İçeriğe atla

Noktalı virgül

;

Noktalı virgül
kesme işareti’  '
ayraçlar [ ]  ( )  { }  ⟨ ⟩
iki nokta:
virgül,
kısa çizgi-
uzun çizgi
üç nokta…  ...  . . .
ünlem işareti!
nokta.
soru işareti?
tırnak işareti“ ”
tek tırnak işareti‘ ’
noktalı virgül;
eğik çizgi/
boşluk
Diğer Tipografik İşaretler
ve işareti&
yıldız işareti*
kuyruklu a@
ters eğik çizgi\
madde işareti
düzeltme işaretiˆ
derece°
denden işareti
ters ünlem işareti¡
ters soru işareti¿
kare işareti#
yüzde işareti%
paragraf işareti
türev işareti
bölüm işareti (çengel işareti)§
tilde~
alt çizgi_
Fikrî mülkiyet hukuku
telif hakkı simgesi©
tescilli marka simgesi®
marka simgesi
Para birimi simgeleri
$ £
Ayrıca bakınız
Diyakritik işaretler

Noktalı virgül (;), bir noktalama işareti. Çoğunlukla kendi içinde virgülle ayrılmış grupları birbirinden ayırmak ve sıra cümleleri birbirinden ayırmak için; virgülden kuvvetli, noktadan zayıf bir duraksama işareti olarak kullanılır.[1]

Noktalı virgül kendinden önce gelen sözcüğe bitişik yazılır ve sonraki sözcükle arasına bir boşluk konur. Sonra gelen sözcük -özel isim vs. değilse- küçük harfle başlar:

  • Atatürk, kurumun ilerisi için büyük bir umut besliyor; akademik çalışmalar yapabilecek bir kuruluş olarak gelişmesini arzuluyordu. (Prof Dr. Zeynep Korkmaz - Cumhuriyet Döneminde Türk Dili)

Kullanımı

Cümle içinde elemanları birbirinden virgüllerle ayrılmış birden fazla tür veya takım varsa, bu grupları birbirinden ayırmak için kullanılır:

  • Erkek çocuklarına Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklarına ise İnci, Çiçek, Gönül ve Yonca adlarını verdi.
  • Gezi kapsamında şu ülkeler ve bahsi geçen şehirleri ziyaret edilecek: Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; İstanbul, Londra, Bakü.

Anlamca birbirine bağlı ve birbirini tamamlayan cümleler arasında kullanılır:[2]

  • Şiirde konular artık alabildiğine genişliyor; biçim, ölçü, uyak önemini yitirerek yazıdan siliniyor; anlam gölgeler, karanlıklar, sisler arasına siniyor.[2]

Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayır­mak için konur:

  • Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.
  • At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.

Özneden sonra virgül kullanılarak birbirinden ayrılmış sözcükler varsa özneyi belirginleştirmek için, özneden sonra konur:

  • Ali; arkadaşları Fahri, Hasan ve Rıza'dan daha çalışkan bir öğrenciydi.
  • Yeni usul şiirimiz; zevksiz, köksüz, acemice görünüyordu. (Yahya Kemal Beyatlı)

Kaynakça

  1. ^ Ergin, Muharrem. Üniversiteler İçin Türk Dili. s. 170
  2. ^ a b "Yard. Doç. Dr. Hülya Pilancı. Türk Dili. s 109-110 Anadolu Üniversitesi. 2004". 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015. 

Dış bağlantılar

TDK - Noktalama İşaretleri (Açıklamalar) 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)

İlgili Araştırma Makaleleri

Kısa çizgi veya tire, sözcükleri birleştirmek ve tek bir sözcüğün hecelerini ayırmak için kullanılan bir noktalama işaretidir. Tire kullanımına tireleme denir. Tirelenmemiş, tirelenmiş bir sözcük örneğidir. Kısa çizgi, daha uzun ve farklı kullanımlara sahip kısa çizgilerle veya eksi işareti ile karıştırılmamalıdır.

Cümlenin ögeleri, cümlede yüklem ile görev ve anlam yönünden yükleme eşlik eden diğer parçalardan her biri. Cümlenin ögeleri tek bir sözcükten veya sözcük grubundan oluşabilir. Ögeler anlamlı ve doğru cümleler kurulabilmesini sağlar. Türkçede cümlenin ögeleri şunlardır:

  1. Yüklemler
  2. Yapım ekleri
  3. Çekim ekleri
  4. Nesneler
  5. Bağlaçlar
  6. Dolaylı tümleçler
  7. Zarf tümleçleri
  8. Edat tümleçleri
  9. Özneler
  10. Noktalama işaretleri

Kesme işareti ya da apostrof, bir noktalama işareti. Türkçede başlıca özel isimlerden sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.

Virgül (,) bir noktalama işaretidir.

Soru işareti, bir noktalama işaretidir.

Noktalama işaretleri; duygu ve düşüncelerin daha açık ifade edilmesi, tümcenin yapısı ve duraklama noktalarını belirlemek, okuma ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere kullanılan işaretlerdir.

Nokta ya da benek, kalemin ayrı kullanım alanlarında defterde veya başka bir şeyde bıraktığı izdir.

İki nokta, bir noktalama işareti. İki nokta üst üste olarak da bilinir. Metin içerisinde çoğunlukla alıntı yaparken, liste yaparken ve açıklama yaparken kullanılır.

Fiil veya eylem, varlıkların yaptığı işi, hareketi, oluşu çeşitli ekler alarak şahıs ve zamana bağlı olarak anlatan kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Tırnak işareti</span> noktalama işareti

Tırnak işareti, bir noktalama işaretidir. Kelime veya kelime gruplarının bir başına bir de sonuna gelecek şekilde kullanılır. Tırnak işareti içindeki bir cümlede yeniden tırnak içine alınması gereken sözler tek tırnak işareti içine alınır.

Ayraç ya da parantez, bir noktalama işareti. Yay, köşeli ve çengelli parantez olmak üzere başlıca 3 çeşidi vardır. Bunun haricinde yatık V şeklinde parantezlere de rastlanır. Türkçede parantez sözcüğüyle çoğunlukla yay parantez kastedilir.

Düzeltme imi ya da düzeltme işareti (ˆ) ya da şapka işareti harflerin üzerine gelerek ses değerlerini incelten bir diyakritik işarettir. Yerine getirdiği işlev nedeniyle uzatma işareti adıyla, karıştırılan bir kavram olarak inceltme işareti olarak da adlandırılır. Üzerinde bulunduğu ünlüden önce gelen ünsüz harfi inceltir. Kural oluşturulurken kabul edilen bu durum genelgeçer olarak Türkçe diline yerleşmiştir. İnceltme işareti Kürtçe, Türkçe, Sırpça, Hırvatça, Esperanto, Fransızca, Norveççe, Rumence, Slovakça, Vietnamca, İskoçça, Portekizce, İtalyanca, Afrikaanca gibi dillerde;Farsça ve Japoncanın Latin harflerine aktarılmasında kullanılan diyakritik işaretlerden biridir.

Kısaltma, herhangi bir sözcük veya sözcük grubunu oluşturan harflerin bir kısmı kullanılarak oluşturulmuş kısa sözcük. Kısaltmalar tek bir harften oluşabildiği gibi, harf ve noktalama işaretlerinden veya noktalama işareti olmaksızın yan yana dizilmiş harflerden de meydana gelebilir.

Bağdaşıklık, bir metni oluşturan unsurlar arasındaki anlam bütünlüğü, tutarlılık ve homojenliği ifade eder. Bağdaşıklık, anlamsal ilişkiler açısından tanımlanan dilsel bir birlikteliktir. Bir metin yalnızca dilbilgisi kurallarına göre düzenlenmez. Dil öğelerinin açıkladığı özellik ve durumlar arasında anlam bağıntıları da vardır. Bu anlam bağıntılarına bağdaşıklık denir. Dilbilgisel bağlamda doğru görünen bir cümlede anlam ve mantık hataları bulunabilir; bağdaşık cümlelerde bu tür hatalar olmaz.

Cümle veya tümce; bir ifade, soru, ünlem veya emiri dile getiren; kendi başına anlamlı sözcükler dizisi. Çoğunlukla özne, tümleç ve yüklemden meydana gelir. Bazen yan cümleciklerle anlamı pekiştirilir veya genişletilir.

İsim tamlaması; aralarında anlamca ilgi bulunan, biri diğerini iyelik (sahiplik) yönünden bütünleyen, en az iki farklı isimden meydana gelmiş kelime grubu. İsim tamlamalarında birinci sözcük grubuna tamlayan, ikinci sözcük grubuna tamlanan denir. Aşağıdaki tabloda isim tamlamalarına çeşitli örnekler verilmiştir:

Sıralı cümleler; virgül, noktalı virgül gibi noktalama işaretleri ile birbirlerine bağlanan cümlelerdir.

Bildirme eki veya bildirme koşacı, Türkçede yükleme kesinlik, belirsizlik, ihtimal gibi anlamlar katan -dir eki. Türkçedeki dört ek-fiilden biridir. Eklendiği kelimedeki ses kurallarına uyarak -dır, -dur, -dür, -tir, -tır, -tur ve -tür hâllerine dönüşebilir:

Anlatım bozuklukları, yazılı veya sözlü anlatımda karşılaşılan hatalardır. Bu hatalar yapısal (dilbilgisel) veya anlam ve mantık bakımından olabilir. Öge eksikliği, ek eksikliği gibi yapısal bozukluklara "bağlaşıklık hataları"; gereksiz sözcük kullanımı, yanlış sözcük kullanımı gibi anlamsal bozukluklara ise "bağdaşıklık hataları" denir.

Gérondif Fransızca'da kullanılan bir fiil formudur. Türkçede zarf-fiil, ulaç ya da bağ-fiil olarak da adlandırılan ve diğer birçok dilde de bulunan bu gramer özelliği, Fransızca'daki bugünkü halini Latince'den gelen Gerundivumdan almaktadır.