Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.
Şarap veya mey, fermente meyvelerden yapılan alkollü bir içecektir. Maya, meyvelerdeki şekeri tüketir ve onu etanol ve karbondioksite dönüştürerek ısı açığa çıkarır. Şarap erik, kiraz, nar, yaban mersini, frenk üzümü ve mürver gibi çeşitli meyvelerden yapılabilse de çoğunlukla üzümden yapılır ve "şarap" terimi genellikle bir niteleyici olmadan kullanıldığında üzüm şarabını ifade eder. Şarap, çoğunlukla %9 ila %15 arası alkol ihtiva etmektedir. Başka meyvelerden de üretilebilen şaraplar o meyvenin adı ile anılmaktadır.
Türk şarabı, büyük şarap üreticisi olan ülkelerin gerisinde olmakla birlikte giderek tanınmakta ve üretim miktarı hızla artmaktadır.
Şampanya, ismini Fransa'nın Champagne şarapçılık bölgesinden alan bir köpüklü beyaz şarap türü. Şampanya genel kullanımda tüm köpüklü şarapları kastetmek için kullanılmakla birlikte, Avrupa Birliği ve diğer bazı ülkelerde Fransa'nın Champagne bölgesinde üretilmeyen köpüklü şarapların Şampanya adı altında etiketlenmesi yasadışıdır. Şampanya genellikle beyaz ve kırmızı üzümlerin kupajından üretilir.
Şarapçılık, şarap üretimine verilen addır. Şarabın yapılacağı üzüm veya başka bir meyvenin seçimiyle başlar, yapımı biten şarabın şişelenmesiyle sona erer. Çoğu şarap üzümden yapılsa da, diğer meyvelerden veya zehirli olmayan bitkilerden de yapılabilir. Bal şarabının sudan sonraki en önemli malzemesi baldır. Şarap yapımının tarihi bin yıldan fazladır. Şarap ve şarap yapımı bilimi önoloji olarak bilinir. Şarap üreticisine şarap tüccarı da denilebilir. Üzüm yetiştiriciliği bağcılıktır ve birçok üzüm çeşidi vardır.
Arnavut şarabı, eşsiz tatlılık ve yerli çeşitleri ile karakterize edilir. Arnavutluk 2009 yılında yaklaşık 17.500 ton şarap üretmiştir. Komünizm döneminde üretim alanı, 20.000 hektara genişletilmiştir.
Beyaz şarap, maserasyon olmadan fermante edilen bir şarap türüdür. Rengi saman sarısı, sarı-yeşil veya altın sarısı olabilmektedir. Herhangi bir renkte kabuğa sahip olabilen üzümlerin renksiz posasının alkolik fermantasyonu ile üretilir. Beyaz şarap en az 4.000 yıldır varlığını sürdürmektedir.
Şarabın öznel tatlılığı, sınıflandırılması, yaşlanması ve tadımında da önemli bir unsurdur. Şaraptaki şekerin miktarı ve göreceli alkol, asit ve tanen seviyesi de çeşitli faktörlerin etkileşimiyle belirlenir. Şeker ve alkol şarabın tatlılığını artırır; asitler (ekşilik) verirken acı tanenler buna karşı koyar. Bu ilkeler Émile Peynaud'un The Taste of Wine adlı 1987'deki çalışmasında özetlenmişti.
Şarap rengi çoğu şarapların kolaylıkla tanınabilir özelliklerinden biridir. Renk şarabın Sınıflandırılması, şarap tadımında da bir unsurdur çünkü ağır şaraplar genellikle daha koyu renklidir. Şarabın rengini yargılamak için geleneksel olarak kullanılan aksesuar mahzenin loş ışığında sıvının renginin görülmesini sağlayan ve sığ bir bardak olan tastevin aksesuarıdır. Renk şarapların sınıflandırılmasında bir unsurdur.
Şarabın sınıflandırılması menşei yeri veya unvanı şarap yapım yöntemleri ve stili tatlılık ve bağ bozumu veya kullanılan üzüm çeşidi gibi çeşitli yöntemlere göre yapılabilir. Uygulamalar farklı ülke ve bölgelere göre değişiklik gösterir ve birçok uygulama zaman içinde farklılık göstermiştir. Bazı sınıflandırmalar menşei ülkelerinde şarap yasasının bir parçası olarak resmi korumadan yararlanırken diğerleri bu tür bir koruması olmayan yetiştirici örgütleri tarafından oluşturulmuştur. Şarabın sağlığa etkileri, şarabın yaşlanması, şarabın tatlılığı, şarabın rengi önemli özelliklerdir.
Riesling, Ren bölgesinde ortaya çıkan beyaz bir üzüm çeşididir.
Bağcılıkta olgunlaşma, hasat başlangıcını işaret eden asmadaki şaraplık üzümlerin olgunlaşmasının tamamlanmasıdır. Olgunluğu tam olarak neyin oluşturduğu, hangi tarz şarap üretildiğine ve şarap üreticisinin olgunluk kıstaslarına göre değişir. Üzümler toplandıktan sonra şarabın kalitesini etkileyecek olan üzümün fiziksel ve kimyasal bileşenleri belirlenir. Bu yüzden hasat için en uygun olgunluk anının belirlenmesi şarapçılıkta en önemli karardır.
Roze veya blush, üzüm kabuğunun renginin bir kısmını içeren, ancak kırmızı şarap olarak nitelendirmek için yeterli renkte olmayan bir şarap türüdür. Roze şarabın sahip olduğu renk, kullanılan üzüm çeşitlerine ve şarap yapım tekniklerine bağlı olarak soluk bir "soğan kabuğu" turuncusundan canlı bir mora kadar değişebilir. Şarap genellikle Fransızca, Portekizce ve İngilizce konuşulan ülkelerde rose, İspanyolcada rosado veya İtalyancada rosato olarak bilinir. Roze şaraplar, çok çeşitli üzümlerden yapılmakla birlikte, dünyanın her yerinde bulunabilir.
Maserasyon, üzüm ezildikten sonra elde edilen ve üzüm kabuklarını ihtiva eden mayşenin kapalı kaplarda bekletilmesiyle gerçekleştirilen şarapçılık işlemidir. İşlem sonucunda kabukta bulunan bileşenlerin üzüm suyuna (şıraya) geçmesi sağlanmakta olup, cibreden şıraya renk, koku ve lezzetin yanı sıra tanen ve dolgunluk geçişi sağlanır.
Şarap yapımında fermantasyon süreci üzüm suyunu alkollü içeceğe dönüştürür. Fermentasyon sırasında, maya meyve suyunda bulunan şekeri etanol ve karbon dioksit'e dönüştürür. Şarapçılık'ta fermantasyonun başlangıcında şıradadaki oksijen seviyesinin yanı sıra fermantasyon sıcaklığı ve hızı da önemli hususlardır. Sıkışmış fermantasyon ve birkaç şarap hata gelişme riski de bu aşamada oluşabilir ki bu "birincil fermantasyon" için 5 ila 14 gün arasında ve potansiyel olarak ikincil fermantasyon için 5 ila 10 gün daha sürebilir. Fermantasyon, Riesling gibi birçok beyaz şarapta yaygın olan paslanmaz çelik tanklarda, açık ahşap fıçıda, şarap fıçısında ve birçok köpüklü şarap'ın üretiminde olduğu gibi şarap şişesinin içinde de yapılabilir.
Şaraptaki şekerler şarap yapımını mümkün kılan doğa olayının merkezindedir. Fermantasyon işleminde, şarap üzümlerinden gelen şekerler parçalanır ve maya tarafından alkole (etanol) ve karbon dioksite dönüştürülür. Üzümler, yapraklardan fotosentez ile üretilen sakaroz moleküllerinin yer değiştirmesi yoluyla asmada büyürken şeker biriktirir. Olgunlaşmada sakaroz molekülleri invertaz enzimi tarafından hidrolize (ayrılır) edilip glukoz ve fruktoz'a dönüşür. Hasat zamanına kadar, üzümün %15 ila %25'i basit şekerlerden oluşur. Hem glikoz hem de fruktoz, altı-karbonlu şekerdir ancak üzümde üç, dört, beş ve yedi karbonlu şekerler de bulunur. Beş karbonlu arabinoz, ramnoz ve ksiloz gibi şekerler fermantasyondan sonra hala şarapta mevcut olduğundan, tüm şekerler mayalanabilir değildir. Çok yüksek şeker içeriği, belirli bir (yüksek) alkol içeriğine ulaşıldığında mayayı öldürür. Bu nedenle hiçbir şarap tamamen "sek" tamamen mayalanmaz. Şarabın alkol içeriğini belirlemede şekerin rolü, şarap yapımında yalnızca alkol içeriğini artırmak için şaptalizasyon olarak bilinen süreçte bazen şarap üreticilerini şeker eklemeye teşvik eder.
Slovak şarabı, 6 şarap üretim alanına ayrılmış olan Slovakya'nın güney kesiminde üretilir. Tokaj hariç Slovak şarapları uluslararası alanda çok iyi bilinmese de, yurtiçinde ve komşu ülkelerde popülerdir. En iyi şaraplar, kendi bağları olan orta ölçekli şarap imalathaneleri tarafından üretilir ve beyaz şarap üretimi en baskın olanıdır; buna tarihi tatlı şarapların tüm yelpazesi dahildir - buzlu şarap, kuru üzüm şarabı ve botrytize şarap.
Şıra ağırlığı, üzüm suyundaki (şıra) şeker miktarının bir ölçüsüdür ve dolayısıyla, şıranın tamamı alkole fermente edildiğinde ve şeker kalıntısı olarak bırakılmadığında üretilebilecek alkol miktarını gösterir.
Oechsle ölçeği, üzüm şırasının yoğunluğunu ölçen bir hidrometre ölçeğidir ve şarap yapımında kullanılan üzümün olgunluğunu ve şeker içeriğini gösterir. Adını Ferdinand Oechsle'den (1774–1852) alır ve Alman, İsviçre ve Lüksemburg şarap yapım endüstrilerinde yaygın olarak kullanılır. Oechsle ölçeğinde, bir derece Oechsle (°Oe), 20 °C'de bir litre şıranın kütlesi ile 1 kg arasındaki kütle farkına bir gram karşılık gelir. Örneğin, litre başına 1084 gram özgül kütleye sahip şıranın kütlesi 84 °Oe'dir.
Christian Ferdinand Oechsle Alman bir makine atölyesi sahibi, kuyumcu ve mucitti.