İçeriğe atla

Nobel Ödülü sahibi siyahiler listesi

Nobel Ödülü, ilk olarak 1901'de Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanındaki başarılar için verilen yıllık, uluslararası bir ödüldür. Ekonomi alanında ilgili bir ödül 1969'dan beri verilmektedir.[1] 2019 Nobel ödülleri itibarıyla 916 bireye verilmiştir ve bunların 16' sı siyahidir.[2]

Siyahlar altı ödül kategorisinden üçünde ödül almıştır. Onikisi Barışta, üçü Edebiyat ve biri Ekonomi alanındadır. İlk Siyah, Nobel sahibi olan Amerikalı Ralph Bunche, 1950'de Barış Ödülü'ne layık görüldü. En son Abiy Ahmed, 2019'da Barış Ödülü'ne layık görüldü.

İki Siyah ödül sahibi - Barack Obama ve Ellen Johnson Sirleaf - ödüle layık görüldüklerinde ülkelerinin (sırasıyla ABD ve Liberya) başkanlarıydı. Abiy Ahmed ise kazanan olarak ilan edildiğinde Etiyopya Başbakanıydı.

Ekonomi

Nobel Ekonomi Ödülü'ne bir siyahi layık görüldü.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1979 Lewis, W. ArthurW. Arthur Lewis  Saint Luciaİktisadi Bilimlerde Nobel Anma Ödülünü kazanan ilk ve (şimdiye kadar) tek siyahi kişi. Ekonomi Bilimlerinde Nobel Anma Ödülünü kazanan ilk Batı Hindistanlı [3]

Edebiyat

Nobel Edebiyat Ödülü'nü üç siyahi aldı.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1986 Soyinka, WoleWole Soyinka NijeryaNobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk siyahi kişi [4]
1992 Walcott, DerekDerek Walcott [5] Saint Lucia
1993 Morrison, ToniToni Morrison ABDNobel Ödülü kazanan ilk siyah kadın [6]

Barış

12 Siyahilere Nobel Barış Ödülü verildi.

Yıl resim kazanan ülke Yorum
1950 Bunche, RalphRalph Bunche ABDNobel Ödülü kazanan ilk siyahi insan [7]
1960 Luthuli, Albert JohnAlbert John Luthuli  Güney AfrikaNobel Ödülü kazanan ilk siyahi Afrikalı
1964 King Jr., Martin LutherMartin Luther King Jr. ABDNobel Ödülü'nü kazanan en genç Afrikalı Amerikalı
1984 Tutu, DesmondDesmond Tutu Güney Afrika
1993 Mandela, NelsonNelson Mandela Güney Afrika
2001 Annan, KofiKofi Annan Gana
2004 Maathai, WangariWangari Maathai KenyaNobel Barış Ödülü'nü kazanan ilk çevreci
2009 Obama, BarackBarack Obama ABD
2011 Johnson Sirleaf, EllenEllen Johnson Sirleaf Liberya
2011 Gbowee, LeymahLeymah Gbowee Liberya
2018 Denis Mukwege Demokratik Kongo Cumhuriyeti
2019 Abi Ahmed Etiyopya

Kaynakça

  1. ^ "Nobel Prize 14 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (2007), in Encyclopædia Britannica, accessed 14 November 2007, from Encyclopædia Britannica Online:

  2. ^ "All Nobel Laureates". Nobel Foundation. 1 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2019. 
  3. ^ "Unsung Heroes". Time. 1 Aralık 2007. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2010. 
  4. ^ "Wole Soyinka Biography". Nobelprize.org. 14 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  6. ^ Grimes (8 Ekim 1983). "Toni Morrison Is '93 Winner of Nobel Prize in Literature". New York Times. 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2010. 
  7. ^ Ralph Bunche 14 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., PBS.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizik Ödülü</span>

Nobel Fizik Ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından her yıl Stokholm'de Alfred Nobel'in ölüm günü olan 10 Aralık'ta verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteği ile başlatılan ve 1901 yılından beri devam eden 5 Nobel Ödülü'nden birisidir. Diğer kategoriler; Nobel Kimya Ödülü, Nobel Edebiyat Ödülü, Nobel Barış Ödülü, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür. İlk Nobel Fizik Ödülü, x-ışını keşfinden dolayı sunduğu üstün hizmetlerden dolayı Alman Wilhelm Conrad Röntgen'e verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Edebiyat Ödülü</span>

Nobel Edebiyat ödülleri her yıl Alfred Nobel'in sözleri ile bir idealist eğilimi en farklı şekilde ifade eden yazara verilmektedir. İsveç Akademisi her yıl bu ödüle layık kişileri seçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü</span> İnsanlığa hizmet ödülü

Nobel Ödülü, 27 Kasım 1895 tarihli ve 30 Aralık 1896 tarihinde Stockholm'de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan prestijli bir ödüldür. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında verilmeye başlanmıştır. Nobel Ödülleri her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta verilir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Barış Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri kapsamındaki Nobel Barış Ödülü, ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarf eden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Oslo'da gerçekleştirilen törende takdim edilen ödüllerin sahipleri, Norveç Nobel Komitesi tarafından belirlenir. Her bir ödül kazananı, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

<span class="mw-page-title-main">Daron Acemoğlu</span> Türk-Amerikalı ekonomist

Kamer Daron Acemoğlu, Türk-Amerikalı ekonomist ve akademisyendir. 1993'ten beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde ders vermektedir ve halen Elizabeth ve James Killian Ekonomi Profesörüdür. 2019'da MIT'de Enstitü Profesörü seçildi. 2005'te John Bates Clark Madalyası, 2024'te Nobel Ekonomi Ödülü aldı.

Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü veya sıklıkla söylendiği şekilde Nobel Ekonomi Ödülü, ekonomi alanında yapılan önemli katkılara verilen bir ödül. Genel olarak, dünyanın en prestijli bilim ödüllerinden biri olarak kabul edilir. 1895'te Alfred Nobel'in vasiyetiyle kurulan Nobel Ödülleri'nden biri değildir ama sıklıkla onlarla özdeşleşmiştir. Ekonomi Ödülü, Nobel Vakfı'nca refere edilip İsveç'in merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıl dönümü olan 1968 yılında, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinin anısına, kurulmuş ve finanse edilmiştir. Nobel Kimya ve Fizik Ödülü sahipleri gibi, Ekonomi Ödülü sahipleri de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından seçilir ve Nobel Komitelerine benzer olarak bir Ödül Komitesi vardır. Ödül ilk kez, 1969'da Hollandalı ve Norveçli ekonomistler Jan Tinbergen ve Ragnar Frisch'e "ekonomik süreçlerin analizi için, dinamik modeller geliştirip uyguladıkları" gerekçesiyle verildi.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri, resmi adıyla Alfred Nobel'in Anısına Ekonomik Bilimlerde Sveriges Riksbank Ödülü, ekonomi alanında her yıl İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından takdim edilir. Nobel Ekonomi Ödülü; Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; kimya, fizik, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarında olmak üzere beş dalda verilmeye başlanan Nobel Ödülü'nün orijinal beşlisinden biri değildir ve bir Nobel Ödülü olarak kabul edilmez. Ekonomi Ödülü, İsveç merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıldönümü olan 1968 yılında kurulmuş ve finanse edilmiş ve o zamandan beri her yıl verilmektedir. Ekonomi Ödülü ilk kez 1969 yılında verilmiş, bu ödülü Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen kazanmıştır. Her ödül sahibi, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen nakit para ile ödüllendirilir. 1969 yılında, Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen'a toplamda 375.000 İsveç kronu verilmiştir ki bu Aralık 2007 tarihinde 2.871.041 İsveç kronuna eşdeğerdir.

<span class="mw-page-title-main">Grameen Bank</span>

Grameen Bank, 1976 yılında yoksulları girişimci yapmak amacıyla Muhammed Yunus tarafından Bangladeş'te kurulmuş olan banka. Bugün için, 81 ülkede faaliyet göstermektedir. Kurucusu Muhammed Yunus'la birlikte 2006 yılı Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Greenwich Üniversitesi</span>

Greenwich Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta Londra'nın Greenwich bölgesinde bulunan kamuya ait bir yükseköğretim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri, edebiyat alanında seçkin katkılarda bulunmuş yazarlardan seçilerek her yıl İsveç Akademisi tarafından takdim edilir. Nobel Ödülü, Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine kimya, fizik, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarında olmak üzere beş dalda verilmeye başlanmıştır. Nobel'in vasiyetinde belirttiği gibi, Edebiyat Ödülü sahibine İsveç Akademisi'nin seçtiği beş üyelik komite tarafından karar verilir ve ödül Nobel Vakfı tarafından karşılanır. Nobel Edebiyat Ödülü ilk kez 1901 yılında verilmiş, bu ödülü Fransa'dan Sully Prudhomme kazanmıştır. Her ödül sahibi; bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen nakit para ile ödüllendirilir. 1901 yılında, Prudhomme 150.782 İsveç kronu almıştır; ki bu Aralık 2007 tarihinde 7.731.004 İsveç kronuna eşdeğerdir. 2008 yılında, bu ödüle Fransa'dan Jean-Marie Gustave Le Clézio nail görülmüş ve 10.000.000 İsveç kronu ile ödüllendirilmiştir. Ödül töreni; geleneksel olarak Stokholm'da, Alfred Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık tarihinde yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ralph Bunche</span> Amerikalı diplomat (1904 – 1971)

Ralph Johnson Bunche, Amerikalı siyaset bilimci ve diplomattır. Birleşmiş Milletler'de çeyrek yüzyıla yakın bir süre görevler alan Bunche, 1949'da Filistin'de Arap-İsrail ateşkes görüşmelerini başarıyla yürütmesinden dolayı Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüş ve 1950 yılında bu ödülü alan ilk siyahi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">C. F. Powell</span>

Cecil Frank Powell,, İngiliz fizikçi, nükleer işlemleri okuyan fotografik yöntemi ile Nobel Fizik Ödülü almış bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Donald A. Glaser</span> Nobel Fizik Ödüllü Rus asıllı Amerikan fizikçi

Donald Arthur Glaser, Rus asıllı Amerikalı fizikçi. 1960 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Abiy Ahmed Ali</span>

Abiy Ahmed Ali, Etiyopyalı siyasetçi. Abiy, Afrika ülkesi Etiyopya'da 2 Nisan 2018 tarihinden bu yana başbakanlık makamında bulunmaktadır.

Nobel Ödülü, 1901'den beri Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanlarındaki başarılar için her yıl verilen uluslararası bir ödüldür. İktisadi Bilimler alanı ödülü 1969'dan beri verilmektedir. Nobel Ödülleri 800'den fazla kişiye verildi.

Nobel Ödülü, 1901'den beri Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanlarındaki başarılar için her yıl verilen uluslararası bir ödüldür. İktisadi Bilimler alanı ödülü 1969'dan beri verilmektedir. Nobel Ödülleri 800'den fazla kişiye verildi.

2020 itibarıyla, 57 kadın Nobel Ödülü kazandı ve kadınlara toplam 58 Nobel Ödülü verildi. 2020 yılı itibarıyla tam bir sayım henüz tamamlanmamış olsa da, 2019 yılında 866 erkek, 53 kadın ve 24 kuruluşa Nobel Ödüllerinin verildiği görülmektedir.

Nobel Ödülü, ilk olarak 1901'de Fizik, Kimya, Fizyoloji veya Tıp, Edebiyat ve Barış alanındaki başarılar için verilen yıllık, uluslararası bir ödüldür. Ekonomi alanında ilgili bir ödül 1969'dan beri verilmektedir. Nobel Ödülleri 900'den fazla kişiye verildi.

Chicago ekonomi okulu, Chicago Üniversitesi'ndeki öğretim üyelerinin çalışmalarıyla ilişkilendirilen ve bazıları ilkelerini inşa eden ve popülerleştiren neoklasik bir ekonomik düşünce okuludur. Milton Friedman ve George Stigler, Chicago okulunun önde gelen akademisyenleri olarak kabul edilir.