Nobel Ekonomi Ödülü
| Nobel Ekonomi Ödülü | |
|---|---|
| Açıklama | Ekonomik bilimlerde üstün katkılar |
| Sunucu | İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi |
| Tarih | 1969 |
| Ülke | İsveç |
| Resmî sitesi | http://nobelprize.org |
Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü (İsveççe: Sveriges Riksbanks pris i ekonomisk vetenskap till Alfred Nobels minne) veya sıklıkla söylendiği şekilde Nobel Ekonomi Ödülü,[1] ekonomi alanında yapılan önemli katkılara verilen bir ödül. Genel olarak, dünyanın en prestijli bilim ödüllerinden biri olarak kabul edilir.[2] 1895'te Alfred Nobel'in vasiyetiyle kurulan Nobel Ödülleri'nden biri değildir ama sıklıkla onlarla özdeşleşmiştir.[2][3][4][5][6] Ekonomi Ödülü, Nobel Vakfı'nca refere edilip İsveç'in merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıl dönümü olan 1968 yılında, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinin anısına, kurulmuş ve finanse edilmiştir.[2][7][8][9]Nobel Kimya ve Fizik Ödülü sahipleri gibi, Ekonomi Ödülü sahipleri de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından seçilir ve Nobel Komitelerine benzer olarak bir Ödül Komitesi vardır.[10][11] Ödül ilk kez, 1969'da Hollandalı ve Norveçli ekonomistler Jan Tinbergen ve Ragnar Frisch'e "ekonomik süreçlerin analizi için, dinamik modeller geliştirip uyguladıkları" gerekçesiyle verildi.[9][12][13]
Ödülün finansmanı
Sveriges Riksbank tarafından "daimi olarak" bağış ile Nobel Vakfı'nın ödül ile ilişkili idari masrafları ve ödülün parasal kısmı finanse edilir.[10] 2001'den beri, Ekonomi Ödülü'nün para ödülü toplamda 10 milyon İsveç kronudur (Ocak 2008 sırasında yaklaşık 960 bin Amerikan doları; 880 bin Euro). Bu miktar, Nobel Ödülleri'nin kendilerinde verilen miktara eşittir.[14][15][16] 2006'dan beri Sveriges Riksbank'ın, Nobel Vakfı'na bu ödül ile ilişkili idari masrafları ve bunun yanı sıra Nobel Vakfı'nın internet sayfasında bu ödül hakkında bilgi içermesi için 1 milyon İsveç kronu (2008'in sonuna kadar) ödemesiyle, toplamda yıllık hibesi 6,5 milyon İsveç kronudur (Ocak 2008'de yaklaşık 1 milyon Amerikan doları; 0,7 milyon Euro).[17]
Ödül kazananlar
Bu liste Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü kazananların kronolojik bir listesini vermektedir.
| Yıl | İsim |
|---|---|
| 1969 | Ragnar Frisch, Jan Tinbergen |
| 1970 | Paul A. Samuelson |
| 1971 | Simon Kuznets |
| 1972 | John Hicks, Kenneth J. Arrow |
| 1973 | Wassily Leontief |
| 1974 | Gunnar Myrdal, Friedrich August von Hayek |
| 1975 | Leonid Vitaliyevich Kantorovich, Tjalling C. Koopmans |
| 1976 | Milton Friedman |
| 1977 | Bertil Ohlin, James Meade |
| 1978 | Herbert A. Simon |
| 1979 | Theodore Schultz, Sir Arthur Lewis |
| 1980 | Lawrence R. Klein |
| 1981 | James Tobin |
| 1982 | George J. Stigler |
| 1983 | Gerard Debreu |
| 1984 | Richard Stone |
| 1985 | Franco Modigliani |
| 1986 | James M. Buchanan |
| 1987 | Robert M. Solow |
| 1988 | Maurice Allais |
| 1989 | Trygve Haavelmo |
| 1990 | Harry M. Markowitz, Merton H. Miller, William F. Sharpe |
| 1991 | Ronald H. Coase |
| 1992 | Gary S. Becker |
| 1993 | Robert W. Fogel, Douglass C. North |
| 1994 | John C. Harsanyi, John Forbes Nash, Reinhard Selten |
| 1995 | Robert Lucas Jr |
| 1996 | James A. Mirrlees, William Vickrey |
| 1997 | Robert C. Merton, Myron S. Scholes |
| 1998 | Amartya Sen |
| 1999 | Robert A. Mundell |
| 2000 | James J. Heckman, Daniel L. McFadden |
| 2001 | George A. Akerlof, A. Michael Spence, Joseph E. Stiglitz |
| 2002 | Daniel Kahneman, Vernon L. Smith |
| 2003 | Robert F. Engle, Clive W. J. Granger |
| 2004 | Finn E. Kydland, Edward C. Prescott |
| 2005 | Robert J. Aumann, Thomas C. Schelling |
| 2006 | Edmund S. Phelps |
| 2007 | Leonid Hurwicz, Eric S. Maskin, Roger B. Myerson |
| 2008 | Paul Krugman |
| 2009 | Elinor Ostrom, Oliver E. Williamson |
| 2010 | Peter A. Diamond, Dale Mortensen, Christopher Pissarides |
| 2011 | Christopher A. Sims, Thomas Sargent |
| 2012 | Alvin E. Roth, Lloyd Shapley |
| 2013 | Eugene Fama, Lars Peter Hansen, Robert J. Shiller |
| 2014 | Jean Tirole |
| 2015 | Angus Deaton |
| 2016 | Oliver Hart, Bengt Holmström |
| 2017 | Richard Thaler |
| 2018 | William Nordhaus, Paul Romer |
| 2019 | Abhijit Banerjee, Esther Duflo, Michael Kremer |
| 2020 | Paul Milgrom, Robert B. Wilson |
| 2021 | David Card, Joshua D. Angrist, Guido W. Imbens |
| 2022 | Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond, Philip H. Dybvig |
| 2023 | Claudia Goldin |
| 2024 | Daron Acemoğlu, Simon Johnson, James A. Robinson |
Kaynakça
- ^ John A. Hird. Power, Knowledge, and Politics. (2005). Georgetown University Press. ISBN 1589010493 p.33
- ^ a b c "Nobel Prize". Encyclopædia Britannica. 2007. 14 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2007.
Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü, ek bir ödül olarak, 1968'de Sveriges Riksbank tarafından kuruldu ve ilk kez 1969'da verildi. Bu nedenle teknik olarak bir Nobel Ödülü olarak tanımlanmaz. Bununla beraber, bu ödülün sahipleri, Nobel Ödülü sahipleri ile birlikte anons edilir ve ödül Nobel Ödül Seromonisi'nde sunulur.
- ^ "Excerpt from the Will of Alfred Nobel". The Nobel Foundation. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2007.
- ^ "Qualified Nominators – The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel". The Nobel Foundation. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
Ekonomi Ödülü, bir Nobel Ödülü değildir.
- ^ Peter Englund. "Your Questions about The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel". The Nobel Foundation. 23 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2007.
Nobel Ödülleri, sadece Alfred Nobel'in vasiyetinde özellikle belirtilenlerdir (Fizik, Kimya, Fizyoloji ve Tıp, Edebiyat ve Barış). Ekonomi Ödülü çok sonra kuruldu ve Alfred Nobel'in anısına bir ödüldür. Komite tüm açılardan inceler ve ekonomiye bir bilim dalı olarak davranır.
- ^ Nasar, A Beautiful Mind, p. 358, "Bu, aslında, bir Nobel Ödülü değil, bundan ziyade 'Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilim[lerinde] İsveç Merkez Bankası [Sveriges Riksbank] Ödülü'"
- ^ "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel". Sveriges Riksbank. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2007.
1968'deki Riskbank'ın 300. yıldönümü ile bağlantılı olarak, Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü kuruldu.
- ^ "The Nobel Prize". The Nobel Foundation. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2007.
1968'de Sveriges Riksbank, Nobel Ödülü'nün kurucusu Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü'nü kurdu.
- ^ a b "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel". The Nobel Foundation. 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2007.
1968'de, Sveriges Riksbank (İsveç'in merkez bankası, Nobel Ödülü'nün kurucusu Alfred Nobel'in anısına bu ödülü kurdu. İlk Ekonomi Ödülü'ne, 1969 yılında Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen nail görüldü.
- ^ a b "Statutes for The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel approved by the Crown on the 19th day of December 1968". The Nobel Foundation. 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2007.
Sveriges Riksbank'ın 300. yıl dönümü kutlamasında banka, Alfred Nobel'in anısına ekonomik bilimlerde bir ödül kurdu. ... Bu ödül, Alfred Nobel'in 27 Kasım 1895'te hazırladığı vasiyetinde büyük önemi ifade ettiği ekonomik bilimlerde bir çalışma yazmış bir kişiye her yıl verilecektir. ... Ödül, vasiyetinde belirttiği doğrultuda Nobel Ödüllerinin sahiplendirilmesi kurallarına göre İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından verilecekti.
- ^ "Nominating and Awarding" 8 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in "Prize in Economic Sciences", Royal Swedish Academy of Sciences. Erişimtarihi 17 Kasım 2007.
- ^ "Jan Tinbergen" 3 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2007), in Encyclopædia Britannica, erişimtarihi 16 Kasım 2007, from Encyclopædia Britannica Online: <http://www.britannica.com/eb/article-9380801>.
- ^ "Ragnar Frisch" 2 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2007), in Encyclopædia Britannica, erişim 16 Kasım 2007, from Encyclopædia Britannica Online: <http://www.britannica.com/eb/article-9364984>.
- ^ "The Prize Amount". The Nobel Foundation. 2 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2007.
- ^ Assar Lindbeck, "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1969–2006" 16 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., nobelprize.org, April 18, 1999. Erişimtarihi 11 Kasım 2007.
- ^ "The Prize in Economic Sciences 2007" 14 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., press release, Royal Swedish Academy of Sciences, 15 Ekim 2007. Erişimtarihi 16 Kasım 2007.
- ^ "Framställning till riksdagen 2006/07: RB1, Årsredovisning för Sveriges riksbank för räkenskapsåret 2006" (PDF). Sveriges Riksbank. 8 Şubat 2007. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2011.
