İçeriğe atla

Norma (opera)

Norma
Giudeditta Pasta, prömiyerde Norma
Özgün isimNorma
MüzikVincenzo Bellini
LibrettoFelice Romani
Gala26 Aralık, 1831
İlk gösterim yeriTeatro alla Scala, Milano
Oyuncular
  • Norma: Oroveso'nun kızı, Keltlerin Baş Rahibesi, soprano
  • Adalgisa: İrmisul tanrı heykelinin bulundugu kutsal korulukta rahibe ,Soprano veya Mezzo-Soprano
  • Pollione: Klasik Roma Galya eyaleti prokonsulu, tenör
  • Oroveso: Kelt rahipleri Druid'lerin başı, bas
  • Clotilde: Norma’nın arkadaşı, soprano
  • Flavio: Pollione’nun arkadaşı tenör


Norma Sicilya doğumlu İtalyan Vincenzo Bellini'nin bestelediği 2 perdelik bir opera veya lirik trajedidir. Operanın librettosu "Felice Romani" tarafından "Aleksandre Soumet"'nin Norma, ossia L'infanticidio (Norma veya Evlad Katili)" adlı eserinden uyarlanarak hazırlanmıştır. Operanın prömiyer sahnelenmesi 26 Aralık,1831'de Milano'da Teatro alla Scala Opera Evinde yapılmıştır.

Sahneleme

Roller

Rol Ses tipi Prömiyerde Roller, 26 Aralık, 1831
(Orkestra şefi: - )
Norma, Oroveso'nun kızı, Keltlerin Baş RahibesiSopranoGiuditta Pasta
Adalgisa, İrmisul tanrı heykelinin bulunduğu korulukta rahibeSoprano veya Mezzo-SopranoGiulia Grisi
Pollione, Klasik Roma Galya eyaletinde prokonsulTenorDomenico Donzelli
Oroveso, Kelt rahipleri Druid'lerin başıBasVincenzo Negrini
Clotilde, Norma’nın arkadaşıSopranoMarietta Sacchi
Flavio, Pollione’nun arkadaşıTenorLorenzo Lombardi

Konu özeti

Norma olarak "Giulia Grisi" 1831de Adalgisa rolünü de prömiyerde oynamıştır.

I. Perde

Kutsal Koruluk.

Kelt'lerin başrahibi Orosevo ve Druid rahipler tapınak yeri olan kutsal koruluk icinde toplanmışlar ve ülkelerini istila eden Romalılara karşı kendilerine yol göstermesi için tanrılarına dua etmektedirler. Onlar ayrıldıktan sonra Romalı prokonsul olan Pollione yaverine, artık başrahibe olan Norma'yi sevmediğini söyler. Norma Pollione'nin aşkı uğruna bâkir kalma yemini bozmuş ve Pollione'den iki çocuğu olmuştur. Pollione onun yerine genç tapınak rahibesi olan Adalgisa'ya âşık olmuştur ve gördüğü ikaz edici ve vazgeçirici rüyalara rağmen onunla kaçıp Roma'ya gitmeye karar vermiştir. ('Meco all'altar di Venere'). Romalılar ayrıldıktan sonra yine Kelt Druidler toplanarak Oroveso'nun kızı Norma'nın ay tanrıçasına dua etme ayinine refakat ederler. ('Casta Diva, che inargenti'). Druid rahipler ayrıldıktan sonra Adalgisa gelip Pollione'ye karşı durabilme gücü vermesi için tanrısına dua eder. Fakat Pollione tekrar geldiği zaman, onunla birlikte ertesi gün Roma'ya kaçmaya razı olur. ('Va crudele…Vieni in Roma').

Evinde Norma arkadaşı Clotilde'ye Pollione'nin kendini ve çocuklarını bırakıp kaçacağındna korktuğunu anlatır. Adagisa gelir; Norma'ya gizlice bir kişiyi sevdiğini itiraf eder ve onun tavsiyelerini ister. Norma hem kendini zayıflığını bildiği içlm ve hem de genç kızın samimi hikâyesinden çok hislendiği için onun bakire kalma yemini bozmasına izin verir. ('Sola, furtiva, al tempio'). Fakat Pollione Norma'ya gelip de Adalgisa'nın aşığının kendisi olduğunu söyleyince Norma'nın ince şefkat hisleri büyük bir öfkeye dönüşür. Adalgisa'da Pollione'nin önceden Norma'yı kandırmış olduğunu öğrenince dehşete düşer ve Pollione'nin Norma ve çocuklarına geri dönmesini sağlamak için elinden gelen her şeyi yapmaya hatta ölmeyi bile kabul edeceğine yemin eder.

II. Perde

Norma’nın ikamet yeri.

Norma uyuyan çocuklarına bakmaktadır. Romalılara köle olmaktan kurtarmak için onları öldürmeye karar verir. ('Dormono entrambi'). Fakat onları öldürmeye kıyamaz ve Adalgisa'yi çağırıp onlarla birlikte Pollione'yle gitmesini ve onlara bakmalarını ister. Adalgisa bunu kabul etmez ve onun yerine Pollione'ye gidip onu Norma'ya geri dönmeye ikna etmeye çalışmayı teklif eder. Druidler tekrar tapınaklarının mihrabı etrafında toplanırlar ve Oroveso oradan Pollione'nin çok daha zalim bir Romalı idareciyle değiştirilmekte olduğu haberini ilan eder. Tapınakta Norma Pollione'nin Adalsiga'nin yalvarmalarını hiç dinlemediği haberini şaşırtıyla Clotilde'den duyar. Norma buna çok kızıp tapınağn kutsal kalkanına çekiçle vurmaya başlayıp kavmini Romalılara karşı savaşa çağırır. ('Guerra, guerra!'). Oroveso tanrısına bir kurban adamak gerektiğini bildirir. Tam bu sırada tapınak bakireler dairesine gizlice girmek isterken yakalanan Pollione çekilerek getirilir. Onunla yalnız kalan Norma eğer Adalgisa'yı bırakmaya söz verip kendine dönerse onu serbest bırakacağını söyler. Fakat Pollione bunu kabul etmez. Norma bir büyük odun yığınının hazırlanmasını ister ve kendisinin burada yakılarak tanrıya adak olacağını ilan eder. Onun bu âsil tutumundan çok duygulanan Pollione eski sevgilisiyle aynı kaderi paylaşmaya hazır olduğunu bildirir. Çocuklarını bakıp yetiştirmek için Adalsiga'yı inandırdıktan sonra, Norma sevgilisi ile birlikte yanmaya başlayan odun yığını üzerine çıkar ve Keltler dua etmeye başlarlar.

Ünlü müziksel parçalar

I. Perde

  • Sinfonia
  • Casta diva, Cavatina Norma
  • Sola, furtiva al tempio, İkili - Norma ve Adalgisa
  • Ah! di qual sei tu vittima, Üçlü: Norma, Pollione ve Adalgisa

II. Perde

  • Teneri figli, Arya - Norma
  • Deh, con te, con te li prendi, İkili - Norma veAdalgisa
  • Guerra, guerra! le galliche selve, Koro
  • In mia man alfin tu sei, İkili - Norma ve Pollione
  • Deh! non volerli vittime, Final

Seçilmiş ses ve video kayıtları

Yıl Roller
(Norma, Pollione, Adalgisa, Oroveso)
Orkestra şefi,
Opera Evi ve Orkestra
Label
1937Gina Cigna,
Giovanni Breviario,
Ebe Stignani,
Tancredi Pasero
Vittorio Gui,
Teatro Regio di Torino Orkestra ve korosu
Audio CD: Aura/Lyrica
ASIN: B00001ZWJ3
1952Maria Callas,
Mirto Picchi,
Ebe Stignani,
Giacomo Vaghi
Vittorio Gui,
Covent Garden Kraliyet Operasi Orkestra ve korosu ]]
Audio CD: EMI Classics
ASIN: B0000BWTK9
1954Maria Callas,
Mario Filippeschi,
Ebe Stignani
Nicola Rossi-Lemeni
Tullio Serafin,
Teatro alla Scala Orkestra ve korusu
Audio CD: EMI Classics
ASIN: B000002RXP
1955Maria Callas,
Mario del Monaco,
Ebe Stignani,
Giuseppe Modesti
Tullio Serafin,
Milan Radio Senfoni Orckestrasi
Audio CD: Opera d'Oro
ASIN: B0000DEQXC
Maria Callas,
Mario del Monaco,
Giulietta Simionato,
Nicola Zaccaria
Antonino Votto,
Teatro alla Scala Orkestra ve korusu
Audio CD: Istituto Discografico Italiano
ASIN: B0009J2RSU
1960Maria Callas,
Franco Corelli]],
Christa Ludwig,
Nicola ZaccariaTullio Serafin,
Teatro alla Scala Orkestra ve korusu
Audio CD: EMI Classics
ASIN: B00000630R
1964Joan Sutherland,
John Alexander,
Marilyn Horne,
Richard Cross
Richard Bonynge,
London Senfoni Orkestra ve korusu ]
Audio CD: Decca
ASIN: B000I8OFGE
1964Leyla Gencer,
Bruno Prevedi,
Adriana Lazzarini,
William Wildermann
Bruno Bartoletti,
Orquesta y Coro Estables del Teatro Colon
Audio CD: Myto Records
1972Montserrat Caballé,
Placido Domingo,
Fiorenza Cossotto,
Ruggero Raimondi
Carlo Felice Cillario,
London Filarmonik Orkestras, Ambrosian Opera Chorus
Audio CD: RCA Victor
Cat: 6502-2 RG
1974Montserrat Caballé,
Jon Vickers,
Josephine Veasey
Agostino Ferrin
Giuseppe Patané,
Teatro Regio di Torino Orkestra ve korusu
DVD: VAI
ASIN: B000083C73
1978Montserrat Caballé
1984Joan Sutherland,
Luciano Pavarotti,
Montserrat Caballé,
Samuel Ramey
Richard Bonynge,
Welsh Milli Opera Orkestra ve korusu
Audio CD: Decca
ASIN: B0000041QF
2001June Anderson,
Shin Young Hoon,
Daniela Barcellona,
Ildar Abdrazakov
Fabio Biondi,
Teatro Regio di Parma
DVD: TDK
ASIN: B00007M5K0

Not: "Kat:" Satıcı firmanın koyduğu katalog numarası; "ASIN": amazon.com ürün referans numarası.

Dipnotları

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rigoletto</span>

Rigoletto Giuseppe Verdi tarafından bestelenmiş üç perdelik bir operadır. İtalyanca liberetoyu Victor Hugo'nun Le roi s'amuse adlı oyundan uyarlayarak Francesco Maria Piave yazmıştır. Operanın prömiyeri 11 Mart 1851 tarihinde Venedik'teki La Fenice opera evinde yapılmıştır. Bu opera çok kişi tarafından çalışma hayatının orta yıllarında Verdi'nin ortaya çıkardığı başyapıtlardan biri olarak görmektedirler. Modern çağlarda standard opera repratuvarının vazgeçilmez bir eseri olarak devamlı olarak sahneye konulmaktadır. Kuzey Amerika'da en çok oynanan 20 opera eseri arasında 9. sırayı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Merlin</span> Efsanevi İngiliz Figür

Merlin, Kral Arthur efsanesinde yer alan büyücüdür. Karakterin bilinen tasviri ilk olarak Monmouthlu Geoffrey'nin tarihî ve efsanevi figürlerin karışımını esas alarak yazdığı Historia Regum Britanniae adlı eserinde ortaya çıkmıştır. Geoffrey, Kral Arthur ile hiçbir bağlantısı olmayan Myrddin Wyllt adlı bir kâhin veya deli hakkında var olan hikâyelerle, Romano-Britanyalı savaş adamı Ambrosius Aurelianus'un hikâyelerini birleştirerek Merlin Ambrosius adını verdiği bir figür oluşturdu. Merlin'in asıl görevi Arthur'u korumaktır. Ayrıca Stonehenge'in Merlin tarafından yapıldığı rivayet edilir.

<i>İdomeneo</i>

İdomeneo, re di Creta ossia Ilia e Idamante veya daha bilinen kısa adıyla İdomeneo, Wolfgang Amadeus Mozart'ın bestelediği ve librettosunu Giambattista Varesco'nun yazdığı 3 perdelik opera seria. Operadaki olaylar Girit adasında geçmektedir. İlk defa 29 Ocak 1781 tarihinde Münih'teki Cuvilliés Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir.

<i>Aida</i>

Aida misafir veya dönen anlamında bir dişi isimden gelme) Giuseppe Verdi tarafından bestelenmiş dört perdelik bir operadır. İtalyanca librettoyu, Fransız eski Mısır uzmanı Auguste Mariette tarafından yazılmış bir senaryodan uyarlayarak, Antonio Ghislanzoni yazmıştır. Operanın prömiyeri 24 Aralık 1871'de Kahire, Mısır'da Hidivlik Opera evinde orkestra şefi Giovanni Bottesini idaresi altında yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaderin Gücü</span>

Kaderin Gücü, İtalyan besteci Giuseppe Verdi tarafından hazırlanmış 4 perdelik bir opera eseridir. Eserin librettosu 1835 de İspanyol "Rivas Dükü Ángel de Saavedra" nın Don Álvaro, o La fuerza del sino adlı oyunu ve Friedrich Schiller'in "Wallensteins Lager" adlı oyunundan uyarlanarak "Francesco Maria Piave" tarafından yazılmıştır.

Titus'un merhameti (İtalyanca:) La clemenza di Tito; Köchel Dizini KV 621) Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş bir "opera-seria" türünde opera eseridir. Opera'nın librettosu antik Romalı Suetonius'un ünlü eseri olan Sezarların hayatındaki Roma İmparatoru Titus Flavius Vespasianus'un hayatından uyarlanmış olup ünlü librettocu Metastisio tarafından ilk defa 1734de İtalyan besteci Antonio Caldera tarafından bestelenen opera eseri için hazırlanmış ve yaklaşık 40 kadar besteci tarafından da kullanılmıştır. Avusturya İmparatoru I. Leopold'un Pragda Bohemya Kralı olarak taç giyme töreni için Mozart'a sipariş verilen bu "opera-seria" eseri çok kısa bir zaman içinde bestelenmiş ve prömiyeri 6 Eylül 1791'de Prag'da Bohemya Devlet Tiyatrosunda oynanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aşk iksiri</span> Donizettinin 1832 tarihli operası

Aşk İksiri, İtalyan besteci Gaetano Donizetti tarafından hazırlanmış melodrama giocassa janrında iki perdelik bir operadır. Eserin librettosu İtalyanca olarak Daniel-François-Esprit Auber'in Le philtre adlı oyunundan uyarlanarak Eugène Scribe'in hazırladığı librettodan esinlenerek "Felice Romani" tarafından yazılmıştır. Operanın prömiyer sahnelenmesi 12 Mayıs 1832de Milano'da "Teatro della Canobbiana" tiyatrosunda yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alayın Kızı</span>

Alayın Kızı İtalyan besteci Gaetano Donizetti tarafından hazırlanmış opera comique janrında iki perdelik bir operadır. Besteci Paris'te yaşamakta iken eserin librettosu Fransızca olarak "Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges" ve "Jean-François Bayard" tarafından yazılmıştır. Sonradan İtalyan seyircinin zevklerine uydurmak için Callisto Bassi tarafından orijinal versiyondan çok az değişik İtalyanca libretto hazırlanmıştır. Operanın prömiyeri 11 Şubat 1840'ta Paris'te Opéra-Comique tiyatrosunda sahnelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lucia di Lammermoor</span>

Lucia di Lammermoor Gaetano Donizetti'in üç perdelik dramma tragico yani trajik operası. İtalyanca librettosu Salvatore Cammarano tarafından Sir Walter Scott'un Lammermoor Gelini isimli tarihî romanından uyarlayarak yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cavalleria rusticana</span>

Cavalleria rusticana, Pietro Mascagni tarafından bestelenmiş, Giovanni Verga tarafından yazılan aynı adlı bir kısa oyundan uyarlanan librettosu Giovanni Targioni-Tozzetti ve Guido Menasci tarafından hazırlanmış tek perdelik İtalyanca bir operadır. Prömiyeri 17 Mayıs 1890'da Roma'da Teatro Costanzi'de yapılmıştır. 1893'ten beri uygulanan sahneleme geleneklerine göre bu opera eseri, çok zaman Ruggero Leoncavallo tarafından bestelenmiş Palyaçolar (Pagliacci) adlı iki perdelik opera eseri ile birlikte sahnelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">La sonnambula</span> İtalyan yapımı opera

La sonnambula Sicilyalı İtalyan besteci Vincenzo Bellini tarafından bestelenmiş opera semiseria janrında 2 perdelik bir operadır. Eserin librettosu, "Eugène Scribe" hazırladığı bale-pantomimden uyarlanarak, Felice Romani tarafından İtalyanca olarak yazılmıştır. Operanın prömiyer sahnelenmesi 6 Mart 1831'de Milanoda "Teatro Carcano" da yapılmıştır. Devlet Operası ve Balesi Ankara Opera Sahnesi'nde ilk defa temsil edilmesi 1957'dedir.

<span class="mw-page-title-main">I puritani</span>

I Puritani (Puritenler) Sicilya doğumlu İtalyan Vincenzo Bellini'nin bestelediği 3 perdelik melodramma serio janrında bir operadır. Operanın librettosu Kont "Carlo Pepoli" tarafından "Jacques-François Ancelot" ve "Joseph Xavier Saintine"'nin ''Têtes rondes et Cavaliers adlı Fransızca oyun eserinden uyarlanarak hazırlanmıştır; bu Fransızca oyun ise İskoç romantik romanlar yazarı Walter Scott'un Old Mortality romanına dayandırılmıştır. Operanın prömiyer sahnelenmesi 22 Ocak 1835'te Paris'te "Theatre Italien" tiyatro salonunda yapılmıştır. Bu yapımın sahnelenmesi sırasında Bellini Napoli'de ünlü soprano şarkıcı "Maria Malibran"'a bir sahne eseri sağlamak için ayni eser için bir alternatif versiyon da hazırlamıştır. Ama bu zamanında sahnelenmemiş ve ancak 10 Nisan 1986'da ilk defa Bari "Petruzzelli Titarosu"nda sahneye konmuştur.

<i>Nabucco</i>

Nabucco veya uzunca ismi ile Nabucodonosor İtalyan opera bestecisi Giuseppe Verdi'nin bestelediği 4 perdelik bir opera eseridir. İtalyanca libretto Temistocle Solera tarafından Fransız Auguste Anicet-Bourgeois ve Francis Cornue'nun İncil'de Eski Ahit Yeremya kısmında bulunan bir hikâye dayanarak 1836da yazdıkları bir oyunundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Nabucco operasının ilk versiyonunun prömiyeri 9 Mart 1849'te Milano'da La Scala Tiyatrosu'nda yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İphigenia Tauris'te</span>

İphigenia Tauris'te Christoph Willibald Gluck tarafından Fransızca olarak hazırlanmış 4 perdelik bir trajedik opera. Eserin librettosu Nicolas-François Guillard tarafından Fransızca olarak Yunanca antik klasik trajedi yazarı Euripides'in "İphigenia Tauris'te" trajedisinden uyarlanarak' yazılmıştır. Eserin prömiyeri 18 Mayıs 1778'da Paris'te "Académie Royale de Musique" tarafından verilmiştir. Bu eser Fransız opera sahnesinde temsil edilen 5. Fransızca opera eseri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Medea (Cherubini)</span>

Medea, operası Paris'te yaşayıp çalışan ama İtalyan asıllı besteci olan Luigi Cherubini tarafından hazırlanan 3 perdelik "opera-comique" janrında opera eseridir. Eserin orijinal librettosu antik Yunan tiyatro yazarı Euripides'in Medae adlı trajedisi ile Fransız Pierre Corneille'in " Médé" oyunlarından François-Benoît Hoffmann tarafından uyarlanarak Fransızca olarak yazılmıştır. Eserin prömiyer temsili Fransızca olarak 13 Mart 1797'da Paris'te "Théâtre Feydeau,"'da sahnelenmiştir. Bu eser 19. yüzyılda 1802 ve 1809'da İtalyancaya çevrilmiş bu İtalyanca versiyonun, başta Viyana olmak üzere, Avrupa şehirlerinde prömiyerleri yapılmıştır. 1855'te Larchner tarafından Almancaya çevrilmiştir. 1909'da ise Larchenr'ın Almanca versiyonu İtalyancaya çevrilmiş bu çifte çeviri libretto bazı önemli sahnelenmelerde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Giulio Cesare</span> Georg Friedrich Handelin üç perdelik operası

Giulio Cesare (Giulio Cesare in Egitto HMW27 dizini), George Frideric Handel tarafından 1723'te İngiltere "Kraliyet Muzik Akademisi" için bestelenmiş üç perdelik dramma per musica janrında bir opera eseridir. Libretto "Giacomo Francesco Bussani" tarafından 1676'da "Antonio Sartorio"'nun bestelediği aynı adlı "Giulio Cesare" operası için hazırladığı librettodan "Nicola Francesco Haym" tarafından uyarlanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hippolit ve Aricie</span>

Hippolit ve Aricie Fransız besteci Jean-Philippe Rameau tarafından 50 yaşında iken Fransa "Palais-Royale Tiyatrosu" ve "Academie Royale de Musique " için hazırlanmış "lirik trajedi" janrında bir opera.

<span class="mw-page-title-main">Elizabet, İngiltere kraliçesi</span>

Elizabet, İngiltere kraliçesi Gioacchino Rossini tarafından bestelenmiş iki perdelik dramma per musica janrinda operadır. Eserin librettosu, İngiliz yazar "Sophie Lee" tarafından İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth'in hayatı hakkında İngilizce yazdığı tarihsel roman olan The Recess, or a Tale of other Times (1783-1785) adlı eserinden uyarlanarak İtalyanca Carlo Federici tarafından hazırlanmış Il paggio di Leicester (Leicester'in Genç Erkek Hizmetlisi adli tiyatro oyunundan uyarlanarak İtalyanca olarak Giovanni Schmidt tarafından yazılmıştır. Eserin prömiyer temsili 4 Ekim 1815'te Napoli'de San Carlo Tiyatrosu'nda verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İphigenia Aulide'de</span>

İphigenia Aulide'de Christoph Willibald Gluck tarafından Fransızca olarak hazırlanmış 4 perdelik bir trajedik opera. Eserin librettosu Nicolas-François Guillard tarafından Fransızca olarak tanınmış Fransız trajedi yazarı Jean Racine'in antik Yunan mitinden uyarlanarak yazdığı "İphigenie (1674)" trajedisinden uyarlanarak yazılmıştır. Eserin prömiyer temsili 19 Nisan 1774'te Paris'te "Académie Royale de Musique" tarafından yapılmıştır. Bu eser Fransız opera sahnesinde temsil edilen ilk Fransızca opera eseri olmuştur.

Günümüz de mitolojiler içinde Fransa'yı kapsayacak mitolojiler arasında Galyalılar, Franks, Normanlar, Bretonlar ve yaşayan diğer halkların mitolojileri sayılabilir. Fransız miti, günümüz İngiltere ve İrlanda'sından Fransız bölgesine göç ettiklerinde, Galyalıların ve Bretonların mitleri ve efsanelerinden etkilenmiştir. Fransız mitolojisinin gelişimindeki diğer küçük etkiler, Franklardan geldi.