İçeriğe atla

Nokalakevi

Koordinatlar: 42°21′26″K 42°11′38″D / 42.35722°K 42.19389°D / 42.35722; 42.19389
Nokalakevi
ნოქალაქევი
Nokalakevi'nin doğu surları
Diğer adıTsihegoci, Arhaiopolis
KonumSenaki, Samegrelo-Zemo Svaneti, Gürcistan
Koordinatlar42°21′26″K 42°11′38″D / 42.35722°K 42.19389°D / 42.35722; 42.19389
TürYerleşim yeri
Yüzölçümü20 ha (49 akre)
Tarihçe
Devir(ler)Helenistik dönemden Bizans döneminin başlarına kadar
Lazika krallığının haritası
Makale serilerinden
Lazlar
Diaspora
Din
Kültür
Tarihi
  • Tarihöncesi Gürcistan
  • Makron-Heniochi Prensliği
Alakalı etnik gruplar

Nokalakevi (Gürcüce: ნოქალაქევი) ya da bilenen diğer adıyla Arhaiopolis  (Grekçe: Ἀρχαιόπολις, antik kent anlamına gelir) ve Tsihegoci ("Kuci Kalesi"), Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinin Senaki belediyesinde yer alan bir arkeolojik sit alanıdır. Lazika krallığının başkenti olan Nokalakevi, Kolhis kralı Kuci'nin saltanatı döneminde inşa edilmiştir.

Tarihi

Nokalakevi'nin kalıntıları Gürcistan'ın batısındaki Tehuri Nehri'nin çevresinde bulunur. Bölge, Kolhis ovasının kuzey ucundaki Megrelya civarı olarak da adlandırılabilir. Yaklaşık 20ha'lık alanı kaplayan bölge, Bizanslı tarihçilerce Archæopolis olarak biliniyordu. Bölgenin içindeki Kuci Kalesi ise Gürcü (Kartli) tarihçiler tarafından Tsihegoci olarak adlandırılıyordu. İsmini Kolhisli bir hükümdar veya bir eristaviden aldığı düşünülmektedir. Kale, Martvili yolundaki modern Senaki kasabasına 15 km uzaklıkta yer almaktadır. Kale, Tehuri Nehri'ndeki önemli bir geçiş noktasıdır. Konumu itibarıyla, bölgedeki tepeleri Megrelya'nın merkezindeki Çhorotsku şehrine bağlar. Nokalakevi, 6. yüzyılda, Güney Kafkasya'da Bizanslar ve Sasaniler arasında yaşanan savaşlarda önemli bir yere sahiptir. Kale, Lazika'yı, (günümüzde Megrelya) Sasaniler, Persler ve İberyalılardan (Doğu Gürcistanlılar/Kartliler) koruyan stratejik bir kaleydi. 541-562 yıllarındaki savaşlarda, Pers İmparatorluğu'nun Nokalakevi'yi Bizanslar ve Lazlardan alamaması, Lazika'nın üzerindeki Pers kontrolünün kaybedilmesine neden oldu.

Bizans döneminde, Nokalakevi'deki surlar, Tehuri Nehri'nin konumundan yararlanmıştır. Bu sayede kalenin batısına, kireç taşlarıyla bir geçit oyulmuştur. Alanın kuzeyindeki dik ve engebeli arazi, burada kurulmuş olan kaleyi neredeyse saldırılamaz hale getirmektedir. Bir duvar, kalenin bulunduğu “üst şehir” 4. ve 6. yüzyıldan kalma binaların bulunduğu "aşağı şehir” ile bağlamıştır. Roma döneminin sonlarından kaldığı düşünülen bulgulara göre, bölge, milattan önce 8 ve 2. yüzyıllar arasında sırasıyla işgal ve terk edilmiştir.[1]

Bölgedeki arkeolojik çalışmalar

Kırk Şehit Kilisesi

Sit alanıyla ilgili çalışmalar, Rusların Megrelya'yı işgal etmesinden önce, İsviçreli bir filolog olan Frédéric Dubois de Montpéreux'un 1833-4 yılında bölgeyi incelemeye gelmesiyle başlamıştır. Kalıntılardan buranın Bizanslı tarihçilerin bahsettiği Arhaiopolis olduğu sonucunda vardı. Aynı zamanda buranının Antik Kolhis'in başkenti ve Yunan Argonotlar'ın yaşadığı efsanevi Aia antik kenti olduğunu iddia etti.[2][3] Bu teşvik edici çalışma, 1920'lerde bir arkeolojik kazı önerisi ile sonuçlandı. 1930-31 kışında, Freiburg Üniversitesi'nden Alfonse-Maria Schneider tarafından yönetilen, Gürcü ve Almanlardan oluşan takım, duvarların çizgilerini izleyerek buldukları 40 siperi ve kulelerden birini kazdılar. Aynı zamanda, 'aşağı' kasabada hatalı bir şekilde agora olduklarına inandıkları bir şey buldular. Buldukları şeyler — Mauricius'un istifinin bulunduğu altın solidi (dönemin altın parası) dahil olmak üzere — bölgenin Arhaiopolis olduğunu kanıtladı, ancak bölgenin Aia olup olmadığı bilinmemektedir.[4] Çoğu akademisyen, Kutaisi'nin Aia olduğuna inanmaya devam etti (ve devam ediyor).

1930'ların politik kargaşası ve savaşın başlaması nedeniyle arkeolojik kazılara ara verildi. Yine de, Gürcistan tarihine ilgi artmaya devam etti. 1930'lardan [5] 1960'lara kadar Nokalakevi ile ilgili çeşitli bilimsel makaleler yayınlanmaya devam etti. Sonunda 1973'te, Parmen Zakaraia tarafından yönetilen büyük bir devlet destekli keşif gezisi yapıldı. Nokalakevi ile ilgili araştırmalar, Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve Gürcistan'ın kurulmasının yarattığı ekonomik krize kadar devam etti.[6][7][8][9]

2001 yılında, S. Janashia Devlet Tarih Müzesi (günümüzde Gürcistan Devlet Müzesi) Profesörü David Lomitashvili ve yeni kurulan Anglo-Georgian Keşif Nokalakevi (AGEN) başkanlığındaki ortak bir proje ile büyük ölçekli kazılara yeniden başlandı.[10] Anglo-Gürcü araştırma gezisi, 2010'da onuncu yıl dönümünü kutladı ve ortak çalışmaları devam ediyor.

Galeri

  • Nokalakevi'nin havadan görünümü
    Nokalakevi'nin havadan görünümü
  • Savunma duvarı
    Savunma duvarı
  • Nokalakevi'nin kalıntıları
    Nokalakevi'nin kalıntıları
  • Kalenin kalıntıları
    Kalenin kalıntıları
  • Nokalakevi Arkeoloji Müzesi
    Nokalakevi Arkeoloji Müzesi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ LOMITASHVILI, D. 1993. Stratigrafia nokalakevis nakalakarze (VII ubnis mixedvit), in Zakaraia, P. (ed.) Nokalakevi-Arhaiopolis: arkeologiuri gatxrebi III 1983–1989. Tbilisi
  2. ^ DUBOIS DE MONTPEREUX, F. 1839. Voyage du Caucase, volume 3 (Elibron facsimile 2005): 51-62. Paris
  3. ^ LOMOURI, N. 1981. Nokalakevis shestsavlis istoria, in Zakaraia, P. (ed.) Nokalakevi-Arhaiopolis: arkeologiuri gatxrebi I 1973–1977. Tbilisi
  4. ^ SCHNEIDER, A.-M. 1931. Archaeopolis (Nokalakewi), in Forschungen und Fortschritte 27, 20 Sept. 1931: 354-5
  5. ^ QAUKHCHISHVILI, S. 1936. Georgika: bizantieli mcerlebis cnobebi Sakartvelos šesaxeb; scriptorum byzantinorum excerpta ad Georgiam pertinentia. Tbilisi, Sakartvelos SSR mecnierebata akademiis gamomcemloba
  6. ^ ZAKARAIA, P. (ed.). 1981. Nokalakevi-Arhaiopolis: arkeologiuri gatxrebi I 1973–1977. Tbilisi
  7. ^ ZAKARAIA, P. (ed.) 1987. Nokalakevi-Arhaiopolis: arkeologiuri gatxrebi II 1978–1982. Tbilisi
  8. ^ ZAKARAIA, P. (ed.). 1993. Nokalakevi-Arhaiopolis: arkeologiuri gatxrebi III 1983–1989. Tbilisi
  9. ^ ZAKARAIA, P. & T. KAPANADZE. 1991. Cixegoji-Arhaiopolis-Nokalakevi xurotmozgvreba. Tbilisi
  10. ^ "EVERILL, P., COLVIN, I., NEIL, B. and LOMITASHVILI, D. 2010. Nokalakevi-Archaeopolis: ten years of Anglo-Georgian collaboration. Antiquity 84 (326)". 28 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2018. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Nokalakevi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lazika</span>

Lazika ya da Egrisi, ayrıca Laz İmparatorluğu olarak da bilinir, Karadeniz'in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge. Latince'de 'Lazika'; "Lazların ülkesi" anlamına gelmektedir. Aynı dönem devleti Perslerin resmi literatüründe ise "Lazistan" olarak yer almıştır. Bugün Türkiye, Rusya ve Gürcistan sınırları içinde yer alır. Bu bölgeden “Lazika” adıyla ilk kez 7. yüzyılda yazarı bilinmeyen, Ermenice "Coğrafya” adlı kitapta bahsedilmiştir. Lazika Krallığı'nın sınırları 4. yüzyılın ikinci yarısında batıda Trabzon kuzeyde Kafkas Sıradağları ve doğuda Lihi Dağları'na kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Poti</span> Gürcistanın bir liman şehri

Poti, Gürcistan'ın bir liman şehri. Karadeniz'in doğu sahilinde ve ülkenin batısındaki Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunur. Antik Yunanistan kolonisi Fasis'in yerleşim yeri yakınlarında kurulmuştur ve adını da oradan alır. Şehir 20. yüzyıldan beri büyük bir liman şehri ve endüstriyel merkezdir. Ayrıca Gürcistan donanmasının ana deniz üssüne ve karargahına ev sahipliği yapar. Poti Limanı'na komşu olan RAKIA bölgesi Serbest Sanayi Bölgesine sahiptir. Nisan 2008'de açılmıştır ve İran'a karşı yaptırımlardan kaçmaya çalışan İranlı işadamlarınınkini de içeren birçok işletme kayıtlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zugdidi</span> Gürcistan şehri

Zugdidi, Gürcistan’ın batısında, tarihsel Megrelya bölgesinde bulunan bir kenttir. Odişi ovasında, Çhouşi ırmağının kıyısında yer alır. Nüfusu 42.998 'dir (2014). Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinin yönetsel merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya</span>

Megrelya, Gürcistan'ın batısında, tarihsel bölgelerden biridir. Eskiden Odişi olarak adlandırılıyordu. Bölgenin yerli halkı Megreller, Güney Kafkasya halklarından biridir ve Megrelce konuşurlar; ama yazı dili Gürcüce'dir. Yönetim bölgesi olarak Megrelya, kuzeyindeki Svaneti bölgesiyle birlikte Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesini oluşturur ve bu bölgenin yönetsel merkezi Zugdidi kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Megreller</span> etnik grup

Megreller, Gürcistan'da Karadeniz'e kıyısı olan Megrelya'nın yerli halkı. Önemli bir Megrel nüfusu da başkent Tiflis’te ve Abhazya’da yerleşiktir. 1990’ların başında, Gürcü-Abhaz savaşı sırasında, ayrılıkçı yönetim tarafından Abhazya’dan göç ettirilen halkın yaklaşık 180.000-200.000 kadarı Megrel'di. Göç edenlerden önemli bir kısmı geri dönebilmiştir. En yakın akrabaları Lazlar olup birlikte Zanlar adıyla ele alınır ve Zan dilinin birbirine yakın iki kolunu konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Guria</span>

Guria, Gürcistan’ın Karadeniz kıyısında, tarihsel ve coğrafi bölgesidir. Bugün ülkenin yönetsel bölgelerinden (mhare) biri olan Guria’nın merkezi kenti Ozurgeti’dir.

<span class="mw-page-title-main">Zan dili</span>

Zan dili, Güney Kafkas dilleri içinde yer alan Lazca ile Megrelcenin kaynaklandığı kabul edilen bir dildir. Dilbilimciler, eskiden antik Kolhis dili olarak da bilinen Zan dilinin zaman içinde ikiye ayrıldığını düşünmektedir. Gürcüce ve Svanca, Güney Kafkas dillerine dahil olan diğer dillerdir.

<span class="mw-page-title-main">İberya Krallığı</span> Antik Gürcü Krallığı

Greko-Romen Coğrafya'da İberya, Gürcü Kartli Krallığı için bir egzonim idi. Doğu ve Güney Gürcistan’da M.Ö. 4. yüzyıl - M.S. 6. yüzyıl tarihleri arasında 882 yıl var olmuş Gürcü krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Lazika Savaşı</span> Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında yapılmış mücadele

Lazika Savaşı, aynı zamanda Kolhi Savaşı ya da Gürcü tarih yazımında, Egrisi'nin Büyük Savaşı olarak bilinir, Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında Lazika'nın antik Gürcistan bölgesinin kontrolü için yapılan mücadeledir. Lazika Savaşı, 541'den 562'ye kadar yirmi yıl boyunca, değişen başarılarla sürdü ve savaşın sona ermesi karşılığında yıllık bir haraç elde eden Persler için bir zaferle sona erdi. Lazika Savaşı, Prokopius ve Agathias'ın eserlerinde ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mestia</span> Gürcistanda bulnan bir kasaba

Mestia, Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunan bir kasaba ve belediyedir. Kasaba, ülkenin kuzeybatısında Kafkas Dağları'nın eteklerinde yer almaktadır. Yüzölçümü 3,044.5 km² olan belediyenin nüfusu 2014 yılı itibarı ile 9,316'dır.

<span class="mw-page-title-main">Tsalenciha</span>

Tsalenciha, Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir, Çanitskali Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 646.7 km² olan belediyenin nüfusu 2014 yılı itibarı ile 26,158'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dadiani Sarayı</span> Müze

Dadiani Sarayları Tarihi ve Mimari Müzesi Gürcistan'nın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesinde konumlanmış Zugdidi şehrinde bulunan bir ulusal müzedir. Dadiani Sarayları Tarihi ve Mimarisi Müzesi, Kafkasya'daki en seçkin saraylardan biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çakvinci Kalesi</span> Gürcistandaki bir kale

Çakvinci Kalesi, Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Zugdidi belediyesinin Cihaskari köyünde konumlanmış bir kaledir. Çanistskali nehrinin kıyısında, yüksek bir dağın üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hobi Manastırı</span>

Hobi Manastırı veya resmi adıyla Nocihevi Meryem'in Ölümü Manastırı, Batı Gürcistan'daki Hobi şehrinin yakınlarında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kilise binasının tarihi 13. yüzyıla dayanmaktadır. Dış kısmı taş oymalarla, iç kısmı ise fresklerle süslenmiştir. Manastır, Megrelya Prensliği'nden Dadiani hanedanına manastır olarak hizmet vermiştir. Manastır, birkaç rölik ve ikonaya ev sahipliği yapmaktadır. Manastır, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Stefanopolis veya yaygın olarak bilinen antik adıyla Onoguris, Lazika'da konumlanmış bir şehirdi. Bizanslı tarihçi Agathias, Bizans ve Sasaniler arasında geçen Lazika Savaşını anlattığı kayıtlarda şehirden bahsetmiştir. Halen daha şehrin tam olarak nerede olduğu araştırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Svaneti Prensliği</span>

Svaneti Prensliği Gürcistan'ın Svaneti bölgesinde Gürcistan Krallığı'nın 15. yüzyıl sonlarında bölünmesi ile ortaya çıkmış Orta Çağ prensliğidir. Gelovani ve Dadeşkeliani Hanedanlıkları tarafından yönetildikten sonra 1858 yılında Çarlık Rusya'sı tarafından işgal edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tehuri</span> Rioni Nehrinin sağ kolu.

Tehuri Gürcistan'daki Rioni Nehri'nin sağ koludur. Samegrelo-Zemo Svaneti ve Yukarı Svaneti bölgesinde bulunan nehir çoğunlukla güney-güneybatı yönünde akar.

<span class="mw-page-title-main">Gaçedili</span>

Gaçedili Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Martvili Belediyesi'nde bulunan bir köydür. Abaşa Nehri'nin sağ kıyısında 240 metre yükseklikte konumlanmıştır. Martvili'ye 8 kilometre, Senaki'ye 48 kilometre uzaklıktadır. 2014 yılı nüfus sayımına göre köyün nüfusu 427'dir. Gaçedili, Çkondidi Piskoposluğu'na bağlıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.