Milli Yaban hayatı Sığınağı
    • Cape Lisburne
    • Cape Thompson
  • Arctic Milli Yaban hayatı Sığınağı (kısmen)
    • Mollie Beattie Wilderness (kısmen)
  • Gates of the Arctic Milli Parkı ve Korunağı (kısmen)
    • Gates of the Arctic Wilderness (kısmen)
  • Noatak Milli Korunağı (kısmen)
    • Noatak Wilderness (kısmen)

Kasaba ve köyleri

Sınır komşuları

Arktik Okyanusu
 
KuzeyYukon, Kanada
Batı   'North Slope Borough'    Doğu
Güney
Northwest Arctic BoroughYukon-Koyukuk Census Area

Dipnotlar

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2010. 
  2. ^ "North Slope Borough School District web sitesi". 26 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Barrow, Alaska</span>

Barrow, Amerika Birleşik Devletleri'nde Alaska eyaletinin North Slope Borough ilçesine bağlı şehir. 2007 sayımına göre nüfusu 3.982 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut dilleri</span>

Eskimo - Aleut dil ailesi, Grönland, Kanada, Alaska ve Sibirya'nın belli bölgelerinde konuşulan dillerdir. Eskimo - Aleut halklarının ana dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Iḷisaġvik College</span>

Iḷisaġvik College, Amerika Birleşik Devletlerinin Alaska eyaletinde Barrow şehrinde bulunan ve kâr amacı gütmeyen iki yıllık kabile koleji. Alaska'da kabile kontrolünde olan tek kolej budur.

İnyupik Miras Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Alaska eyaletinde Barrow şehrinde bir müze.

<span class="mw-page-title-main">İnyupikler</span> Alaskanın kuzey ve kuzeybatısında yaşayan, İnuit kolundan olan bir Eskimo halkı

İnyupikler, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin kuzey ve kuzeybatısında yaşayan İnuit kolundan bir Eskimo halkıdır. Alaska'daki tek İnuit halkı olduğu için Alaska İnuitleri adı da verilmektedir. Kendilerini iñuk («insan») kelimesi ile -piaq («gerçek») ekinden türettikleri Iñupiaq adıyla ifade ederler. Dillerini ise Iñupiatun olarak adlandırırlar. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska yerlileri içinde 25.000 nüfuslu Yupiklerden sonra 15.700 kişilik nüfuslarıyla ikinci en büyük halktır ve ancak 2.144 kadarı dilini konuşabilmektedir. İngilizce bilmeyen Alaska yerlileri içinde 1993 yılında ilk sırayı %42'lik oranla Yupikler, ikinci sırayı da %20'lik oranla İnyupikler çeker. Şamanist inançlı avcı ve toplayıcıdırlar. Kültürel açıdan deniz sahiline yakın yaşayıp balina, fok, mors gibi deniz memelilerini avlayan Taġiuġmiut ile denizden uzak içbölgede rengeyiği avlayan Nunamiut olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Bazen, iki ayrı dil ve halk olarak ele alındığı da olur ve Seward Yarımadasındakiler Qawiaraq adıyla, North Slope ile Northwest Arctic ilçelerindekiler ise Inupiaq adı altında toplanır. İnyupiklerin Kanada'da yaşayan ırkdaşları (Uummarmiut) siyasi ve idari kaygılarla Batı Kanada İnuitleri ile birlikte Inuvialuit adı altında toplanırlar. Eskimolar içinde en uzun boylular Kuzey Alaska'daki İnyupiklerdir ve Kanada İnuitlerinden 10 cm daha uzundurlar. Kobuk İnyupikleri doğu komşuları ve ticari ortakları olan Atabasklardan Koyukon Kızılderilileriyle sınır bölgelerinde evlilik de yapmışlardır. Beyaz Avrupalıların kültürleriyle en geç tanışan Eskimolar 1890 yılından sonra Hristiyanlıkla tanışan Kuzey Alaska İnyupikleridir.

<span class="mw-page-title-main">İnyupikçe</span>

İnyupikçe ya da İnyupik dili, Kuzey ve Kuzeybatı Alaska'da İnyupiklerin konuştuğu İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 15.700 kişilik nüfustan 2.144 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası</span>

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası, Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.

<span class="mw-page-title-main">Point Hope, Alaska</span>

Point Hope, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin North Slope Borough ilçesine bağlı şehir.

İnyupik Tarih, Dil ve Kültür Komisyonu, Amerika Birleşik Devletlerinin Alaska eyaletine bağlı North Slope Borough ilçesinde North Slope Borough Planning & Community Services Department adlı kurumun bir bölümüdür (division).

<span class="mw-page-title-main">Atqasuk, Alaska</span>

Atqasuk, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin North Slope Borough ilçesine bağlı şehir. 2000 sayımına göre nüfusu 228 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Nuiqsut, Alaska</span>

Nuiqsut, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin North Slope Borough ilçesine bağlı şehir. 2000 sayımına göre nüfusu 433 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Kaktovik, Alaska</span> ABDnin Alaska eyaletinde bir şehir

Kaktovik, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin North Slope Borough ilçesine bağlı şehir. 2000 sayımına göre nüfusu 293 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Anaktuvuk Pass, Alaska</span>

Anaktuvuk Pass, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin North Slope Borough ilçesine bağlı şehir ve aynı adla anılan geçit. 2007 sayımına göre nüfusu 249 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Northwest Arctic Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Northwest Arctic ili veya Northwest Arctic Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından İnyupiklerlerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. Alaska'nin ikinci büyük ili olup yönetim merkezi Kotzebue'dür.

<span class="mw-page-title-main">Kotzebue, Alaska</span>

Kotzebue, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin Northwest Arctic Borough ilçesininin yönetim merkezi olan İnyupik şehri.

<span class="mw-page-title-main">Grönland balinası</span>

Grönland balinası, gerçek balinagiller (Balaenidae) familyasından balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Nome Census Area</span>

Nome Census Area, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupik ve İnyupiklerlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri geçmişte Nome Altına Hücumu hareketinin yaşandığı Nome'dir.

<span class="mw-page-title-main">Arktik Alaska</span>

Arktik Alaska ya da Uzak Kuzey Alaska, Amerika Birleşik Devletlerinin Alaska eyaletinde İnyupik Eskimolarınca meskun olunan bölgesidir. Kuzeyinde Arktik Okyanusu bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Colville Nehri</span>

Colville Nehri, Amerika Birleşik Devletlerinin Alaska eyaletinde North Slope Borough ilçesinde 560 km uzunluğunda nehirdir. Beaufort Denizine akar.

<span class="mw-page-title-main">Nunamiutlar</span>

Nunamiutlar ya da Nunataağmiut İnyupikleri, Amerika Birleşik Devletlerinin Alaska eyaletinde North Slope Borough ilçesinin güneyinde içbölgedeki Brooks Sıradağlarında özellikle de Anaktuvuk Pass denilen geçit bölgesinde yaşayan İnyupiklerin kabilesi. İnyupik Eskimolarının ayrıldığı iki ana kültür grubundan birisidir. Alaska sahillerindeki diğer grup olan Taġiuġmiut kabileleri gibi balina avlamazlar, denizden uzak içbölgede yaşadıkları için Nunamiut adını alırlar ve temel besin kaynağı rengeyiği avcılığıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.