İçeriğe atla

Noel ilâhisi

Noel ilâhileri söyleyen çocuklar. Nikiphoros Lytras'ın 1872 tarihli Noel ilâhileri isimli eseri

Noel ilâhileri,[1] Noel ve Advent dönemlerinde çoğunlukla kiliselerde, şehir merkezlerinde veya kapı kapı dolaşarak, grupça seslendirilen dinî şarkılar. Bazı Noel koroları halktan bağış toplarlar. Kapı kapı dolaşarak ilâhileri söyleyen çocuklara şekerleme veya para verilir.

Noel ilâhileri genellikle kıtalar veya beyitler arasında tekrarlanan korolardan oluşur. Çoğunlukla koro, kıta1, koro, kıta2, koro, ... yapısındadır.[2] Pek çok Noel ilâhisi makaroniktir (iki dilin karışımı). Örneğin İngilizce Noel ilâhilerinin çoğu Latince ve İngilizce karışımıdır.[2]

Etimoloji

Belirli bir dinî teması olan şarkılar İngilizcede carol olarak adlandırılırlar. "Şarkı" anlamına gelen carol sözcüğü Fransız ve Anglo-Norman kökenlidir ve pagan kökleri olabilir.[2]

İngilizce ilâhiler altın dönemini 1350-1550 yılları arasında yaşamıştır. Bu döneme ait birkaç ilâhi melodisi ve yaklaşık 500 metin günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Bu ilâhilerin çoğu Meryem, çocuk İsa ve şölenleri Noel civarında kutlanan azîzler ile ilgilidir. Birkaç tane de Paskalya ve Lent ilâhisi vardır.[2]

Kaynakça

  1. ^ carol 3 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tureng.com. Erişim: 25 Aralık 2012.
  2. ^ a b c d "carol." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kral</span> belirli bir bölge veya ulus üzerinde egemen olan hükümdar

Kral, belirli bir ulus ya da bölge üzerinde egemen olan hükümdar. İmparatordan sonraki en yüksek seküler hükümdarlık makamıdır. Dünyanın pek çok bölgesinde karşılaşılan krallık çoğunlukla ebeveynlerden çocuklara geçer. Bununla birlikte Orta Çağ Almanya'sındaki gibi seçimle başa gelen krallar da mevcuttur. Krallık mutlak veya anayasal olabilir. Krallıklar genellikle monarşi şeklindedir ancak antik Sparta'daki gibi iki kralın ortaklaşa yönettiği diarşi şeklinde olduğu da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Noel Baba</span> Noel arifesinde çocuklara hediyeler verdiğine inanılan folklorik figür

Noel Baba, Noel arifesini Noel'e bağlayan akşam geç saatlerde ve gece evlere gizlice girerek çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi kişi.

<span class="mw-page-title-main">İlahi</span>

İlahi, Allah'ı veya çeşitli kutsal kişi ya da varlıkları övmek amacıyla bestelenen sözlü dinî şarkılar. İlahi kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir ve "Ey Tanrım!" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rigveda</span>

Rigveda veya Rig Veda, Vedik Sanskrit ilahilerinin (sūktas) eski bir Hint koleksiyonudur. Vedalar olarak bilinen dört kutsal kanonik Hindu metninden (śruti) biridir. Bugün pek çok Shakha'dan Śakalya Shakha olmak üzere yalnızca biri hayatta kaldı. Geri kalan Shakha'larda bulunan içeriklerin çoğu artık kaybolmuştur veya halka açık şekilde mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Sekülerizm</span> Akıl ve mantığı esas alan örgütlü bir toplum yaratmayı amaçlayan düşünce akımı

Sekülarizm veya sekülerizm; toplumda ahiretten ve diğer dinî, ruhani meselelerden ziyade dünya hayatına odaklanılması yönündeki hareket. TDK, sekülerizm kavramına karşılık olarak dünyacılık sözcüğünü önermiştir. Sekülerizm, din merkezli veyahut dinî öğeleri sosyal, hukuki ve siyasi anlamda tayin edici kılan bir yaklaşımın tersine, bunları sosyal, hukuki ve siyasi kümeden ayıran bir yaklaşımı tanımlar. Çok geniş bir terim olan sekülerizm, içinde birçok farklı akım, tür ve teori barındırır. Seküler kelimesi, dünyevi veya çağa uygun olanı belirtir ve dünyanın nesnel hâlinin göz önünde tutulması demektir. Latince çağ anlamına gelen Saeculum sözcüğünden İngiliz dili için türetilen Secularism (Sekülerizm) Türkçeye laiklik, çağdaşlaşma veya dünyevileşme olarak üç farklı terimle çevrilebilmektedir. Fransa'da laiklik için Laïcité (Laicisme) terimi kullanılmaktadır. Bu terim, somut ve bilimsel olan ile soyut ve dinsel olanın birbirine karıştırılmamasını ifade etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Paskalya</span> İsanın dirilişini anmak için Hristiyanlarca kutlanan bayram

Paskalya, Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli yortu. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır. Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda pazar günü kutlanan Paskalya Günü ise, Diriliş Bayramı, Diriliş Pazarı ya da Kıyam Yortusu olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Cadılar Bayramı</span> 31 Ekimde kutlanan geleneksel kostümlü bayram

Cadılar Bayramı, her sene 31 Ekim'de kutlanan, öncelikle Pagan ve sonrasında Hristiyan kökleri olmasına rağmen günümüzde seküler bir kutlama halini almış bayram. Çocukların, genellikle korkunç kostümler giyerek, kapı kapı dolaşıp şekerleme ve harçlık topladığı bir bayramdır. Diğer Cadılar Bayramı kutlamalarında yapılan etkinlikler arasında maskeli balolar, balkabağından fener oyma, korku filmi seansları ve perili olduğuna inanılan evlere düzenlenen geziler sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Kâse</span> İsanın Son Akşam Yemeğinde kullandığı iddia edilen, mucizevi güçleri olduğuna inanılan kap

Kutsal Kâse ya da Mukaddes Kâse, İsa'nın Son Akşam Yemeği'nde kullandığı iddia edilen, mucizevi güçleri olduğuna inanılan kap. Aramatyalı Yusuf'un, çarmıha gerilen İsa'nın damlayan kanını Kutsal Kâseye koyduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Noel</span> çoğunlukla 25 Aralıkta İsanın doğumunun kutlandığı bayram

Noel, her yıl çoğunlukla 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramıdır. Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş, Milat Yortusu olarak da bilinmektedir. 20. yüzyılın başlarından itibaren Noel; Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olarak da kutlanmaya başlanmıştır. Bu seküler Noel versiyonunda mitolojik bir figür olan Noel Baba temel bir rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Carola Häggkvist</span> İsveçli şarkıcı

Carola Maria Häggkvist, İsveçli şarkıcıdır.

Hamsin Yortusu veya Pentekost ya da Pentikost, Hristiyanlıktaki en önemli dinî bayramlardan biri.

<span class="mw-page-title-main">I. Clemens</span>

Papa Aziz I. Clemens (D. ??, - Ö. 99 Chersonesos Taurica, Roma İmparatorluğu eyaleti, MS 92-99 döneminde papalık yapmıştır. Clemens Romanus olarak da bilinir. Aziz Papaların 4. sırasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Léo Delibes</span> Fransız besteci (1836 – 1891)

Clément Philibert Léo Delibes; 21 Şubat 1836 – Saint-Germain-du-Val köyü, La Fleche, Sarthe, Fransa– 16 Ocak 1891, Paris) en iyi bale, operet ve operaları eserleri ile tanınan bir Fransız Romantik bestecisiydi. Eserleri arasında Coppélia (1870) ve Sylvia (1876) baleleri ve iyi bilinen "Flower Duet" 'i içeren Lakmé (1883) operası bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Mesa Verde Ulusal Parkı</span>

Mesa Verde Ulusal Parkı, ABD'nin Colorado eyaletinde bulunan bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Panto</span>

İngiliz pandomimi veya kısaca panto, başta Birleşik Krallık olmak üzere pek çok ülkede Noel sezonunda gösterime giren müzikal-komedi türünde oyun. Genellikle çocuklu ailelere yönelik hazırlanır. Birleşik Krallık, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Zimbabve, Jamaika, Güney Afrika, Hindistan, İrlanda, Cebelitarık, Malta gibi pek çok ülke ve bölgede sahneye konur.

<span class="mw-page-title-main">A Visit from St. Nicholas</span> Clement Clarke Moore tarafından 1822de yazıldığı kabul edilen şiir ve balat

A Visit from St. Nicholas, Amerikalı akademisyen ve öğretmen Clement Clarke Moore tarafından 1822 yılında yazıldığı kabul edilen şiir ve balat. Halk arasında daha çok şiirin ilk dizesi olan Twas the Night Before Christmas adıyla bilinir. Günümüzdeki Noel Baba imajının ve bazı Noel geleneklerinin yerleşmesinde etkili olmuş bir eserdir.

<span class="mw-page-title-main">Salve Regina</span>

Salve Regina veya Kutsal Kraliçe, bir Hristiyan ilahisidir. Meryem Ana İlahisi olarak geçer ve bu tarz ilahiler Meryem Ana'ya adanır. Bu ilahiyi söyleyenlerin çok büyük kesim Katolik'tir. Hristiyanların pazar günlerindeki kilise ayinlerinde bu ilahi söylenir. Bir çeşit tespih ile bu şarkıya ritim tutulur. Bu tespihe "Rosary" ismi verilir. Dindar Katolikler bu tespihi bir kolye gibi takarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kantor</span> Yahudi koro şefi

Kantor ya da hazan, melodik duaları yöneten, şan sanatı konusunda eğitim almış Yahudi müzisyen ya da koro şefidir. Bu kişiler cemiyet tarafından belli bir süreliğine görevlendirilmiş olabileceği gibi, yalnızca kimi dinî bayramlarda törenin düzenlenmesine yardımcı olan bir kişi de olabilir.

"Angels We Have Heard on High", James Chadwick'in İngilizce sözlere sahip, adının kaynağı belirsiz Les Anges dans nos campagnes adı verilen geleneksel bir Fransız şarkısından türetilmiş bir Noel ilâhisi. Chadwick'in sözleri Fransız orijinalinden türetilmiş, ilham almış ve kısmî bir çeviri. Şarkının konusu Luka İncili'nde anlatıldığı gibi İsa Mesih'in doğuşu, özellikle Beytüllahim dışındaki çobanların yeni doğan çocuğu şarkı söyleyen ve öven çok sayıda melekle karşılaştığı sahneyi betimlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jesus Born on This Day</span>

"Jesus Born on This Day", Mariah Carey'nin ilk Noel albümü ve dördüncü stüdyo albümü Merry Christmas'ta yer alan şarkı. 1994'te Carey ve Walter Afanasieff tarafından yazıldı ve bestelendi. Columbia Records 1 Kasım 1994'te parçayı tanıtım single'ı olarak yayımladı.