İçeriğe atla

Nobel ödülü sahibi Latin Amerikalılar listesi

Nobel Ödülü, ilk olarak 1901'de Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanındaki başarılar için verilen yıllık, uluslararası bir ödüldür. Ekonomi alanında ilgili bir ödül 1969'dan beri verilmektedir.[1] Nobel Ödülleri 900'den fazla kişiye verildi.[2]

Latin Amerikalılar altı ödül kategorisinden dördünde ödül aldı: Kimya, Edebiyat, Barış ve Fizyoloji veya Tıp. Ödülü alan ilk Latin Amerikalı 1936'da Carlos Saavedra Lamas oldu.

Ödüle layık görülen iki Latin Amerikalı Óscar Arias Sánchez ve Juan Manuel Santos ödüle layık görüldüklerinde ülkelerinin (sırasıyla Kosta Rika ve Kolombiya) başkanlarıydı.

Kimya

Nobel Kimya Ödülü iki Latin Amerikalıya verildi.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1970 Luis F.Leloir Arjantin[3] Kimyada Nobel Ödülü kazanan ilk Hispanik
1995 Mario J. Molina Meksika

Edebiyat

Altı Latin Amerikalıya Nobel Edebiyat Ödülü verildi.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1945 Gabriela Mistral ŞiliEdebiyatta Nobel Ödülü kazanan ilk Latin Amerikalı
1967 Miguel Angel Asturias Guatemala
1971 Pablo Neruda Şili
1982 Gabriel García Márquez Kolombiya
1990 Octavio Paz Meksika
2010 Mario Vargas Llosa Peru/ İspanya

Barış

Altı Latin Amerikalıya Nobel Barış Ödülü verildi.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1936 Carlos Saavedra Lamas ArjantinNobel Ödülü kazanan ilk Latin Amerikalı, Nobel Barış Ödülü kazanan ilk Hispanik
1980 Adolfo Perez Esquivel Arjantin[4]
1982 Alfonso Garcia Robles Meksika
1987 Óscar Arias Sánchez Costa Rica
1992 Rigoberta Mençu Guatemala
2016 Juan Manuel Santos Kolombiya

Fizyoloji veya Tıp

Üç Latin Amerikalıya Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü verildi.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1947 Bernardo Alberto Houssay ArjantinFizyoloji veya Tıp alanında Nobel Ödülü kazanan ilk Latin Amerikalı
1980 Baruj Benacerraf Venezuela/ ABD
1984 César Milstein Arjantin/ Birleşik Krallık

Kaynakça

  1. ^ "Nobel Prize 14 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (2007), in Encyclopædia Britannica, accessed 14 November 2007, from Encyclopædia Britannica Online:

  2. ^ "All Nobel Laureates". Nobel Foundation. 1 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2010. 
  3. ^ "Biography of Luis Leloir". Nobelprize.org. 14 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2010. 
  4. ^ "Adofo Pérez Esquivel". Nobel Prize Committee. 20 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizik Ödülü</span>

Nobel Fizik Ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından her yıl Stokholm'de Alfred Nobel'in ölüm günü olan 10 Aralık'ta verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteği ile başlatılan ve 1901 yılından beri devam eden 5 Nobel Ödülü'nden birisidir. Diğer kategoriler; Nobel Kimya Ödülü, Nobel Edebiyat Ödülü, Nobel Barış Ödülü, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür. İlk Nobel Fizik Ödülü, x-ışını keşfinden dolayı sunduğu üstün hizmetlerden dolayı Alman Wilhelm Conrad Röntgen'e verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü</span> İnsanlığa hizmet ödülü

Nobel Ödülü, 27 Kasım 1895 tarihli ve 30 Aralık 1896 tarihinde Stockholm'de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan prestijli bir ödüldür. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında verilmeye başlanmıştır. Nobel Ödülleri her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta verilir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim insanları ve doktorlara verilen ödül. Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; 1901 yılından itibaren bilim insanlarına alanlarında seçkin katkıları için verilmeye başlanan, kimya, fizik, edebiyat ve barış alanları ile birlikte beş Nobel Ödülü'nden birisidir. Nobel'in vasiyeti gereği ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından seçilen bir yönetici sekreter ve beş üyeden oluşan bir komite tarafından verilir. Çoğu zaman Nobel Tıp Ödülü olarak anılmasına rağmen Nobel vasiyetinde özellikle "fizyoloji veya tıp" olarak belirtmiştir. Bu sayede ödül daha geniş bir alanda verilebilmektedir. İlk Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1901 yılında Alman bilim insanı Emil Adolf von Behring'e verildi. Her ödül sahibine, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen para ödülleri verilir. 1901 yılında Emil Adolf von Behring 150.782 İsveç kronu ki bu 2008 yılı Aralık ayında 7.731.004 İsveç kronuna eşittir, para ödülü aldı. 2008 yılında ise Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi ve Luc Montagnier 10.000.000 kron para ödülünü paylaştılar. Ödül, Stockholm'de Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta bir ödül töreniyle verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Duke Üniversitesi</span>

Duke Üniversitesi, 1838'de kurulmuş ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Durham, Kuzey Karolina'a bölgesinde yer alan yüksek eğitim kurumu.

Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü veya sıklıkla söylendiği şekilde Nobel Ekonomi Ödülü, ekonomi alanında yapılan önemli katkılara verilen bir ödül. Genel olarak, dünyanın en prestijli bilim ödüllerinden biri olarak kabul edilir. 1895'te Alfred Nobel'in vasiyetiyle kurulan Nobel Ödülleri'nden biri değildir ama sıklıkla onlarla özdeşleşmiştir. Ekonomi Ödülü, Nobel Vakfı'nca refere edilip İsveç'in merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıl dönümü olan 1968 yılında, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinin anısına, kurulmuş ve finanse edilmiştir. Nobel Kimya ve Fizik Ödülü sahipleri gibi, Ekonomi Ödülü sahipleri de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından seçilir ve Nobel Komitelerine benzer olarak bir Ödül Komitesi vardır. Ödül ilk kez, 1969'da Hollandalı ve Norveçli ekonomistler Jan Tinbergen ve Ragnar Frisch'e "ekonomik süreçlerin analizi için, dinamik modeller geliştirip uyguladıkları" gerekçesiyle verildi.

Paul Christian Lauterbur, manyetik rezonans görüntüleme alanındaki çalışmalarından dolayı 2003 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü Peter Mansfield ile birlikte kazananan Amerikalı bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Jack Szostak</span> Amerikalı biyolog

Jack Szostak Amerikalı biyolog, Harvard Tıp Fakültesi Genetik Profesörü ve Boston'daki Massachusetts Genel Hastanesi'nde araştırmacı. 2009 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü, Elizabeth Blackburn ve Carol W. Greider ile birlikte Telomerler tarafından kromozomların nasıl korunduğunu keşfetmeleri sebebiyle almaya hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ülkelerine göre Nobel Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste Nobel Ödülü kazanan kişileri ülkelerine göre sıralamaktadır. Ülke referansları Nobel Ödül Komitesi'nin resmi internet sitesinde bildirdiği şekilde alınmış ve ülkeler alfabetik sıraya göre listelenmiştir. Ödül yılları azalan sırayla eklenmiştir. Bazı kişilerin birden fazla ülke başlığı altında yer almasının nedeni, resmi web sitesinin ödül sahibi ile ilgili olarak birden fazla ülkeden bahsetmesidir. Resmi sitede yer almayan ülke bağlantıları bu listede kabul edilmemiştir. Ödül sahibinin yanına doğduğu ülkenin o anki durumu ve yeni durumu gibi bilgiler verilmiştir. Liste 2011 yılına kadarki verileri içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bernardo Houssay</span> Arjantinli hekim (1887-1971)

Bernardo Alberto Houssay Arjantinli fizyolog. 1947 yılında hayvanlarda kandaki şeker (glukozu) miktarını düzenleyen hipofiz hormonlarını keşfi nedeniyle 1947 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü aldı. Arjantin ve Latin Amerikalı ilk Nobel Ödüllü kişi oldu. Ödülü karbonhidrat metabolizmasında glukozun rolüne ilişkin keşifleri için kazanan Carl Ferdinand Cori ve Gerty Cori ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Edward Lawrie Tatum</span>

Edward Lawrie Tatum, Amerikan genetikçi. 1958 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü George Wells Beadle ile metabolizmada genlerin kontrol mekanizmasıyla ilgili keşifleri nedeniyle kazandılar. Bu yıl ayrıca Joshua Lederberg'e de ödül verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Craig C. Mello</span> Amerikalı biyolog

Craig Cameron Mello Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde biyoloji profesörüdür. Kendisi RNA müdahalesi (RNAi) keşfi için, Andrew Z. Fire ile birlikte, Fizyoloji veya Tıp dalında 2006 yılında Nobel Ödülü kazandı. Bu araştırma, Washington Carnegie Enstitüsü'nde yürütülen ve 1998 yılında yayımlanmış bir çalışmadır.

<span class="mw-page-title-main">David Baltimore</span> Amerikalı biyolog

David Baltimore, Fizyoloji veya Tıp ödülü kategorisinde Nobel sahibi Amerikalı biyolog ve üniversite idarecisi.

<span class="mw-page-title-main">Norveç Nobel Komitesi</span>

Norveç Nobel Komitesi, Norveç'te 1901'de kurulan organizasyon; Edebiyat alanındaki olağanüstü başarılarına göre kişiler veya kuruluşlara Nobel Ödülü'nü vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yoshinori Ohsumi</span>

Yoshinori Oshumi ; Japon biyolog ve bilim insanı.

Nobel Ödülü, 1901'den beri Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanlarındaki başarılar için her yıl verilen uluslararası bir ödüldür. İktisadi Bilimler alanı ödülü 1969'dan beri verilmektedir. Nobel Ödülleri 800'den fazla kişiye verildi.

Nobel Ödülü, 1901'den beri Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanlarındaki başarılar için her yıl verilen uluslararası bir ödüldür. İktisadi Bilimler alanı ödülü 1969'dan beri verilmektedir. Nobel Ödülleri 800'den fazla kişiye verildi.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Komitesi</span>

Nobel Komitesi Nobel Ödülü sahiplerinin seçiminde yer alan çalışmaların çoğundan sorumlu bir çalışma organıdır. Her Nobel Ödülü için bir tane olmak üzere beş Nobel Komitesi vardır.

2020 itibarıyla, 57 kadın Nobel Ödülü kazandı ve kadınlara toplam 58 Nobel Ödülü verildi. 2020 yılı itibarıyla tam bir sayım henüz tamamlanmamış olsa da, 2019 yılında 866 erkek, 53 kadın ve 24 kuruluşa Nobel Ödüllerinin verildiği görülmektedir.

Nobel Ödülü, ilk olarak 1901'de Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanındaki başarılar için verilen yıllık, uluslararası bir ödüldür. Ekonomi alanında ilgili bir ödül 1969'dan beri verilmektedir. 2019 Nobel ödülleri itibarıyla 916 bireye verilmiştir ve bunların 16' sı siyahidir.